Jump to content

Լիզա Սու

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լիզա Սու
չինարեն՝ 蘇姿丰
Դիմանկար
Ծնվել էնոյեմբերի 7, 1969(1969-11-07) (55 տարեկան)
Ծննդավայր臺南縣, Թայվան
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԱզգությունTaiwanese Americans?
ԿրթությունՄասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ[1]
Մասնագիտությունգլխավոր գործադիր տնօրեն, ձեռնարկատեր և ինժեներ-էլեկտրիկ
ԱշխատատուAdvanced Micro Devices[1], Texas Instruments?, IBM Research, Freescale Semiconductor? և Ryzen?
Զբաղեցրած պաշտոններգլխավոր գործադիր տնօրեն և տնօրենների խորհրդի անդամ
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Analog Devices? և Cisco
 Lisa Su Վիքիպահեստում

Լիզա Ցու-Ֆանգ Սու (չինարեն՝ 蘇姿丰, նոյեմբերի 7, 1969(1969-11-07), 臺南縣, Թայվան), ամերիկացի միլիարդատեր գործարար, համակարգչային գիտնական և էլեկտրիկ ինժեներ, Advanced Micro Devices (AMD) կիսահաղորդչային ընկերության նախագահ, գլխավոր գործադիր տնօրեն (CEO) և նախագահ։

Սուն ծնվել է Թայվանում և մանուկ հասակում տեղափոխվել Միացյալ Նահանգներ։ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտից (MIT) երեք աստիճան ստանալուց հետո նա աշխատել է Texas Instruments, IBM և Freescale Semiconductor ընկերություններում՝ ճարտարագիտական և կառավարման պաշտոններում[5][6][7]։ Նա հայտնի է IBM-ի կիսահաղորդչային հետազոտությունների և զարգացման կենտրոնի փոխնախագահի պաշտոնում աշխատելիս մեկուսիչի վրա սիլիկոնային կիսահաղորդչային արտադրական տեխնոլոգիաների և ավելի արդյունավետ կիսահաղորդչային չիպերի մշակման իր աշխատանքով[8][9][10]։

Սուն նշանակվել է AMD-ի նախագահ և գործադիր տնօրեն 2014 թվականի հոկտեմբերին, ընկերությանը 2012 թվականին միանալուց և AMD-ի գլոբալ բիզնես միավորների ավագ փոխնախագահի և գործառնական տնօրենի պաշտոններ զբաղեցնելուց հետո[11][12][13]։ Նա նախկինում եղել է Cisco Systems-ի տնօրենների խորհրդի անդամ և ներկայումս ԱՄՆ Կիսահաղորդչային արդյունաբերության ասոցիացիայի խորհրդի անդամ է, ինչպես նաև Էլեկտրական և էլեկտրոնիկայի ինժեներների ինստիտուտի (IEEE) անդամ[13][14]։

Արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների և պարգևների[5][13]։ 2014 թվականին EE Times-ը նրան ճանաչել է Տարվա գործադիր տնօրեն, իսկ Fortune-ը 2017 թվականին ներառել է նրան Աշխարհի մեծագույն առաջնորդների ցանկում[13][15]։ 2021 թվականին նա դարձել է IEEE Robert Noyce մեդալը ստացած առաջին կինը։ AMD-ի գլխավոր գործադիր տնօրենի պաշտոնում նրա պաշտոնավարման ընթացքում AMD-ի շուկայական կապիտալիզացիան մոտ 3 միլիարդ դոլարից աճել է ավելի քան 200 միլիարդ դոլարի։ AMD-ն նաև առաջին անգամ շուկայական կապիտալիզացիայով գերազանցել է Intel-ին։ 2024 թվականին Սուն ընտրվել է Արդյունաբերական տեխնոլոգիաների հետազոտական ինստիտուտի (ITRI) անդամ[16]։

Վաղ կյանք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիզա Ցու-Ֆանգ Սուն ծնվել է 1969 թվականի նոյեմբերին Թայվանի Թայնան քաղաքում[5][9][17]։ Նա ծնվել է թայվանական Հոկկեն ընտանիքում[18]։ Նա գաղթել է Միացյալ Նահանգներ 3 տարեկանում իր ծնողների՝ Սու Չուն-հվայի և Սենդի Լոյի հետ[5][17]։ Նրան և նրա եղբորը մանկուց խրախուսել են ուսումնասիրել մաթեմատիկա և գիտություն[19]։ Երբ նա յոթ տարեկան էր, նրա հայրը՝ թոշակառու վիճակագիրը, սկսել է նրան հարցնել բազմապատկման աղյուսակներից։ Նրա մայրը՝ հաշվապահը, որը հետագայում դարձել է ձեռնարկատեր, ծանոթացրել է նրան բիզնեսի հասկացություններին[5]։

