Խերթվիսի բերդ
 ხერთვისის ციხე | |
|---|---|
.jpg) | |
| Տեսակ | բնակավայր և ամրոց |
| Տեղագրություն |  Վրաստան, Սամցխե Ջավախք |
| Վարչական միավոր | Ասպինձայի մունիցիպալիտետ |
| Երկիր |  Վրաստան |
| Կառուցված | 13–րդ դար |
| Կոորդինատներ: 41°28′46.462800100007″ հս․ լ. 43°17′8.4516000999883″ ավ. ե. / 41.47957300002777714° հս․. լ. 43.285681000027771859° ավ. ե. | |
| Khertvisi fortress Վիքիպահեստում | |
Խերթվիս (վրաց.՝ ხერთვისის ციხე), ֆեոդալական ժամանակաշրջանի միջնադարյան բերդ Վրաստանում, պատմական Ջավախք գավառում, ժամանակակից Սամցխե-Ջավախք մարզի Ասպինձայի (Ասպնջակ) շրջանում։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության թեկնածու է[1]։
Բովանդակություն
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գտնվում է համանուն գյուղում, Կուր և Փարվանա (Թափարվան) գետերի միախառնման վայրում, Ախալքալաքից 19 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Խերթվիսի բերդը լավ պահպանված բերդերից է, կառուցված է բարձր ժայռաբլրի վրա։
Պատմական ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բերդի հիմնադրումը ավանդաբար վերագրում են պարսկական Կյուրոս արքային (Ք. Ա. 529 թ.): XI դարի վրաց պատմագիր Լեոնտի Մրովելին այն հիշատակում է որպես քաղաք և պատմական Մեսխեթի կենտրոն։ Վրաց աղբյուրներում տեղ գտած մեկ այլ ավանդության համաձայն բերդը դիմագրավել է Ալեքսանդր Մակեդոնացու զորքերին: Խերթվիսի բերդը հիշատակվել է նաև հռոմեական զորավար Պոմպեոսի արշավանքի (Ք. Ա. առաջին դար) ժամանակ:
985 թվականին բերդում կառուցվել է եկեղեցի։ XIII դարում մոնղոլները գրավել և ավերել են բերդը: 1283 թվականի երկրաշարժից փլվել են բերդի պատերի մեծ մասը։ Բերդը վերանորոգվել է 1354-1356 թվականներին: 1624 թվականին վրաց ազգային հերոս Գեորգի Սահակաձեն այստեղ ջարդել է պարսկական զորքերին և բերդն ազատել նրանց տիրապետությունից: XVIII դարում բերդին տիրել են թուրքերը: 1828 թվականին բերդը գրավել են ռուսական զորքերը, որից հետո այն կորցրել է իր պաշտպանողական նշանակությունը։
Նկարագիրը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընդհանուր համալիրը բազմաշերտ է։ Այն կազմված է վերնամասում գտնվող միջնաբերդից և ներքևում, հարավ-արևելքից նրան կից` ներքին ամրոցից։ Համալիրի հիմնական զանգվածը վերաբերում է X-XIV դարերին, սակայն կան նաև XVI-XVIII դարերին վերագրվող շինություններ։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Թադևոս Հակոբյան, Ստեփան Մելիք-Բախշյան, Հովհաննես Բարսեղյան, Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հատոր 2, Երևան, 1988, էջ 722:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Խերթվիսի բերդ Վիքիպահեստում |
|---|
- ↑ Centre UNESCO World Heritage։ «Vardzia-Khertvisi - UNESCO World Heritage Centre»։ whc.unesco.org (անգլերեն)։ Վերցված է 2016-01-24
| |||||||||||||||||
