Խրիստիանա Նյուսլայն-Ֆոլհարդ

Խրիստիանա Նյուսլայն-Ֆոլհարդ գերմ.՝ Christiane Nüsslein-Volhard
Ծնվել է	հոկտեմբերի 20, 1942(1942-10-20) (80 տարեկան) կամ 1942 Մագդեբուրգ, Գերմանիա
Քաղաքացիություն	Գերմանիա
Մասնագիտություն	կենսաբան, կենսաքիմիկոս, գենետիկ, հոգեբան, համալսարանի դասախոս և ֆիզիոլոգ
Հաստատություն(ներ)	Թյուբինգենի համալսարան, European Molecular Biology Laboratory?, Max Planck Institute for Developmental Biology?, Biozentrum University of Basel?, Ֆրայբուրգի համալսարան և Դուիսբուրգ-Էսենի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	կենսաբանություն, Կենսաքիմիա, genetic research?, developmental biology? և Սաղմնաբանություն
Անդամակցություն	Լեոպոլդինա, Եվրոպական ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բեռլին-Բրանդենբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Վեստֆալիայի գիտությունների ակադեմիա, Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, Մոլեկուլային կենսաբանության եվրոպական կազմակերպություն և Լոնդոնի թագավորական ընկերություն
Ալմա մատեր	Թյուբինգենի համալսարան և Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան
Գիտական աստիճան	գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Գիտական ղեկավար	Heinz Schaller?
Եղել է գիտական ղեկավար	Ռութ Լեման
Պարգևներ	Ալբերտ Լասկերի մրցանակ բժշկական հիմնավոր հետազոտությունների համար Կարուսի մեդալ Otto Bayer Award? Ernst Schering Prize? Otto Warburg Medal? Լուիզա Գրոս Հորվիցի մրցանակ Deutscher Stifterpreis? Մայնի Ֆրանկֆուրտ քաղաքի Գյոթեի մեդալ Alfred P. Sloan, Jr. Prize? Ռոզենստիլի մրցանակ Gottfried Wilhelm Leibniz Prize? Գերմանական հետազոտությունների փառքի սրահ Keith R. Porter Lecture? Սըր Հանս Քրեբսի մեդալ Սենթ Էնդրյուի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Օքսֆորդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Քեմբրիջի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Փրինսթոնի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Հարվարդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Ֆրայբուրգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Fellow of the AACR Academy? Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ Ուտրեխտի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ Եվրոպայի մոլեկուլյար կենսաբանության կազմակերպության անդամություն Ուրանիա շքանշան Բաթի համալսարանի պատվավոր դոկտոր honorary doctor of the University of Tübingen? Louis-Jeantet Prize for Medicine? Erna Hamburger Prize? և Gregor Mendel Medal?
Christiane Nüsslein-Volhard Վիքիպահեստում

Խրիստիանա Նյուսլայն-Ֆոլհարդ (գերմ.՝ Christiane Nüsslein-Volhard, հոկտեմբերի 20, 1942(1942-10-20) կամ 1942, Մագդեբուրգ, Գերմանիա), գերմանացի կենսաբան, ֆիզիոլոգիայի և բժշկության բնագավառում 1995 թվականի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (Էդվարդ Լյուիսի և Էրիկ Ուիշաուսի հետ միասին) սաղմնային զարգացման գենետիկական վերահսկողության հայտնագործության համար։ Մաքս Պլանկի ընկերության կազմում գտնվող Կենսաբանության զարգացման ինստիտուտի պրոֆեսոր և տնօրեն։

Հայտնի է նաև որպես toll գենի առաջին հայտնագործող, որից հետո էլ հայտնաբերել է toll-անման ընկալիչները։ Լեյբնիցի (1986) և Ալբերտ Լասկերի անվան մրցանակի դափնեկիր բժշկական հիմնարար հետազոտությունների (1991) համար։ Գերմանիայի բնագետների «Լեոպոլդինա» ակադեմիայի անդամ (1991), ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի (1990), Լոնդոնի թագավորական ընկերության (1990), Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիայի (2009) օտարերկրյա անդամ։