Սուն դեռ վաղ տարիքից ձգտում էր դառնալ ճարտարագետ։ Նա հիշում է. «Ես ուղղակի մեծ հետաքրքրություն ունեի, թե ինչպես են գործում իրերը»[5]։ Երբ նա 10 տարեկան էր, սկսել է քանդել, այնուհետև վերանորոգել իր եղբոր հեռակառավարվող մեքենաները, իսկ միջին դպրոցում նա արդեն ուներ իր առաջին համակարգիչը՝ Apple II[20][21]։ Նա հաճախել է Նյու Յորքի Բրոնքսի Գիտության բարձրագույն դպրոցը, ավարտելով այն 1986 թվականին[8]։

Սուն սկսել է հաճախել Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ (MIT) 1986 թվականի աշնանը՝ մտադրվելով մասնագիտանալ կամ էլեկտրատեխնիկայի կամ համակարգչային գիտության գիտության մեջ։ Նա ընտրել է էլեկտրական ճարտարագիտությունը, հիշելով, որ այն թվում էր ամենաբարդ մասնագիտությունը[5][8][19]։ Առաջին կուրսում նա աշխատել է որպես բակալավրիատի հետազոտական օգնական՝ «արտադրելով փորձնական սիլիկոնային թիթեղներ ասպիրանտների համար» Բակալավրիատի հետազոտական հնարավորությունների ծրագրի (UROP) միջոցով[20]։ Այս նախագիծը և նրա ամառային աշխատանքը Analog Devices-ում խթանեցին նրա հետաքրքրությունը կիսահաղորդիչների նկատմամբ[8]։ Նա կենտրոնացած է մնացել այս թեմայի վրա իր կրթության մնացած մասի ընթացքում՝ իր ժամանակի մեծ մասը անցկացնելով լաբորատորիաներում՝ նախագծելով և կարգավորելով արտադրանքը[5][20]։

Էլեկտրական ճարտարագիտության բակալավրի կոչում ստանալուց հետո, Սուն 1991 թվականին MIT-ից ստացել է էլեկտրական ճարտարագիտության մագիստրոսի աստիճան։ 1990-1994 թվականներին նա սովորել է էլեկտրական ճարտարագիտության դոկտորական ծրագրում՝ Դիմիտրի Ա. Անտոնիադիսի և Ջեյմս Ե. Չունգի ղեկավարությամբ[5][8][22][23]։ MIT Technology Review-ն հաղորդում է, որ որպես դոկտորական թեկնածու, Սուն «առաջին հետազոտողներից էր, որը ուսումնասիրեց մեկուսիչի վրա սիլիկոնային (SOI) տեխնոլոգիան, այն ժամանակ չապացուցված մեթոդ՝ տրանզիստորների արդյունավետությունը բարձրացնելու համար՝ դրանք մեկուսիչ նյութի շերտերի վրա կառուցելու միջոցով»[8]։ Նա 1994 թվականին MIT-ից ստացել է էլեկտրական ճարտարագիտության դոկտորի աստիճան։ Նրա դոկտորական ատենախոսությունը կոչվում էր «Ծայրահեղ-սուբմիկրոմետրական մեկուսիչի վրա սիլիկոնային (SOI) MOSFET-ներ»[8][8][13][24]։

Գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուն եղել է Analog Devices-ի, Cisco Systems, Inc.-ի, Գլոբալ կիսահաղորդչային դաշինքի և ԱՄՆ Կիսահաղորդչային արդյունաբերության ասոցիացիայի խորհուրդների անդամ[13][22][25]։ 2016 թվականի դրությամբ նա հրատարակել է ավելի քան քառասուն տեխնիկական հոդված և համահեղինակել է գրքի գլուխ՝ քննարկելով հաջորդ սերնդի սպառողական էլեկտրոնիկան[13][19]։

1994-1999։ Texas Instruments և IBM հետազոտություն և զարգացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1994 թվականի հունիսին Սուն դարձել է Texas Instruments-ի տեխնիկական անձնակազմի անդամ՝ աշխատելով ընկերության Կիսահաղորդչային գործընթացների և սարքերի կենտրոնում (SPDC) մինչև 1995 թվականի փետրվար[13][22][22]։ Այդ ամիս IBM-ը վարձել է Սուին որպես հետազոտական անձնակազմի անդամ, որը մասնագիտացած էր սարքերի ֆիզիկայի ոլորտում, և նա նշանակվել է IBM-ի կիսահաղորդչային հետազոտությունների և զարգացման կենտրոնի փոխնախագահ[10][10][26]։

IBM-ում աշխատելու ընթացքում Սուն «վճռորոշ դեր» է խաղացել կիսահաղորդչային չիպերում ալյումինի փոխարեն պղնձե միացումների աշխատանքի «բաղադրատոմսի» մշակման գործում՝ «լուծելով արտադրության ընթացքում պղնձե խառնուրդների կողմից սարքերի աղտոտումը կանխելու խնդիրը»[5][8][9][9]։ Աշխատելով IBM-ի տարբեր նախագծային թիմերի հետ սարքի մանրամասների վրա, Սուն բացատրել է. «իմ մասնագիտությունը պղինձը չէր, բայց ես տեղափոխվեցի այնտեղ, որտեղ խնդիրներ կային»[8]։ Պղնձե տեխնոլոգիան գործարկվել է 1998 թվականին՝ հանգեցնելով նոր արդյունաբերական ստանդարտների և չիպերի, որոնք մինչև 20% ավելի արագ էին, քան ավանդական տարբերակները[8][9][9][26]։

