Ծիածանի դրոշ (ԼԳԲՏ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
ԼԳԲՏ դրոշ
Հարվի Միլկա հրապարակ, Կաստրո, Սան Ֆրանցիսկո
Ազգային հավասարության երթ Վաշինգտոնում, 2009 թվականի հոկտեմբերի 11-ին
Մոնրեալի մետրոյի Բոդրի կայարանի ծիածանե դեկորացիա, Լյո Վիլյաժ գեյ թաղամասում
Ծիածանե անձրևանոց, Իտալիայի Թրևիլո քաղաքի գեյ թաղամասում, 2010 թվականի հուլիսի 3
Մոսկվայի հաղթանակի դարպասները Սանկտ Պետերբուրգի գեյ-փրայդի օրերին
Այս հոդվածը ԼԳԲՏ շարժման խորհրդանիշի մասին է․ Ծիածանի գույներով դրոշի տես՝ Ծիածանի դրոշ։

Ծիածանի դրոշ (հայտնի է նաև որպես Փրայդ դրոշ (անգլ.՝ Pride flag)[1][2], Ազատության դրոշ (անգլ.՝ Freedom flag)[3]), լեսբուհիների, գեյերի, բիսեքսուալների և տրանսգենդեր մարդկանց, ինչպես նաև նրանց նկատմամբ մարդու իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված շարժումները[4]։ Դրոշը բաղկացած է վեց շերտերից, որոնց գույները (բացառությամբ կապույտ գույնը) հաջորդում են բնական ծիածանի գույներով՝ վերևից ներքև. կարմիր, նարնջագույն, դեղին, կանաչ, կապույտ և մանուշակագույն[5]։ Դրոշն օգտագործվում է գեյ շքերթների և այլ հասարակական շարժումների ժամանակ, փակցվում է գեյ թաղամասերում, ԼԳԲՏ կազմակերպությունների շենքերում, «Gay friendly» հաստատություններում և այլն։

Դրոշը ցույց է տալիս ԼԳԲՏ համայնքի միասնությունը, բազմազանությունը, գեղեցկությունն ու ուրախությունը։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծիածանի դրոշը մշակվել է Գիլբերտ Բեյքերի կողմից հատուկ 1978 թվականի Սան Ֆրանցիսկոյի գեյ շքերթի համար (անգլ.՝ San Francisco Gay Freedom Day)։ Այդ տարին պատմական է դարձել տեղական ԼԳԲՏ համայնքի համար։ Առաջին անգամ Կալիֆոռնիայում բացահայտ գեյ Հարվի Միլկը ընտրվել է քաղաքական պաշտոնում (որպես քաղաքային դիտորդական խորհրդի անդամ)։ Միևնույն ժամանակ նահանգի պահպանողականները քարոզարշավ են սկսել՝ ուղղված օրենսդրության մեջ խտրական փոփոխություններ մտցնելուն[6]։ Գիլբերտ Բեյքերն արձագանքել է գեյ ակտիվիստների կոչին՝ ստեղծել վառ խորհրդանիշ, որը մարմնավորելու և համախմբելու է ԼԳԲՏ համայնքին։ Ծիածանի դրոշի հեղինակը նկարիչ Գիլբերտ Բեյքերն է։ Դրոշի հետ կապված նա ասել է.

Ծիածանի դրոշի նախնական գաղափարը ազատագրումն է։ Ազատ լինելու հնարավորությունը, դուրս գալով վախի և «ստանդարտների համապատասխանելու» ձգտման շրջանակներից, իրավունք ունի հայտարարել իր սեռական կողմնորոշումը առանց ամոթի և վրեժխնդրության վախի նրանց կողմից, ովքեր թելադրում են «էթիկական օրենքներ»։ Ցանկացած հեղափոխություն սկսվում է «ոչ» բառից։ Ո՛չ անարդարություն, ո՛չ բռնություն, ո՛չ խտրականություն, ո՛չ ճնշումներ, ո՛չ ստրկություն, չկա մշտական վախ։ Կա սեր։ Մեր դրոշի համարձակ գույները երեսուն տարի շարունակ աջակցել են այդ գաղափարին։ Ծիածանի դրոշը կենդանի է, քանի որ այն ներկայացնում է բոլորիս, մեր բազմազանությունն ու գեղեցկությունը։ Յուրաքանչյուր դրոշը խորհրդանշում է գաղափար։ Ծիածանագույն դրոշը առողջ միտքն է և քաջությունը[7]։

Նկարիչը հատուկ նշում է. «Երբ ես մտածում էի գեյ շարժման համար դրոշ ստեղծելու մասին, մեզ համար ոչ մի այլ միջազգային խորհրդանիշ չկար, բացի վարդագույն եռանկյունուց, որով նացիստները նույնացնում էին համասեռամոլներին համակենտրոնացման ճամբարներում»[8][9]։

Դրոշն առաջին անգամ ցուցադրվել է 1978 թվականի հունիսի 25-ին գեյ շարժման ընթացքում, որը հավաքել է ռեկորդային 250 հազար մասնակից։ Այդ օրը հետագայում սկսել է նշվել որպես ծիածանագույն դրոշի օր։ Ի սկզբանե կազմակերպիչները մտադիր էին կտավները կախել Սան Ֆրանցիսկոյի քաղաքապետարանի դիմաց գտնվող դրոշակների վրա, որտեղ պետք է ավարտվեր գեյ փրայդի երթը։ Սակայն նրանք չեն կարողացել ստանալ այդ թույլտվությունը։ Այն ժամանակ ակտիվիստները հունիսի 25-ի վաղ առավոտյան (նկարներ և դրոշներ) էին բարձրացրել Սան Ֆրանցիսկոյի Սիվիկ սենթեր շրջանի հյուսիսարևմտյան մասում, ՄԱԿ-ի հրապարակում (անգլ.՝ United Nations Plaza)[10][11]։

