Խաժակ Գյուլնազարյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խաժակ Գյուլնազարյան
Խաժակ Գյուլնազարյան.jpg
Ծնվել էօգոստոսի 11, 1918(1918-08-11)[1][2]
ԾննդավայրԵրևան, Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն[1][2]
Վախճանվել էդեկտեմբերի 22, 1995(1995-12-22)[2] (77 տարեկան)
Վախճանի վայրԵրևան, Հայաստան[2]
ԳերեզմանՕշական
Մասնագիտությունգրող և գրականագետ
Ազգությունհայ
ՔաղաքացիությունFlag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ և Flag of Armenia.svg Հայաստան
ԿրթությունԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետ (1941) և ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտ
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր[1][2] (1972)
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ[2]
ԱշխատավայրՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտ
Պարգևներ
Խաժակ Գյուլնազարյան Վիքիքաղվածքում
Խաժակ Գյուլնազարյան Վիքիդարանում

Խաժակ Մեսրոպի Գյուլնազարյան (օգոստոսի 11, 1918(1918-08-11)[1][2], Երևան, Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն[1][2] - դեկտեմբերի 22, 1995(1995-12-22)[2], Երևան, Հայաստան[2] (թաղված է Օշական գյուղում)), հայ արձակագիր, գրականագետ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1985), ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր (1972, մանկական ու պատանեկան ստեղծագործությունների համար), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1957 թվականից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1941 թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի հայկական բաժինը։ 1941-1945 թթ. ծառայել է խորհրդային բանակում, մասնակցել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին։ Զորացրվելուց հետո սովորել և ավարտել է ՀԽՍՀ ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի ասպիրանտուրան։ 1950 թվականից եղել է ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող։ 1950 թ. «Հայրենական պատերազմի արտացոլումը խորհրդահայ արձակում» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ 1972 թվականին «Հայ քննադատական միտքը 1920-ական թվականներին» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան, ինչպես նաև ստացել է ՀԽՍՀ պետական մրցանակ։ 1985 թվականին արժանացել է ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ կոչմանը[3]։

Խաժակ Գյուլնազարյանի ստեղծագործությունները թարգմանվել և առանձին գրքերով լույս են տեսել ռուսերեն, ուկրաիներեն, էստոներեն, մոլդավերեն, տաջիկերեն, վրացերեն, ղազախերեն, լատիշերեն, լիտվերեն։ ԽՄԿԿ անդամ 1962 թվականից։

Ստեղծագործություններում անդրադարձել է Հայրենական մեծ պատերազմին՝

  • «Ոսկի որոնողները», 1964, ժողովածու
  • «Ինչ-որ տեղ վերջանում է հորիզոնը», 1966, վեպ
  • «Պատվո քարը», 1970, ժողովածու
  • «Նռանի», 1971, պատմավեպ
  • «Չուղարկված նամակներ», 1975
  • «Գիրք անակնկալ», 1985, ժողովածու

Գրել է նաև մանուկների և պատանիների համար՝

  • «Լավ ճանապարհորդներ», 1953
  • «Օրերի ճանապարհը», 1962
  • «Մեռած աշխարհի ակամա բնակիչները», 1968
  • «Սինանտրոպ-պիտեկանտրոպ», 1977
  • «Հետքեր գետնի վրա և գետնի տակ», 1984

Գրականագիտական աշխատություններից են՝

  • «Վախթանգ Անանյան» (1963)
  • «Աթաբեկ Խնկոյան» (1968)
  • «Հայ քննադատական միտքը 1920-ական թվականներին» (1971)

