Լեռնային սագ

Թագավորություն	Կենդանիներ
Տիպ	Քորդավորներ
Դաս	Թռչուններ
Կարգ	Սագեր
Ընտանիք	Բադեր
Տեսակ	Լեռնային սագ

Լատիներեն անվանում

Anser indicus

(Latham, 1790)

Հատուկ պահպանություն

Քիչ մտահոգող տեսակ
IUCN 3.1 Least Concern : 100600379

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

Լեռնային սագ^[1] (Anser indicus) բադերի ընտանիքին պատկանող թռչուն (Anatidae): Չվող թռչուն է^[2]։

Ընդհանուր բնութագիր

Լեռնային սագի մարմինը մոխրագույն է, պարանոցն ու գլուխը սպիտակ են։ Գլխի և ծոծրակի վրա կա երկու շերտ^[3]։ Կտուցը և բարձր ոտքերը դեղին են^[4]։ Մարմնի երկարությունը 70-ից 75 սմ է, թևերի երկարությունը 40-50 սմ։ Մեծ սագերինը քաշը 2-ից 3.5 կգ է, իսկ փոքր սագերինը 200 գրամից 1 կգ^[5]։

Տարածվածություն

Տարածված են Կենտրոնական Տյան Շանի, Պամիրի և Ալթայի, ինչպես նաև Տուվայի ալպյան լճերի տարածքում։ Ձմեռում են Հնդկաստանի ցածրադիր գոտում, և խոնավ վայրերում^[6]։ Բացի այդ, Հյուսիսային Եվրոպայում կա լեռնային սագերի բնակչություն։ Ռուսաստանում լեռնային սագերը հանդիպում են Տուվայի և Ալթայի հարավ-արևելյան լեռնային գետերի ձորերում։ Լեռնային սագերը հանդիպում են Թելեցկոյե լճի, Աբական գետի, Թայմիր թերակղզու, Կրասնոյարսկի ջրամբարի և Հեռավոր Արևելքի լճի մոտակայքում։ Ռուսաստանում լեռնային սագերի բների ընդհանուր թիվը քիչ է։ Տուվայում կա մոտ 500 անհատ բույն, իսկ Ալթայում՝ մոտ 1000 անհատ բույն^[7]։

Ապրելակերպ

Լեռնային սագերի բները լեռներում, գետի ափերին կամ կղզիներում, ինչպես նաև ափամերձ ժայռերի վրա են պատրաստում^[8]։ Նրանք լավ քայլում և լավ վազում են, իրենց ժամանակի մեծ մասն անց են կացնում ցամաքում, ոչ թե ջրի մեջ։

Բուծում

Էգերի սեռական հասունությունը սկսվում է երկու տարեկանից, արուների մոտ՝ երեք տարեկանից։ Լեռնային սագերը բույն են դնում փոքր գաղութներում կամ առանձին։ Բույները պատրաստում են ժայռերի վրա, ավելի հազվադեպ `ծառերի վրա։ Հաճախ զբաղեցնում են սև ուրուրների բները։ Բնում լինում է 2-6 ձու։ Հաճախ երիտասարդ սագերը իրենց ձվերը դնում են ծնողների բնում։ Ձագերը ձվից դուրս են գալիս 32-34 օր հետո։

Բարձրության թռիչքի ռեկորդ

Լեռնային սագերը ամենաբարձր թռչող թռչուններից են։ 10175 մ^[9] բարձրության վրա լեռնային սագերի թռիչքի դեպք է գրանցվել Կենտրոնական Ասիայից Հիմալայներ թռիչքի ժամանակ։ Նման բարձրությունների վրա օդը այնքան հազվադեպ է լինում, որ անհնար է դարձնում ուղղաթիռի թռիչքը։

Լեռնային սագերին հաղթում են միայն անգղերը։ Հայտնի են աֆրիկյան անգղի բռնի բախման 12,150 մ բարձրության վրա և Ռուպպելի անգղի 11,277 մ բարձրության վրա^[10]^[11]։

