Կաղապար:Շաբաթվա հոդված/Շաբաթ 39, 2020 թ.
Ահաբեկչական հարձակում Բեսլանում, ահաբեկչական զինված հարձակում Ռուսաստանի Դաշնության կազմում գտնվող Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետության Բեսլան քաղաքի թիվ 1 դպրոցի վրա, որն իրականացվել է Շամիլ Բասաևի ղեկավարությամբ գործող չեչենական անջատողական ջոկատի կողմից 2004 թվականի սեպտեմբերի 1-ին՝ նոր ուսումնական տարվան նվիրված միջոցառման ժամանակ: Հարձակման ժամանակ ահաբեկիչները պատանդ են վերցրել 1128 մարդու, որոնք պահվել են դպրոցի ականապատ շենքում (հիմնականում աշակերտներ, ծնողներ և դպրոցի աշխատակիցներ) ծայրահեղ ծանր պայմաններում՝ արգելելով մարդկանց բավարարել նույնիսկ առաջին անհրաժեշտության կարիքները:
Գործողությունների երրորդ օրը՝ ժամը 13:05-ին, դպրոցի մարզադահլիճում տեղի են ունեցել պայթյուններ, որի պատճառով առաջացել է հրդեհ: Հրդեհի արդյունքում մասնաշենքը մասնակիորեն այրվել է: Առաջին պայթյուններից հետո պատանդները սկսել են փախչել դպրոցից. ՌԴ անվտանգության դաշնային ծառայությունը ձեռնամուխ է եղել գրոհի: Անկանոն փոխհրաձգության ժամանակ, այդ թվում նաև քաղաքացիական անձանց կողմից, որոնք կիրառել են անձնական զենքեր, սպանվել է 28 ահաբեկիչ (նրանցից 3-ը, այդ թվում նաև մահապարտ ահաբեկչուհին, սպանվել են սեպտեմբերի 1-2-ն ընկած ժամանակահատվածում): Ողջ մնացած միակ ահաբեկիչը՝ Նուրփաշա Կուլաևը, ձերբակալվել է և դատապարտվել ցմահ ազատազրկման։
Չնայած որ պատանդների մեծ մասը փրկվել է գրոհի ժամանակ, ահաբեկչության արդյունքում զոհվել է 314 պատանդ, որոնցից 186-ը՝ երեխաներ: Ընդհանուր առմամբ, ներառյալ նաև փրկարարները, մահացել է 333 անձ, իսկ մոտ 800-ը ստացել են տարբեր աստիճանի մարմանական վնասվածքներ։
Ահաբեկչության արդյունքում առաջացած տնտեսական վնասները կազմել են 34 միլիոն ռուբլի։ Ահաբեկչության պատասխանատվությունը 2004 թվականի սեպտեմբերի 17-ին իր վրա է վերցրել Շամիլ Բասաևը՝ այդ մասին հաղորդագրություն տարածելով չեչենական անջատողականների Կավկազ-ցենտր կայքում։
2016 թվականի տվյալներով՝ ահաբեկչության գործով հետաքննությունը, որը 2004 թվականի սեպտեմբերի 1-ին հարուցվել էր երկրի գլխավոր դատախազությունում, մնում է բաց։ Ահաբեկչության պատճառների քննությունը իրականացրել են միմյանցից անկախ մի քանի հանձնաժողովներ, փորձագիտական խմբեր և հասարակական կազմակերպություններ, սակայն մի շարք հանգամանքներ, ներառյալ ահաբեկիչների իրական թիվը, որոշակի մասի հնարավոր փախուստը, կառավարության գործողությունները բանակցությունների և գրոհի ժամանակ, ինչպես նաև ԶԼՄ-ների սահմանափակ և հակասական հաղորդումները, վիճարկվում են մինչ օրս: Որոշ մեկնաբաններ այն կարծիքին են, որ պատանդների սպանությունը սկսվել է գրոհի ձեռնարկման պահից։
Բեսլանի ահաբեկչական հարձակումը 2004 թվականի վերջին ահաբեկչական գործողությունն էր Ռուսաստանում, որից հետո երկրի քաղաքական իշխանությունները իրականացրին օրենսդրական լուրջ փոփոխություններ Հատկապես կարևոր էր նահանգապետերի ընտրությունների չեղարկումը։ Վլադիմիր Պուտինի հրամանով ստեղծվել են ՌԴ հանրային պալատը, ՌԴ հակաահաբեկչական ազգային կոմիտեն և Հարավային դաշնային շրջանի սոցիալ-տնտեսական բարելավման հարցերի կոմիտեն․․․ Ավելին⇒