Իրանա-իսրայելական պատերազմ
![]() | |
Թվական | հունիս 2025 |
Մասն է | Մերձավորարևելյան ճգնաժամ և Իրան-Իսրայել հակամարտություն (2024) |
Վայր | |
Արդյունք | 2025 թվականի հունիսին Իրանի կողմից Իսրայելի վրա հարվածներ |
Հակառակորդներ | |
* ![]() |
![]() |
Հրամանատարներ | |
* ![]() |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Կողմերի ուժեր | |
|
|
Ռազմական կորուստներ | |
Ըստ Իսրայելի՝ 25 զոհ[2][3][Ն 1] 2,368 վիրավորtreated19june[3] 1 Hermes անօդաչու թռչող սարք խոցվել է[4] Իրանի տվյալներով՝ 5 F-35 կործանիչ խոցվել է[5][6] 2 օդաչու գերի է վերցվել[7] Ոչնչացվել է 61+ ԱԹՍ և թևավոր հրթիռներ[8] Ձերբակալվել է Մոսադի 44+ գործակալ[9] Մոսադի 1 գործակալ մահապատժի է ենթարկվել[10] 150+ ռազմական և հետախուզական օբյեկտներ վնասվել կամ ոչնչացվել են[11] | Ըստ Իրանի՝ 430 զոհ[12] 3,500 վիրավոր[12] Ըստ HRANA: 639 զոհ (263+ քաղաքացիական անձ, 154+ անվտանգության աշխատակից)[13] 1,320+ վիրավոր[13] Իսրայելի տվյալներով՝ Խփվել է 480+ անօդաչու թռչող սարք[14] Ոչնչացվել է 200+ բալիստիկ հրթիռների արձակման սարք և 120+ SAM արձակման սարք[15][16] 8 AH-1 ուղղաթիռներ ոչնչացվել են[17][18] 1 KC-707 ոչնչացվել է[19] 2 ոչ թռիչքային F-14A Tomcats ոչնչացված [20] |
Ընդհանուր կորուստներ | |
3,800+ իսրայելցի տեղահանված է[21][22][23][24] 8000+ իսրայելցի անօթևան է մնացել[25] 1 սիրիացի քաղաքացիական անձ զոհվել է[26] 5 հորդանանցի քաղաքացիական անձ վիրավորվել է[27] 5 պաղեստինցի քաղաքացիական անձ վիրավորվել է[28] |
Իրանա-իսրայելական պատերազմ, Իրանի և Իսրայելի միջև շարունակվող զինված հակամարտություն, որն սկսվել է 2025 թվականի հունիսի 13-ի վաղ առավոտյան՝ Իսրայելի «Առյուծի վերելք»[29] (եբրայերեն՝ מבצע עם כלביא) կամ «Ժողովուրդն իբրև առյուծ» գործողությամբ։ Իսրայելը սկսել է լայնածավալ հարձակումները, որ իրականացրել է Իրանի մի քանի շրջաններում գտնվող թիրախների դեմ: Իսրայելի կողմից հարձակման կոդային անվանումն էր «Առյուծի վերելք» գործողություն[30][31]։ Իսրայելի պաշտպանության ուժերի և Մոսադի կողմից իրականացված հարձակումները տեղի են ունեցել միջուկային օբյեկտներում, ռազմական օբյեկտներում և պաշտոնյաների բնակելի շենքերում[32]: Իսրայելի հարձակումը Իրանի վրա ամենամեծ հարձակումն էր Իրան-Իրաք պատերազմից ի վեր[33]։ Հունիսի 13-ի երեկոից սկսած՝ Իրանը հակադարձել է «Իրական խոստում III» գործողությամբ՝ բալիստիկ հրթիռներ և անօդաչու թռչող սարքեր արձակելով ռազմական օբյեկտների, հետախուզական օբյեկտների և բնակելի թաղամասերի վրա[34][35]։
Պայթյուններ են գրանցվել Թեհրանում, այդ թվում՝ ռազմական բազաների մոտ և բարձրաստիճան հրամանատարների բնակավայրերի թաղամասերում: Ականատեսները նկարագրել են հսկայական կրակ և կրկնվող պայթյուններ[36]: Պայթյուններ են գրանցվել Իրանի Սպահան նահանգի Նաթանզ քաղաքում, որտեղ գտնվում է երկրի ամենակարևոր միջուկային օբյեկտներից մեկը[37]: Թիրախավորվել են նաև Խոնդաբի և Խորամաբադի միջուկային կայանները: Հարձակումների ժամանակ զոհվել է Իրանի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի հրամանատար Հոսեյն Սալամին[38][39][40]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը նաև հայտնել է, որ հարձակումների ժամանակ զոհվել է Իրանի զինված ուժերի շտաբի պետ, գեներալ-մայոր Մոհամմադ Բաղերին[41]: Իրանի պետական լրատվամիջոցների տվյալներով զոհվել են նաև միջուկային գիտնականներ Ֆերեյդուն Աբբասին և Մոհամմադ Մեհդի Թեհրանչին[42]: Հարձակումների հետևանքով զոհվել են ինչպես իրանցի զինվորականներ, այնպես էլ իրանցի քաղաքացիական անձինք[43]: Թիրախավորված շենքերի թվում են միջուկային կայաններ, ռազմական օբյեկտներ և բնակելի թաղամասեր[32]:
Հունիսի 23-ին, ժամը 18:02-ին (EDT) Դոնալդ Թրամփը հայտարարեԼ Է, որ Իսրայելի և Իրանի միջև հրադադարի մասին համաձայնագիրը կիրականացվի մինչև հունիսի 25-ը՝ հակամարտությունը անվանելով «12-օրյա պատերազմ»[44]։ Իրանի արտաքին գործերի նախարար Աբբաս Արաղչին վիճարկեց այս հայտարարությունը, ասելով, որ հրադադարի վերաբերյալ որևէ առաջարկ չի համաձայնեցվել, բայց նշեց, որ Իրանը կդադարեցնի իր ռազմական գործողությունները, եթե Իսրայելը նույնպես դադարեցնի ռազմական գործողությունները «ոչ ուշ, քան Թեհրանի ժամանակով ժամը 4-ին»[45]։ Թեհրանի ժամանակով ժամը 6:45-ին Իրանի հակաօդային պաշտպանությունը արձագանքեց մայրաքաղաքի վրա Իսրայելի շարունակական հարվածներին, և Իրանը ժամը 7:07-ին Բեեր Շևայի վրա հրթիռների ևս մեկ համազարկով հրթիռներ[46]։
Նախապատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հարձակմանը նախորդող ամիսներին Իրանը և Միացյալ Նահանգները բանակցություններ են վարել նոր միջուկային համաձայնագրի շուրջ, այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը կասեցրել է Ամերիկայի մասնակցությունը Համատեղ համապարփակ գործողությունների ծրագրին իր առաջին նախագահության ընթացքում: Իրանն այժմ հարստացնում է ուրան մինչև 60% մաքրություն, որը մոտ է զենքի համար նախատեսված մակարդակին, և արագացնում է իր միջուկային առաջընթացը՝ տեղադրելով ավելի առաջադեմ ցենտրիֆուգներ: Վերլուծաբանները զգուշացրել են, որ այս գործունեությունը շատ ավելի մեծ է, քան ցանկացած հավանական քաղաքացիական նպատակ[47]: Հարձակումից մեկ օր առաջ Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությունը (ԱԷՄԳ) 20 տարվա ընթացքում առաջին անգամ հայտնաբերել է, որ Իրանը չի կատարում իր միջուկային պարտավորությունները[48]: Իրանը պատասխանել է՝ հայտարարելով նոր հարստացման կայանի գործարկման և առաջադեմ ցենտրիֆուգների տեղադրման մասին[49]:
Իրանի պատրաստվածությունը սպասվող գործողությանը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ Նյու Յորք Թայմսի՝ չնայած Միացյալ Նահանգների հետ միջուկային բանակցությունների կասեցման դեպքում հնարավոր ռազմական գործողությունների կանխատեսմանը, Իրանի ղեկավարությունը հիմնարար սխալ է հաշվարկել նման գործողությունների ժամկետները: Ղեկավարությանը մոտ կանգնած պաշտոնյաները թերթին հայտնել են, որ Իրանը չէր սպասում Իսրայելի հարձակում Օմանում կայանալիք հաջորդ բանակցությունների փուլից առաջ[50]: Հետևաբար, վաղ նախազգուշացման նշանները մերժվել են որպես դիվանագիտական լծակներ ապահովելուն ուղղված հոգեբանական գործողություններ: Ըստ Նյու Յորք Թայմսի, այս սխալ դատողությունը հանգեցրել է նախկինում քննարկված պաշտպանական արձանագրությունների իրականացման ձախողմանը: Բարձրաստիճան զինվորականները, այդ թվում՝ Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի (ԻՀՊԿ) ավագ հրամանատարները, անտեսել են ցրվելու կամ ապաստան գտնելու հրահանգները, ինչի արդյունքում ռազմական օբյեկտների վրա թիրախային հարվածների ժամանակ, մասնավորապես՝ Թեհրանում, զոհվել են հիմնական դեմքերը: The Wall Street Journal-ի խմբագրական խորհուրդը նաև նշել է Իրանի կողմից ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի և Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի թերագնահատումը: Ամսագրի խմբագիրները նշել են, որ իրանական ռեժիմը կարծել է, որ կարող է շարունակել խաղալ ամերիկացիների հետ և «ոչ մի գին չվճարել» շարունակական հետաձգման համար[51]:
Իրանի անպատրաստության աստիճանը հետագայում ցույց են տվել նրա օդային պաշտպանության և հետախուզական ապարատի լայնածավալ բացթողումները: Իսրայելական ուժերը իրականացրել են բարդ, բազմաբնույթ գործողություն, որը թիրախավորել է երկրի առնվազն 15 վայր՝ վնասելով Նաթանզի միջուկային օբյեկտի կարևորագույն ռադարային համակարգերը, հրթիռային կայանքները և վերգետնյա բաղադրիչները[50][52]: Ըստ տեղեկությունների՝ հարձակմանը մասնակցել են ինչպես անձնակազմով ինքնաթիռներ, այնպես էլ գաղտնի գործակալներ, որոնք ներթափանցել են Իրանի տարածք և նպաստել ներքին հարվածներին՝ օգտագործելով մաքսանենգ անօդաչու թռչող սարքեր և զինամթերք: Ըստ Նյու Յորք Թայմսի՝ իսրայելական արշավի գործառնական հասանելիությունը և հաջողությունը բացահայտել են Իրանի ազգային անվտանգության ենթակառուցվածքների խորը խոցելիությունները: Հարձակումից անմիջապես հետո իրանցի պաշտոնյաների ներքին հաղորդակցությունները արտահայտել են տագնապ և շփոթություն, մասնավորապես մտահոգություն հարձակման ժամանակ գործող օդային պաշտպանության ակնհայտ բացակայության վերաբերյալ: Նյու Յորք Թայմսիի տվյալներով՝ Իրանի թույլ հրթիռային արձագանքը բացահայտել է Իրանի ռազմական պատրաստվածության թուլությունը[50]:
«Առյուծի վերելք» գործողություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հարձակման որոշում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն ասել է, որ Իսրայելը հարձակվել է, քանի որ «եթե չկանգնեցվի, Իրանը կարող է շատ կարճ ժամանակում միջուկային զենք արտադրել։ Դա կարող է լինել մեկ տարում։ Դա կարող է լինել մի քանի ամսվա ընթացքում, մեկ տարուց էլ պակաս»[53]։ Հետևաբար, Նեթանյահուն հայտարարել է «Առյուծի վերելք» գործողության մեկնարկի մասին, որը ռազմական արշավ է, որի թիրախը Նաթանզում գտնվող Իրանի հիմնական հարստացման օբյեկտն է, նրա միջուկային գիտնականները և նրա բալիստիկ հրթիռային ծրագրի մի մասը՝ հայտարարելով, որ գործողությունը կշարունակվի «այնքան օր, որքան անհրաժեշտ է»։ Նեթանյահուն Իրանի միջուկային ջանքերը բնութագրել է որպես «հստակ և իրական վտանգ Իսրայելի գոյատևման համար» և ընդգծել է, որ գործելով՝ «մենք նաև պաշտպանում ենք մեր արաբ հարևաններին» իրանական ագրեսիայից։ Իսրայելի ժամանակով ժամը 04:35-ի դրությամբ Իրանը դեռ չէր արձագանքել[54]։ Նեթանյահուն անվտանգության կաբինետ է հրավիրել, երբ իրավիճակը զարգացել է[55]։
Գործողության անվան ընտրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ JNS-ի՝ գործողության «Առյուծի վերելք» անվանումը ծագում է Աստվածաշնչյան «Թվեր» գրքից (23:24). «Ահա այս ժողովուրդն իբրև մատակ առյուծ պիտի վեր կենա, առյուծի պես պիտի բարձրանա, նա չի պառկի, մինչև որսը չուտի և չխմի սպանվածների արյունը»[56]։ JNS-ը նաև ենթադրել է, որ անվանումը վերաբերում է պարսկական առյուծի վերածննդին, որը Իրանի խորհրդանիշն էր մինչև 1979 թվականի իսլամական հեղափոխությունը[57]։
Իրանի հակադարձ («Իրական խոստում III» գործողություն )
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հարձակումից հետո Իրանը խոստացել է «կոշտ պատասխան» Իսրայելին։ Նա հայտարարել է, որ պատրաստվում է հարձակվել Մերձավոր Արևելքի ռազմական բազաներում տեղակայված իսրայելական և ամերիկյան ուժերի վրա, ԱՄՆ-ն ավելի ուշ տարհանել է իր որոշ զինվորականների Իրաքում և նաև թույլատրել է ամերիկացի զինվորականների ընտանիքների անդամների տարհանումը տարածաշրջանից[58][59]։
Գործողություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանի միջուկային ծրագրի դեմ ուղղված օդային հարվածներն իրականացվել են ավելի քան 200 կործանիչ ինքնաթիռներից բաղկացած նավատորմի կողմից, որոնց թվում նաև F-35I «Adir» ինքնաթիռներ[60], ինչը ամերիկյան F-35 Lightning II-ի ժամանակակից մոդիֆիկացիան է: Ինքնաթիռները թիրախավորել են Իրանի տարածքում գտնվող ավելի քան 100 օբյեկտ[60]:
Օդային հարվածի թիրախներ Իրանում | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ատոմային կայան Ռազմական տեղակայություն Նավթի/վառելիքի գործարան Այլ վայր
|
Հունիսի 13
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2025 թվականի հունիսի 13-ի վաղ առավոտյան Իսրայելի պաշտպանության բանակը լայնածավալ հարված է հասցրեց Իրանի միջուկային օբյեկտներին և ռազմական ենթակառուցվածքներին[55]։ Ժամը 6:30-ի դրությամբ (IDT) Իսրայելի ռազմաօդային ուժերը հինգ հարված են հասցրել[112]։ Ըստ որոշ տեղեկությունների, գործողությունը կենտրոնացած էր տասնյակ վայրերի վրա, այդ թվում՝ Իրանի միջուկային ծրագրի հետ կապված վայրերի, ինչպես նաև հիմնական ռազմական հրամանատարների և բազաների վրա։ [46] Մոսադը դիվերսիոն առաքելություններ է իրականացրել՝ ուղղված Իրանի հակաօդային պաշտպանության համակարգերին և հրթիռային ենթակառուցվածքներին[55]։ Իսրայելը հայտարարել է, որ հարվածել է Թեհրանի կողմից չնախատեսված թիրախների[55]։
Ըստ Իսրայելի պաշտպանության բանակի՝ առաջին հարվածների ժամանակ ավելի քան 200 իսրայելական ինքնաթիռ ավելի քան 330 զինամթերք են նետել մոտ 100 թիրախների վրա[113]։ Ըստ իսրայելցի պաշտոնյայի՝ Մոսադը Թեհրանի մոտակայքում գաղտնի անօդաչու թռչող սարքերի բազա է ստեղծել, որն օգտագործվել է Իսրայելին ուղղված հրթիռային կայանքներին հարվածելու համար՝ որպես գործողության մաս[114]։ Իսրայելի պաշտպանության բանակի հետ համակարգված առաքելությունը ներառում էր նաև ճշգրիտ զենքի մաքսանենգ ներմուծում Իրան և Մոսադի հրամանատարների տեղակայում՝ հակաօդային պաշտպանությունը անջատելու համար, ապահովելով իսրայելական ինքնաթիռների օդային գերակայոււթյունը[114]։