Ծանոթագրություններ

↑ Beme, R. L. (Ri︠u︡rik Lʹvovich) (1994). Pi︠a︡tii︠a︡zychnyĭ slovarʹ nazvaniĭ zhivotnykh. Ptit︠s︡y : latinskiĭ, russkiĭ, angliĭskiĭ, nemet︠s︡kiĭ, frant︠s︡uzskiĭ : 11060 nazvaniĭ. Sokolov, Vladimir Evgenʹevich., Flint, Vladimir Evgenʹevich. Moskva: "RUSSO". ISBN 5-200-00643-0. OCLC 32830504.
↑ «Anser indicus: BirdLife International». IUCN Red List of Threatened Species. 2012 թ․ մայիսի 1. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 25-ին.
↑ «National Geographic Cover, Feb. 1918». dx.doi.org. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 25-ին.
↑ Swan, Lawrence W. (1961-10). «The Ecology of the High Himalayas». Scientific American. 205 (4): 68–78. doi:10.1038/scientificamerican1061-68. ISSN 0036-8733.
↑ Bridge, Eli S.; Kelly, Jeffrey F.; Xiao, Xiangming; Batbayar, Nyambayar; Natsagdorj, Tseveenmyadag; Hill, Nichola J.; Takekawa, John Y.; Hawkes, Lucy A.; Bishop, Charles M. (2015-06). «Stable Isotopes Suggest Low Site Fidelity in Bar-Headed Geese (Anser indicus) in Mongolia: Implications for Disease Transmission». Waterbirds. 38 (2): 123–220. doi:10.1675/063.038.0201. ISSN 1524-4695.
↑ Köppen, Ulrich; Yakovlev, Alexander Petrovich; Barth, Raimund; Kaatz, Michael; Berthold, Peter (2010-07). «Seasonal migrations of four individual bar-headed geese Anser indicus from Kyrgyzstan followed by satellite telemetry». Journal of Ornithology (անգլերեն). 151 (3): 703–712. doi:10.1007/s10336-010-0492-1. ISSN 0021-8375.
↑ Weigmann, Christine; Lamprecht, Jürg (1991-04). «Intraspecific nest parasitism in bar-headed geese, Anser indicus». Animal Behaviour (անգլերեն). 41 (4): 677–688. doi:10.1016/S0003-3472(05)80905-4.
↑ Lee, Stella Y.; Scott, Graham R.; Milsom, William K. (2008-11). «Have wing morphology or flight kinematics evolved for extreme high altitude migration in the bar-headed goose?». Comparative Biochemistry and Physiology Part C: Toxicology & Pharmacology (անգլերեն). 148 (4): 324–331. doi:10.1016/j.cbpc.2008.05.009.
↑ Icons of Migration: Bar-headed Goose « Migrations
↑ «APUS.RU — Эти удивительные птицы в полете». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ Thomas Alerstam, David A. Christie, Astrid Ulfstrand. Bird Migration (1990). Page 276.

Պատկերասրահ

Գրականություն

Жизнь животных. Т. 6. Птицы / Под ред. В. Д. Ильичева. — М.: Просвещение, 1986.
H. Kolbe: Die Entenvögel der Welt. 5. Aufl. Eugen Ulmer Verlag, 1999, ISBN 3-8001-7442-1.
В.М.Храбрый. Школьный атлас - определитель птиц. Москва,1988.

Արտաքին հղումներ

Ռուսաստանի ողնաշարավոր կենդանիներ։ Լեռնային սագ Արխիվացված 2021-02-25 Wayback Machine

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լեռնային սագ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լեռնային սագ» հոդվածին։

[1] Beme, R. L. (Ri︠u︡rik Lʹvovich) (1994). Pi︠a︡tii︠a︡zychnyĭ slovarʹ nazvaniĭ zhivotnykh. Ptit︠s︡y : latinskiĭ, russkiĭ, angliĭskiĭ, nemet︠s︡kiĭ, frant︠s︡uzskiĭ : 11060 nazvaniĭ. Sokolov, Vladimir Evgenʹevich., Flint, Vladimir Evgenʹevich. Moskva: "RUSSO". ISBN 5-200-00643-0. OCLC 32830504.

[2] «Anser indicus: BirdLife International». IUCN Red List of Threatened Species. 2012 թ․ մայիսի 1. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 25-ին.

[3] «National Geographic Cover, Feb. 1918». dx.doi.org. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 25-ին.

[4] Swan, Lawrence W. (1961-10). «The Ecology of the High Himalayas». Scientific American. 205 (4): 68–78. doi:10.1038/scientificamerican1061-68. ISSN 0036-8733.

[5] Bridge, Eli S.; Kelly, Jeffrey F.; Xiao, Xiangming; Batbayar, Nyambayar; Natsagdorj, Tseveenmyadag; Hill, Nichola J.; Takekawa, John Y.; Hawkes, Lucy A.; Bishop, Charles M. (2015-06). «Stable Isotopes Suggest Low Site Fidelity in Bar-Headed Geese (Anser indicus) in Mongolia: Implications for Disease Transmission». Waterbirds. 38 (2): 123–220. doi:10.1675/063.038.0201. ISSN 1524-4695.

[6] Köppen, Ulrich; Yakovlev, Alexander Petrovich; Barth, Raimund; Kaatz, Michael; Berthold, Peter (2010-07). «Seasonal migrations of four individual bar-headed geese Anser indicus from Kyrgyzstan followed by satellite telemetry». Journal of Ornithology (անգլերեն). 151 (3): 703–712. doi:10.1007/s10336-010-0492-1. ISSN 0021-8375.

[7] Weigmann, Christine; Lamprecht, Jürg (1991-04). «Intraspecific nest parasitism in bar-headed geese, Anser indicus». Animal Behaviour (անգլերեն). 41 (4): 677–688. doi:10.1016/S0003-3472(05)80905-4.

[8] Lee, Stella Y.; Scott, Graham R.; Milsom, William K. (2008-11). «Have wing morphology or flight kinematics evolved for extreme high altitude migration in the bar-headed goose?». Comparative Biochemistry and Physiology Part C: Toxicology & Pharmacology (անգլերեն). 148 (4): 324–331. doi:10.1016/j.cbpc.2008.05.009.

[9] Icons of Migration: Bar-headed Goose « Migrations

[10] «APUS.RU — Эти удивительные птицы в полете». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[11] Thomas Alerstam, David A. Christie, Astrid Ulfstrand. Bird Migration (1990). Page 276.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]