Ես, իհարկե, միշտ կհիշեմ 1978 թվականի հունիսի 25-ը, երբ Հարվին քայլում էր հսկայական ծիածանի դրոշի ներքո։ Դա անհավատալի ուրախ պահ էր։ Այդ պահին բոլորս զգացինք, որ մենք հավաքվել ենք աշխարհը փոխել համար[8]։
- Գիլբերտ Բեյքեր

Ենթադրվում է, որ Բեյքերը դրոշի ստեղծման ժամանակ ոգեշնչվել է աֆրոամերիկացիների քաղաքացիական իրավունքների շարժման «ռասայի դրոշով», որը հռչակել է պատվարժան Ջեսսի Ջեքսոնը. «Մեր դրոշը կարմիր, սպիտակ և կապույտ է, բայց մեր ազգը ծիածանագույն է՝ կարմիր, դեղին, շագանակագույն, սև և սպիտակ, բոլորս թանկ ենք Աստծո աչքում»[12]։ Ջուդի Գարլենդի «Over the Rainbow»[13] երգը ճանաչվել է որպես գեյ օրհներգ[14][15][16]։

Ի սկզբանե նկարչի մտահղացմամբ դրոշը բաղկացած էր ութ շերտերից։ Բեյքերը որոշակի նշանակություն է տվել յուրաքանչյուր գույնին[17][18]։

մուգ վարդագույն՝ սեքսուալություն
կարմիր՝ կյանք
նարնջագույն՝ առողջություն 
դեղին՝ արևի լույս 
կանաչ՝ բնություն 
փիրուզագույն՝ կախարդանք/արվեստ 
ինդիգո՝ հանգստություն/հարմոնիա
մանուշակագույն՝ ուժ 
Փրայդ Կանադայի դրոշ Փրայդ Իսպանիայի դրոշ Փրայդ ԱՄՆ-ի դրոշ Փրայդ Սանկտ Պետերբուրգի դրոշ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Is West Hollywood losing its mojo? // CNN(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  2. ↑ Melbourne Suburb in Pride Flag Fight Արխիվացված 2011-04-13 Wayback Machine. // The Advocate(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  3. ↑ Gay and lesbian freedom flag allowed to fly in Soho. // The Guardian(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  4. ↑ Symbols Արխիվացված 2013-03-27 Wayback Machine. // An Encyclopedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender, and Queer Culture(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  5. ↑ Gay Pride. // Բրիտանիկա հանրագիտարան (անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  6. ↑ Baker, Gilbert, and John O’Brien. «The Prideful Story of Our Rainbow Flag.» Международная ассоциация лесбиянок и геев(անգլ.) (Ստուգված է 3 Ապրիլի 2011)
  7. ↑ Создатель главного ЛГБТ-символа: «Первоначальная идея радужного флага — освобождение». // Gay.ru, 6 мая 2008 (Ստուգված է 1 Ապրիլի 2011)
  8. ↑ 8,0 8,1 Тридцать лет с флагом Արխիվացված 2011-10-18 Wayback Machine. // GayNews.ru (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  9. ↑ Gilbert Baker: «I love going to cities around the world and seeing the rainbow flag». // The Independent(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  10. ↑ C. Whitefeather Daniels. Queer Iwo Jima. // Rebel Without Applause — Tales From The Castro Renaissance Արխիվացված 2015-03-04 Wayback Machine — Fog City Press, 1999. — 140 p. — ISBN 1-929156-00-6(անգլ.) (Ստուգված է 6 Ապրիլի 2011)
  11. ↑ 1978 Gay Freedom Day Parade ՅուԹյուբում (Ստուգված է 6 Ապրիլի 2011)
  12. ↑ Alyson Publications «Alyson Almanac Արխիվացված 2012-02-10 Wayback Machine», Alyson Books, 1993, ISBN 1-55583-242-3(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  13. ↑ The National Museum & Archive of Lesbian and Gay History (1996). The Gay Almanac. New York City, Berkeley Books. ISBN 0-425-15300-2(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  14. ↑ Luca Prono. «Garland, Judy» в «Encyclopedia of gay and lesbian popular culture». Greenwood Publishing Group, 2008, ISBN 978-0-313-33599-0(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  15. ↑ Alison Bing, Dominique Channell «Lonely Planet San Francisco City Guide», Lonely Planet, 2008, ISBN 978-1-74104-676-2, p. 37(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  16. ↑ Michael Robert Gorman «The empress is a man: stories from the life of José Sarria», Routledge, 1998, ISBN 978-0-7890-0259-4, p. 256(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  17. ↑ Witt, Lynn, Sherry Thomas & Eric Marcus (1995). Out in All Directions: The Almanac of Gay and Lesbian America. New York, Warner Books. ISBN 0-446-67237-8(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
  18. ↑ Rainbow flag Արխիվացված 2015-07-06 Wayback Machine. // An Encyclopedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender, and Queer Culture(անգլ.) (Ստուգված է 2 Ապրիլի 2011)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ծիածանի դրոշ (ԼԳԲՏ)» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ծիածանի_դրոշ_(ԼԳԲՏ)&oldid=9767037» էջից