Թեհրանում կառավարության հետ կապված պաշտոնյա Համիդ Հոսեյնին ասել է, որ Իսրայելի հարվածը «լիովին անակնկալի է բերել ղեկավարությանը»։ Նա ընդունել է, որ այն բացահայտում է Իրանի արդյունավետ օդային պաշտպանության բացակայությունը և կարևորագույն վայրերում հարվածները կանխելու անկարողությունը, արտահայտելով իր զարմանքը Իսրայելի ներթափանցման խորությունից։ Նյու Յորք Թայմսին տրամադրված անձնական հաղորդագրությունների համաձայն, իրանցի պաշտոնյաները զայրույթ և թերահավատություն են հայտնել երկրի կողմից Իսրայելի հարվածները կանխելու անկարողության վերաբերյալ՝ հարցնելով. «Որտե՞ղ է մեր օդային պաշտպանությունը» և «Ինչպե՞ս կարող է Իսրայելը գալ և հարձակվել իր ուզած ամեն ինչի վրա... և մենք անկարող ենք դա կանխել»[115]։
Տեղական ժամանակով մոտավորապես ժամը 3-ին Իսրայելի պաշտպանության նախարար Իսրայել Կացը հայտարարեց արտակարգ դրություն ամբողջ երկրում՝ զգուշացնելով հրթիռային և անօդաչու թռչող սարքերի անխուսափելի պատասխան հարվածի մասին[116]: Իսրայելի ողջ տարածքում միացել են նախազգուշացնող շչակներ՝ Իրանի հնարավոր հակահարձակման սպասման կապակցությամբ, չնայած հաղորդագրության պահին Իրանը բալիստիկ հրթիռներ դեռ չէր արձակել[55]: Կացը Իսրայելի հարձակումը Իրանի վրա որակել է որպես «կանխարգելիչ հարված»[116]: Ըստ Իսրայելի պաշտպանության բանակի՝ գործողությունը պայմանավորված է եղել հետախուզական տվյալներով, որոնք ցույց են տվել, որ Իրանը կուտակել էր բավարար քանակությամբ հարստացված ուրան՝ մի քանի օրից մինչև 15 օրվա ընթացքում միջուկային զենք արտադրելու համար[55]:
Պայթյուններ են գրանցվել ամբողջ Թեհրանում, այդ թվում՝ ռազմական բազաների մոտ և բարձրաստիճան հրամանատարների բնակության վայրերում։ Ականատեսները նկարագրել են հսկայական կրակի և կրկնվող պայթյունների ձայներ[117]։ «Ֆարս» լրատվական գործակալությունը, որը կապված է ԻՀՊԿ-ի հետ, հայտնել է, որ Շահրակ-ե Մահալաթիում՝ Թեհրանի արևելյան թաղամասում, որտեղ բնակվում են բարձրաստիճան իրանցի զինվորականներ և նրանց ընտանիքները, մի քանի տներ են վնասվել։ Հաղորդվել է, որ հրդեհվել է Թեհրանում գտնվող ԻՀՊԿ-ի շտաբ-բնակարանը[118]։, վնասվել են որոշ բնակելի համալիրներ, այդ թվում՝ այն շենքերը, որտեղ բնակվում էին իրանցի սպաներ և պաշտոնյաներ։ Հաղորդվում է, որ պայթյունների ուժգնությունը որոշ շենքերի փլուզման պատճառ է դարձել[119]։
Պայթյուններ են գրանցվել Նաթանզում, Սպահանի նահանգում, որտեղ գտնվում է Իրանի ամենակարևոր միջուկային օբյեկտներից մեկը: Իրանի պետական հեռուստատեսությունը հաստատել է «բարձր պայթյունները» վայրի մոտ, որտեղ տեղակայված են երկու հարստացման գործարաններ՝ մեծ ստորգետնյա վառելիքի հարստացման գործարանը (FEP) և վերգետնյա փորձնական վառելիքի հարստացման գործարանը (PFEP)[120]: Թիրախավորվել են նաև Խոնդաբի և Խորամաբադի միջուկային օբյեկտները[121][122]։
Իսրայելը կեսօրին հարվածներ է հասցրել Թավրիզին՝ ըստ որոշ տեղեկությունների թիրախավորելով Թավրիզի օդանավակայանի մոտ գտնվող տարածքը։ Իսրայելը հարվածներ է հասցրել նաև Շիրազին և Նաթանզի միջուկային օբյեկտին[123]։ Պայթյուններ են տեղի ունեցել նաև Համադանի ավիաբազայում և Պարչինի ռազմական բազայում[124][125]։ Երկու պայթյուն է տեղի ունեցել նաև Ֆորդոյի ստորգետնյա վառելիքի հարստացման գործարանի մոտ[126], որտեղ, ըստ որոշ տեղեկությունների, իսրայելական անօդաչու թռչող սարք է խփվել իրանական հակաօդային պաշտպանության կողմից։ Ավելի ուշ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հաստատել է Համադանի և Թավրիզի ավիաբազաներին հարված հասցնելը՝ պնդելով, որ «ապամոնտաժել» է վերջինիս ավիաբազան և ոչնչացրել տասնյակ իրանական անօդաչու թռչող սարքեր և հող-օդ հրթիռային կայանքներ[127]։
Ժամը 18:46-ին, Իսրայելի պաշտպանության բանակը հաստատել է Սպահանի միջուկային տեխնոլոգիաների/հետազոտությունների կենտրոնի վրա հարվածը, նշելով, որ այն ներգրավված էր «հարստացված ուրանի վերափոխման» մեջ[128]։
Իրանական լրատվամիջոցները հաղորդել են, որ Իրանի օդային տարածքում խփվել է առնվազն երկու իսրայելական կործանիչ, իսկ կին օդաչուն գերի է վերցվե[129][130] լ: Իսրայելի պաշտպանության բանակը հերքել է դա[131]:
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ Իսրայելի պաշտպանության բանակի՝ Իրանը ի պատասխան Իսրայելի ուղղությամբ արձակել է ավելի քան 100 «Շահեդ» անօդաչու թռչող սարք[132][133]։ Տագնապի ազդանշաններ են միացել Հորդանանի մայրաքաղաք Ամմանում[134]։ Անօդաչու թռչող սարքերի մի մասը Հորդանանի օդային տարածքի վրա ոչնչացրել է Հորդանանի թագավորական ռազմաօդային ուժերը, իսկ մի մասը՝ Սաուդյան Արաբիայի և Սիրիայի վրա Իսրայելի ռազմաօդային ուժերը[135]։ Ավելի ուշ, տարբեր իսրայելական աղբյուրներ հայտնել են, որ իսրայելցի քաղաքացիների ապաստարաններ մտնելու հրամանը չեղյալ է հայտարարվել, ինչը ենթադրում է, որ անօդաչու թռչող սարքերի մեծ մասը կամ բոլորը ոչնչացվել են[58]։ Խափանված անօդաչու թռչող սարքը ընկել է Հորդանանի Իրբիդ քաղաքում տան վրա և վիրավորել երեք մարդու[136]։
Հունիսի 14
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հունիսի 14-ի վաղ առավոտյան իրանական լրատվամիջոցները հայտնել են Թեհրանի Մեհրաբադ միջազգային օդանավակայանում տեղի ունեցած պայթյունի մասին որին հաջորդել են հաղորդագրություններ օբյեկտում բռնկված խոշոր հրդեհի մասին: Ըստ «Ֆարս» լրատվական գործակալության՝ երկու արկ է ընկել շրջակա տարածք[137]: Իրանի հակաօդային պաշտպանությունը նաև գործողություններ է իրականացրել իսրայելական արկերի դեմ Սպահանի վերևում[138]։
Ըստ որոշ տեղեկությունների, Իրանի զինված ուժերը մի քանի իսրայելական անօդաչու թռչող սարքեր են խոցել Իրանի հյուսիս-արևմուտքում հետախուզական առաքելությունների ժամանակ[139]։ Իսրայելի պաշտպանության բանակի շտաբի պետ Էյալ Զամիրը և Իսրայելի պաշտպանության բանակի հրամանատար Թոմեր Բարը առավոտյան հայտարարել են, որ «Թեհրան տանող ճանապարհը հարթված է»[140]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը ավելի ուշ հայտարարել է, որ ռմբակոծել է Իրանի արևմուտքում գտնվող ստորգետնյա օբյեկտ, որն օգտագործվում էր տասնյակ բալիստիկ և թևավոր հրթիռներ պահելու համար[141]:
Իրանը հաստատել է ևս երկու ավագ հրամանատարների՝ Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի հետախուզության պետի տեղակալ Ղոլամրեզա Մեհրաբիի և գործողությունների պետի տեղակալ գեներալ Մեհդի Ռաբանիի մահը[142]։ Իրանը նաև պնդում է, որ խոցել է երեք իսրայելական F-35 ինքնաթիռ և ձերբակալել երկու օդաչուների[143]։ Իրանի նավթի նախարարությունը հայտարարել է, որ Բուշերի նահանգում հարձակման են ենթարկվել երկու նավթահանքեր՝ Հարավային Պարս գազի հանքավայրի 14-րդ փուլի հարթակը և Ֆաջր Ջամ գազի վերամշակման գործարանը[144][145]։ Հարձակումները խոշոր հրդեհներ են առաջացրել, որոնք խոչնդոտել են առնվազն 12 միլիոն խորանարդ մետր գազի արտադրությունը[146]։ Ըստ Կարմիր մահիկի ընկերության, Իսրայելի հարձակումները ազդել են Իրանի 31 նահանգներից 18-ի վրա, որտեղ նրա անձնակազմի 1414 անդամներ մասնակցել են օգնության գործողություններին[147]։
