Jump to content

Լոգարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Լոգարան, որը նաև կոչվում է լոգարանային ավազան, ջրի պահեստարան է, որի մեջ մարդը կամ այլ կենդանի կարող է լոգանք ընդունել: Ժամանակակից լոգարանները սովորաբար պատրաստված են թերմոֆորմացված ակրիլից, պորցելանապատված պողպատից կամ երկաթից, կամ ֆիբերգլասով ամրացված պոլիեսթերից: Լոգարանը տեղադրվում է լոգարանասենյակում՝ որպես առանձին սարքավորում կամ զուգակցված ցնցուղի հետ:

Մասնավոր թուջե լոգարանները ճենապակյա ինտերիերով՝ «ճանկերի ոտքով» պատվանդանների վրա, մեծ ժողովրդականություն են վայելել 19-րդ դարում
Տիեզերագնաց Ջեք Լուսման լոգանք է ընդունում տիեզերքում, 1974թ

Ժամանակակից լոգարանները ունեն ողողման և թափման անցքեր և կարող են ունենալ խառատներ, որոնք տեղադրված են դրանց վրա: Այն սովորաբար ներկառուցված է, բայց կարող է լինել նաև առանձին կամ երբեմն ծածկված: Մինչև ակրիլային թերմոֆորմավորման տեխնոլոգիան թույլ տալը այլ ձևեր, գրեթե բոլոր լոգարանները նախկինում ուղղանկյուն էին: Լոգարանները սովորաբար սպիտակ գույնի են, չնայած այլ գույներ նույնպես կարող են հանդիպել:

Լինում են երկու ոճի՝

  • Արևմտյան ոճի լոգարանները, որոնց մեջ լոգացողը պառկում է։
  • Արևելյան ոճի լոգարանները, որոնց մեջ լոգացողը նստում է։ Դրանք հայտնի են ֆուրո անունով Ճապոնիայում:

Լոգարանի և լոգանքի պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավանդական լոգարան (19-րդ դար) Իտալիայից

Լողանալու համար փաստաթղթավորված վաղ սանտեխնիկական համակարգերը գալիս են մոտավորապես մ.թ.ա. 3300 թվականին՝ հին Եվրոպայում գտնվող պալատի տակ պղնձե ջրի խողովակների հայտնաբերմամբ: Ամենավաղ պահպանված անձնական չափի լոգարանի ապացույցները հայտնաբերվել են Կրետե կղզում, որտեղ հայտնաբերվել է 1,5 մետր երկարությամբ պատվանդանի լոգարան՝ կառուցված կարծրացած խեցեղենից:[1]

Ճանկերի ոտքերով լոգարանները, որոնք հասել են իրենց առավելագույն ժողովրդականությանը 19-րդ դարի վերջում, ծագել են 18-րդ դարի միջին շրջանում, երբ Նիդեռլանդներում առաջացավ գնդակ-ճանկ դիզայնը: Այս դիզայնը տարածվեց Անգլիայում, հատկապես մեծ ժողովրդականություն ստացավ արիստոկրատիայի շրջանում, քանի որ լոգանք ընդունելը դառնում էր գնալով ավելի նորաձև: Անգլիայում վաղ լոգարանները սովորաբար պատրաստվում էին լիտոս երկաթից կամ նույնիսկ պղինձից ու ալյումինից:

Շոտլանդիայում ծնված դիզայներ Դևիդ Բուիկը 1880-ականներին հայտնագործեց մի նոր տեխնոլոգիա, որն հնարավորություն տվեց պորցելանային էմալը ամրացնել լիտոս երկաթի վրա, երբ աշխատում էր Alexander Manufacturing Company-ում՝ Դետրոյթում: Այդ տեխնոլոգիան, որը արագորեն ընդունվեց, թույլ տվեց ընկերություններին, այդ թվում՝ Kohler և J. L. Mott Iron Works-ին, մարքեթինգ անել պորցելանապատված լիտոս երկաթե լոգարանները:

Դարասկզբի ժամանակներից առաջվա շքեղության բացակայությամբ լոգարանների առաջին օրինակները ներկայացվում էին որպես «ուղղաձող» կամ «խոզի լվացարան»: Ավելի կարևոր էր, որ դրանք հիմնականում շեշտադրում էին գործնականությունը՝ մատչելի և բազմակողմանի լինելով, ինչպես նաև հնարավորություն տալով լոգարանը օգտագործել ավելի լայն շրջանակով՝ օրինակ՝ որպես նաև այլ պահանջներ լուծելու միջոց:

1960-ականներին ապակեպլաստե լոգարանները դարձել են տների ստանդարտ, քանի որ դրանք թեթև էին և էժան, ինչը դարձնում էր դրանք շատ ավելի մատչելի ու տարածված տարբերակ:

Ջեյմս Ռ. Ուիլերը և նրա եղբայրը՝ Ռիչարդը, 1979թ.-ին հարմարեցրեցին ակրիլը, որն օգտագործվում էր բացօթյա սպա սրահների համար՝ ակրիլային լոգարաններ պատրաստելու համար: Աշխատելով Spartech Plastics-ի հետ՝ նրանք մշակեցին ժամանակակից համատեղ արտամղված և դիմացկուն ակրիլային լոգարան: American Bath Factory ընկերությունն առաջինն էր, որ ընդլայնեց ակրիլային լոգարանների բազմազանությունը՝ ներառելով հորձանուտներ, ճանկռոտ լոգարաններ և պատվանդանի և ժամանակակից լոգարանների լայն տեսականի:

Չուգունե լոգարանների էմալապատման գործընթացը հորինել է շոտլանդացի ամերիկացի Դեյվիդ Դանբար Բյուիկը:

«Թափանցիկ լոգարան» Մեծ Բրիտանիայում
Փայտե լոգարաններ երեխաների և նորածինների համար Հայկոյում, Հայնան, Չինաստան
Ջակուզի հորձանուտ լոգարան

Ճանկերի ոտքերով լոգարան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

19-րդ դարավերջին ճանկերի ոտքերով լոգարանը համարվում էր շքեղ իր, որն ի սկզբանե պատրաստված էր չուգունից և երեսպատված ճենապակով: Ժամանակակից տեխնոլոգիաները նպաստել են ճանկերի ոտքերով լոգարանների գնի նվազմանը, որոնք այժմ կարող են պատրաստված լինել ապակեպլաստե, ակրիլ կամ այլ ժամանակակից նյութերից: Ճակների ոտքերով լոգարանները սովորաբար ավելի շատ ջուր են պահանջում, քան սովորական լոգարանը, քանի որ դրանք սովորաբար ավելի մեծ են: Թեև հնաոճ լոգարանները դեռևս համարվում են կոլեկցիոն իրեր, նոր վերարտադրվող ճանկերի ոտքերով լոգարաններն ընտրվում են վերանորոգողների շինարարների կողմից, և շատ նման են արևմտյան ոճի լոգարաններին: Ճանկերի ոտքերով լոգարանները կարող են ներառել նաև ցնցուղի գլխիկի տարբեր տարբերակներ:

Պատվանդանային լոգարաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատվանդանի լոգարանները դրված են պատվանդանի վրա, ինչը համարվում է արվեստի դեկո ոճ: Պատվանդանի լոգարանների մասին վկայությունները թվագրվում են Կրետե կղզու մոտ մ.թ.ա. 1000 թվականին:

Մանկական լոգարան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկական լոգարանն օգտագործվում է նորածիններին լողացնելու համար, հատկապես նրանց, ովքեր դեռ այնքան մեծ չեն, որ ինքնուրույն նստեն: Շատ մանկական լոգարաններ նախագծված են, որպեսզի երեխային թույլ տան պառկել՝ գլուխը ջրից հեռու պահելով:

Տաք լոգարաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Փայտե տաք լոգարան Ֆինլանդիայում տրեյլերի վրա:

Տաք լոգարանները սովորական տաքացվող լողավազաններ են, որոնք օգտագործվում են հանգստի և երբեմն թերապիայի համար: Տաք լոգարանները հայտնի դարձան ԱՄՆ-ում վաղ հիպի դարաշրջանում (1967–1980), հայտնվելով ֆիլմերում և երաժշտության մեջ։[2]

