Լուիզա Հեսսեն Կասելացի
Լուիզա Հեսսեն Կասելացի | |
Մասնագիտություն՝ | թագավորական կոնսորտ և նկարչուհի |
---|---|
Ծննդյան օր | սեպտեմբերի 7, 1817[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Կասել, Հեսսեն, Գերմանիա[4] |
Վախճանի օր | սեպտեմբերի 29, 1898[1][2][3][…] (81 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Բերնստորֆ պալատ, Գենտոֆտե, Կոպենհագենի կոմսություն, Դանիա |
Թաղված | Ռոսկիլդեի մայր տաճար |
Դինաստիա | Հեսսենի տուն |
Քաղաքացիություն | Գերմանական ռայխ և Դանիա |
Հայր | Վիլհելմ Հեսսեն Կասսելացի |
Մայր | Լուիզա Շառլոտա Դանիացի |
Ամուսին | Քրիստիան IX[5] |
Զավակներ | Ֆրեդերիկ VIII Դանիացի, Ալեքսանդրա Դանիացի[5], Գեորգիոս I, Մարիա Ֆյոդորովնա, Տիրա Դանիացի և Վալդեմար Դանիացի |
Ինքնագիր | |
Միացագիր | |
Պարգևներ | |
Լուիզա Հեսսեն Կասելացի կամ Լուիզա Վիլհելմինա Ֆրեդերիկա Ավգուստա Յուլիա Հեսսեն Կասսել Ռումպենհեյմցի (գերմ.՝ Luise Wilhelmine Friederike Caroline Auguste Julie von Hessen-Kassel zu Rumpenheim[7], դան․՝ Louise Wilhelmine Frederikke Caroline Auguste Julie, սեպտեմբերի 7, 1817[1][2][3][…], Կասել, Հեսսեն, Գերմանիա[4] - սեպտեմբերի 29, 1898[1][2][3][…], Բերնստորֆ պալատ, Գենտոֆտե, Կոպենհագենի կոմսություն, Դանիա), Հեսսենի արքայադուստր, Քրիստիան IX-ի հետ ամուսնանալուց հետո՝ Դանիայի թագուհի (1863 թվականի նոյեմբերի 15), Ռուսաստանի կայսր Նիկոլայ II-ի և Բրիտանիայի թագավոր Գեորգ V-ի մայրը, նաև եվրոպական այլ միապետերի մայրը։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լուիզան ծնվել է Հեսսեն-Կասել-Ռումպենհայմի գերմանացի արքայազն Վիլհելմի և նրա կնոջ՝ Օլդենբուրգցի Շառլոտայի ընտանիքում։ Նրա մայրը Դանիայի թագավոր Ֆրեդերիկ 5-րդի թոռնուհին էր, երեք տարեկան հասակից աղջիկն ապրում էր Դանիայում։
1842 թվականի մայիսի 26-ին նա ամուսնացել է իր զարմիկի՝ Շլեզվիգ-Հոլշտեյն-Զոնդերբուրգ-Գլյուքսբուրգի արքայազն Քրիստիանի՝ Շլեզվիգ-Հոլշտայն-Զոնդերբուրգ-Գլյուքսբուրգի դուքս Ֆրիդրիխ Վիլհելմի և Հեսսեն-Կասելի արքայադուստր Լուիզա Կարոլինայի որդու հետ։ Ծնունդով, չլինելով Դանիայի գահի անմիջական ժառանգը, 1847 թվականին Լուիզայի ամուսինը հայտարարվել է թագավոր՝ Քրիստիան VIII- ի (որի ազգականուհին էր Լուիզան) կամքով, որպես ապագա Ֆրիդրիխ VII- ի իրավահաջորդ, քանի որ վերջինս չէր կարող երեխաներ ունենալ։ Այս որոշումը պաշտպանել են Եվրոպայի խոշոր տերությունները։ 1853 թվականի հուլիսի 3-ին Ֆրիդրիխ VII- ը Լուիզային և նրա ամուսնուն հռչակել է թագավորական ժառանգորդ զույգ։ Ապագա թագուհին լարված հարաբերություններ է ունեցել արքայի հետ, որը մորգանատիկ ամուսնության մեջ էր դերասանուհի Լուիզա Ռասմուսենի հետ, ինչը Լուիզան չէր ողջունում։
Կոնսորտ թագուհի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1863 թվականի նոյեմբերի 15-ին ամուսինները դարձել են Դանիայի միապետեր։ Լուիզայի ամուսնությունը հիմնված է եղել փոխադարձ զգացմունքների վրա, շատ երջանիկ և բազմազավակ։ Լուիզան ամուսնուն պարգևել է վեց երեխա։ Թագավորական զույգն ապրել է բավականին համեստ, իսկ Դանիայում համարվել է ընտանեկան բարեկեցության չափանիշ։ Ընտանեկան գործերը հիմնականում վարել է թագուհին։ Երբ 1870 թվականին թագուհու կրտսեր դուստրը՝ արքայադուստր Տիրան, հղիացել էր հեծելազորային լեյտենանտից, Լուիզան ստանձնել է իրավիճակի կարգավորումը՝ իր դստերը ուղարկելով Հունաստան՝ Հունաստանի թագավորի մոտ, որը Տիրի հարազատ եղբայրն էր, որտեղ արքայադուստրը կարողացել է երեխային լույս աշխարհ բերել և դա գաղտնի պահել մամուլից։