Տեղական ժամանակով ժամը 23:11-ին Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ Թեհրանում «ռազմական թիրախների» վրա նոր հարվածներ է սկսել[148]: Քաղաքում հարվածներ են հասցվել նավթի և բենզինի պահեստներին, ինչի հետևանքով Շահրան թաղամասում էլեկտրաէներգիան անջատվել է[149]: Ավելի ուշ՝ գիշերը, «Թասնիմ» լրատվական գործակալությունը հաղորդել է, որ մայրաքաղաքում Իսրայելի կողմից իրականացված հարձակումների հետևանքով հարվածներ են հասցվել Իրանի պաշտպանության նախարարության գլխավոր գրասենյակին, ինչպես նաև Պաշտպանական նորարարությունների և հետազոտությունների կազմակերպության շենքին[150]:
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առավոտյան ժամը 1:00-ի սահմաններում Իրանը սկսել է տասնյակ հրթիռներով հերթական հրթիռակոծությունը, որոնց մեծ մասը ըստ Իսրայելի պաշտպանության բանակի խոսնակի Իսրայելը որսացել է[151]։ Հարձակման հետևանքով վիրավորվել է յոթ մարդ, որոնցից մեկը՝ թեթև[152]։ Երկու շտապօգնության աշխատակիցներ թեթև վնասվածքներ են ստացել կոտրված ապակուց, երբ բեկորները հարվածել են նրանց վերակենդանացման բաժանմունքին[153]։

Հաղորդվել է, որ Իրանը հինգ հրթիռային հարձակում է իրականացրել։ Իսրայելը, ԱՄՆ-ի օգնությամբ, խափանել է մոտեցող հրթիռները[154][155]։ Վիրավոր քաղաքացիների թիվը գերազանցել է 60-ը, քանի որ մի քանի տներ լրջորեն վնասվել են։ Ռիշոն Լե Ցիոնում շենքի վրա ուղիղ հարվածի հետևանքով զոհվել է առնվազն երկու քաղաքացիական անձ, իսկ ավելի քան 20-ը՝ վիրավորվել են[154][156][157], այդ թվում՝ 3 ամսական երեխա, որը փրկվել է փլատակների տակից[158]։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը ավելի ուշ հայտարարել է, որ Իրանը հունիսի 13-ի գիշերվանից ի վեր արձակել է 200 բալիստիկ հրթիռ, որոնցից մոտ 25%-ը հարվածել է բաց տարածքներին, «փոքր թվով» հրթիռներ խուսափել են հակաօդային պաշտպանությունից և հարվածել են Թել Ավիվի, Ռամատ Գանի և Ռիշոն Լե Զիոնի բնակելի թաղամասերին՝ զոհերի պատճառ դարձել[159]:
Սինհուա լրատվական գործակալության տվյալներով՝ մի քանի իրանական հրթիռներ անցել են Սիրիայի օդային տարածքով՝ Իսրայել ուղղություն վերցնելով, որոնցից առնվազն երկուսը ընկել են Դառաայի նահանգում (հարավային Սիրիա), ինչը Դամասկոսին դրդել է դադարեցնել թռիչքները տարածաշրջանային անկայունության պատճառով[160]։ Ըստ որոշ տեղեկությունների, մի քանի արաբական պետություններ մասնակցել են իրանական անօդաչու թռչող սարքերի խոցմանը կամ փոխանակվել են ռադարային տեղեկատվությամբ՝ դրանք ոչնչացնելուն նպաստելու համար[161]։
Գիշերը Իրանը հրթիռ է արձակել Իսրայելի հյուսիսային մասի ուղղությամբ, որի հետևանքով զոհվել է հինգ մարդ, վիրավորվել՝ առնվազն 23-ը։ Ներքին ճակատի հրամանատարությունը հեռախոսային ահազանգեր է տարածել ժամը ժամը 11:00-ին, և քաղաքացիներին թույլատրվել է լքել ապաստարանները ժամը 11:45-ին[162]։ Բալիստիկ հրթիռը հարվածել է Թամրայում գտնվող երկհարկանի տանը, որի հետևանքով զոհվել է մեկ կին և վիրավորվել ևս 14 մարդ[163]։ Մի ընտանիքի չորս անդամ, այդ թվում՝ մի կին և նրա երկու դուստրերը, զոհվել են առանձին հրթիռային հարվածի հետևանքով[164]։ Հրդեհ է բռնկվել նաև Հայֆայի BAZAN նավթավերամշակման գործարանի տարածոեիմ, որտեղ վնասվել են խողովակներ և էլեկտրահաղորդման գծեր[165][166]։
Հունիսի 15
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իսրայելի պաշտպանության բանակը զգուշացրել է իրանցի քաղաքացիներին տարհանվել Շիրազի զենքի գործարանների և ռազմական բազաների շրջակա տարածքներից[167][168]: Հաղորդվել է նաև Թեհրանում գտնվող Արդարադատության նախարարության շենքի վրա հարվածի մասին[169]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը հետագայում հայտարարել է, որ ռմբակոծել է Մաշհադ Շահիդ Հաշեմինեջադի միջազգային օդանավակայանում ՝ իր տարածքից մոտ 2300 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող լիցքավորվող ինքնաթիռը, ինչը, հնարավոր է, իր պատմության մեջ ամենահեռավոր գործողությունն էր[170]:
Հաղորդվել էր, որ Իրանը միջնորդություն է խնդրել Օմանից և Կատարից՝ Միացյալ Նահանգների հետ համագործակցելու համար՝ նպատակ ունենալով դադարեցնել հարվածները և վերսկսել կասեցված միջուկային բանակցությունները[171]: Իրանը հայտարարել է, որ ձերբակալել է երկու անձի, որոնք, ըստ իրենց պնդման, Մոսադի անդամներ են[172]։
Իսրայելը հարվածներ է հասցրել Իրանում գտնվող «երկիր-երկիր» հրթիռներին, ինչպես նաև ռազմական բազաներին[173]։ Իսրայելը նաև հարվածել է Իրանի արտաքին գործերի նախարարությանը։ Հրթիռային արկերը հարվածել և սպանել են ԻՀՊԿ հետախուզության պետին և հետախուզության պետի տեղակալին[174]։
Բենյամին Նեթանյահուն Fox News- ին տված հարցազրույցում բացատրել է, որ Իսրայելը այլընտրանք չուներ, քան հարձակվել Իրանի վրա՝ միջուկային հոլոքոստը կանխելու համար: Հարցազրույցում Նեթանյահուն հարձակումը նկարագրել է որպես «12-րդ ժամին» տեղի ունեցած և արվել է Իսրայելին և աշխարհը պաշտպանելու համար: Նեթանյահուն Իրանի կառավարությանը բնութագրել է որպես իրանցի ժողովրդին ճնշող և ասել, որ «ապստամբե՞լ» թե՞ ոչ, դա իրանցի ժողովրդի ընտրությունն է[173]:
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հունիսի 15-ի առավոտյան Իրանը և Եմենում գտնվող հուսիթները միաժամանակ բալիստիկ հրթիռներ են արձակել, որոնք հարվածել են Բաթ Յամի և Ռեհովոտի շենքերին, Կիրյաթ Էկրոնի առևտրի կենտրոնին և Թել Ավիվին[175]։ Բաթ Յամում տեղի ունեցած հարվածի հետևանքով զոհվել է ինը մարդ, այդ թվում՝ երեքը՝ ութ, տասը և 18 տարեկան, իսկ մեկը անհետ կորել է։ Քաղաքապետ Ցվիկա Բրոտի խոսքով՝ վաթսունմեկ շենք է վնասվել[176]։ MDA-ի տվյալներով՝ մոտ 200 մարդ վիրավորվել է, որոնցից մի քանիսը ծանր[177][178]։ Բաթ Յամում սպանված քաղաքացիական անձանցից հինգը Ուկրաինայի քաղաքացիներ են եղել[179]։ Ավելի ուշ Իսրայելը հայտարարել է, որ որսացել է հրթիռների մեծ մասը, իսկ մնացածը չի մտնել Իսրայելի տարածք[180]:
Իրանական հրթիռների բեկորները նաև հարվածել են Արևմտյան ափի երկու օբյեկտների։ Ժամը 11:20-ի սահմաններում ալ-Բիրեհ քաղաքում գտնվող Պաղեստինի ինքնավարության նախագահ Մահմուդ Աբբասի տնից մի քանի մետր հեռավորության վրա գտնվող տան տանիքին հրդեհ է բռնկվել «Շահաբ» դասի հրթիռից։ Կենտրոնական Իսրայելի վրայով որսացված հրթիռի բեկորները մոտ 90 րոպե անց Սաիրի մոտակայքում ընկնելուց հետո երեք երեխա վիրավորվել է կոտրված ապակուց[181]։
