Լեհաստանի ուսուցիչների միություն
Լեհաստանի ուսուցիչների միություն (ԼՈՒՄ, լեհ.՝ Związek Nauczycielstwa Polskiego, ZNP, թարգմանվում է նաև որպես Լեհ ուսուցիչների միություն[1], Լեհաստանի ուսուցիչների ասոցիացիա)[2], ուսուցիչների և դաստիարակների համար ամենամեծ լեհական արհմիությունը[3], ինչպես նաև նրանց ամենամեծ մասնագիտական ասոցիացիան[4]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լեհ ուսուցիչների առաջին արհմիությունը թվագրվում է 1905 թվականով, տարեթիվ, որ նշում է անկարգությունների ժամանակաշրջանը, որը հայտնի է Հեղափոխություն Լեհաստանի Թագավորությունում (1905-1907) անունով[1][4]։ Լեհ ուսուցիչների միությունը ստեղծվել է 1930 թվականին՝ Տարրական դպրոցների լեհ ուսուցիչների միության և Լեհաստանի ավագ դպրոցների ուսուցիչների արհմիության միաձուլումից, որոնք երկուսն էլ թվագրվում են 1919 թվականով[1]։ 1930-ական թվականներին ԼՈՒՄ-ը, մինչև Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմն ունենալով ավելի քան 50 000 անդամ և լինելով մանկավարժների համար ամենամեծ լեհական ասոցիացիան ու արհմիությունը, մեծ ազդեցության է ենթարկվել սոցիալիզմի կողմից, որը պատճառ է դարձել, որ այն ի վերջո կասեցվի պահպանողական ու աջակողմյան լեհական կառավարության կողմից[1][4]։ Արդյունքում ԼՈՒՄ-ի սոցիալիստական թևը կազմակերպել է լեհ ուսուցիչների մեծ գործադուլը (1937), որը հաջողության է հասել կառավարությունը տապալելու և կազմակերպությունը վերականգնելու հարցում[4]։ ԼՈՒՄ-ն այդ պահին վարել է նաև օժանդակ կառույցներ, ինչպես օրինակ Մանկավարժական ինստիտուտը, և վարել է ամառային մասնագիտական դասընթացներ[1]։
Պատերազմի ընթացքում ԼՈՒՄ-ը շարունակել է գոյություն ունենալ որպես Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Լեհաստանում ստվերային կրթության մաս՝ ուսուցիչների գաղտնի կազմակերպության տեսքով[1][5]։ Կազմակերպությունը ստեղծվել է 1939 թվականի հոկտեմբերի վերջերին Վարշավայում՝ ի պատասխան գերմանացիների լեհական կրթական մեծ թվով կառույցների փակման և ուսուցիչների դեմ բռնաճնշման[6][7]։
Պատերազմից հետո ԼՈՒՄ-ը վերականգնվել է նոր լեհական կոմունիստական կառավարության կողմից, բայց համեմատաբար չնչին իրական ազդեցություն է ունեցել[4]։ Նրա գործունեությունը կարճ ժամանակով կասեցվել է 1981 թվականի ռազմական դրության ընթացքում[4]։ 1984 թվականին այն միացել է համալեհական արհմիությունների դաշինքին[4]։ Ինչպես շատ այլ լեհական արհմիություններ, ԼՈՒՄ-ն անկախացել է 1989 թվականին՝ կոմունիզմի փլուզումից հետո։ Միության ղեկավարները որոշել են այն համահունչ պահել լեհական ձախակողմյաններին (Լեհաստանի սոցիալ-դեմոկրատիա), ինչը պառակտում է առաջացրել, քանի որ անդամների մի մասը լքել է համերաշխության արհմիություններին միանալու համար[4]։ Այնուամենայնիվ այն եղել և հիմա էլ շարունակում է մնալ ամենամեծ լեհական արհմիությունը ուսուցիչների և դաստիարակների համար[3][4]։
Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միությունը կառավարվում է պատվիրակների ազգային հավաքի կողմից, որ գումարվում է յուրաքանչյուր չորս տարին մեկ[4]։ Օր օրի գլխավոր գրասենյակը հոգ է տանում ընթացիկ կազմակերպչական աշխատանքների մասին[4]։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Szkice z dziejów Związku Nauczycielstwa Polskiego Արխիվացված 2023-03-31 Wayback Machine, Warszawa 1939
- Czyli o zespole gmachów ZNP, Warszawa 2013 [dostęp 2019-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-24].
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Jerzy Jan Lerski (1996). Historical dictionary of Poland, 966-1945. Greenwood Publishing Group. էջ 624. ISBN 978-0-313-26007-0. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 30-ին.
- ↑ Joanna B. Michlic (2006). Poland's threatening other: the image of the Jew from 1880 to the present. U of Nebraska Press. էջ 77. ISBN 978-0-8032-3240-2. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 30-ին.
- ↑ 3,0 3,1 Alexander Mohr (June 2010). The German Political Foundations as Actors in Democracy Assistance. Universal-Publishers. էջ 220. ISBN 978-1-59942-331-9. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 30-ին.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 (pl) wiązek Nauczycielstwa Polskiego Արխիվացված 2017-03-01 Wayback Machine, WIEM Encyklopedia
- ↑ (pl) Tajna Organizacja Nauczycielska Արխիվացված 2017-03-03 Wayback Machine, WIEM Encyklopedia
- ↑ Josef Krauski, Education as Resistance: The Polish Experience of Schooling During the War, in Roy Lowe, Education and the Second World War : studies in schooling and social change, Falmer Press, 1992, 0-7507-0054-8, [1], M1 Google Print, p.128-138
- ↑ Ewa Bukowska, Secret Teaching in Poland in the Years 1939 to 1945 Արխիվացված 2021-04-27 Wayback Machine, London Branch of the Polish Home Army Ex-Servicemen Association
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լեհաստանի ուսուցիչների միություն» հոդվածին։ |
| ||||||