Կենսագրություն

Խրիստիանա Նյուսլայն-Ֆոլհարդը ծնվել է Մագդեբուրգում, 1942 թվականի հոկտեմբերի 20-ին, ճարտարապետ Ռոլֆ Ֆոլհարդի և մանկապարտեզի ուսուցչուհի Բրիջիթ Հաաս Ֆոլհարդի հինգ երեխաներից երկրորդն է։ Մեծացել և դպրոց է գնացել հարավային Ֆրանկֆուրտում, ծանոթացել է արվեստին և երաժշտությանը և այդպիսով «մարզվել է իրերին նայելու և ճանաչելու մեջ»։ Նրա նախապապը եղել է քիմիկոս Յակոբ Ֆոլհարդը, պապը՝ հայտնի ինտերնիստ Ֆրանց Ֆոլհարդը։ Նա քիմիայի ոլորտում Նոբելյան մրցանակակիր Բենիամին Լիստի մորաքույրն է։

Դեռևս փոքր տարիքում Խրիստիանան որոշել է կենսաբան դառնալ։ Թեև նա միջակ գնահատականներով է ավարտել դպրոցը, ուսուցիչները նկատել են նրա տաղանդը։ Այնուհետև նա մեկնել է Թյուբինհեն՝ կենսաքիմիա սովորելու։ Այնտեղ ԴՆԹ-ի հետազոտության համար ստացել է փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան։ Բարձրագույն կրթություն է ստացել որպես մոլեկուլային կենսաբան։ 1975 թվականից աշխատանքի է անցել Բազելի լաբորատորիայում, որտեղ ծանոթացել է Է. Վիշաուսի հետ։ 1978 թվականին նրանք պաշտոններ են ստացել Հայդելբերգի Մոլեկուլյար կենսաբանության եվրոպական լաբորատորիայում, որտեղ միասին աշխատել են։ 1980 թվականին նրանք հրատարակել են իրենց հիմնական հոդվածը «Nature»-ում։ 1981 թվականին Նուսլայն-Ֆոլհարդը տեղափոխվել է Թյուբինհենի լաբորատորիա, որտեղ շարունակել է իր աշխատանքը բեղուն ճանճերի վրա։ 1985 թվականից եղել է Մաքս Պլանկի ընկերության կազմում գտնվող Կենսաբանության զարգացման ինստիտուտի տնօրենը։ Ռութ Լեմանը նրա լաբորատորիայում ստացել է գիտության դոկտորի աստիճան (1985)։

2004 թվականին Նյուսլայն-Ֆոլհարդը հիմնել է իր անվամբ հիմնադրամ (Christiane Nüsslein-Volhard Stiftung), որը ֆինանսապես աջակցել է երիտասարդ գերմանացի կին գիտնականներին՝ օգնելով նրանց խնամել երեխաներին և աշխատել տանը։ 2016 թվականին նամակ է ստորագրել, որով կոչ է արել Greenpeace-ին, ՄԱԿ-ին և ամբողջ աշխարհի կառավարություններին դադարեցնել գենետիկորեն ձևափոխված օրգանիզմների (ԳՁՕ) դեմ պայքարը։

Պարգևներ, մրցանակներ, ճանաչում

• Լայբնիցի մրցանակ (1986),
• Ռոզենստիլի մրցանակ (1989),
• Սիլլիմանյան դասախոսություն (1989),
• Կարուսի մրցանակ (1989),
• Ալբերտ Լասկերի մրցանակ հիմնարար բժշկական հետազոտությունների համար (1991),
• Keith R. Porter Lecture (1991),
• Լուիզա Գրոս Հորվիցի մրցանակ (1992),
• Օտտո Վարբուրգի մեդալ (1992),
• Ալֆրեդ Սլոանի մրցանակ (1992),
• Louis-Jeantet Prize for Medicine (1992),
• Sir Hans Krebs Medal (1993),
• Ernst Schering Prize (1993),
• Նոբելյան մրցանակ ֆիզիոլոգիայի և բժշկության բնագավառում (1995),
• Order of Merit of Baden-Württemberg (1996),
• Goetheplakette der Stadt Frankfurt am Main (1996),
• Pour le Mérite (1997),
• Մեծ Խաչ՝ աստղով և ուսի ժապավենով, Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար շքանշան (2005),
• Deutscher Stifterpreis (2007),
• Erna Hamburger Prize (2007),
• Ավստրիական պատվո նշան «Հանուն գիտության և արվեստի» (2009),
• Սենտ Էնդրյուսի համալսարանի Գիտությունների պատվավոր դոկտոր (2011),
• «Գիտության և արվեստի նվաճումների համար» Մաքսիմիլիանի շքանշան (2014)։

Նյուսլայն-Ֆոլհարդի պատվին աստերոիդ է անվանակոչվել։