Հունիսի 16
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի պաշտպանության բանակը հարվածել է Թեհրանում գտնվող «Ղոդս» ուժերի հրամանատարական կենտրոնին։ Իսրայելցի պաշտոնյան Wall Street Journal-ին ասել է, որ կան նշաններ, որ Նաթանզի ստորգետնյա միջուկային օբյեկտը «պայթել է»։ «Իրան Ինթերնեշնլ»-ը հայտնել է, որ պայթյուններ են լսվել Ֆորդոյի միջուկային օբյեկտի մոտակայքում։ Ասում են, որ Իսրայելի պաշտպանության բանակի հարվածները տեղի են ունեցել Պարչինի ռազմական օբյեկտների մոտակայքում[182][183][184]։ ԻՀՊԿ-ի «Անսար ալ-Մահդի» կորպուսը հայտնել է, որ իր հրամանատարներից մեկը և մեկ զինվոր սպանվել են Զանջան նահանգի Իջրուդ շրջանում տեղի ունեցած հարձակման ժամանակ[185]։ Իրանի դատական համակարգին կից լրատվական գործակալությունը հայտնել է, որ Իսրայելի ենթադրյալ գործակալ Իսմայիլ Ֆիքրին մահապատժի է ենթարկվել կախաղան բարձրացնելով, լրատվական գործակալությունը հայտնել է, որ Ֆիքրին ձերբակալությունից առաջ կապի մեջ է եղել «Մոսադի» երկու սպաների հետ[186]։
Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ Իրանում ոչնչացրել է 120 «երկիր-երկիր» դասի հրթիռային կայանք և հասել է «լիակատար օդային գերիշխանության» Թեհրանի օդային տարածքում: Բրիգադի գեներալ Էֆի Դեֆրինը նշել է, որ Իրանի հրթիռային կայանքների 30%-ը ոչնչացվել է[187]: Նեթանյահուն նաև ասել է, որ Իսրայելը վերահսկում է Թեհրանի երկինքը[188]: Նա նաև չի բացառել Գերագույն առաջնորդ Խամենեիի սպանությունը՝ ասելով. «Դա չի սրելու հակամարտությունը, այլ վերջ է դնելու դրան»[189]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ ոչնչացրել է Թեհրանի և Ղոմի միջև գտնվող զենքի շարասյուն[190]:
IRNA լրատվական գործակալությունը հաղորդել է, որ իսրայելական ուժերը հարվածել են Քերմանշահի Ֆարաբի հիվանդանոցին՝ զգալի վնաս հասցնելով հիվանդանոցին և շրջակա շենքերին: Իսրայելը հարվածել է Քերմանշահի հրթիռային գործարանի առնվազն 15 շենքի[188]: Իսրայելը ռմբակոծել է իրանական պետական Իրանի Իսլամական Հանրապետության ձայն (IRIB) հեռարձակողին՝ ուղիղ հեռարձակման ժամանակ, ինչի հետևանքով հաղորդավարները փախուստի են դիմել: Այն պնդում է, որ IRIB-ի կենտրոնն օգտագործվել է Իրանի զինված ուժերի կողմից՝ քաղաքացիական քողի ներքո ռազմական գործողություններ իրականացնելու համար[191], ինչը հերքել է Իրանը[192]: Իսրայելը տարհանման հրամաններ է տվել Թեհրանի որոշ շրջանների բնակիչներին[193]: Իսրայելը հարվածել է իրանական հրթիռային կայանքներին Արևմտյան Իրանում[194]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ իր անօդաչու թռչող սարքերից մեկը ոչնչացրել է իրանական 2 F-14[195]։ «Նուր Նյուզ»-ը հաղորդել է, որ իրանական ուժերը Թավրիզի վրայով խոցել են F-35[196]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը թիրախավորել է այն շենքը, որտեղ բնակվում էին Իրանի հետախուզական կազմակերպությունների մի քանի բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, որի հետևանքով զոհվել են Իրանի հետախուզության պետը և այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ:Հաստատվել է, որ ավիահարվածի հետևանքով զոհվել են Մոհամմեդ Քազեմին, Հասան Մոհակիկը և Մոհամմեդ Խաթամին[197][198]:
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հունիսի 16-ին Իրանը կրկին հրթիռային հարված է հասցրել Իսրայելին։ Հաղորդվում է, որ հրթիռի բեկորները վնաս են հասցրել Թել Ավիվում ԱՄՆ դեսպանատան մասնաճյուղին[182][183][199]։ Վնասվել են Թել Ավիվի դպրոցը, ինչպես նաև տներ Բնեյ Բրակում, Հայֆաում և Պետահ Տիկվայում։ Ութ քաղաքացիական անձ է զոհվել, իսկ ավելի քան 90-ը՝ վիրավորվել են[200][201]։ Իսրայելը հայտնել է, որ գիշերը հոսպիտալացվել է 287 մարդ[200]։ Բաթ Յամում փլատակների տակ տարեց մարդու դիակ է հայտնաբերվել[202]։ Հայֆայի նավթավերամշակման գործարանը նույնպես թիրախ է դարձել[203], ինչը զգալի վնաս է պատճառել։ Գործարանը փակվել է, սպանվել է երեք աշխատող[204]: Քվինսիի պատասխանատու պետականաշինության ինստիտուտի գործադիր փոխնախագահ Տրիտա Պարսիի խոսքով՝ Իրանի հաջորդական հրթիռային հարձակումները, հնարավոր է, քայքայել են Իսրայելի պաշտպանությունը՝ թույլ տալով, որ հրթիռների ավելի մեծ տոկոսը անցնի, քան նախկինում[205]։ Հարձակումներից հետո Իսրայելը հաստատել է մինչ այդ պահը երկրի ուղությամբ արձակել է 350 իրանական հրթիռ, 24 մահվան դեպք է գրանցվել, որոնց մեծ մասը տեղի է ունեցել ռմբապաստարաններից դուրս[206]։
Ըստ CNN-ի, Իրանը հայտարարել է, որ չի բանակցի Միացյալ Նահանգների հետ, մինչև չավարտի Իսրայելի դեմ իր պատասխան գործողությունները[207]։
Իրաքի Էրբիլ քաղաքում գտնվող ԱՄՆ հյուպատոսության ուղղությամբ արձակված անօդաչու թռչող սարքը խափանվել է[208]։ Իրանը կրկին բալիստիկ հրթիռներ է արձակել Պետահ Տիկվայի ուղղությամբ, որի հետևանքով զոհվել է չորս մարդ։ Մեկ մարդ ծանր վիրավորվել է, իսկ 14-ը՝ միջին ծանրության, այդ թվում՝ երկու երեխա։ Երկու հրթիռներ հարվածել են Թել Ավիվին՝ ավերելով մի շարք շենքեր[209]։
Հունիսի 17
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դոնալդ Թրամփը Truth Social-ում գրառման մեջ ասել է, որ Թեհրանը պետք է տարհանվի[210][211]։
Իսրայելի պաշտպանության բանակը սպանել է գեներալ-մայոր Ալի Շադեմանիին «Խաթամ ալ-Անբիա» շտաբի հրամանատար նշանակվելուց ընդամենը մի քանի օր անց[212]։ Գեներալ-լեյտենանտ Գոլամ Ալի Ռաշիդիի սպանությունից հետո նրան փոխարինելուց հետո Շադեմանին դարձել է Իրանի ամենաբարձրաստիճան զինվորական հրամանատարը՝ ծառայելով որպես Իրանի «ռազմական շտաբի պետ» և ըստ Իսրայելի պաշտպանության բանակի ղեկավարելել է ինչպես ԻՀՊԿ-ն, այնպես էլ Իրանի զինված ուժերը[213][214]։
Իսրայելը հայտարարել է, որ «մի քանի լայնածավալ հարվածներ» է հասցրել Իրանի արևմտյան մասում գտնվող ռազմական թիրախներին՝ թիրախավորելով հրթիռային կայանները և անօդաչու թռչող սարքերի պահեստային տարածքները[215]։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հրապարակել է տեսանյութ, որտեղ իրենց ինքնաթիռները ոչնչացնում են իրանական F-14A Tomcat կործանիչները գետնի վրա[216]։ Այն նաև ցուցադրել է տեսանյութ, որտեղ նրանք ոչնչացնում են երեք հրթիռ պարունակող հրթիռային կայան[217]։ Mehr լրատվական գործակալության տվյալներով՝ իսրայելական հրթիռը հարվածել է Քաշանում գտնվող անցակետին, որի հետևանքով զոհվել է երեք մարդ, վիրավորվել՝ չորսը[218]։ Իսրայելական ուժերը հարվածել են Թեհրանի բնակելի շենքի, ըստ IRNA-ի, որը նաև հայտնել է, որ Կարմիր մահիկի աշխատակիցները ավերակներից փրկել են երեք մարդու։ Fars լրատվական գործակալությունը հայտնել է, որ պետական Bank Sepah-ը դարձել է կիբերհարձակման թիրախ։ Iran International-ի և այլ լրատվամիջոցների հաղորդագրությունների համաձայն՝ Predatory Sparrow հաքերային խումբը պաշտոնապես ստանձնել է բանկի վրա կիբերհարձակման պատասխանատվությունը[219]։ Հաղորդվում է, որ Sepah Bank-ը խորը կապեր ունի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի և Իրանի բանակի հետ[220][221][222]։
