Jump to content

Լեգհոռն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Աքլոր և հավ

Լեգհոռն (իտալ.՝ Livorno; անգլ.՝ Leghorn), ձվատու հավերի ցեղ։ Ստացվել է 19-րդ դարում ԱՄՆ-ում՝ իտալական սպիտակ հավերի և մինորկաների, իսպանական, կռվան հավերի ցեղերի տրամախաչումից։ Ցեղի անվանումը՝ Իտալիայի Լիվոռնո (անգլ. Leghorn) նավահանգստի անունից է (որտեղից ԱՄՆ են ներկրվել տեղական հավերը)։ Փետրավորումը՝ սպիտակ, գորշ դարչնագույն, հարդագույն, սև, կապույտ, ավելի տարածված է սպիտակ լեգհոռնը, որը լավ կլիմայավարժվում է, դիմացկուն է և վաղահաս։ Աքլորների կենդանի զանգվածն 2,3–2,5 կգ է, հավերինը՝ 1,6–1,8։ Տարեկան միջին ձվատվությունը՝ 240 և ավելի ձու։ Ձվի զանգվածը՝ 57–60 գ։ Նախկին ԽՍՀՄ երկրներ ներմուծվել է 1925-ին ԱՄՆ-ից։ Լեգհոռնը սննդային ձվի արտադրության հիմնական ցեղն է։ Ձու ստանում են հիբրիդային ածաններից, որոնց տարեկան միջին ձվատվությունը 260–290 ձու է։ Ցեղը սահմանափակ քանակով տարածված է Հայաստանում։

Դարչնագույն լեգհոռն

Իտալիայում 19-րդ դարում ստացված այս ցեղատեսակը անվանվել է իտալական Լիվոռնո նավահանգստի անգլերեն անվան հիման վրա։ Այդ ժամանակ այս ցեղատեսակի հավերը դեռևս չէին առանձնանում բարձր ձվատվությամբ։

19-րդ դարի առաջին կեսին հավերը տեղափոխվում են ԱՄՆ, որտեղ ցեղատեսակը խաչասերվում է իսպանական, կռվան և սպիտակ մինորկա ցեղատեսակների, ինչպես նաև ճապոնական դեկորատիվ ցեղատեսակների (Յոկոհամա, Ֆենիքս) հետ։ Հետագայում կատարելագործված լեգհոռն ցեղատեսակի հավերը ԱՄՆ-ից արտահանվում էին բազմաթիվ երկրներ՝ Անգլիա, Նիդերլանդներ և այլ վայրեր։ Ստեղծվեցին լեգհոռնների պոպուլյացիաներ, որոնք անվանվեցին այն երկրների անուններով, որտեղ նրանց հետ իրականացվում էր հետագա բուծման աշխատանք։ Ավելի ուշ լեգհոռններ ներմուծվեցին Ճապոնիայից և Եվրոպական երկրներից։

Ցեղատեսակի առանձնահատկությունները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեգհոռնները լավ են հարմարվում, դիմացկուն են և արագ հասունանում են։ Սպիտակ լեգհոռնները առանձնանում են բացառիկ հարմարվողականությամբ՝ հաջողությամբ ադապտացվելով ինչպես հյուսիսային գոտու, այնպես էլ հարավային շրջանների պայմաններին։ Չնայած արդյունաբերական թռչնաբուծության մեջ մասնագետների ջանքերն ուղղված են ցեղատեսակի համար օպտիմալ պայմաններ ստեղծելուն՝ անկախ կլիմայական գոտուց և տարվա եղանակից[1]։

Լեգհոռնները հայտնի են սպիտակ ձվերի բարձր արտադրողականությամբ՝ տարեկան միջինը 280 ձու, երբեմն հասնելով 300–320-ի՝ առնվազն 55 գրամ քաշով[2]։ Սպիտակ լեգհոռնները լայնորեն կիրառվել են կոմերցիոն և արդյունաբերական նպատակներով բարձր արտադրողական ձվատու հիբրիդներ ստեղծելու համար[3]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է «Գյուղատնտեսական հանրագիտարանից», որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում-Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։