Լյուքսեմբուրգի տնտեսություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լյուքսեմբուրգի տնտեսություն
Վիճակագրություն
Բնակչություն626 108 մարդ
ՀՆԱ62 404 461 274,664 $[1]
ՀՆԱ-ի աճ4 ± 0,1 տոկոս[2]
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով104 498 $[3]
Գնաճ (ՍԳԻ)2,3 ± 0,1 տոկոս[4]

Լյուքսեմբուրգ, բարձր զարգացած արդյունաբերական երկիր է, Եվրոպայի ամենաբարգավաճ երկրներից մեկը, խոշոր միջազգային ֆինանսական և տուրիստական կենտրոն։ ՀՆԱ-ի կառուցվածքում գերակշռում են ծառայությունները, ֆինանսները և առևտուրը։ Այս ոլորտներում աշխատում է տնտեսապես ակտիվ բնակչության մոտ 50%-ը։

Լյուքսեմբուրգը Բենիլյուքսի տնտեսական միության և Եվրամիության անդամ է։ Դրամական միավորը եվրոն է։

Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստորև բերված աղյուսակում ներկայացված են 1980-2017 թվականների հիմնական տնտեսական ցուցանիշները։ 2%-ից պակաս գնաճը նշվում է կանաչ սլաքով[5]։

Տարի ՀՆԱ (ՊՄԳ)

(միլիարդ ԱՄՆ դոլարով)

Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ (ՊՄԳ)

(ԱՄՆ դոլարով)

ՀՆԱ-ի դինամիկան

(իրական)

Գնաճի մակարդակը

(տոկոսներով)

Գործազրկություն

(տոկոսներով)

Պետական պարտք

(ՀՆԱ-ի տոկոսը)

1980 5,7 15 611 3,2 % negative increase6,3 % 0,7 % հ/հ
1981 6,3 17 153 0,8 % negative increase8,1 % negative increase1,0 % հ/հ
1982 6,7 18 391 1,0 % negative increase9,4 % negative increase1,3 % հ/հ
1983 7,1 19 478 1,9 % negative increase8,7 % negative increase1,6 % հ/հ
1984 7,7 21 106 4,7 % negative increase5,6 % negative increase1,7 % հ/հ
1985 8,4 22 956 5,6 % negative increase14,8 % 1,7 % հ/հ
1986 9,4 25 638 10,0 % 0,3 % positive decrease1,5 % հ/հ
1987 10,1 27 155 4,0 % positive decrease−0,1 % negative increase1,7 % հ/հ
1988 11,3 30 223 8,5 % 1,4 % positive decrease1,5 % հ/հ
1989 12,9 34 137 9,8 % negative increase3,4 % positive decrease1,4 % հ/հ
1990 14,1 36 863 5,3 % negative increase3,7 % positive decrease1,3 % հ/հ
1991 15,8 40 826 8,6 % negative increase3,1 % negative increase1,4 % հ/հ
1992 16,5 41 943 1,8 % negative increase3,2 % negative increase1,6 % հ/հ
1993 17,6 44 115 4,2 % negative increase3,6 % negative increase2,1 % հ/հ
1994 18,6 46 104 3,8 % negative increase2,2 % negative increase2,7 % հ/հ
1995 19,3 47 516 1,4 % 1,9 % negative increase3,0 % 8,9 %
1996 19,9 48 412 1,5 % 1,2 % negative increase3,2 % positive decrease8,6 %
1997 21,5 51 502 5,9 % 1,4 % negative increase3,3 % positive decrease8,5 %
1998 23,1 54 757 6,5 % 1,0 % positive decrease3,1 % positive decrease8,1 %
1999 25,4 59 529 8,4 % 1,0 % positive decrease2,9 % positive decrease7,1 %
2000 28,8 65 079 8,4 % negative increase3,8 % positive decrease2,2 % positive decrease6,5 %
2001 29,6 67 331 2,5 % negative increase2,4 % positive decrease2,0 % negative increase6,9 %
2002 31,2 70 249 3,8 % negative increase2,1 % negative increase2,5 % positive decrease6,8 %
2003 32,3 72 127 1,6 % negative increase2,5 % negative increase3,3 % 6,8 %
2004 34,4 75 663 3,6 % negative increase3,2 % negative increase4,0 % negative increase7,3 %
2005 36,7 79 480 3,2 % negative increase3,7 % 4,0 % negative increase7,4 %
2006 39,7 84 722 5,2 % negative increase3,0 % 4,0 % negative increase7,8 %
2007 44,2 92 837 8,4 % negative increase2,7 % 4,0 % positive decrease7,7 %
2008 44,5 Decrease91 977 Decrease−1,3 % negative increase4,1 % negative increase4,1 % negative increase14,9 %
2009 Decrease42,9 Decrease86 894 Decrease−4,4 % 0,0 % negative increase5,6 % negative increase15,7 %
2010 45,5 90 662 4,9 % negative increase2,8 % negative increase6,0 % negative increase19,8 %
2011 47,6 92 970 2,5 % negative increase3,7 % 6,0 % positive decrease18,7 %
2012 48,3 Decrease92 102 Decrease−0,4 % negative increase2,9 % negative increase6,1 % negative increase21,7 %
2013 50,9 94 824 3,7 % 1,7 % negative increase6,8 % negative increase23,7 %
2014 54,8 99 738 5,8 % 0,7 % negative increase7,1 % positive decrease22,7 %
2015 57,0 101 255 2,9 % 0,1 % positive decrease6,8 % positive decrease22,0 %
2016 59,5 103 286 3,1 % 0,0 % positive decrease6,3 % positive decrease20,8 %
2017 62,8 106 373 3,5 % negative increase2,1 % positive decrease5,8 % negative increase23,0 %

Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 1990-ականների կեսերը արդյունաբերության առաջատար ճյուղը գունավոր մետալուրգիան էր, որը զարգանում էր երկաթի հանքաքարի հարուստ հանքավայրերում (պատկանում է Լոթարինգիայի հսկայական ավազանին) Լյուքսեմբուրգի հարավային սահմանի մոտ։ Երկրի տնտեսության մեջ երկար ժամանակ հիմնական դերը խաղացել է պողպատե արդյունաբերությունը։ ԱՌՆԵԳ պողպատաձուլական կոնցեռնը, որը հիմնադրվել է 1911 թվականին, երկրի ամենամեծ արդյունաբերական ձեռնարկությունն էր, որը հետագայում դարձավ Arcelor ընկերության մի մասը։ 1997 թվականին փակվեց վերջին հրահալոցային վառարանը և դադարեցվեց երկաթի հանքաքարի արդյունահանումը, պողպատը ձուլվում է միայն մետաղի ջարդոնից և էլեկտրական վառարաններում։ Կան նախագծող և արտադրող Paul Wurth ընկերություններ, որոնք արտադրում էին պատրաստի հրահալոցային վառարաններ։

Այլ ոլորտներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զարգացած են քիմիական, կաշվի, ցեմենտի, հախճապակու (ապակի, ճենապակի), փայտամշակման, կարի, ջուլհակի, սննդի արդյունաբերության ոլորտները։ Հեռահաղորդակցության սարքավորումներ, աուդիո և վիդեո սարքավորումներ։

Էներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լյուքսեմբուրգում սպառվող գրեթե ողջ էներգիան ներմուծվում է, այդ թվում՝ նավթը, բնական գազը, ածուխը։

Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգլիդի, լեռնային և բալնեոլոգիական հանգստավայրեր։

Ֆինանսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լյուքսեմբուրգը եվրոգոտու մաս է կազմում 1999 թվականից

20-րդ դարում Լյուքսեմբուրգը դարձավ աշխարհի խոշորագույն բանկային կենտրոններից մեկը։ Երկրում գործում են աշխարհի ավելի քան 200 խոշորագույն բանկեր։ 1929 թվականից կառավարությունը խրախուսում է երկրում խոշոր բազմազգ ընկերությունների գրանցումը, ինչին մեծապես նպաստում են ներքին ազատական հարկային միջավայրը և օֆշորային ընկերությունները։

Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արդյունաբերական բարձր զարգացումով երկրում շարունակում են զբաղվել գյուղատնտեսության ավանդական ճյուղերով ՝ անասնապահությամբ, այգեգործությամբ, խաղողագործությամբ։ Հատկապես հայտնի են Մոզել գետի երկայնքով խաղողի այգիները, որոնք հիանալի գինի են տալիս։ Այս հովտում աճեցնում են խաղողի ընտիր տեսակներ, որոնցից արտադրում են աշխարհահռչակ «Ռիսլինգ», «Մոզել», «Ռիվաներ» գինիները։ Երկրի ամենամեծ կաթնամթերք արտադրող Luxlait ընկերությունը գործում է 1894 թվականից։