ԱԷՄԳ-ն հայտարարել է, որ հավանական է, որ Նաթանզի օբյեկտների ստորգետնյա մասը վնասվել է Իսրայելի հարձակումների հետևանքով[223]։ Իսրայելական ինքնաթիռները հարվածել են Իրանի հրթիռային կայանքներին Արևմտյան Իրանում[224]։
Իրանի բանակը պնդում էր, որ խոցել է 18 «թշնամական ինքնաթիռ», այդ թվում՝ լրտեսական անօդաչու թռչող սարք։ Իսրայելը հերքել է այդ պնդումները[225]։
Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ 60 կործանիչ ինքնաթիռների միջոցով ծանր հարվածներ է հասցրել Սպահանում գտնվող իրանական բալիստիկ հրթիռների կայաններին՝ նշելով, որ Իրանի արևմուտքում գտնվող հրթիռային կայանները տարհանվել են նախորդ հարձակումների պատճառով[226]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ հարձակումների ընթացքում հարվածներ են հասցվել հրթիռների 12 պահեստավորման և արձակման կայանների[227]:
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առավոտյան Իրանը մոտ 20 հրթիռ է արձակել Իսրայելի ուղղությամբ, որի հետևանքով թեթև վիրավորում է ստացել հինգ մարդ[228]։ CNN-ը հաղորդել է, որ իրանական հրթիռները հարվածել են Իսրայելի տարբեր թիրախների՝ հարվածելով Թել Ավիվին, ինչպես նաև Բաթ Յամի և Թամրայի բնակելի թաղամասերին[229]։ Ynet-ը հաղորդել է, որ իրանական հրթիռը հարվածել է Հերզլիահ քաղաքին՝ վնասել ութհարկանի շենք և հրդեհել դատարկ ավտոբուս[230]։ Պայթյուններ են լսվել Թել Ավիվի Դան շրջանում և Արևմտյան Երուսաղեմում[231]։ «Times of Israel»- ը հաղորդել է, որ հունիսի 16-ի և 17-ի գիշերը Իսրայելը խոցել է 30 իրանական անօդաչու թռչող սարք[232]: ԻՀՊԿ-ն հայտարարել է, որ Իսրայելում հարվածներ է հասցրել ռազմական հետախուզության կենտրոնին և Մոսադի գործողությունների պլանավորման կենտրոնին։[233]։ Երեկոյան Իսրայելի հյուսիսային ուղղությամբ Իրանի բալիստիկ հրթիռային հարձակումը հաջողությամբ կասեցվել է Իսրայելի կողմից։
Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ Իրանի բալիստիկ հրթիռների արձակման համակարգերի 40%-ը ոչնչացրել է։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը նաև հայտարարել է, որ իրենց կարծիքով Իրանը ի վիճակի չէ մեծ հրթիռային համազարկեր կիրառել Իսրայելի դեմ, քանի որ նրանք ի վիճակի չեն համակարգել խոշոր հարձակումները՝ Իսրայելի պաշտպանության բանակի կողմից հրթիռային կայանքների ոչմչացման պատճառով[234]։ ԱՄՆ-ում Պատերազմի ուսումնասիրության ինստիտուտը, նշելով, որ առավոտյան հինգ հարձակումների ժամանակ կրակը նախորդ համազարկերի համեմատ ավելի քիչ էր, ենթադրել է Իրանի հրթիռային ուժերի դեգրադացիան[235]։
Հունիսի 18
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի զինված ուժերը հայտարարել են, որ 50 կործանիչ ինքնաթիռներ հարվածել են Թեհրանում գտնվող մոտ 20 շենքերի, այդ թվում՝ բալիստիկ հրթիռների համար հումք, բաղադրիչներ և արտադրական համակարգեր արտադրող գործարաններին: Իրանական լրատվամիջոցները հայտնել են, որ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հարվածել է ԻՀՊԿ-ին կից համալսարանին և Խոջիրում գտնվող հրթիռային գործարանին[236]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը նաև հայտարարել է, որ ոչնչացրել է 70 հրթիռային մարտկոց: Անօդաչու թռչող սարք են խփել Իրանի տարածքում[237][238]: Իսրայելը նաև հարձակվել է միջուկային ցենտրիֆուգների արտադրության կայանների վրա[239]:
Իրանի գաղտնի գործակալները ձերբակալել են Մոսադի հետ ենթադրաբար կապված հինգ անձանց՝ մեղադրելով նրանց «վարձկաններ» լինելու մեջ, որոնք «վախ են սերմանում հանրության շրջանում»[240]։
«Ուոլ Սթրիթ Ջըրնըլ»-ի հաղորդագրությունները ցույց են տվել, որ Իսրայելում վերջանում են «Արրոու» հրթիռային խափանման համակարգերը[241]։
Հունիսի 18-ի առավոտյան Թեհրանում, ըստ որոշ տեղեկությունների, լսվել է ուժեղ պայթյուն, սակայն իրանցի պաշտոնյաները չեն հաստատել հարձակումը[242]։
Իսրայելը հարվածներ է հասցրել Թեհրանի տարբեր վայրերին և տարհանման հրաման է տվել Թեհրանի 18-րդ թաղամասի բնակիչներին[243]: Իսրայելի տվյալներով՝ հարձակումների ժամանակ ոչնչացվել է Իրանի ներքին անվտանգության շտաբը:[244]
Իրանական լրատվամիջոցները հաղորդել են, որ իրանական ուժերը «թշնամական» F-35 ինքնաթիռ են խոցել Վարամին քաղաքի Ջավադաբադ շրջանում[245]։
Իսրայելի պաշտպանության բանակի շտաբի պետ, գեներալ-լեյտենանտ Էյալ Զամիրն ասել է. «Հոկտեմբերի 7-ի իրադարձություններից կա նշանակալի և ուղղակի դաս, մենք չենք սպասում, մենք կանխում ենք սպառնալիքները»[246]:
Իսրայելի պաշտպանության բանակը պարսկերենով հաղորդագրություն է հրապարակել, որում ասվում է, որ իրանցիներից շատ հաղորդագրություններ են ստանում, որոնք ներառում են «վախ, հուսահատություն և զայրույթ Իրանում տեղի ունեցողի վերաբերյալ», և որ նրանք, ովքեր ցանկանում են կապ հաստատել Իսրայելի հետ, պետք է դա անեն «Մոսսադի» կայքի հղումով: Իսրայելի պաշտպանության բանակի հաղորդագրությունը «The Times of Israel» - ի լրագրող Էմանուել Ֆաբիանը որակել է որպես անսովոր[247]:
Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարեl 1, որ 25 կործանիչով հարվածել է Իրանի արևմուտքում գտնվող 40 ռազմական թիրախների, այդ թվում՝ «Էմադ» հրթիռային կայանքների կայանքներին, հրթիռների պահեստավորման վայրերին և զինվորներին։ Իսրայելի պաշտպանության բանակի խոսնակ Էֆի Դեֆրինը հայտարարել է, որ Իսրայելը մինչ այդ պահը հարվածել է Իրանում գտնվող 1100 թիրախների։ Նա հավելել է, որ առավոտյան Քերմանշահում հարված է հասցվել հինգ AH-1 ուղղաթիռի։ Ավելի ուշ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ ոչնչացրել է ևս երեք AH-1 ուղղաթիռ[248]։ Ավելի ուշ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ 60 կործանիչ մասնակցել է Թեհրանում գտնվող 20 թիրախների դեմ ուղղված հարվածների ալիքին, այդ թվում՝ զենքի արտադրության օբյեկտների, ցենտրիֆուգների արտադրության կայանների և միջուկային հետազոտությունների ու զարգացման վայրերի[249]։