Հորձանուտի լոգարաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հորձանուտի լոգարաններն առաջին անգամ հայտնի դարձան ԱՄՆ-ում 1960-ական և 1970-ական թվականներին: Աթն կոչվում է նաև «ջակուզի», քանի որ բառը դարձել է ընդհանուր այն բանից հետո, երբ սանտեխնիկական բաղադրիչներ արտադրող Jacuzzi-ն ներկայացրեց «Spa Whirlpool»-ը 1968 թվականին:

Կանգուն լոգարաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանգուն լոգարանները վերջերս տարածված են դարձել ավելի մեծ լոգարանների կառուցման արդյունքում: Կանգուն լոգարանները կարող են պատրաստվել տարբեր նյութերից՝ քարե խեժից, չուգունից, ակրիլից, չուգունից, ապակեպլաստեից, ճենապակուց, պղնձից և ցեմենտից:

Փափուկ լոգարաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փափուկ լոգարանները պատրաստված են փափուկ պլաստիկից կամ փրփուրից՝ պաշտպանիչ չսահող ծածկույթով:[3] Թեև փափուկ լոգարանները հասանելի էին 1970-ականներից, 1990-ականներին դրանք վաճառվում էին խոշոր արտադրողների կողմից:[3] Լոգարաննները սովորաբար շուկայահանվում են երեխաների և տարեցների համար՝ վայր ընկնելու հետևանքով վնասվածքները կանխելու համար:[4]

Փչովի լոգարաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փչովի լոգարանը մասնագիտացված լոգարան է, որը շարժական է և կարող է օգտագործվել ինչպես ներսում, այնպես էլ դրսում:[5][6][7] Դրանք նաև էժան են և խնայում են սենյակի տարածքը:[5] Որոշ մոդելներ ունեն ներկառուցված աքսեսուարներ, ինչպիսիք են բարձերը, մեջքի նստատեղերը և/կամ բազկաթոռները,[8] որոշ մոդելների մեջ նույնիսկ գավաթակիրներ են տեղադրված:[9] Փչովի լոգարանները սովորաբար բաղկացած են շատ ավելի փոքր փչովի մասերից, որոնք միասին կազմում են լոգարան:[10] Երեխաները սովորաբար օգտագործում են դրանք լողանալու համար, իսկ ոմանք օգտագործում են խաղալիքների տեսականի, ինչպիսիք են ռետինե բադերը:

  1. «The Evolution of the Design Bathtub in the History». CeramicaFlaminia. 13 August 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 2 August 2018-ին. Վերցված է 21 August 2016-ին.
  2. McCleary, John Bassett (2002). The Hippie Dictionary. Canada: Ten Speed Press. էջ 220. ISBN 978-1-58008-547-2.
  3. 3,0 3,1 Austin, Gene (July 19, 1991). «Soft bathtubs touted as the new wave in offbeat bathroom fixtures». The Baltimore Sun. Արխիվացված օրիգինալից 2018-07-27-ին. Վերցված է 27 July 2018-ին.
  4. Austin, Gene (August 17, 1991). «Will The New Soft Bathtub Need A Hard Sell?». Chicago Tribune. Վերցված է 27 July 2018-ին.
  5. 5,0 5,1 «4 Best Portable Inflatable Bathtubs for Adults». Whichinflatable.com. 14 August 2020. Վերցված է 20 June 2021-ին.
  6. «The Best Inflatable Bathtub». Pooldone.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-11-12-ին. Վերցված է 14 August 2020-ին.
  7. Johnson, Allison. «The 6 Best Portable Bathtubs of 2021 for Camping, Home and More». Wideopenspaces.com. WOS, Inc. Վերցված է 20 June 2021-ին.
  8. «Inflatable Bathtub Singapore». Singaporebathtubs.com. Վերցված է 20 June 2021-ին.
  9. Jansen, Gyurka (8 December 2019). «A Dutch company that makes inflatable bathtubs with cupholders and headrests is shipping them to the US and Australia». Insider.com. Insider, Inc. Վերցված է 20 June 2021-ին.
  10. «Inflatable bathtub». Patents.google.com. Alphabet, Inc. Վերցված է 20 June 2021-ին.