Բնակչության եկամուտներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լյուքսեմբուրգում աշխատանքի արտադրողականության մակարդակը ամենաբարձրերից մեկն է Եվրոպայում

2020 թվականի դրությամբ Լյուքսեմբուրգի նվազագույն աշխատավարձը (2142 եվրո) աշխարհում երկրորդ ամենաբարձրն է՝ Ավստրալիայից հետո (2180 եվրո)[6]։ 2020 թվականի նոյեմբերի 1-ից ամենաբարձր նվազագույն աշխատավարձը Ժնևի կանտոնում է (23 ֆրանկ (21,30 եվրո) մեկ ժամում կամ ամսական 4086 ֆրանկ (3785,47 եվրո)[7][8][9][10][11][12][13][14]։

2018 թվականի օգոստոսի 1-ից Լյուքսեմբուրգում նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 2048,54 եվրո (համախառն) և 1722 եվրո։ Ժամավճարը կազմում է 11,84 եվրո։ 2019 թվականի հունվարի 1-ից Լյուքսեմբուրգում նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 2071,10 եվրո (համախառն) և 1740 եվրո։ Ժամավճարը կազմում է 11,97 եվրո[15][16]։ Լյուքսեմբուրգում դեռահասների և երիտասարդների համար հատուկ նվազագույն է սահմանվել, որը ընդհանուր նվազագույնից ցածր է։ 15-ից 17 տարեկան դեռահասների համար, որակավորում չունեցող աշխատողների համար նվազագույնը 25%-ով ցածր է, 17-18 տարեկանների համար՝ 20%-ով[17]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
  2. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
  3. ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
  4. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
  5. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». www.imf.org (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
  6. ↑ «Ginebra tendrá un salario mínimo de 3.700 euros al mes, m». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  7. ↑ «Архивированная копия». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  8. ↑ «Salario minimo Neuchâtel - Unia, il sindacato». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  9. ↑ «A Ginevra il salario minimo è di 23 franchi all'ora - Ticinonline». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  10. ↑ «Salario minimo: a Ginevra in un mese, in Ticino attesa di 6 anni - Ticinonline». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  11. ↑ «Suisse. Le salaire minimum à 3 800 euros bruts est entré en vigueur à Genève». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  12. ↑ «Salario minimo, niente effetto sospensivo per i ricorsi - Ticinonline». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  13. ↑ «Geneva to introduce minimum wage of £3,500 a month | Switzerland | The Guardian». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  14. ↑ «Geneva introduces world highest minimum wage of $25 an hour». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  15. ↑ «Statuory minimum wages_in the EU - 2018: First Findings» (pdf) (անգլերեն). Eurofound. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 1-ին.
  16. ↑ «Luxembourg Times - Luxembourg - New laws for Luxembourg in 2019». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 11-ին.
  17. ↑ Ткаченко А.А. Минимальная заработная плата / гл. редактор Осипов Ю.С. и др. — Большая Российская энциклопедия. — Москва: Научное издательство "Большая Российская Энциклопедия", 2012. — Т. 20. Меотская археологическая культура - Монголо-татарское нашествие. — С. 371—372. — 767 с. — 60 000 экз. — ISBN 978-5-85270-354-5

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Kirsch, R. La croissance de l’économie luxembourgeoise. — Luxembourg City, 1971.
  • Bauler, A. Les fruits de la souveraineté nationale. Essai sur le développement de l’économie luxembourgeoise de 1815 à 1999: une vue institutionnelle. — Luxembourg City, 2001.
  • Leboutte, R.; Puissant, J.; Scuto, D. Un siècle d’Histoire industrielle (1873-1973). Belgique, Luxembourg, Pays-Bas. Industrialisation et sociétés. — Brussels, 1998.
  • Margue, P.; Jungblut, M.-P. Le Luxembourg et sa monnaie. — Luxembourg City, 1990.
  • Trausch, G.; de Vreese, M. Luxembourg et les banques. De la révolution industrielle au 7e centre financier mondial. — Luxembourg City, 1995.
  • Trausch, Gérard Les mutations économiques et sociales de la société luxembourgeoise depuis la révolution française. — Luxembourg City: STATEC, 2012. — (Cahiers économiques).
  • Weber, P. Histoire de l’économie luxembourgeoise. — Luxembourg City, 1950.
  • L’économie luxembourgeoise au 20e siècle / Wey, C.. — Luxembourg City, 1999.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լյուքսեմբուրգի_տնտեսություն&oldid=9422867» էջից