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հունիսի 17-ի և 18-ի գիշերը Իսրայելը խփել է երեք իրանական անօդաչու թռչող սարք[250]։
Հունիսի 18-ի դրությամբ, Իսրայելի պաշտպանության բանակը գնահատել է, որ հակամարտության սկսվելուց ի վեր Իրանը Իսրայելի ուղղությամբ արձակել է 400 հրթիռ և 1000 անօդաչու թռչող սարք։ Այնտեղ նաև հավելվել է, որ քաղաքային տարածքներին հարվածել է ընդամենը 20 հրթիռ, ինչը Իսրայելի կանխատեսածից շատ ավելի քիչ զոհերի պատճառ է դարձել։ Անօդաչու թռչող սարքերից Իսրայելի օդային տարածք են մտել 200-ից պակաս, սակայն դրանցից ոչ մեկը որևէ թիրախի չի հարվածել[251]։
Երեկոյան Իրանը մեկ բալիստիկ հրթիռ է արձակել Իսրայելի ուղղությամբ, ինչի հետևանքով Թել Ավիվում և շրջակա տարածքներում միացել են շչակները[252][253]։ Ըստ ԻՀՊԿ-ի՝ հարձակման ժամանակ օգտագործվել է հեռահար «Սչչիլ» հրթիռը[254]։ Մեկ տղամարդ թեթև վիրավորվել է, երբ հրթիռի խոցումից հետո նրա մեքենայի վրա ընկել է բեկոր[255]։ Ըստ «Վաշինգտոն Փոստ»-ի՝ առանց Միացյալ Նահանգների կողմից նոր մատակարարումների կամ ավելի մեծ ներգրավվածության, որոշ գնահատականներով Իսրայելը կարող է պահպանել իր հրթիռային պաշտպանությունը ևս 10 կամ 12 օր, եթե Իրանը պահպանի հարձակումների կայուն տեմպը։ Ի հակադրություն, IISS-ի գնահատականում նշվում է, որ Իսրայելի մնացած հակահրթիռային զենքերի պաշարների խորությունը անհայտ է, բայց նրա զինանոցի խորությունը հարստանում է ԱՄՆ հրթիռային պաշտպանության աջակցությամբ[256][257]։ Պատերազմի սկզբից ի վեր իրանական բալիստիկ հրթիռների համազարկային կրակը զգալի նվազել է[258][259]։
Հունիսի 19
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի ռազմաօդային ուժերը հունիսի 18-ի գիշերը ավիահարվածներ են հասցրել Թեհրանին[260]։
Իսրայելի պաշտպանության բանակը Արակ և Խոնդաբ քաղաքների բնակիչներին կոչ է արել տարհանվել: Տարածքում գտնվում է ծանր ջրային ռեակտոր[261]: ՄԱԳԱՏԷ-ի տվյալներով Իսրայելը հարվածել է ռեակտորներից մեկին, որը հայտնի է որպես IR-40: Իսրայելը հայտարարել է, որ ճառագայթման արտահոսքի վտանգ չկա: ՄԱԳԱՏԷ-ն հայտարարել է, որ ռեակտորը «չի գործում և չի պարունակում միջուկային նյութ»[262][263]: Առավոտյան Իսրայելը հարվածել է միջուկային զենքի մշակման կայանին, ինչպես նաև Իրանում գտնվող «տասնյակ» ռազմական օբյեկտների, այդ թվում՝ հակաօդային պաշտպանության և հրթիռների արտադրության կայաններին[264]:
Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ կարծում է, որ ոչնչացրել է Իրանի հրթիռային կայանքների երկու երրորդը[265]։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ իրենց անօդաչու թռչող սարքերը հարվածել են բալիստիկ հրթիռային կայանքները վերանորոգող իրանցի զինվորներին[266]։
Իսրայելի վարչապետ Նեթանյահուն ասել է, որ Իսրայելի համագործակցությունը Միացյալ Նահանգների հետ «հիասքանչ» է[266]։ Իսրայելի պաշտպանության նախարար Իսրայել Կացը սպառնացել է սպանել Իրանի առաջնորդ Ալի Խամենեիին՝ որպես Բեեր Շևայի Սորոկա բժշկական կենտրոնին իրանական հրթիռներով հարվածելու պատասխան, ասելով. «Խամենեին կվճարի իր հանցագործությունների համար»[267]։
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հունիսի 18-ի և 19-ի գիշերը Իրանը բալիստիկ հրթիռ է արձակել Իսրայելի ուղղությամբ։ Այն խփել է Իսրայելի պաշտպանության բանակը[268]։ Իսրայելը խփել է Իսրայելի հյուսիսային ուղղությամբ շարժվող 2 իրանական անօդաչու թռչող սարք[269][270]։
Վաղ առավոտյան Իրանը մոտ 20 բալիստիկ հրթիռ է արձակել Իսրայելի ուղղությամբ՝ հարվածելով կենտրոնական և հարավային Իսրայելի առնվազն չորս օբյեկտների, այդ թվում՝ Բեեր Շեբայի, Թել Ավիվի, Ռամաթ Գանի և Հոլոնի Սորոկա բժշկական կենտրոնին[271][272]։ Իսրայելի առողջապահության նախարարության տվյալներով՝ հարձակումների հետևանքով վիրավորվել է 271 մարդ, որոնցից չորսը՝ ծանր, իսկ 16-ը՝ միջին ծանրության[273]։ Հիվանդանոցի խոսնակը հայտնել է «հիվանդանոցին պատճառված վնասի և տարբեր տարածքներում մեծածավալ վնասների մասին»[274]: Հարձակման ժամանակ օգտագործվել է նաև կասետային ռումբ, որի զինամթերքներից մեկը հարվածել է Ազորի մի տան[275]։
Սորոկա բժշկական կենտրոնը ենթարկվել է անմիջական հարվածի, որը մեծ վնաս է պատճառել և ենթադրաբար քիմիական արտահոսք է եղել[276][277]։ Այնտեղ թեթև վնասվածքներ են ստացել յոթանասունմեկ մարդ[273][278]։ IRNA-ն պնդել է, որ հիվանդանոցը պատահաբար է հարվածվել, իսկ մոտակա Գավ-Յամ տեխնոլոգիական պարկը եղել է «գլխավոր թիրախը», քանի որ այն ենթադրաբար օգտագործվել է Իսրայելի պաշտպանության բանակի կողմից[279][280]։ Իսրայելի նախագահը հիվանդանոցի վրա կատարված հարվածը «իսրայելցիների և պաղեստինցիների համակեցության փարոս» էր անվանել[281]: Ռամատ Գանում երկու մարդ ծանր վիրավորվել է, իսկ 20-ը՝ թեթև վնասվածքներ են ստացել։ Հրթիռը ընկել է մի քանի բարձրահարկ շենքերի մոտ, և ըստ Իսրայելի կրթության նախարարի՝ հարված է հասցվել նաև մանկապարտեզի[282]։ Հոլոնի բնակելի թաղամասում հրթիռի հարվածից հետո մի քանի բնակելի շենքեր վնասվել են, որտեղ 16 մարդ վիրավորվել է, որոնցից չորսը՝ ծանր[283]։ Հիվանդանոցի վրա հարվածից հետո Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար Գիդեոն Սաարը հայտարարել է. «Իրանական ռեժիմը միտումնավոր թիրախավորում է քաղաքացիական անձանց... կատարում է ռազմական հանցագործություններ» և «կարմիր գծեր չունի»[284]։ Հարձակումներից հետո Իսրայելի ընդդիմության առաջնորդ Ավիգդոր Լիբերմանն ասել է. «Պատկերացրեք, թե ինչ կաներ Իրանը միջուկային զենքով» և կոչ է արել Իսրայելին շարունակել պայքարել Իրանի դեմ[285]։ Իսրայելի պաշտպանության նախարար Իսրայել Կացը Իրանի առաջնորդ Ալի Խամենեիին անվանել է «ժամանակակից Հիտլեր», հավելելով, որ նա «չի կարող շարունակել գոյություն ունենալ» և նշելով, որ Խամենեիի վերացումը համապատասխանում է Իսրայելի պաշտպանության բանակի պատերազմական նպատակներին[286]։
Ավելի ուշ Իրանը առնվազն տասը հրթիռ է արձակել Իսրայելի հյուսիսային մասի ուղղությամբ, առանց որևէ հաղորդագրության՝ բախումների կամ զոհերի մասին[287]։

Հունիսի 20
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտնել է, որ գիշերը թիրախավորել է Իրանի բազմաթիվ ռազմական օբյեկտներ, այդ թվում՝ հրթիռների արտադրության օբյեկտներ և Թեհրանում գտնվող միջուկային հետազոտությունների կենտրոն։ Հարվածված հիմնական թիրախների թվում էր SPND ծրագրի գլխավոր գրասենյակը, որը գործակալություն է, որը կենտրոնացած է պաշտպանական հետազոտությունների և զարգացման վրա և, ըստ հաղորդումների, ներգրավված է եղել Իրանի միջուկային զենքի մշակման գործում[288][289]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ առավոտյան ոչնչացրել է իրանական 35 հրթիռային կայանք[290]։
