Իրենա Կշիվիցկա

Իրենա Կշիվիցկա; լեհ.՝ Irena Krzywicka
Ծնվել է	մայիսի 28, 1899
Ծննդավայր	Yeniseysk, Ենիսեյսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հուլիսի 12, 1994 (95 տարեկան) կամ մայիսի 28, 1994 (95 տարեկան)
Մահվան վայր	Bures-sur-Yvette
Գերեզման	Evangelical Cemetery of the Augsburg Confession in Warsaw
Քաղաքացիություն	Լեհաստան
Կրթություն	Վարշավայի համալսարանի լեհագիտության ֆակուլտետ
Մասնագիտություն	կանանց իրավունքների պաշտպան և գրող
Անդամություն	Polish PEN Club? և Լեհաստանի գրողների միություն
Երեխաներ	Andrzej Krzywicki?
	Irena Krzywicka Վիքիպահեստում

Իրենա Կշիվիցկա (լեհ.՝ Irena Krzywicka, օրիորդական ազգանունը Գոլդբերգ (լեհ.՝ Goldberg), մայիսի 28, 1899(1899-05-28)^[1]^[2], Yeniseysk, Ենիսեյսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 12, 1994(1994-07-12)^[1] կամ մայիսի 28, 1994(1994-05-28)^[3], Bures-sur-Yvette), լեհ ֆեմինիստուհի, գրող, թարգմանիչ, կանանց իրավունքների պաշտպան, ով քարոզում էր սեռական դաստիարակություն, հակաբեղմնավորիչ միջոցների օգտագործում և ընտանիքի պլանավորում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրենա Գոլդբերգը ծնվել է Սիբիրի Ենիսեյսկ քաղաքում, որտեղ նրա՝ ձախակողմյան հայացքների հրեա մտավորական ընտանիքը՝ աքսորվել էր Լեհաստանից։ Ծնողները Լեհաստանի սոցիալիստական կուսակցության անդամներ էին։ Աքսորի տարիներին հայրը հիվանդացել է տուբերկուլյոզով և մահացել ընտանիքը Լեհաստան վերադառնալուց երեք տարի անց։ Իրենային հանդուրժողականության և ռացիոնալիզմի ոգով դաստիարակել են մայրը և խորթ հայրը Եկուտել Պորտնին, որը հրեական «Բունդ» սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության գլխավոր դեմքերից մեկն էր^[4]։

1922 թվականին աղջիկն ավարտել է Վարշավայի համալսարանի լեհագիտության ֆակուլտետը։ Համալսարանական տարիներին նա հրապարակել է իր առաջին էսսեն՝ «Եղրևանու ճյուղը» (լեհ.՝ Kiść bzu)^[5]:

1923 թվականին Իրենան ամուսնացել է Եժի Կշիվիցկիի՝ սոցիոլոգ և կանանց իրավունքների ակտիվիստ Լյուդվիկ Կշիվիցկու որդու հետ։ Կշիվիցկին որոշել է բաց ամուսնության մեջ մտնել, և հարսանիքից անմիջապես հետո Իրենան իր սիրեցյալի՝ գերմանացի հայտնի բանաստեղծ և դրամատուրգ Վալտեր Հասենկլևերի հետ մեկնել է Կորսիկա։ Հետագայում նա վերադարձել է ամուսնու մոտ և ունեցել է երկու որդի։ Իրենան ընդհանուր առմամբ իր ամուսնությունը համարել է բավականին հաջող^[4]։

Ֆեմինիստական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

20-րդ դարի 20-ական թվականներին Իրենա Կշիվիցկան սկսեց պայքարը հանուն կանանց էմանսիպացիայի, սեռական դաստիարակության իրավունքի, բազմակնության, միասեռական հարաբերությունների և ձգտել է օրինականացնել աբորտը։ Նա դարձել է մի քանի վեպերի հեղինակ, ինչպես նաև լեհերեն թարգմանել է Հերբերտ Ուելսի, Մաքս Ֆրիշի, Ֆրիդրիխ Դյուրենմաթի մի շարք գործեր։ Լեհական ֆեմինիզմի պատմության ամենահետաքրքիր գրական և քաղաքական փաստաթղթերից մեկը կարելի է համարել նրա «Արական քաղաքակրթության մթնշաղը» (լեհ.՝ Zmierzchu cywilizacji męskiej) վեպը^[6] ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 e-teatr.pl (польск.) — 2004.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Library of Congress Authorities — US Library of Congress.
↑ ^4,0 ^4,1 Janusz R. Kowalczyk։ «Irena Krzywicka»։ Culture.pl (լեհերեն)։ Վերցված է 2021-05-02
↑ Emilia Padoł (2021-03-17)։ «Irena Krzywicka. Do ostatniego naboju»։ Onet (լեհերեն)։ Վերցված է 2021-05-02
↑ Галина Рымбу (2019-03-25)։ «Ирена Кшивицкая. Сумерки мужской цивилизации»։ syg.ma (ռուսերեն)։ Վերցված է 2021-05-25

[_7efcab7df219b636-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_e3cac795632b3009-2] 2,0 ^2,1 e-teatr.pl (польск.) — 2004.

[_3548f1f1c37fcb75-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Library of Congress Authorities — US Library of Congress.

[culture-4] 4,0 ^4,1 Janusz R. Kowalczyk։ «Irena Krzywicka»։ Culture.pl (լեհերեն)։ Վերցված է 2021-05-02

[5] Emilia Padoł (2021-03-17)։ «Irena Krzywicka. Do ostatniego naboju»։ Onet (լեհերեն)։ Վերցված է 2021-05-02

[6] Галина Рымбу (2019-03-25)։ «Ирена Кшивицкая. Сумерки мужской цивилизации»։ syg.ma (ռուսերեն)։ Վերցված է 2021-05-25

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]