Խոջա Ալի Ռըզա
Խոջա Ալի Ռըզա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1858 |
| Ծննդավայր | Սկյուտար, Թուրքիա |
| Վախճանվել է | մարտի 20, 1930[1] |
| Մահվան վայր | Սկյուտար, Ստամբուլի մարզ, Թուրքիա |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն և  Թուրքիա |
| Կրթություն | Թուրքական ռազմական ակադեմիա և Կուլետի ռազմական լիցեյ |
| Մասնագիտություն | նկարիչ |
 Hoca Ali Rıza Վիքիպահեստում | |
Խոջա Ալի Ռըզա (թուրքերեն՝ Hoca Ali Rıza, 1858, Սկյուտար, Թուրքիա - մարտի 20, 1930[1], Սկյուտար, Ստամբուլի մարզ, Թուրքիա[2]), թուրք նկարիչ և գեղարվեստական մանկավարժ, ով առավել հայտնի է իր իմպրեսիոնիստական բնապատկերներով և ճարտարապետական նկարներով։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նրա հայրը եղել է հեծելազորի մայոր և վայելչագրության սիրահար[3]։ Նախնական կրթությունը ստանալուց հետո, Ռըզան սովորել է Կուլելիի ռազմական ուսումնարանում, այնուհետև նաև Թուրքական ռազմական ակադեմիայում, որտեղ նրան նկարչական վարպետություն են դասավանդել Օսման Նուրի փաշան և Սուլեյման Սեյիդան։ 1881 թվականին նա մրցանակ է ստացել սուլթան Աբդուլ Համիդ II-ից։ Երեք տարի անց նա ավարտել է սպայական կրթությունը և նշանակվել Նուրի փաշայի օգնական[4]։ Նա շարունակել է կրթությունը Նեապոլում, սակայն ստիպված է եղել չեղարկել այդ պլանները՝ Իտալիայում տարածված խոլերայի համար[5]։
1891 թվականին նա ներառվել է թուրք- իսլամական գտածոները ուսումնասիրող պետական հանձնաժողովի մեջ։
Հույն-թուրքական պատերազմի ժամանակ եղել է մարտանկարիչ Հոնիայի մատույցներում։ 1903 թվականին նա աշխատել է Հնության թանգարանի ձևավորման հանձնաժողովում։ 1911 թվականին դարձել է «Ռազմական հրատարակչությունների գրասենյակի» ղեկավար։ Նույն տարում անդամակցել է Նկարիչների օսմանյան ասոցիացիային։ 1911 թվականին փոխգնդապետի կոչումով անցել է թոշակի։
1914 թվականին սկսել է դասավանդել նկարչություն Միմար Սինանի անվան գեղարվեստի համալսարանում։ Նախկինում այն դպրոց է եղել։ Կրթության նախարարությունում տեղի ունեցած կրճատումներից հետո, նա տեղափոխվել է Չամլըջըյի աղջիկների միջնակարգ դպրոցը, որտեղ աշխատել է երեք տարի։ Այնուհետև աշխատել է Յուսքյուդարի աղջիկների դպրոցում, իսկ 1929 թվականից մինչև կյանքի վերջ աշխատել է տղաների դպրոցում։
Նրա վերջին ցուցադրությունը բացվել է Փարիզում 1928 թվականին։ Խոջա Ալի Ռըզայի աշխատանքները բարձր են գնահատվել Թուրքիայի Հանրապետության ժամանակաշրջանում։ Նրա մահվանից շատ տարիներ անց, նկարները շարունակվում են ցուցադրվել։ 1933 թվականին Անկարայում Խալքեվլերիի միությունը նկարչի նկարները ցուցադրել է իր առաջին ցուցադրության ժամանակ։ Դրան հաջորդել են ևս 16 ցուցադրություններ[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Türkiye Diyanet Vakfı Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (тур.) — Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 11-ին.
- ↑ Biography and appreciation @ Milliyet.
- ↑ Biography and appreciation @ Turkish Cultural Foundation.
- ↑ Biography and appreciation @ Lebriz.
- ↑ Dogan, Cigdem. 2009.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խոջա Ալի Ռըզա» հոդվածին։ |
