Խերթվիսի բերդ
 ხერთვისის ციხე | |
|---|---|
.jpg) | |
| Տեսակ | ամրոց |
| Տեղագրություն |  Վրաստան, Սամցխե Ջավախք |
| Վարչական միավոր | Ասպինձայի մունիցիպալիտետ և Սամցխե-Ջավախեթի մարզ |
| Երկիր |  Վրաստան |
| Համալիրի մաս | Վարձիա-Խերթվիս |
| Կառուցված | 13–րդ դար |
| Ճարտարապետական ոճ | Վրացական ճարտարապետություն |
| Ընթացիկ սեփականատեր | Վրաստանի կառավարություն |
 | |
 | |
 Khertvisi fortress Վիքիպահեստում | |
Խերթվիս (վրաց.՝ ხერთვისის ციხე), ֆեոդալական ժամանակաշրջանի միջնադարյան բերդ Վրաստանում, պատմական Ջավախք գավառում, ժամանակակից Սամցխե-Ջավախք մարզի Ասպինձայի (Ասպնջակ) շրջանում։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության թեկնածու է[1]։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գտնվում է համանուն գյուղում, Կուր և Փարվանա (Թափարվան) գետերի միախառնման վայրում, Ախալքալաքից 19 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Խերթվիսի բերդը լավ պահպանված բերդերից է, կառուցված է բարձր ժայռաբլրի վրա։
Պատմական ակնարկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բերդի հիմնադրումը ավանդաբար վերագրում են պարսկական Կյուրոս արքային (Ք. Ա. 529 թ.): XI դարի վրաց պատմագիր Լեոնտի Մրովելին այն հիշատակում է որպես քաղաք և պատմական Մեսխեթի կենտրոն։ Վրաց աղբյուրներում տեղ գտած մեկ այլ ավանդության համաձայն բերդը դիմագրավել է Ալեքսանդր Մակեդոնացու զորքերին։ Խերթվիսի բերդը հիշատակվել է նաև հռոմեական զորավար Պոմպեոսի արշավանքի (Ք. Ա. առաջին դար) ժամանակ։
985 թվականին բերդում կառուցվել է եկեղեցի։ XIII դարում մոնղոլները գրավել և ավերել են բերդը։ 1283 թվականի երկրաշարժից փլվել են բերդի պատերի մեծ մասը։ Բերդը վերանորոգվել է 1354-1356 թվականներին։ 1624 թվականին վրաց ազգային հերոս Գեորգի Սահակաձեն այստեղ ջարդել է պարսկական զորքերին և բերդն ազատել նրանց տիրապետությունից։ XVIII դարում բերդին տիրել են թուրքերը։ 1828 թվականին բերդը գրավել են ռուսական զորքերը, որից հետո այն կորցրել է իր պաշտպանողական նշանակությունը։
Նկարագիրը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ընդհանուր համալիրը բազմաշերտ է։ Այն կազմված է վերնամասում գտնվող միջնաբերդից և ներքևում, հարավ-արևելքից նրան կից` ներքին ամրոցից։ Համալիրի հիմնական զանգվածը վերաբերում է X-XIV դարերին, սակայն կան նաև XVI-XVIII դարերին վերագրվող շինություններ։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Թադևոս Հակոբյան, Ստեփան Մելիք-Բախշյան, Հովհաննես Բարսեղյան, Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հատոր 2, Երևան, 1988, էջ 722։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Centre, UNESCO World Heritage. «Vardzia-Khertvisi - UNESCO World Heritage Centre». whc.unesco.org (անգլերեն). Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 24-ին.
| |||||||||||||||||
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խերթվիսի բերդ» հոդվածին։ |
| ||||||