Թագուհի Լուիզան պալատական անցուդարձը չէր սիրում և շատ ժամանակ մարդկանցից մեկուսացած էր լինում։ Նա գործնականում ազդեցություն չի ունեցել երկրի քաղաքականության վրա։ Միակ բանը, որին գործում մասնակցություն է ցուցաբերել թագուհին, իր վեց երեխաների ամուսնություններն են եղել։ Լուիզայի ջանքերի շնորհիվ Դանիայի արքայական տունը ընտանեկան կապերով կապվել է Ռուսաստանի, Մեծ Բրիտանիայի, Հունաստանի, Ֆրանսիայի և Շվեդիայի արքայական տոհմերի հետ։ Թագավորական ազգականների շրջանում զույգը հայտնի է եղել որպես «Եվրոպայի սկեսրայր ու սկեսուր»։ Ամեն տարի թագավորական զույգի երեխաներն ու թոռները Եվրոպայի տարբեր ծայրերից մեկնում էին Դանիա՝ հայրական տուն։
Թագուհին հովանավորել է 26 տարբեր բարեգործական հաստատություններ, որոնցից շատերն ինքն էր հիմնել։ Լուիզան սիրում էր երաժշտություն և նկարչություն, հովանավորում էր լեհական ծագմամբ դանիացի հայտնի նկարիչ Էլիզաբեթ Յերիխաու Բաումանին։
Ուշ տարիներ և մահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իր կյանքի ավարտին թագուհին գործնականում խլացել էր։ Կյանքի վերջին տարիներին թագուհուն մշտապես ուղեկցում էին իր իսկ հիմնադրած սարկավագուհիների կազմակերպության երկու կանայք։ Լուիզան Դանիայի թագուհին է եղել 35 տարի՝ ավելի շատ, քան իրենից առաջ եղած ցանկացած մեկը։ Նա մահացել է 1898 թվականի սեպտեմբերի 29-ին։ Ամուսինը մահացել է 1906 թվականին։ Երկուսն էլ թաղված են Կոպենհագենի Ռոսկիլդեի մայր տաճարում։
Ընտանիք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քրիստիան IX-ի հետ համատեղ կյանքում Լուիզան ունեցել է վեց երեխա, որոնք բոլորն էլ բավական հաջող դինաստիական ընտանիքներ են կազմել։
- Քրիստիան Ֆրեդերիկ Վիլհելմ Կառլ (1843-1912), Դանիայի թագավոր Ֆրեդերիկ VIII (1906-1912)։ Ամուսնացել է Շվեդիայի և Նորվեգիայի արքայադուստր Լուիզայի՝ Նիդեռլանդների թագավոր Չարլզ XV- ի և Լուիզա Նիդերլանդցու դոստեր հետ։ Համատեղ կյանքում ունեցել են ութ երեխա, այդ թվում՝ Դանիայի թագավոր Քրիստիան X- ը և Նորվեգիայի թագավոր Հակոն VII- ը։
- Ալեքսանդրա Կարոլինա Մարիյա Շառլոտտա Լուիզա Յուլիա (1844-1925), ամուսնացել է Մեծ Բրիտանիայի թագավորի և Հնդկաստանի կայսր Էդուարդ VII- ի հետ, որը Վիկտորյա թագուհու և Ալբերտ Սաքսեն Կոբուրգ Գոթացու որդին էր։ Ունեցել են երեք որդի և երեք դուստր, այդ թվում՝ Մեծ Բրիտանիայի թագավոր Գեորգ V և Նորվեգիայի թագուհի Մոդը։
- Քրիստիան Վիլհելմ Ֆերդինանդ Ադոլֆ Գեորգիոս (1845-1913), Հունաստանի թագավոր Գեորգ I, (1863-1913), ամուսնացել է Մեծ իշխանուհի Օլգա Կոնստանտինովնայի հետ, որը Մեծ իշխան Կոնստանտին Նիկոլաևիչի և Ալեքսանդրա Իոսիֆովնայի դուստրն էր։ Ունեցել են հինգ որդիներ և երեք դուստրեր, այդ թվում՝ Հունաստանի Կոստանտինոս I թագավորը։
- Մարիա Սոֆիա Ֆրեդերիկա Դագմար (1847-1928), ամուսնացել է Ռուսաստանի կայսր Ալեքսանդր III-ի հետ, որը Ալեքսանդր II-ի և Մարիա Ալեքսանդրովնայի որդին էր։ Ամուսնությունից հետո ստացել է Մարիա Ֆյոդորովնա անունը։ Ունեցել է չորս որդի և երկու դուստր, ներառյալ վերջին կայսր Նիկոլայ II-ը։
- Տաիրա Ամալիա Կարոլինա Շառլոտա Աննա (1853-1933), ամուսնացել է Հանովերի արքայազն Էռնստ Ավգուստ II- ի հետ, որը Հանովերի թագավոր Ջորջ V- ի և Մարիա Սաքս Ալտենբուրգցու որդին էր։ Ունեցել է երեք որդի և երեք դուստրեր։
- Արքայազն Վալդեմար (1858-1939), ամուսնացել է Օռլեանցու հետ, որը Շարտրի դուքս Ռոբերտի և Ֆրանսուազա Օռլեանցու դուստրն էր, ուներ չորս որդի և դուստր։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Kunstindeks Danmark (դան.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Louise (L. Vilhelmine Frederikke Caroline Auguste Julie), f. 1817, Christian IX's Dronning (դան.) / C. F. Bricka — 1 — København: Gyldendal, 1896.
- ↑ 5,0 5,1 Kindred Britain
- ↑ H.M. Dronningen er tildelt Storkommandørkorset af Dannebrogordenen — 2024.
- ↑ Eduard Maria Oettinger Geschichte des dänischen hofes. — 1858. — 668 с.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուիզա Հեսսեն Կասելացի» հոդվածին։ |
|