Լարի Նիվեն

Լարի Նիվեն անգլ.՝ Larry Niven
Ծնվել է	ապրիլի 30, 1938(1938-04-30)[…] (85 տարեկան)
Ծննդավայր	Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Կրթություն	Washburn University? և Cate School?
Երկեր	Ringworld? և The Mote in God's Eye?
Մասնագիտություն	գրող, վիպասան, սցենարիստ, մաթեմատիկոս և գիտաֆանտաստիկ գրող
Ամուսին	Marilyn Niven?
Պարգևներ և մրցանակներ	«Ինքփոթ» մրցանակաբաշխություն Դեյմոն Նայթի հուշամրցանակ՝ «Մեծ վարպետ» «Հյուգո» մրցանակ լավագույն պատմվածքի համար Նեբուլա մրցանակ լավագույն վեպի համար Լոկուս մրցանակ լավագույն վեպի համար Հյուգոյի մրցանակ լավագույն վեպի համար «Հյուգո» մրցանակ լավագույն պատմվածքի համար «Հյուգո» մրցանակ լավագույն պատմվածքի համար Հյուգո մրցանակ՝ լավագույն նովելի համար Seiun Award for Best Translated Novel? Լոկուս մրցանակ ամենալավ գիտաֆանտաստիկ նովելի համար «Լոկուս» մրցանակ լավագույն պատմվածքի համար և Ditmar Award?
Կայք	larryniven.net
Larry Niven Վիքիպահեստում

Լարի Նիվեն, ամերիկացի գիտաֆանտաստիկ գրող։ Առավել հայտնի է որպես «Աշխարհը օղակ է» (1970) վեպի հեղինակ, որն արժանացել է «Հյուգո», «Լոկուս», «Դիտմար» և «Նեբյուլա» մրցանակների և «Հայտնի տիեզերք» գրքի։ Նրա ստեղծագործությունը բնագիտական գեղարվեստական գրականություն է, որը համատեղում է լուրջ գիտության և տեսական շահարկումների սկզբունքները։ Նրա ստեղծագործություններում կան նաև դետեկտիվ և արկածային տարրեր։

Կենսագրություն

Լարի Նիվենը ծնվել է Կալիֆորնիա նահանգի Լոս Անջելես քաղաքում։ Որոշ ժամանակ հաճախել է Կալիֆորնիայի համալսարանի Փասադենայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ, Կալիֆորնիայի համալսարան Լոս Անջելեսում, 1962 թվականին ավարտել է Կանզասի Թոփեկա նահանգի Ուաշբերնի համալսարանը՝ ստանալով մաթեմատիկական գիտությունների բակալավրի աստիճան։ Ուսումնասիրել է հոգեբանություն։ Պրոֆեսիոնալ գրողն ապրել է Լոս Անջելեսի արվարձաններում, ներառյալ Չաթսվորթը և Տարզանան։ Մեծ գումար է ժառանգել իր պապից՝ Էդվարդ Դոհենից։

Կարիերա

Նիվենը բազմաթիվ գիտաֆանտաստիկ վեպերի և կարճ պատմվածքների հեղինակ է։ Առաջին ստեղծագործությունը 1964 թվականին լույս տեսած «Ամենացուրտ տեղը» պատմվածքն է։ Նիվենը «Հյուգո» մրցանակի հնգակի դափնեկիր է։ Նրա մյուս մրցանակների թվում են «Նեբյուլա», «Դիտմար» մրցանակները և «Լոկուս» ամսագրի մրցանակը։

1967 թվականին Նիվենը ստացել է «Հյուգո» մրցանակ «լավագույն կարճ պատմվածք» անվանակարգում «Նեյտրոնային աստղ» պատմվածքի համար։ Նույն մրցանակը նա ստացել է 1972 թվականին «Անկայուն Լուսին» և 1975 թվականին «Սև խոռոչի մարդը» պատմվածքների համար։ 1976 թվականին արժանացել է «Հյուգո» մրցանակի «լավագույն վիպակ» անվանակարգում «Արևի սահմանամերձ գոտին» վիպակի համար։

Նիվենը նաև գրում է սցենարներ տարբեր գիտաֆանտաստիկ շոուների, այդ թվում «Կորած Երկիր» և «Աստղային ճանապարհ» անիմացիոն սերյալների համար։ Իր կարճ պատմվածքներից մեկը՝ «Անկայուն Լուսինը» նա հարմարեցրել է «Հնարավորից այն կողմ» հեռուստասերիալի մի դրվագի։

Վերջին տարիներին նա հաճախ է գրում Ջերի Պուրնելի կամ Սթիվ Բարնսի համահեղինակությամբ։