2000-2007։ IBM-ի Նորաստեղծ արտադրանքի բաժին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2000 թվականին Սուին տրվել է մեկ տարվա հանձնարարություն՝ որպես IBM-ի գլխավոր գործադիր տնօրեն Լու Գերսթների տեխնիկական օգնական։ Այնուհետև նա ստանձնել է նորաստեղծ նախագծերի տնօրենի դերը՝ նշելով. «Ես ըստ էության ինքս իմ տնօրենն էի – խմբում ուրիշ ոչ ոք չկար»[8]։ Որպես IBM-ի Նորաստեղծ արտադրանքի բաժնի ղեկավար և հիմնադիր, Սուն ղեկավարում էր ներքին ստարտափ և վարձել է տասը աշխատակից՝ կենտրոնանալու կենսաչիպերի և «ցածր հզորության ու լայնաշերտ կիսահաղորդիչների» վրա։ Նրանց առաջին արտադրանքը միկրոպրոցեսոր էր, որը բարելավում էր հեռախոսների և այլ ձեռքի սարքերի մարտկոցի կյանքը[9]։ MIT Technology Review-ն 2001 թվականին նրան անվանել է «Լավագույն նորարար 35-ից ցածր», մասամբ Նորաստեղծ արտադրանքի հետ կապված նրա աշխատանքի շնորհիվ[26]։

Իր բաժնի միջոցով Սուն ներկայացնում էր IBM-ը Sony-ի և Toshiba-ի հետ համագործակցության մեջ՝ հաջորդ սերնդի չիպեր ստեղծելու համար։ Քեն Կուտարագին համագործակցությանը հանձնարարեցլ է «խաղային մեքենաների պրոցեսորների արտադրողականությունը 1000 անգամ բարելավել», և Սուի թիմը ի վերջո հանդես է եկել ինը պրոցեսորանոց չիպի գաղափարով, որը հետագայում դարձել է բջջային միկրոպրոցեսոր՝ օգտագործվելով այնպիսի սարքերում, ինչպիսին է Sony PlayStation 3-ը։ Նա շարունակեցլ է որպես IBM-ի կիսահաղորդչային հետազոտությունների և զարգացման կենտրոնի փոխնախագահ՝ պահպանելով այդ դերը մինչև 2007 թվականի մայիս[8][22]։

2007–2011. Ազատ մասշտաբի կիսահաղորդիչ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուն միացել է Freescale Semiconductor-ին 2007 թվականի հունիսին որպես գլխավոր տեխնոլոգիական տնօրեն (CTO)՝ ղեկավարելով ընկերության հետազոտությունն ու զարգացումը մինչև 2009 թվականի օգոստոս[7][13][22][22][27]։ 2008 թվականի սեպտեմբերից մինչև 2011 թվականի դեկտեմբեր նա եղել է Freescale-ի ցանցային և մուլտիմեդիա խմբի ավագ փոխնախագահ և գլխավոր կառավարիչ և պատասխանատու էր ընկերության ներկառուցված հաղորդակցությունների և հավելվածների պրոցեսորների բիզնեսի գլոբալ ռազմավարության, մարքեթինգի և ճարտարագիտության համար[13][22][22]։ Որպես ընկերության ցանցային չիպերի բիզնեսի ղեկավար, EE Times-ը նրան վարկավորել է Freescale-ին օգնելու «իր տունը կարգի բերել»՝ ընկերությունը 2011 թվականին IPO-ի հայտ ներկայացրեց[7][26]։

2012–2014։ AMD-ի նշանակումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականի հունվարին Սուն դարձել է AMD-ի ավագ փոխնախագահ և գլխավոր կառավարիչ, վերահսկելով ընկերության գլոբալ բիզնես միավորները և AMD-ի արտադրանքների «ծայրից ծայր բիզնես իրականացումը»[7][13][13][27]։ Հաջորդ երկու տարիների ընթացքում նա «նշանակալի դեր» է խաղացել՝ ընկերությանը դրդելով դիվերսիֆիկացնել PC շուկայից դուրս, ներառյալ Microsoft-ի և Sony-ի հետ համագործակցությունը՝ Xbox One և PS4խաղային վահանակներում AMD չիպեր տեղադրելու համար[26][27]։

2014 թվականի հոկտեմբերի 8-ին AMD-ն հայտարարել է Սուի նշանակման մասին որպես նախագահ և գլխավոր գործադիր տնօրեն՝ փոխարինելով Ռորի Ռիդին[28][29]: Սուն հայտարարել է ընկերության համար իր պլանն է կենտրոնանալ «ճիշտ տեխնոլոգիական ներդրումների» վրա, արտադրանքի գիծը պարզեցնել և շարունակել դիվերսիֆիկացնել՝ նաև պնդելով, որ ցանկանում է «պարզեցնել» ընկերությունը և արագացնել նոր տեխնոլոգիաների զարգացումը[30]: Մի շարք վերլուծաբաններ բարձր են գնահատել Սուի նշանակումը նրա հավատարմագրերի շնորհիվ՝ նշելով, որ AMD-ն աճ է փնտրում ապրանքային ոլորտներում, որտեղ Սուն ունի «մեծ փորձ»[31]:

2015-2016։ AMD-ի դիվերսիֆիկացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուն 2015 թվականի հունիսին

Երբ Սուն 2012 թվականին միացել է AMD-ին, վաճառքի մոտ 10 տոկոսը գալիս էր ոչ PC արտադրանքներից[5]։ 2015 թվականի փետրվարին AMD-ի վաճառքի մոտ 40 տոկոսը գալիս էր ոչ PC շուկաներից, ինչպիսիք են տեսախաղերի վահանակները և ներկառուցված սարքերը։ 2015 թվականի մայիսին Սուն և AMD-ի այլ ղեկավարներ ներկայացրել են ընկերության երկարաժամկետ ռազմավարությունը՝ կենտրոնանալու բարձր արդյունավետության հաշվարկման և գրաֆիկական տեխնոլոգիաների զարգացման վրա երեք աճի ոլորտների համար՝ գեյմինգ, տվյալների կենտրոն և «իմերսիվ պլատֆորմների» շուկաներ[32]։

2016 թվականի հունվարին Սուն հայտարարել է, որ AMD-ն աշխատում է FinFET-ի վրա հիմնված նոր չիպերի վրա՝ միկրոպրոցեսորների արտադրանքների, արագացված պրոցեսորների (APU), գրաֆիկական չիպերի[33], և չթողարկված վիդեո խաղերի կոնսուլների համար նախատեսված կիսահատուկ չիպերի ձևավորում ստեղծելու համար[33][34]: AMD բաժնետոմսերի արժեքն աճել է 2016 թվականի հուլիսին, երբ դրամը գրանցել է եկամուտների ուժեղ աճ։ Fortune-ը «տպավորիչ» վիճակագրությունը վերագրել է Սուին՝ նշելով, որ նա «շարունակում է իրականացնել իր վերադարձի ծրագիրը... Գրաֆիկայի և վիդեո խաղերի կոնսոլների չիպերի հիմնական ձեռքբերումները խթանել են արդյունքները և Չինաստանում սերվերի չիպերի դիզայնը լիցենզավորելու խելամիտ գործարքը»[34]:

2017-ից մինչև ներկա ժամանակաշրջան։ Ryzen

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Zen չիպերի սկզբնական թողարկումից հետո 2017 թվականի երկրորդ եռամսյակում AMD-ի CPU-ի շուկայի մասնաբաժինը աճել է մինչև գրեթե 11%։ Ryzen CPU-ները դրական արձագանքներ են ստացել տարբեր լրատվամիջոցներից[35][36][37][38][39][40]։ Սուն դարձել է առաջին կինը, որը գլխավորել է Associated Press-ի CEO-ների վարձատրության տարեկան հետազոտությունը՝ 2019 թվականին նրա վարձատրության փաթեթը գնահատվել է 58.5 միլիոն դոլար։ 2022 թվականի փետրվարին Սուն դարձել է AMD-ի նախագահ՝ Xilinx-ի հայտարարված 49 միլիարդ դոլարի ձեռքբերումից հետո[41]։

2022 թվականի փետրվարին Սուն դարձել է AMD-ի նախագահ՝ Xilinx-ի հայտարարված չիպերի արտադրողի վրա ծրագրավորվող համակարգերի 49 միլիարդ դոլարի ձեռքբերումից հետո[42][43]։

2023 թվականին Սուի ընդհանուր վարձատրությունը AMD-ից կազմել է 30.3 միլիոն դոլար, ինչը ներկայացնում է CEO-ից մինչև միջին աշխատողի վարձատրության 238 : 1 հարաբերակցություն[44]։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուն 2014 թվականի նոյեմբերին

Սուն իր կարիերայի ընթացքում արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների։ 2002 թվականին նա ընտրվել է MIT Technology Review-ի «Լավագույն 100 երիտասարդ նորարարների» ցանկում, իսկ հաջորդ տարի YWCA-ն նրան շնորհել է բիզնեսում ունեցած բացառիկ ձեռքբերումների մրցանակը[9][19][45]։ 2009 թվականին Սուն ընտրվել է Էլեկտրական և Էլեկտրական և էլեկտրոնիկայի ինժեներների ինստիտուտի (IEEE) անդամ՝ հրապարակելով ավելի քան 40 տեխնիկական հոդված։ Սուն անվանվել է «2014 թվականի գործադիր» EE Times-ի և EDN-ի 2014 թվականի ACE մրցանակաբաշխությունում[13]։

