Խելրթվա
Խելրթվա (վրաց.՝ ხელრთვა, pronounced [χɛlrtʰvɑ]), վրացական գեղագրության ստորագրություն, մոնոգրամ կամ կնիք, որն ի սկզբանե օգտագործվել է վրաց միապետների, թագուհիների, պատրիարքների, թագավորական իշխանների և ազնվականության կողմից[1][2][3]։ Խելրթվա բառը վրացերենում ինքնին բառացի թարգմանությամբ նշանակում է ձեռքով զարդարել․ խելի (ხელი) նշանակում է ձեռքով, իսկ րթվա (რთვა)՝ զարդարել։ Խելրթվա ստորագրությունները հիմնականում արվել են վրացական երեք այբուբեններից մեկով, հիմնականում նուսխուրիով և մխեդրուլիով, չնայած մոնոգրամները, հատկապես թագավորական, գրվել են ասոմթավրուլի այբուբենով։ Յուրաքանչյուր վրացի միապետը ուներ իր անհատական խելրթվան։ Այդ ավանդույթը դեռևս պահպանվում է Վրաստանում[4]։
Խելրթվաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արքաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 Դավիթ V-ի խելրթվա |
 Գեորգի Լաշայի խելրթվա |
 Արչիլ արայի խելրթվա |
 Վախթանգ VI-ի խելրթվա |
 Սոլոմոն I-ի խելրթվա |
 Գեորգի XII-ի խելրթվա, վրացական վերջին միապետը |
Թագուհի իշխողներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 Թամարա թագուհու խելրթվա |
 Ռուսուդան թագուհու խելրթվա |
Թագուհի խնամակալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.svg) Ռուսուդան Չերքեզացու խելրթվա |
.svg) Մարիամ Դադիանիի խելրթվա |
Պատրիարքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.svg) Ասոմթավրուլի խելրթվա |
 Անտոն II պատրիարքի խելրթվա |
 Իլիյա պատրիարքի խելրթվա |
Նախագահներ, վարչապետներ, խորհրդարանի նախագահներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 Նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի խելրթվա |
.svg) Վարչապետ Գեորգի Գախարիայի խելրթվա |
 Խորհրդարանի նախագահ Իրակլի Կոբախիձեի խելրթվա |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կաո (ճապ.՝ 花押), Ճապոնիայում օգտագործվող ոճավորված գեղագրության ստորագրություններ
- Տուղրա (օսման.՝ طغرا), օսմանյան սուլթանների կողմից օգտագործվող ոճավորված արաբական ստորագրությունները
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ საგამომცემლო ლექსიკონი/ავტ.-შემდგ.: ვახტანგ დოხნაძე; [რედ.: მურმან სუხიშვილი ; მხატვ.: ვახტანგ რურუა]. - [მე-2 შესწ. და შევს. გამოც.]. - თბ.: საგამომც. საქმის სასწ. ცენტრი, 2006. - 305გვ.; 20სმ.. - ბიბლიოგრ.: გვ. 301–304. (Publishing dictionary, edited by: Vakhtang Dokhnadze; Ed. Murman Sukhishvili; Artist: Vakhtang Rurua, Case Study Center, 2006. Bibliography: p. 301–304. - 99928-998-1-6 : [ფ.ა.]{
- ↑ National Parliamentary Library of Georgia: ხელრთვა
- ↑ ეროვნულ არქივში XI – XVIII საუკუნეების დოკუმენტებზე არსებული ხელრთვების კატალოგი მომზადდა (A catalog of carvings on documents of the XI - XVIII centuries in the National Archives) Արխիվացված 2014-03-10 Wayback Machine National Archives of Georgia
- ↑ Sinauridze, A. Hand of the Lord Karibche, 04.02.2010
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ჯიმშერ რეხვიაშვილი ხელრთვა - ისტორიისა და ხელნაწერის მშვენება (Jimsher Rekhviashvili - The Beauty of History and Manuscript) Radio Free Europe/Radio Liberty
- ოთხი რესტავრირებული ეტრატი "განადგურებას გადარჩენილი საბუთები საცავში ბრუნდება" თამარ კიკნაველიძე, 24 საათი (Four Restored Etrats Documents Surviving the Destruction Returned to the Repository, Tamar Kiknavelidze)