Jump to content

Լևոն Մկրտչյան (գրականագետ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Այս հոդվածը գրականագետի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Լևոն Մկրտչյան (այլ կիրառումներ)։
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մկրտչյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Լևոն Մկրտչյան
Ծնվել էմարտի 2, 1933(1933-03-02)[1]
Ախալցխա, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել էօգոստոսի 22, 2001(2001-08-22) (68 տարեկան)
Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունգրականագետ, գրական քննադատ, գրող և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Երևանի պետական համալսարան[2] և Հայ-Ռուսական համալսարան
Գործունեության ոլորտգրականություն և գրականագիտություն
ԱնդամակցությունՀՀ ԳԱԱ և ԽՍՀՄ Գրողների միություն
Ալմա մատերԵՊՀ ռուս բանասիրության ֆակուլտետ (1958)
Կոչումակադեմիկոս
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր[2] (1971)
Տիրապետում է լեզուներինհայերեն և ռուսերեն
Պարգևներ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ[2]
Ստորագրություն
Изображение автографа
Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում

Լևոն Մկրտչի Մկրտչյան (մարտի 2, 1933(1933-03-02)[1], Ախալցխա, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - օգոստոսի 22, 2001(2001-08-22), Երևան, Հայաստան), հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր (1972), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1981), ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր (1983, հայ դասական քնարերգության ուսումնասիրության և պրոպագանդման բնագավառում կատարած աշխատանքի համար), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1965 թվականից։ ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (1996)[3]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Ախալցխա քաղաքում։ 1952-1954 թթ. ծովագնացության ուսումնարանում։ 1958 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի ռուսաց լեզվի և գրականության բաժինը։ 1963 թվականին «Ավետիք Իսահակյանը և ռուս գրականությունը» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ 1970 թվականին «Հայ պոեզիան և 19-20-րդ դարերի ռուս բանաստեղծները» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան։ 1958 թվականից դասախոսել է Երևանի համալսարանում։ 1973-1978 թթ. եղել է համալսարանի ռուսաց լեզվաբանության և թարգմանության տեսության ամբիոնի վարիչը, 1978 թվականից՝ ռուս գրականության ամբիոնի վարիչ։ Միաժամանակ 1975-1979 թթ. եղել է Հայաստանի գրողների միության վարչության երկրորդ քարտուղար, 1980 թվականից համալսարանի ռուսաց լեզվի և գրականության ֆակուլտետի դեկան[4][5]։ 1965 թվականից եղել է ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ, 1996 թվականին ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս։ ԽՄԿԿ անդամ 1959 թվականից։

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսերեն լույս են տեսել նրա «Ավետիք Իսահակյանը և ռուս գրականությունը» (Երևան, 1963, 1975), «Ավետիք Իսահակյանը ռուսերեն» (Երևան, 1964), «Բանաստեղծությունների ու թարգմանությունների մասին» (Երևան, 1965), «Հայ պոեզիան և 19-20-րդ դարերի ռուս բանաստեղծները» (Երևան, 1968), «Բարին ընդ ձեզ» (Երևան, 1971), «Հարազատ գծեր» (Երևան, 1973), «Քաղցր է լույսը» (Երևան, 1977), «Բուն ժամանակաց» (Մոսկվա, 1977), «Հարազատն ու մտերիմը» (Մոսկվա, 1978) գրքերը։ Նրա խմբագրությամբ, ծանոթագրություններով և մեկնաբանություններով լույս են տեսել հայ միջնադարյան բանաստեղծների և հայ նոր գրականության դասականների մի շարք գրքեր[6]։ Նա ռուսերեն թարգմանել է հայ միջնադարյան գրականության ընտիր նմուշները։ Գրական հանրությանը ծանոթ են Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» պոեմի հատվածների, քուչակյան հայրենների, միջնադարյան տաղերգության ընտրանիի ռուսերեն հրատարակությունները։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Հայ միջնադարյան գրականության ուսումնասիրությանն ու պրոպագանդմանը նվիրված Մկրտչյանի աշխատություններն արժանացել են ՀԽՍՀ Պետական մրցանակի, 1983
  • ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, 1981
  • «Աշխատանքի վետերան» մեդալ, 1979
  • ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատվոգիր, 1980

Երկերի մատենագիտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Հայաստանի բանաստեղծը, Երևան, «Հայաստան», 1974, 144 էջ։
  • Եթե Բաբելոնում թարգմանիչներ լինեին, Երևան, «Սովետական գրող», 1976, 504 էջ։
  • Վիլյամ Սարոյանը մոտիկից, Երևան, «Սովետական գրող», 1978, 152 էջ։
  • Պոեզիայի հասակը, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1979, 196 էջ։
  • Քաղցր է լույսը (իրապատումներ, կարճ գրառումներ, հայտնի գրողների հուշ դիմանկարներ, էսսեներ, ճամփորդական նոթեր), Երևան, «Սովետական գրող», 1980, 404 էջ։
  • Զրույցներ բանաստեղծի հետ (նվիրված է բանաստեղծ Համո Սահյանին), Երևան, «Սովետական գրող», 1984, 184 էջ։
  • Իմանալ զբանս հանճարոյ (գրականագիտական էսսեներ), Երևան, «Սովետական գրող», 1985, 416 էջ։
  • «Մեքսիկական էսքիզներ», Երևան, «Արևիկ», 1988, 54 էջ[7]։

Մամուլ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Դարձյալ Բրյուսովի մասին։ «Գրական թերթ», 1969, № 6:
  • Հոդվածների մատենագիտություն[8]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Агабабян С. Мкртчян // Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 9.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) — Երևան: 1981. — հատոր 7. — էջ 643.
  3. ↑ «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 18-ին.
  4. ↑ «Լևոն Մկրտչյանի կենսագրությունը ԵՊՀ կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 2-ին.
  5. ↑ Լևոն Մկրտչի Մկրտչյան(չաշխատող հղում)
  6. ↑ Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 395-396.
  7. ↑ «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ քարտարան- Լևոն Մկրտչյան». Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 18-ին.
  8. ↑ «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ». Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 8-ին.

Աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Վլադիմիր Կիրակոսյան «Լևոն Մկրտչի Մկրտչյան», պատմաբանասիարակն հանդես № 1 2001, էջ 311-313
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լևոն Մկրտչյան (գրականագետ)» հոդվածին։
Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լևոն Մկրտչյան (գրականագետ)» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 643)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լևոն_Մկրտչյան_(գրականագետ)&oldid=9787361» էջից