2015 թվականին SFGate-ը նրան առաջադրել է իրենց առաջին «Տարվա տեսլական» մրցանակի համար, որը «ողջունում է առաջնորդներին, ովքեր ձգտում են աշխարհը դարձնել ավելի լավը և առաջ մղել սոցիալական ու տնտեսական փոփոխությունները՝ կիրառելով նոր, նորարարական բիզնես մոդելներ և պրակտիկաներ»[5]։

2016 թվականին նա անվանվել է Ազգային բազմազանության խորհրդի «Տեխնոլոգիայի ոլորտի 50 ամենաազդեցիկ կանայք» ցանկում և «Բիզնեսում 50 ականավոր ասիական ամերիկացիներ»՝ Գագաթնակետի մրցանակով Ասիական ամերիկյան բիզնեսի զարգացման կենտրոնի կողմից[46][47]։

2017 թվականին Սուն անվանվել է HPCWire-ի «Հետևելու արժանի մարդիկ», Institutional Investor Magazine-ի «Կիսահաղորդչային ոլորտի լավագույն CEO» և Fortune-ի«Աշխարհի մեծագույն առաջնորդներ» ցանկերում[15]։ Սուն կրկին անվանվել է Ազգային բազմազանության խորհրդի «Տեխնոլոգիայի ոլորտի 50 ամենաազդեցիկ կանայք» ցանկում[48]։

2018 թվականին Սուն ստացել է UPWARD-ի «Տարվա կին» մրցանակը, Օստինի Ասիական առևտրի պալատի «Կյանքի ձեռքբերման մրցանակը», ընտրվել է Ճարտարագիտության ազգային ակադեմիայի անդամ, Fortune-ի «Տարվա բիզնես անձ», Գլոբալ կիսահաղորդչային դաշինքի «Դր․ Մորիս Չանգի օրինակելի առաջնորդության մրցանակ», և Forbes-ի Ամերիկայի տեխնոլոգիայի ոլորտի 50 լավագույն կանայք ցանկում[49][50][51][52][53]։ Նա նաև նշանակվել է Գլոբալ կիսահաղորդչային դաշինքի տնօրենների խորհրդի նախագահ[54]։

2019 թվականին Սուն անվանվել է Barron's-ի «2019 թվականի աշխարհի լավագույն CEO-ներից մեկը», Fortune-ի «Բիզնեսի ամենաազդեցիկ կանայք», Harvard Business Review-ի «Աշխարհի լավագույն կատարողական ունեցող CEO-ներ», և Bloomberg Businessweek-ի «The Bloomberg 50»-ում[55][56][57][58]։

Սուն 2019 թվականին եղել է S&P 500 ինդեքսի ամենաբարձր վարձատրվող CEO-ն[59]։ A.P.-ի և Equilar-ի կողմից 2011 թվականից հրապարակվող տարեկան ակնարկը հաղորդում էր, որ Սուն 2019 թվականին ստացել է 58.5 միլիոն դոլար։ Այս թիվը հիմնականում պայմանավորված է միանվագ բաժնետոմսերի պարգևատրմամբ։

Նա 2020 թվականին ստացել է կիսահաղորդչային արդյունաբերության ասոցիացիայի Ռոբերտ Ն․ Նոյսի մրցանակը[60]։ Նույն թվականին նա ընտրվել է Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի անդամ[61]։ Նա եղել է 2020 թվականի Տեխնիկական առաջնորդության Abie մրցանակի հաղթող[62]։ Նա ստացել է Սիլիկոնյան հովտի առաջնորդության խմբի Սիլիկոնյան հովտի ոգու կյանքի ձեռքբերման մրցանակը։ Նա նաև դասակարգվել է #2-րդ տեղում Fortune-ի Տարվա բիզնես անձ ցանկում[63]։ 2020 թվականին Սուն Նյու Յորքի Կարնեգի կորպորացիայի կողմից անվանվել է Մեծ ներգաղթյալների մրցանակի դափնեկիր[64]։

2021 թվականին Սուն նշանակվել է ԱՄՆ նախագահի գիտության և տեխնոլոգիաների խորհրդատուների խորհրդի անդամ և ընդգրկվել Տեխնոլոգիայի ոլորտի կանանց փառքի սրահում[65][66]։ Սուն հետագայում արժանացել է IEEE Ռոբերտ Ն․ Նոյսի մեդալի՝ դառնալով այս մրցանակը ստացած առաջին կինը, և անվանվել է Forbes-ի100 ամենաազդեցիկ կանանց ցանկում #49-րդը՝ պայմանավորված 2014 թվականին CEO դառնալուց հետո AMD-ի բաժնետոմսերի 25-ապատիկ աճով[56][67]։ 2022 թվականին Սուն արժանացել է Միջազգային խաղաղության պատվավոր մրցանակի «բարձր արտադրողականությամբ հաշվողական համակարգերի հեղափոխական փոփոխությունների, վարակիչ հիվանդությունների հետազոտության համար սուպերհամակարգչային հզորությունների նվիրաբերման, և բոլոր հիմքերից մարդկանց STEM ոլորտում կարիերան շարունակելու ոգեշնչման համար»[68]։

