Կաղապար:Օրվա հոդված/Հունվարի 18, 2016 թ.
Վիրուս (լատին․՝ virus` թույն), ոչ բջջային կառուցվածք ունեցող հարուցիչ, որը բազմանում է միայն կենդանի բջիջների ներսում: Վիրուսները վարակում են կյանքի բոլոր բջջային ձևերը՝ կենդանիներից ու բույսերից մինչև բակտերիաներ և արքեաներ:
Վիրուսներն առաջին անգամ նկարագրվել են 1892 թվականին Դմիտրի Իվանովսկու կողմից որպես ծխախոտի բույսերը վարակող ոչ բջջային ախտածիններ: Ծխախոտի խճանկարի վիրուսը հայտնաբերել է Մարտին Բեյերինկը 1898 թվականին: Այդ ժամանակից ի վեր հայտնաբերվել և մանրամասն նկարագրվել են շուրջ 5000 տեսակի տարբեր վիրուսներ, չնայած հայտնի են վիրուսների միլիոնավոր ձևեր: Վիրուսներ հայտնաբերվել են գրեթե բոլոր էկոհամակարգերում, կենսաձևերից ամենաբազմաքանակն են: Վիրուսների մասին գիտությունը վիրուսաբանությունն է, որը մանրէաբանության (միկրոբիոլոգիա) ենթաճյուղերից է:
Վիրուսները բաղկացած են երկու կամ երեք մասերից (վիրիոններից)՝
- բոլոր վիրուսներն ունեն գենետիկական նյութ՝ ԴՆԹ կամ ՌՆԹ: Սրանք երկար մոլեկուլներ են, որոնք կրում են գենետիկական տեղեկատվությունը:
- բոլոր վիրուսներն ունեն սպիտակուցե կապսիդ, որը պաշտպանում է գեները:
- որոշ վիրուսներ ունեն նաև լիպիդային պատյան, որը շրջապատում է կապսիդը բջջից դուրս գտնվելու ժամանակ:
Վիրուսների ձևերը տարբեր են՝ հասարակ պարուրաձևից և իկոսաեդրից (քսանանիստից) մինչև ավելի բարդ կառույցներ: Վիրուսի միջին մեծությունը կազմում է բակտերիայի... Ավելին⇒