Լիզ Ասսիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լիզ Ասսիա
Հիմնական տվյալներ
Բնօրինակ անունֆր.՝ Lys Assia
Ի ծնե անունՌոզա Մինա Շերեր
Ծնվել էմարտի 3, 1924(1924-03-03)[1][2]
Արգաու, Շվեյցարիա
ԵրկիրՇվեյցարիա Շվեյցարիա
Մահացել էմարտի 24, 2018(2018-03-24)[3] (94 տարեկան)
Զոլլիկոն, Meilen District, Ցյուրիխ, Շվեյցարիա[3]
Ժանրերփոփ
ՄասնագիտությունԵրգչուհի
Գործիքներվոկալ
Գործունեություն1942-2018
ԼեյբլԴեկա Ռեկորդս
Պարգևներ
Կայքlys-assia.de
 Lys Assia Վիքիպահեստում

Լիզ Ասսիա (ֆր.՝ Lys Assia, իրական անունը՝ Ռոզա Մինի Շերեր, գերմ.՝ Rosa Mina Schärer, մարտի 3, 1924(1924-03-03)[1][2], Ռուպպերսվիլ, Lenzburg District, Արգաու, Շվեյցարիա[4] - մարտի 24, 2018(2018-03-24)[3], Զոլլիկոն, Meilen District, Ցյուրիխ, Շվեյցարիա[3]), շվեյցարացի երգչուհի։ Առաջին Եվրատեսիլ երգի մրցույթի հաղթողն է, որը կայացել է 1956 թվականին։ Լիզ Ասսիան հաջորդ տարի ևս մասնակցել է մրցույթին՝ զբաղացնելով 8-րդ հորիզոնականը, իսկ 1958 թվականին, կրկին վերադառնալով մրցույթին, զբաղեցրել է երկրորդ հորիզոնականը։

Բեմական կարիերան սկսել է որպես պարուհի, իսկ 1940 թվականին սկսել է հանդես գալ որպես երգչուհի։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո նա իր առաջին արտասահմանյան շրջագայությունն է կատարել Փարիզում, իսկ հետո դարձել է սիրված կատարող Գերմանիայում։

Եվրատեսիլ երգի մրցույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1956 թվականին Ասսիան դարձել է առաջին Եվրատեսիլ երգի մրցույթի հաղթողը, որում նա Շվեյցարիան ներկայացրել է «Refrain» երգով[5]։ 1957 և 1958 թվականներին նա կրկին Շվեյցարիան ներկայացրել է Եվրատեսիլ երգի մրցույթում[5]։ Եվրատեսիլյան նրա հաջողությանը հաջորդել է հաջողությունը Գերմանիայում՝ «O mein Papa» երգով[6]։

2005 թվականին Ասսիան ելույթ է ունեցել «Շնորհավորանքներ. 50 տարի Եվրատեսիլ» երգի մրցույթում[7]։

2009 թվականին Ասսիան նախորդ տարվա հաղթող Դիմա Բիլանի հետ միասին Եվրատեսիլի գավաթը նվիրել է այդ տարվա հաղթող Ալեքսանդր Ռիբակին։

Լիս Ասսիան 2012 թվականի հոկտեմբերին

2011 թվականի սեպտեմբերին Ասսիան Ռալֆ Զիգելի և Ժան Պոլ Կարայի կողմից գրված «C'était ma vie» երգով մտել է Շվեյցարիայի ազգային ընտրանիի Die grosse Entscheidungs շոուում՝ Բաքվում կայանալիք Եվրատեսիլ 2012 երգի մրցույթի համար[8][9]։ Երգը զբաղեցրել է ութերորդ տեղը ազգային ընտրության ժամանակ և նա Բաքվում կայացած միջոցառմանը մասնակցել է որպես պատվավոր հյուր[10]։