2022 թվականին MIT-ն իր նոր՝ 12-րդ շենքը, որը նվիրված է նանոտեխնոլոգիաների հետազոտություններին, անվանակոչել է նրա անունով[69]։

2023 թվականին Սուն զբաղեցրել է 49-րդ հորիզոնականը Forbes-ի «Աշխարհի 100 ամենաազդեցիկ կանայք» ցանկում[70]։

Նա դասակարգվել է 12-րդ տեղում Fortune-ի 2023 թվականի Ամենաազդեցիկ կանանց ցանկում[71]։

Սուն ներառվել է Time-ի 2024 թվականի «Արհեստական բանականության ոլորտի 100 ամենաազդեցիկ մարդիկ» ցանկում և Financial Times-ի 2024 թվականի 25 ամենաազդեցիկ կանանց ցանկում[72][73]։ Նա նաև անվանվել է Time-ի 2024 թվականի տարվա գլխավոր գործադիր տնօրեն[74]։

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուն և նրա ամուսինը՝ Դանիել Լինը, բնակվում են Տեխաս նահանգի Օսթին քաղաքում[5][22]։ Սուն և Nvidia-ի համահիմնադիր ու CEO Ջենսեն Հուանգը առաջին զարմիկներ են։ Սուի մայրական պապը Հուանգի մոր ավագ եղբայրն է[75][76][77][78]։

