Jump to content

Լելանդ Հարթուել

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լելանդ Հարթուել
Ծնվել էհոկտեմբերի 30, 1939(1939-10-30)[1][2][3] (85 տարեկան)
ԾննդավայրԼոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունԿալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ, Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ, Glendale High School? և Հերբերտ Հուվեր ավագ դպրոց
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր
Մասնագիտությունգենետիկ, կենսաբան, համալսարանի դասախոս և կենսաքիմիկոս
ԱշխատատուՎաշինգտոնի համալսարան, Արիզոնա նահանգի համալսարան և Իրվինի կալիֆոռնիական համալսարան
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա

Լելանդ Հարիսոն «Լի» Հարթվել (հոկտեմբերի 30, 1939(1939-10-30)[1][2][3], Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ) ամերիկացի կենսաբան, Ֆրեդ Հաթչինսոնի քաղցկեղի հետազոտական ​​կենտրոնի նախկին նախագահ ևտնօրեն, Սիեթլ, Վաշինգտոն։ Նա Փոլ Նըրսի և Թիմ Հանտի հետ արժանացել է 2001 թվականի ֆիզիոլոգիայի կամ բժշկության Նոբելյան մրցանակին՝ բջիջների բաժանումը (կրկնօրինակումը) վերահսկող սպիտակուցային մոլեկուլների հայտնագործությունների համար։[11]

Աշխատելով խմորիչի վրա՝ Հարթվելը բացահայտեց հսկիչ կետերի հիմնական դերը բջջային ցիկլի վերահսկման և CDC գեների, ինչպիսին է CDC28-ը, որը վերահսկում է ցիկլի սկիզբը՝ առաջընթացը G1-ով։[11]

Կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարթվելը հաճախել է Գլենդելի միջնակարգ դպրոցը Գլենդելում, Կալիֆորնիա,[12] այնուհետ, 1961 թվականին նա ստացել է գիտության բակալավրի կոչում Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտից: 1964 թվականին նա պաշտպանել է իր PhD թեզը կենսաբանության ոլորտում, Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում: 1965-1968 թվականներին աշխատել է Կալիֆորնիայի Իրվինի համալսարանում՝ որպես պրոֆեսոր։ 1968 թվականին նա տեղափոխվեց Վաշինգտոնի համալսարան: 1970-1971 թվականներին մի շարք փորձերի ընթացքում Հարթվելը հացթուխի խմորիչում հայտնաբերեց բջիջների բաժանման ցիկլի (CDC) գեները (Saccharomyces cerevisiae): Այս գեները կարգավորում են բջջային ցիկլը, և գեների մուտացիաները ներգրավված են քաղցկեղի որոշ տեսակների մեջ։[13][14][15][16]

Հետազոտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա առաջին հրապարակումները կենտրոնացած էին ջերմության նկատմամբ զգայուն խմորիչ մուտանտների մեկուսացման վրա, որոնց մոտ հիմնական կենսաբանական պրոցեսները խաթարված են, ներառյալ ԴՆԹ, ՌՆԹ և սպիտակուցի սինթեզը։[17]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  4. ↑ 1998 Winners — Lasker Foundation.
  5. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2001 — Nobel Foundation.
  6. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  7. ↑ https://www.cuimc.columbia.edu/research/louisa-gross-horwitz-prize/horwitz-prize-awardees/2000-1991-awardees
  8. ↑ GM Cancer Previous Prize Winners
  9. ↑ https://www.brandeis.edu/rosenstiel/rosenstiel-award/past.html
  10. ↑ https://genetics.org.uk/medals-and-prizes/genetics-society-medals-and-lectures/mendel-medal/
  11. ↑ 11,0 11,1 «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2001, Illustrated Lecture».
  12. ↑ Paulson, Tom (October 8, 2001). «It's Now Dr. Hartwell, Nobel Laureate». Seattle Post-Intelligencer.
  13. ↑ Hartwell LH, Culotti J, Reid B (June 1970). «Genetic control of the cell-division cycle in yeast. I. Detection of mutants». Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 66 (2): 352–9. Bibcode:1970PNAS...66..352H. doi:10.1073/pnas.66.2.352. PMC 283051. PMID 5271168.
  14. ↑ Tore Frängsmyr., ed. (2002). Les Prix Nobel. The Nobel Prizes 2001. Nobel Foundation: Stockholm.
  15. ↑ Կաղապար:Nobelprize
  16. ↑ «Lee Hartwell's profile, Community of Science». Արխիվացված է օրիգինալից April 27, 2006-ին.
  17. ↑ Hartwell LH (1967). «Macromolecule synthesis in temperature-sensitive mutants of yeast». Journal of Bacteriology. 93 (5): 1662–70. doi:10.1128/JB.93.5.1662-1670.1967. PMC 276664. PMID 5337848.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լելանդ_Հարթուել&oldid=10259587» էջից