Նիվենի վեպերի և պատմվածքների զգալի մասը ներառված է «Հայտնի տիեզերք» շարքում (Հիմնական տիեզերք  англ. անգլ.՝ Known Space) Ի թիվս այլ պատմությունների, կարելի է առանձնացնել «Սվետց», «Լեշեգոյի շրջանը», «Պանդոկ "վիշապի մոտ», «Մոգություն» շարքերը, ինչպես նաև զուգահեռ աշխարհների և հասարակության վրա հեռազգացողության ազդեցության մասին պատմությունները (վերջիններիս թվում պետք է հատկապես նշել «Ամբոխի բռնկում» (անգլ.՝ Flash Crowd) պատմությունը(1973), որը նկարագրում է մի երևույթ, որն այժմ կոչվում է «ֆլեշ-մոբ»)։

Իր վեպերում և պատմվածքներում Նիվենին հաջողվում է ստեղծել այլմոլորակային արարածների հազվագյուտ համոզիչ և հիշարժան պատկերներ։ Նրանց թվում ամենամեծ համբավը ձեռք են բերել վագրանման հսկայական բանական արարածները, որոնք առանձնանում են բացառիկ ռազմատենչությամբ։ Նրանց հետ մարդկանց զինված բախումները մեծ դեր են խաղում «Հայտնի տիեզերք» շարքի հետագա պատմության մեջ։

Մատենագիտություն

Հայտնի տիեզերք շարք

1. Պտղավոսների Աշխարհ(1966)
2. Երկրի պարգևը(1968)

Աշխարհ–օղակ

1. Աշխարհ–օղակ(1970)
2. Մատանու ինժեներներ(1979)
3. Համաշխարհային ուղեցույց-Լարի Նիվենի մատանին(1994)՝ համահեղինակությամբ Կեվին Սթեյնի
4. Մատանու գահը(1996)
5. Մատանու զավակները(1996)
6. Աշխարհների նավատորմ(2008)

• Նեյտրոնային աստղ ժողովածու(1968)
• Պաշտպանը(1973)
• Տիեզերքի տեսքը ժողովածու(1969)
• Բոլոր անհամար ուղիները ժողովածու(1971)
• Անկայուն Լուսին ժողովածու(1973)
• Պաշտպանը(1973)

Հայտնի տիեզերիք պատմությունը։ Լարի Նիվենի տիեզերքը ժողովածու(1975)

• Ջիլ Համիլթոնի երկար ձեռքը(1976)
• Արտակարգ իրավիճակների աշխատակից(1994)
• Հարթ հող ժողովածու (1995)

Ջերի Փուրնելի համահեղինակությամբ

• Դժոխք(1976)
• Լյուցիֆերի մուրճը(1977)
• Հավատարմության երդում(1982)
• Քայլ արա(1985)

Մոշկիտներ (ստեղծագործություններ մոշկիտների քաղաքակրթության մասին)

1. Միջատը Տիրոջ լույսի մեջ(1974)
2. Բռնող ձեռքը(1993)

Ոսկե ճանապարհ (գործողությունները տեղի են ունենում նույն աշխարհում, որտեղից հեռանում է մոգությունը)

1. Այրվող քաղաք(2000)
2. Այրվող Աշտարակ(2005)

Հեորոտ (Սթիվ Բարնսի և Ջերի Պուրնելի համահեղինակությամբ)

1. Հեորոտի ժառանգությունը (1987)
2. Հեորոթի վիշապները (Բեովուլֆի երեխաները) (1995)
3. Ճակատագրի ճանապարհը(1997) /միայն Նիվենի հեղինակությամբ

Երազների Այգի շարք(համահեղինակ ՝ Սթիվ Բարնս)

1. Երազների Այգի(1981)
2. «Բարսում» նախագիծ (1989)
3. Կալիֆորնիական վուդու խաղ (1992)
4. Անանսին գնում է վայրէջքի(1982)

Պետություն շարքը

1. Աշխարհը ժամանակից դուրս(1976)
2. Ինտեգրալ ծառեր(1984)
3. Ծխի օղակ(1987)

Մոգությունը հեռանում է շարքը

1. Մոգությունը հեռանում է(1978)
2. Մոգությունը կարող է վերադառնալ(1981)
3. Ավելի շատ մոգություն(1984)

Սիրավեպեր

• Թռչող կախարդները(1971) / համահեղինակ Դեյվիդ Գերոլդ
• Ընկած հրեշտակները(1991) / Ջերի Պուրնելի և Մայքլ Ֆիննի համահեղինակությամբ
• Աքիլլեսի ընտրությունը(1992) / համահեղինակ Սթիվ Բարնս
• Մրցավազք Սատուրնի հետ(2000) / համահեղինակ Սթիվ Բարնս (գործողություններն ընթանում են նույն աշխարհում, որտեղ Աքիլլեսի ընտրությունը)

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լարի Նիվեն» հոդվածին։