2024 թվականի դրությամբ Սուի գնահատված զուտ կարողությունը կազմում է ավելի քան 1 միլիարդ դոլար[79][80]։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Form 8-K
  2. ↑ Executive Biographies – Lisa Su — AMD.
  3. ↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/noyce-rl.pdf
  4. ↑ https://www.witi.com/halloffame/390850/Lisa-T.-Su,-Ph.D.-President-&-CEO-Advanced-Micro-Devices/
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 Lee, Wendy (February 26, 2015). «Visionary of the Year nominee: Lisa Su, CEO of AMD». SFGate. Արխիվացված օրիգինալից November 20, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  6. ↑ King, Ian. "AMD’s First Female CEO Seeks Speedy Break With Past Woes". Bloomberg Businessweek. 17 October 2014.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 «AMD hires former Freescale executive Lisa Su». EETimes. 15 December 2011. Արխիվացված օրիգինալից 21 November 2016-ին. Վերցված է 19 November 2016-ին.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 Dragoon, Alice (May 10, 2006). «Found in Translation». MIT Technology Review. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 «Innovators Under 35 – 2002». technologyreview.com. 2002. Վերցված է 13 October 2014-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Burton, Graeme (October 9, 2014). «Semiconductor engineer, Dr Lisa Su, takes over from financial engineer as CEO of AMD». Computing. Արխիվացված օրիգինալից October 30, 2015-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  11. ↑ Mark Hachman. 8 October 2014. AMD names Lisa Su to replace Rory Read as CEO, continue diversification strategy Արխիվացված 10 Հոկտեմբեր 2014 Wayback Machine. PC World.com.
  12. ↑ Form 8-K/A for ADVANCED MICRO DEVICES INC, 14-Oct-2014 Արխիվացված 17 Հոկտեմբեր 2014 Wayback Machine, filed with SEC, visible at yahoo.com.
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 13,12 «Executive Biographies – Lisa Su». Amd.com. Արխիվացված օրիգինալից 3 January 2018-ին. Վերցված է 10 October 2014-ին.
  14. ↑ «AMD's Lisa Su Leaves Cisco Board of Directors». Tom's Hardware. October 13, 2023. Վերցված է June 8, 2024-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 «World's Greatest Leaders». Fortune. March 23, 2017. Արխիվացված օրիգինալից April 2, 2017-ին. Վերցված է April 2, 2017-ին.
  16. ↑ 三立新聞網 (2024-09-06). «黃仁勳、蘇姿丰入列！工研院新科院士出爐 5人名單一次看 | 財經 | 三立新聞網 SETN.COM». www.setn.com (չինարեն). Վերցված է 2024-09-06-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 Lisa Su 蘇姿丰 Արխիվացված 22 Օգոստոս 2018 Wayback Machine. History of Taiwanese Americans. Retrieved 14 October 2018.
  18. ↑ 「台南女兒」不得了！全球科技女強人蘇姿丰是南市卓越市民; his uncle speaks Taiwanese Hokkien in this Youtube video.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Baumann, Greg (October 9, 2014). «Meet AMD's new CEO, Lisa Su: 7 things to know». Silicon Valley Business Journal. Արխիվացված օրիգինալից November 21, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 «Dr. Lisa Su». AMD.com. AMD. Արխիվացված օրիգինալից 23 November 2016-ին. Վերցված է 19 November 2016-ին.
  21. ↑ Campbell, Allan (22 June 2012). «Exclusive interview with Dr Lisa Su from AMD». Kitguru. Արխիվացված օրիգինալից 21 November 2016-ին. Վերցված է 19 November 2016-ին.
  22. ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 «Lisa Su Official Profile». LinkedIn. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  23. ↑ Su, Lisa T. (Lisa Tzu-Feng) (1994). Extreme-submicrometer silicon-on-insulator (SOI) MOSFETs (Thesis thesis). Massachusetts Institute of Technology. hdl:1721.1/11618.
  24. ↑ Su, Lisa T. (1994). Extreme-submicrometer silicon-on-insulator (SOI) MOSFETs (Thesis). Cambridge, MA: Massachusetts Institute of Technology, Dept. of Electrical Engineering and Computer Science. hdl:1721.1/11618.
  25. ↑ Kimball, Matt (February 5, 2020). «Analyst Quick Take: Cisco Appoints Dr. Lisa Su To Board Of Directors». Forbes. Վերցված է February 5, 2020-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 «Dr. Lisa Su» (PDF). AMD. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից November 21, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 Poeter, Damon (June 12, 2014). «Is AMD Grooming Lisa Su for CEO?». PC Mag. Արխիվացված օրիգինալից November 22, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  28. ↑ Burton, Graeme (October 9, 2014). «Semiconductor engineer, Dr Lisa Su, takes over from financial engineer as CEO of AMD». Computing. Արխիվացված օրիգինալից October 30, 2015-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  29. ↑ Ian, King (8 October 2014). «AMD Appoints Lisa Su Chief Executive, Replaces Rory Read». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից November 22, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  30. ↑ Mark Hachman.
  31. ↑ Takahashi, Dean (8 October 2014). «Chipmaker AMD taps Lisa Su as its first female CEO». VentureBeat. Արխիվացված օրիգինալից 22 November 2016-ին. Վերցված է 19 November 2016-ին.
  32. ↑ Smith, Ryan (May 6, 2015). «AMD Financial Analyst Day 2015 Round-Up». AnandTech. Արխիվացված օրիգինալից November 21, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  33. ↑ 33,0 33,1 Takahashi, Dean (January 14, 2016). «CEO Lisa Su expects company watchers to say 'AMD is back' in 2016». VentureBeat. Արխիվացված օրիգինալից November 19, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 Pressman, Aaron (July 22, 2016). «How AMD CEO Lisa Su Tripled the Chip Maker's Stock in 5 Months». Fortune. Արխիվացված օրիգինալից November 22, 2016-ին. Վերցված է September 24, 2022-ին.
  35. ↑ Hruska, Joel (March 1, 2018). «AMD's CPU Market Share Steadily Climbing». ExtremeTech. Վերցված է December 11, 2019-ին.
  36. ↑ Walton, Mark (March 2, 2017). «AMD Ryzen 7 1800X still behind Intel, but it's great for the price». Ars Technica (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է January 8, 2020-ին.
  37. ↑ Thomas, Jackie (January 26, 2022). «AMD Ryzen 7 3700X review». TechRadar (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է September 24, 2022-ին.
  38. ↑ Alcorn, Paul (October 20, 2020). «AMD Ryzen 5 3600 Review: Non-X Marks the Spot». Tom's Hardware (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է September 24, 2022-ին.