2012 թվականին Ասսիան կրկին երգ է ներկայացրել Շվեյցարիայի ազգային ընտրությանը՝ Շվեյցարիան Շվեդիայի Մալմյո քաղաքում Եվրատեսիլ 2013 երգի մրցույթում «All in Your Head» երգով ներկայացնելու համար[11]։ Այս երգը չի ընտրվել ազգային ընտրության ժամանակ։ Խոսակցություններ կային, որ Ասսիան կներկայացնի Սան Մարինոն Եվրատեսիլ երգի մրցույթում, սակայն 2013 թվականի հունվարի 30-ին հայտարարվել է, որ Վալենտինա Մոնետտան կներկայացնի[12][13]։ Ավելի ուշ նա որպես հյուր մասնակցել է մրցույթի երկրորդ կիսաեզրափակչին[14]։ 2015 թվականին՝ 91 տարեկանում, Ասսիան մասնակցել է Եվրատեսիլ երգի մրցույթի «Greest Hits» հատուկ համերգին։ Սա նրա վերջին հրապարակային ելույթն է եղել։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1957 թվականի հունվարի 11-ին Ասսիան Ցյուրիխում ամուսնացել է Յոհան Հայնրիխ Կունցի հետ։ Կունցը մահացել է ընդամենը ինը ամիս անց՝ ծանր հիվանդության դեմ պայքարելուց հետո[15]։ 1963 թվականին Ասսիան ամուսնացել է դանիացի գործարար Օսկար Պեդերսենի հետ, ով մահացել է 1995 թվականին[16]։ Լիզ Ասսիան մահացել է 2018 թվականի մարտի 24-ին, Ցյուրիխում[17][18]։

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ein Mann Vergißt Die Liebe
  • Schlager Parade

Սկավառակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալբոմներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Arrivederci Roma (1956)
  • Was kann schoner sein (1956)
  • Deine Liebe (1957)
  • Mi casa su casa (1957)
  • Melodie d’amour (1958)
  • Giorgio (1958)
  • Wenn die Glocken hell erklingen (1959)
  • La golondrina (1960)
  • Johnny nimm das Heimweh mit (1961)
  • Die Sterne von Syrakus (1962)
  • Sehnsucht nach Dir (2003)
  • Lady in Blue (2005)
  • Refrain des Lebens (2008)

Սինգլներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Oh mein Papa (1950)
  • Holland Madel (1954)
  • Jolie Jacqueline (1955)
  • Ein kleiner goldener Ring (1956)
  • Refrain (1956)
  • Das alte karussell (1956)
  • L’enfant que j’etais (1957)
  • Giorgio (1958)
  • Glocken der Liebe (1961)
  • Die Sterne von Syrakus (1962)
  • Manchmal hilft ein kleines Lied (2004)
  • Sehnsucht nach Dir (2004)
  • Rom lag im Schnee (2005)
  • Wieder nach Athen (2005)
  • All in your head (feat. NewJack) (2012)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
  2. 2,0 2,1 http://www.rts.ch/archives/tv/information/journal/4880509-lys-assia.html
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 https://eurovision.tv/story/lys-assia-dies-aged-94
  4. 4,0 4,1 https://www.munzinger.de/search/portrait/Lys%20Assia/0/10524.html
  5. 5,0 5,1 «Eurovision 1958 Switzerland: Lys Assia – "Giorgio"». eurovisionworld.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 24-ին.
  6. Lennon, Troy (2015 թ․ մայիսի 22). «Eurovision's one hit wonders singing their way to fleeting fame». The Daily Telegraph. Sydney, Australia. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 25-ին.
  7. «Eurovision's 'first lady' dies aged 94». BBC News. 2018 թ․ մարտի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  8. «First Eurovision winner Lys Assia submitted a song in the Swiss selection». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 23-ին.
  9. «Lys Assia». Les archives de la Radio télévision suisse (ֆրանսերեն). Radio télévision suisse. Le projet de numérisation des archives de la RTS. 2011 թ․ նոյեմբերի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 23-ին. «Document»
  10. Teuber, Verena (2012 թ․ հուլիսի 1). «Eurovision weekend held in Berlin from 3 August-5 August». OGAE Germany. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 25-ին.
  11. «Switzerland: Lys Assia's 2013 entry previewed». escXtra. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  12. Roxburgh, Gordon (2013 թ․ հունվարի 30). «It's Valentina Monetta again for San Marino». EBU. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 5-ին.
  13. «Eurovision's first winner Lys Assia dies aged 94». Raidió Teilifís Éireann. 2018 թ․ մարտի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 24-ին.
  14. «Remembering Lys Assia: Twelve memorable moments». Eurovision.tv (բրիտանական անգլերեն). 2018 թ․ մարտի 26. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
  15. «Lys Assia: Biografie der Schweizer ESC-Teilnehmerin». eurovision.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 24-ին.
  16. «Lys Assia». IMDb. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 2-ին.
  17. «Lys Assia ist tot». Neue Zürcher Zeitung. 2018 թ․ մարտի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 24-ին.
  18. Nerssessian, Joe (2018 թ․ մարտի 24). «The first ever winner of Eurovision, Lys Assia, has died aged 94». The Independent. London, England: Independent Print Ltd. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 24-ին.