Խուրեն Արծրունի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խուրեն Արծրունի
Խուրէն Արծրունի
Արծրունիների զինանշանը
Արծրունյաց Իշխան
1-ին դար
Հաջորդող Աշոտ Արծրունի
 
Ազգություն հայ
Ծննդավայր Մեծ Հայք
Վախճանի վայր Երուսաղեմ
Դինաստիա Արծրունիներ
Քաղաքացիություն Օսրոյենե և  Մեծ Հայք
Ամուսին Սանոտ Արծրունի
Զավակներ Աշոտ Արծրունի և Վաչե Արծրունի

Խուրեն Արծրունի նաև Խոսրան Արծրունի, Խուրան Արծրունի, (ծննդյան և մահվան թվականներն անհայտ, 1-ին դար), Արծրունյաց իշխան, Օսրոյենեի Աբգար Ե թագավորի զորավարներից, Աշոտ Արծրունու հայրը, Բյուրատ Բագրատունու քրոջ՝ Սանոտի ամուսինը, Արծրունիների նախարարական տոհմից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օսրոյենեի Աբգար Ե թագավորը դաշնակցելով Պատրիացիների Արետ թագավորի հետ, Խուրեն Արծրունուն մի օգնական գնդով օգնության է ուղարկում Արետին, որպեսզի կռվի Հերովդեսի դեմ[1]։

Խուրեն Արծրունու կինը և Բյուրատ Բագրատունու քույրը` Սանոտը, որը Աբգար թագավորի քրոջ՝ Ավդեի որդու՝ Սանատրուկի դայակն էր, ձմռանը դեպի Հայաստան ճանապարհորդելիս բքարգել է լինում Կորդվաց լեռներում։ Ըստ Մովսես Խորենացու նրանց որոնող մարդկանց հետ եղել է սպիտակ շուն, որն էլ, պատահել է երեխային և դայակին։ Այս պատճառով էլ Ավդեի որդին կոչվել է Սանատրուկ, անունը դայակից ստանալով, իբրև թե Սանոտի տված[2]։

Ղևոնդ Ալիշանի ծանոթագրությամբ գրված Լաբուբնա ասորի մատենագրի «Թուղթ Աբգարու…» (թրգմ. անգլերենից 1868) աշխատությունում Ղևոնդ Ալիշանը նշում է, որ Խուրենը նույն Խոսրան ասորին է, որին Մովսես Խորենացին է կեղծելով հայացրել, իսկ կեղծիքը ավելի է խորացրել Թովմա Արծրունին, որի պատմածով Խուրենը (Խուրան) մկրտվել է Թադեոս առաքյալից, Սանատրուկի ժամանակ գնացել է Տիբերիոս կայսեր մոտ, պատերազմել է իսպանացիների դեմ, «քաջության պսակ է ստացել», ապա գնացել Երուսաղեմ՝ Հեղինե թագուհու մոտ, նրա դրամով Եգիպտոսում ցորեն է գնել սովյալներին բաշխելու համար և մահացել Երուսաղեմում[3][4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Հայոց Պատմություն», Մովսես Խորենացի, 1961, Երևան, Բ. Իթ (էջ 182)
  2. «Հայոց Պատմություն», Մովսես Խորենացի, 1961, Երևան, Բ. Լզ (էջ 193)
  3. Լաբուբնա ասորի մատենագրի «Թուղթ Աբգարու…» (թրգմ. անգլերենից 1868), ծնթ. Ղևոնդ Ալիշանի, ծանոթ. 1, էջ 19
  4. Պատմություն Արծրունյաց Տան», Թովմա Արծրունի, 1985, Երևան, Ա. զ, է, ը

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Հատոր 2, Ցուցակ 1, Էջ 529
  • «Հայոց Պատմություն», Մովսես Խորենացի, 1961, Երևան, Բ. Իթ (էջ 182) (Խոսրան, ձեռագրերում կան՝ Խոսրոն, Խոսրով), Լզ (Էջ 193) (Խոսրեն)
  • «Պատմություն», Մխիթար Անեցի, 1879, Ս. Պետերբուրգ, ի. (էջ 29) (Խոսրոն)
  • «Թուղթ Աբգարու…», Լաբուբնա ասորի մատենագիր (թրգմ. անգլերենից 1868), ծնթ. Ղևոնդ Ալիշանի, ծանոթ. 1, էջ 19
  • «Պատմություն Արծրունյաց Տան», Թովմա Արծրունի, 1985, Երևան, Ա. զ, է, ը (Խուրան - Ա. զ, է, Խուրեն - Ա. զ, է, ը )