  39. ↑ Salter, Jim (January 8, 2020). «AMD's third shoe finally drops at CES 2020—7nm Zen 2 mobile CPUs». Ars Technica (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է January 8, 2020-ին.
  40. ↑ Ung, Gordon (November 25, 2019). «AMD Threadripper 3970X Review: 32 cores of unbeatable power». PCWorld (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է January 8, 2020-ին.
  41. ↑ Skidmore Sell, Sarah (May 27, 2020). «AMD's Lisa Su is first woman to top AP's CEO pay analysis». Associated Press (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է May 28, 2020-ին.
  42. ↑ Bary, Emily (February 14, 2022). «AMD's $49 billion Xilinx deal closes, company names CEO Lisa Su new board chair». MarketWatch (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է February 14, 2022-ին.
  43. ↑ Moorhead, Patrick. «It's Day One For The Combined AMD And Xilinx And CEO Lisa Su Is Energized». Forbes (անգլերեն). Վերցված է 2022-02-14-ին.
  44. ↑ Anderson, Mae; Harloff, Paul; Ortutay, Barbara (2024-06-03). «CEOs made nearly 200 times what their workers got paid last year». AP News (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024-09-03-ին. Վերցված է 2024-09-04-ին.
  45. ↑ «LisaSu». technologyreview.com. 2002. Վերցված է 14 October 2014-ին.
  46. ↑ «The 50 Most Powerful Women in Technology». top50tech. 2016. Արխիվացված օրիգինալից November 21, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  47. ↑ «2016 Outstanding 50 Asian Americans in Business Award». Business Wire. May 24, 2016. Արխիվացված օրիգինալից November 21, 2016-ին. Վերցված է November 19, 2016-ին.
  48. ↑ «Top 50 Most Powerful Women in Technology Awards». top50tech (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից July 14, 2018-ին. Վերցված է July 13, 2018-ին.
  49. ↑ «Austin Asian Chamber Honors Dr. Lisa Su and Others». EIN News (ամերիկյան անգլերեն). April 6, 2018. Արխիվացված օրիգինալից July 5, 2018-ին. Վերցված է July 5, 2018-ին.
  50. ↑ «Lisa Su». Fortune (ամերիկյան անգլերեն). November 15, 2018. Արխիվացված օրիգինալից November 16, 2018-ին. Վերցված է November 15, 2018-ին.
  51. ↑ «National Academy of Engineering Elects 83 Members and 16 Foreign Members». NAE Website. Արխիվացված օրիգինալից 5 July 2018-ին. Վերցված է 5 July 2018-ին.
  52. ↑ «AMD President and CEO Dr. Lisa Su Bestowed with Global Semiconductor Alliance Highest Honor». Business Wire (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից November 16, 2018-ին. Վերցված է November 15, 2018-ին.
  53. ↑ «Lisa Su». Forbes (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից November 30, 2018-ին. Վերցված է 29 November 2018-ին.
  54. ↑ Witkowski, Wallace (October 30, 2018). «AMD's Lisa Su appointed first chairwoman of Global Semiconductor Alliance». MarketWatch (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է January 18, 2019-ին.
  55. ↑ Hough, Jack (June 14, 2019). «The World's Best CEOs of 2019». Barron's (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է April 15, 2020-ին.
  56. ↑ 56,0 56,1 «Lisa Su». Fortune (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է April 15, 2020-ին.
  57. ↑ «The CEO 100, 2019 Edition». Harvard Business Review. November 1, 2019. Վերցված է April 15, 2020-ին.
  58. ↑ «The Bloomberg 50». Bloomberg. Վերցված է April 15, 2020-ին.
  59. ↑ Duffy, Clare (June 1, 2020). «AMD's Lisa Su was the highest-paid CEO in the S&P 500 last year». CNN. Վերցված է November 17, 2020-ին.
  60. ↑ Chang, Chien-chung; Huang, Frances (September 21, 2020). «Taiwan-born AMD executive Lisa Su to receive top semiconductor prize». Focus Taiwan. Central News Agency. Վերցված է September 25, 2020-ին.
  61. ↑ «New members». American Academy of Arts and Sciences. 2020. Վերցված է September 27, 2020-ին.
  62. ↑ «Global Awards for Women Technologists: Abie Awards». AnitaB (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է September 30, 2020-ին.
  63. ↑ «Lisa Su | Businessperson of the Year 2020». Fortune (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է February 14, 2022-ին.
  64. ↑ «AI pioneer named to Carnegie Corporation's annual great immigrants list». UCLA (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024-06-25-ին.
  65. ↑ «President's Council of Advisors on Science and Technology». The White House (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է February 14, 2022-ին.
  66. ↑ «2021 Hall of Fame Press Release». WITI (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է February 14, 2022-ին.
  67. ↑ «AMD's Lisa Su is the first woman to receive IEEE's highest semiconductor award». IEEE Awards (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է February 14, 2022-ին.
  68. ↑ «AMD's Dr. Lisa Su to Be Recognized During the 2022 International Peace Honors». Business Wire (ամերիկյան անգլերեն). November 19, 2021. Վերցված է February 14, 2022-ին.
  69. ↑ «MIT to name Building 12, home of MIT.nano, in honor of Lisa Su». April 7, 2022.
  70. ↑ «The World's Most Powerful Women 2023». Forbes (անգլերեն).
  71. ↑ «Most Powerful Women». Fortune (magazine) (անգլերեն).
  72. ↑ «The 100 Most Influential People in AI 2024». TIME (անգլերեն). Վերցված է 2024-09-20-ին.
  73. ↑ «The FT's 25 most influential women of 2024». www.ft.com (բրիտանական անգլերեն). 2024-12-06. Վերցված է 2024-12-06-ին.
  74. ↑ Bajekal, Billy (December 10, 2024). «Lisa Su: CEO of the Year 2024». Time. Վերցված է December 15, 2024-ին.{{cite magazine}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  75. ↑ Chang, Michelle Toh, Wayne (2023-11-04). «The Taiwanese American cousins going head-to-head in the global AI race». CNN Business (անգլերեն). Վերցված է 2024-12-15-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  76. ↑ «Masters of Leadership: Dr. Lisa Su». www.cta.tech. Վերցված է 2023-02-24-ին.
  77. ↑ «台南四百最大榮光 黃仁勳蘇姿丰各寫傳奇 | 中華日報|中華新聞雲». China Daily News. 1 June 2023. Վերցված է 16 June 2023-ին.
  78. ↑ «羅家女會念書 與南女淵源深 | 中華日報|中華新聞雲». China Daily News. 1 June 2023. Վերցված է 16 June 2023-ին.
  79. ↑ «How Generative AI Helped Make AMD's Lisa Su A Billionaire». Forbes (անգլերեն). February 7, 2024.
  80. ↑ «Nearly All Wealth Gained by World's Rich This Year Comes From AI». Bloomberg (անգլերեն). February 14, 2024.

Արտանիք հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լիզա Սու» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լիզա_Սու&oldid=10214785» էջից