Խատուտիկ բադ

Խատուտիկ բադ
Խատուտիկ բադ (արու)
Խատուտիկ բադ (էգ)
Դասակարգում
Ենթատիպ	Ողնաշարավորներ (Vertebrata)
Դաս	Թռչուններ (Aves)
Վերնակարգ	Anserimorphae
Կարգ	Սագանմաններ (Anseriformes)
Վերնաընտանիք	Anatoidea
Ընտանիք	Բադեր (Anatidae)
Ցեղ	Stictonetta
Տեսակ	Խատուտիկ բադ (S. naevosa)
Միջազգային անվանում
Stictonetta naevosa Gould, 1841
Կարգավիճակ
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝ Քիչ մտահոգող տեսակ

Խատուտիկ բադ^[1](լատին․՝ Stictonetta naevosa) բադերի ընտանիքին պատկանող ջրային թռչուն։ Իր տեսակի մեջ նա միակն է։

Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բադը միջին չափի է, մոտ 50-60 սմ երկարություն ունի, թևի երկարությունը`75-85 սմ և կշռում է 800 գրամից մինչև 1 կգ։ Փետուրների գույնը՝ մուգ և փայլուն է։ Նրանց տեսակի առանձնահատկությունն այն է, որ մարմինը ծածկված է սպիտակ կետերով։ Մեկ այլ բնութագրական առանձնահատկություն ունեն և դա այն է, որ երկարաձգված (ավելի ճիշտ կլորացված) թմբիկով լայն շերտ ունեն, որը կոչվում է`«պսակ»։ Նրանք դասվում են փետրավոր թռչունների շարքին (Acidoproctus moschatae)^[2]:

Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խատուտիկ բադերը ապրում են միայն Հարավային Ավստրալիայում։ Նրանց բնակվելու տարածքը ճահճոտ տարածքներ են, որոնք շրջապատված են խոտով, ինչպես նաև բաց լճերով, որտեղ նրանցից սովորաբար հանդիպում է մոտ 10-ից 100 առանձին բնակվողներ^[3]։

Սնունդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնականում սնվում են ջրիմուռներով և ջրային բույսերով, ինչպես նաև մողեսներով, որդերով, միջատներով և նույնիսկ փոքր ձկներով։

Բուծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնադրման շրջանը տևում է հունիսից դեկտեմբեր ամիսները։ Արուները կառուցում են բույնը։ Բնի մեջ դնում են մոտ 5-7 ձու, որոնց վրա էգերը թուխս են նստում մեկ ամիս։

Վտանգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներկայումս այն չափազանց հազվադեպ է պատահում, օրենքով պաշտպանված թռչուն է, դասակարգված որպես վտանգված տեսակ։

Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խատուտիկ բադը շատ առումներով նման է Anatini ցեղային բադերին։ Առաջին հերթին կարելի է ասել, որ նրանց ոտքերը կարճ են։ Այնուամենայնիվ կարելի է նաև ասել, որ այն առանձնանում է իր սեփական ենթատեսակով, քանի որ այն ունի շատ պարզունակ կերպարներ, որոնք Anatini բադերը չունեն։ Սա իր մեջ ներառում է պարզապես կազմակերպված լինելը, չունեն պայծառ փետուրներ, սեռական մռայլության գրեթե լիակատար բացակայություն կա և ունեն վեր ցցված կտուց^[4]։

Բադերի ընտանիքում խատուտիկ բադի դասակարգումը առանձնանում է։ Մի քանի հեղինակներ այն համեմատել են փայտի բադերի կողքին։ Մյուսները ազգակցական կապ են տեսնում իրական բադերի ՝ Oxyurinae -ների կամ պեգանների հետ։ Այնուամենայնիվ, այն համարվում է որպես սագերի և կարապների հեռավոր ազգական։ Վերջերս նրանց մոտիկ ձևը բացակայում է բադերի ընտանիքում։ Բայց կտուցի կարմիր մասը վճռականորեն ցույց է տալիս, որ հեռավոր ազգակցական կապ ունի սևամորթ բադի հետ։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Beme, R. L. (Ri︠u︡rik Lʹvovich) (1994). Pi︠a︡tii︠a︡zychnyĭ slovarʹ nazvaniĭ zhivotnykh. Ptit︠s︡y : latinskiĭ, russkiĭ, angliĭskiĭ, nemet︠s︡kiĭ, frant︠s︡uzskiĭ : 11060 nazvaniĭ. Sokolov, Vladimir Evgenʹevich., Flint, Vladimir Evgenʹevich. Moskva: "RUSSO". ISBN 5-200-00643-0. OCLC 32830504.
↑ Garnett, Stephen; Szabo, Judit; Dutson, Guy (2011). «Action Plan for Australian Birds 2010». doi:10.1071/9780643103696. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
↑ «Assessing and managing the impact of duck hunting in Victoria — a new approach». Biological Conservation. 64 (1): 97. 1993. doi:10.1016/0006-3207(93)90411-s. ISSN 0006-3207.
↑ Kear, S. 339

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Janet Kear (Hrsg): Ducks, Geese and Swans. Oxford University Press, 2005, ISBN 0-19-854645-9
Hartmut Kolbe; Die Entenvögel der Welt, Ulmer Verlag 1999, ISBN 3-8001-7442-1

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խատուտիկ բադ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խատուտիկ բադ» հոդվածին։

[1] Beme, R. L. (Ri︠u︡rik Lʹvovich) (1994). Pi︠a︡tii︠a︡zychnyĭ slovarʹ nazvaniĭ zhivotnykh. Ptit︠s︡y : latinskiĭ, russkiĭ, angliĭskiĭ, nemet︠s︡kiĭ, frant︠s︡uzskiĭ : 11060 nazvaniĭ. Sokolov, Vladimir Evgenʹevich., Flint, Vladimir Evgenʹevich. Moskva: "RUSSO". ISBN 5-200-00643-0. OCLC 32830504.

[2] Garnett, Stephen; Szabo, Judit; Dutson, Guy (2011). «Action Plan for Australian Birds 2010». doi:10.1071/9780643103696. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[3] «Assessing and managing the impact of duck hunting in Victoria — a new approach». Biological Conservation. 64 (1): 97. 1993. doi:10.1016/0006-3207(93)90411-s. ISSN 0006-3207.

[autogenerated1-4] Kear, S. 339

[1]

[2]

[3]

[4]