Լուսանկարչության պատմության թանգարան (Կրակով)

Լուսանկարչության պատմության թանգարան
Տեսակ	լուսանկարչության թանգարան
Երկիր	Լեհաստան
Տեղագրություն	Կրակով
Վայր	Կրակով
Ղեկավարության նստավայր	Կրակով, Լեհաստան
Հիմնադրվել է	1986
Կայք	mhf.krakow.pl(լեհ.)

Լուսանկարչության պատմության թանգարան (լեհ.՝ Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego, ամբողջական անվանումը՝ Վալերի Ժևուսկու անվան լուսանկարչության պատմության թանգարան), թանգարան Կրակովում՝ Յուզեֆիտով փողոցի թիվ 16 հասցեում։ Թանգարանը կոչվում է կրակովցի լուսանկարիչ Վալերի Ժևուսկու անունով։ Գրանցված է թանգարանների պետական ռեգիստրում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանգարանը հիմնադրվել է 1972 թվականին՝ Կրակովի լուսանկարչական ընկերության նախագահ Վլադիսլավ Կլիմչակի նախաձեռնությամբ։ Թանգարանի առաջին հավաքածուն գտնվել է Ստարովիսլա փողոցի թիվ 13 հասցեում գտնվող Պուգետով պալատում, որտեղ տեղակայված է եղել Կրակովի լուսանկարչական ընկերությունը։ 1975 թվականին թանգարանը կոչվել է կրակովցի լուսանկարիչ Վալերի Ժևուսկու անունով։ 1982 թվականին թանգարանը տեղափոխվել է Հետմանական տուն, որը գտնվում է Գլխավոր շուկայի հրապարակի թիվ 17 հասցեում։

1986 թվականի դեկտեմբերի 31-ին թանգարանը դուրս է եկել Կրակովի լուսանկարչական ընկերությունից և դարձել անկախ մշակութային հաստատություն՝ ենթակա Մալոպոլսկի վոևոդության մշակույթի և զբոսաշրջության վարչությանը։ Լուսանկարչության պատմության թանգարանի առաջին տնօրեն է նշանակվել Վլադիսլավ Կլիմչակը։ 1989 թվականին Կրակովի պատմական թանգարանի աշխատակից Ստանիսլավ Պիվովարսկին կարճ ժամանակով եղել է թանգարանի տնօրեն։

1990 թվականին Վլադիսլավ Կլիմչակը հրաժարական է տվել թանգարանի տնօրենի պաշտոնից, իսկ նրա փոխարեն նշանակվել է Անտոնի Պետրովսկին։ 1991 թվականի նոյեմբերին թանգարանի տնօրեն է նշանակվել Բարբարա Օխմանսկայա-Յոդլովսկայան։

1992 թվականի հուլիսին թանգարանը տեղափոխվել է Յուզեֆիտով փողոցի թիվ 16 հասցեում գտնվող նոր շենք։ 1995 թվականին թանգարանը հրատարակել է իր առաջին կատալոգը՝ «1920 թվականի խորհրդային ռազմագերիները Յան Զիմովսկու լուսանկարներում» անվանումով։ 1996 թվականի հունիսի 12-ին շենքը, որտեղ գտնվում է թանգարանը, գրանցվել է Մալոպոլսկի վոևոդության պահպանվող հուշարձանների գրանցամատյանում (№ A-1029)^[1]։

1999 թվականի հունվարին Լուսանկարչության պատմության թանգարանը անցել է Կրակով քաղաքի իրավասության ներքո և ընդգրկվել քաղաքային մշակութային հաստատությունների գրանցամատյանում։ 1999 թվականի մարտի 1-ին թանգարանի շենքի վրա տեղադրվել է հուշատախտակ՝ որտեղ նշված է, որ այդ շենքում 1945-1947 թվականներին գործել է «Prafilmówkа Krakowskа» հասարակական կազմակերպությունը՝ այդտեղ կազմակերպվել է Կինեմատոգրաֆիկան եղբայրության III համագումարը, որին մասնակցել են Ստանիսլավ Շիմանսկին, Եժի Կավալերովիչը, Եժի Պասենդորֆերը և Մեչիսլավ Յագոդան։ 1999 թվականի դեկտեմբերին թանգարանի տնօրեն է նշանակվել Մաչեյ Բայեսդորֆը։

2005 թվականի աշնանը թանգարանը հրատարակել է «Յոզեֆ Պիլսուդսկին Լուսանկարչության պատմության թանգարանի լուսանկարներում» լուսանկարների կատալոգը։

2014 թվականին թանգարանն ընդգրկվել է Թանգարանների պետական ռեգիստրում։

Լուսանկարչության պատմության թանգարանում գործում են հետևյալ ցուցադրությունները՝

Լուսանկարչության նախապատմություն՝ Խավարի մենախուց և կախարդական լապտեր,
Լուսանկարչական ստուդիաների վերակառուցումը 19-րդ և 20-րդ դարերում,
Պատմական լուսանկարչություն՝ դագերոտիպիա, ամբրոտիպիա, ֆերրոտիպիա, պաննոտիպիա և ստերեոլուսանկարչություն,
Լուսանկարչական սարքերի զարգացման պատմությունն առաջին մոդելից մինչև մեր ժամանակները,
Լեհական «Fotoklub Polski» և «Fotoklub Wileński» լուսանկարչական ընկերությունների պատմություն,
Լուսանկարչական արվեստանոցների գովազդի պատմություն,
XX դարի 20-30-ական թվականների լուսանկարչական լաբորատորիաներ։