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Գրական հարցերը նախառևոլյուցիոն շրջանի հայ պարբերական մամուլում, Երևան, 1954, 159 էջ։
  • Կեսօր (վիպակ, պատմվածքներ), Երևան, 1957, 172 էջ[4]։
  • Շարքերում (վիպակ, պատմվածքներ), Երևան, 1959, 244 էջ։
  • Ակնարկներ հայ մանկական գրականության պատմության, Երևան, 1961, 247 էջ։
  • Օրերի ճանապարհը, Երևան, 1962, 392 էջ։
  • Ոսկի որոնողները (պատմվածքներ), Երևան, 1964, 391 էջ։
  • Հակոբ Հակոբյանի կյանքի և գործունեության տարե-գրությունը (հեղինակակից), Երևան, 1965, 298 էջ։
  • Ինչ–որ տեղ վերջանում է հորիզոնը, Երևան, 1966, 408 էջ[5]։
  • Մեռած աշխարհի ակամա բնակիչները։ Անտեսանելի ստվերներ, Երևան, 1968, 232 էջ։
  • Պատվո քարը (պատմվածքներ, վիպակներ), Երևան, 1970, 348 էջ[6]։
  • Նռանի (պատմավեպ), Երևան, 1971, 420 էջ։
  • Հայ քննադատական միտքը 1920–ական թվականներին, Երևան, 1971, 368 էջ։
  • Չուղարկված նամակներ (պատմվածքներ), Երևան, 1975, 340 էջ։
  • Սինանտրոպ-պիտեկանտրոպ, Երևան, 1977, 300 էջ։
  • Две повести: Пер. с арм, Дет. лит., 1978, 302 էջ[7]։
  • Մոռացկոտ ծերունու հեքիաթը։ Հեքիաթ դպր. կրտսեր տարիքի համար, Սովետական գրող, 1980, 64 էջ[8]։
  • Իմ տան բաց պատուհանները (պատմվածքներ, վիպակներ), Երևան, 1981, 436 էջ։
  • Օրերի ճանապարհը, Երևան, 1982, 376 էջ։
  • Հետքեր գետնի վրա և գետնի տակ (վիպակներ), Երևան, 1984, 216 էջ։
  • Դեռ դպրոց չենք գնում (մանկական պատմվածքներ), Երևան, 1987, 238 էջ[9]։
  • Իմ նկարիչ Գոռը։ Պատմվածքներ, Արևիկ, 1988, 60 էջ[10]։
  • Երկեր, հատ. 1–2, Երևան, 1989։
  • Ջրաղաց (վեպ, վիպակ, պատմվածքներ), Երևան, 1989, 560 էջ[11]։
  • Մեր գյուղի հանաքները, Երևան, 1991, 112 էջ[12]։
  • Ձախորդ Փանոս և Քաջ Նազար (վեպ), Երևան, 2003, 143 էջ։

Մամուլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Վեցերորդը; Տղան քայլում է պատի վրայով; Զրույց շան հետ (պատմվածքներ)։ «Գարուն», 1967, № 4, էջ 47-54։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • ՀԽՍՀ պետական մրցանակ, 1972
  • ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ, 1985

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 3. — էջ 115.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.
  3. ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007 
  4. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ Մեսրոպի (1957)։ Կեսօր (հայերեն)։ Հայպետհրատ 
  5. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ, Gyulnazaryan Khazhak (2014-07-22)։ Ինչ-որ տեղ վերջանում էր հորիզոնը։ Where the Horizon Ends (հայերեն)։ Yavruhrat Publishing։ ISBN 9789939011172 
  6. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ Մեսրոպի (1970)։ Պատվո քարը (հայերեն)։ Հայաստան 
  7. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ Մեսրոպի (1978)։ Две повести: Пер. с арм (ռուսերեն)։ Дет. лит. 
  8. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ Մեսրոպի (1980)։ Մոռացկոտ ծերունու հեքիաթը։ Հեքիաթ դպր. կրտսեր տարիքի համար (հայերեն)։ Սովետական գրող 
  9. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ Մեսրոպի (1987)։ Դեռ դպրոց չենք գնում (հայերեն)։ Լույս 
  10. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ Մեսրոպի (1988)։ Իմ նկարիչ Գոռը։ Պատմվածքներ (հայերեն)։ Արեւիկ։ ISBN 9785807700445 
  11. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ Մեսրոպի (1989)։ Ջրաղաց: Վեպ, վիպակներ, պատմվածքներ (հայերեն)։ Արեւիկ։ ISBN 9785807702128 
  12. ↑ Գյուլնազարյան Խաժակ Մեսրոպի (1991)։ Մեր գյուղի հանաքները (հայերեն)։ Հայաստան։ ISBN 9785540014519 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 115)։ CC BY-SA icon 80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Խաժակ_Գյուլնազարյան&oldid=8447519» էջից