Իրանական լրատվական գործակալություններից մեկը հաղորդել է, որ իսրայելական անօդաչու թռչող սարքը թիրախավորել է Թեհրանի Գիշա թաղամասի բնակելի շենք։ Հաղորդվում է, որ հարձակման թիրախը Բասիջին պատկանող ռազմական բազան էր[291][292]։ Տեղական իրանական լրատվամիջոցների հաղորդմամբ՝ Իսրայելը Թեհրանում սպանել է միջուկային գիտնականի[293]: Կարճ հայտարարության մեջ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ թիրախավորում են Իրանի արևմտյան և կենտրոնական շրջանների ռազմական ենթակառուցվածքները[294]:
Հաղորդվում է, որ հարյուր հազարավոր մարդիկ մասնակցել են Իսրայելի հարվածների դեմ բողոքի ցույցերին, որոնք անցկացվել են Թեհրան, Թավրիզ, Շիրազ, Սպահան, Մաշհադ, Ղոմ, Ղազվին, Յազդ և Գիլան քաղաքներում:Տեսանյութերում երևում է, թե ինչպես են նրանք ծածանում իրանական և «Հեզբոլլահի» դրոշները, ինչպես նաև սպանված իրանցի հրամանատարների և Գերագույն առաջնորդ Ալի Խամենեիի լուսանկարները[295][296][297]: Մասնակիցների թվում են եղել Իրանի գլխավոր դատավոր Ղոլամ-Հոսեյն Մոհսենի-Էջեին, ԻՀՊԿ նախկին հրամանատար, գեներալ-մայոր Մոհամմադ Ալի Ջաֆարին, ինչպես նաև մի քանի նախարարներ և խորհրդարանի փոխխոսնակը[297]:
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի ուղղությամբ իրանական հերթական հրթիռային հարձակումից հետո հրթիռները հարվածել են Բեեր Շեբային, հրթիռը հարվածեց բնակելի շենքի[298], ինչի հետևանքով հրդեհներ են բռնկվել Գավ-Յամ Նեգևի առաջադեմ տեխնոլոգիաների այգում գտնվող Microsoft-ի գրասենյակի և այլ բարձր տեխնոլոգիական օբյեկտների հարևանությամբ[289][299][300]։ Կենտրոնական երկաթուղային կայարանը ժամանակավորապես փակվել է հարձակման հետևանքով կրած վնասի պատճառով[300]։ Հարձակման հետևանքով թեթև վնասվածքներ են ստացել յոթ քաղաքացիական անձ[301]։
Ավելի ուշ Իրանը 25 հրթիռ է արձակել Իսրայելի ուղղությամբ՝ հարվածելով Հայֆայի կենտրոնական և հարավային հատվածներին։ Հարվածներից հետո Maersk նավագնացության ընկերությունը հայտարարել է, որ դադարեցնում է նավերի մուտքը նավահանգիստ[302]։ Հայֆայում երեք մարդ, այդ թվում՝ 16-ամյա մի տղա, ծանր վիրավորվել են արկերի բեկորներից, իսկ 20 հոգի թեթև վնասվածքներ են ստացել[303]։ Մի կին մահացել է սրտի կաթվածից՝ Կարմիելում ապաստան գտնելիս[273]։ Բեեր Շեբայում գրանցվել են մի քանի փոքր պայթյուններ, այդ թվում՝ մեկը, որը հարվածել է մանկապարտեզին, ինչը վկայում է, որ օգտագործվել է կասետային ռումբ[304]։ Թել Ավիվում պայթյուններ են գրանցվել, իսկ Երուսաղեմում՝ առնվազն մեկ հրթիռային հարված[305][306]։ Հայֆայում Ալ-Ջարինա մզկիթը հարված է ստացել, երբ ներսում մուսուլման հոգևորականներ են եղե հավաքված[307]։
Հունիսի 21
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելը հարվածել է Սպահան քաղաքում գտնվող երեք շենքերի, իսկ իրանական լրատվամիջոցները հայտնել են, որ թիրախավորվել է միջուկային օբյեկտը[308]։ Պաշտպանության նախարար Իսրայել Կացը հայտարարել է, որ Իսրայելի պաշտպանության բանակը սպանել է «Ղոդս» ուժերի հրամանատարին՝ նրա բնակարանը պայթեցնելուց հետո, և ԻՀՊԿ հրամանատար Բեհնամ Շահրիարիին՝ հարվածելով նրա մեքենային[309]։
Իսրայելական ինքնաթիռը հարվածել է Ղոմի բնակելի շենքին, որի հետևանքով զոհվել է մի դեռահաս, մինչդեռ պայթյուններ են գրանցվել Նաջաֆաբադի, Մալարդի, Սպահանի և Թեհրանի երկնքում[310]: Իրանական լրատվամիջոցները հայտնել են, որ Թեհրանի վրա հարվածի հետևանքով զոհվել է միջուկային գիտնական Իսար Տաբատաբայ-Քամշեհը[311]: Իսրայելական ավիահարվածները թիրախավորել են Սպահանի միջուկային օբյեկտը, որտեղ գտնվում է Իրանի միջուկային հետազոտական համալիրը՝ ըստ որոշ տեղեկությունների՝ երկրի ամենամեծը՝ ըստ կիսապաշտոնական Fars լրատվական գործակալությանը տված հարցազրույցի[312][313][314]:
Կիսապաշտոնական «Ֆարս» լրատվական գործակալությունը հաղորդել է, որ քաղաքում ակտիվացվել է հակաօդային պաշտպանության համակարգը[315]: Իրանի պետական լրատվամիջոցները հաղորդել են, որ պայթյունները լսվում են նաև Սպահանում: Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ հարվածել է այս քաղաքում գտնվող ռազմական օբյեկտին, զոհերի մասին տեղեկություններ չկան[316]:
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանի հրթիռների նոր ալիք արձակելուց հետո հրդեհներ են բռնկվել Թել Ավիվում և Հոլոնում[317][318], որը նույնպես գտնվում է Թել Ավիվի առևտրային կենտրոնի մոտ[319]։
Իսրայելի հրշեջ և փրկարարական ծառայությունները Telegram-ում տարածած հայտարարության մեջ հաստատել են, որ աշխատում են մարել Գուշ Դանում, Թել Ավիվի շրջակայքում գտնվող ավելի լայն մետրոպոլիտենային տարածքում, ինչը ներառում է Հոլոնը, եռահարկ շենքի տանիքում բռնկված հրդեհը։ CNN-ի տվյալներով՝ հայտարարության մեջ, սակայն, քաղաքը չի նշվել։ CNN news-ը նշել է, որ հրդեհը առաջացել է հրթիռի խոցումից առաջացած բեկորներից[320]։ Արտակարգ իրավիճակների գործակալությունը՝ Մագեն Դեյվիդ Ադոմը, հայտնել է, որ վիրավորների մասին տեղեկություններ չկան։ Իրանը հարվածել է Բեյթ Շեանի բնակելի շենքի, վիրավորների մասին տեղեկություններ չկան[321]։
Կիպրոսի ոստիկանությունը բռնել է իրանցի մի անձի, որը կասկածվում էր ԻՀՊԿ-ի լրտես լինելու մեջ, և, ըստ Կիպրոսի ոստիկանության, հսկում էր բրիտանական և կիպրոսյան բազաները։ Կասկածյալին մեղադրանք է առաջադրվել «ահաբեկչության հետ կապված հանցագործությունների և լրտեսության կասկածանքով»[322]։
Իսրայելը հարավային Իսրայելի Արավա շրջանում որսացել է 2 իրանական անօդաչու թռչող սարք։ Մեկ այլ իրանական անօդաչու թռչող սարք հարվածել է Նեգև անապատի դատարկ տարածքին[323]։
Հունիսի 22
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանական լրատվամիջոցները հաղորդել են, որ Մոսադի ենթադրյալ գործակալ Մաջիդ Մոսաեբին դատապարտվել և մահապատժի է ենթարկվել կախաղան բարձրացնելու միջոցով[324]: Ըստ Իսրայելի պաշտպանության բանակի՝ գիշերը 20 կործանիչ հարվածներ է հասցրել կենտրոնական Իրանի տասնյակ ռազմական թիրախների, այդ թվում՝ զենքի արտադրության և պահեստավորման վայրերի, հակաօդային պաշտպանության և Սպահանի միջազգային օդանավակայանի ենթակառուցվածքներին: Առավոտյան Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ Դեզֆուլ օդանավակայանում ոչնչացրել է երկու իրանական F-5 կործանիչ և ութ բալիստիկ հրթիռային կայանքներ, ինչի հետևանքով զոհվել են զինվորներ[325][326]: Թեհրանում, Սպահանում և Բանդար Լենգեհում լսվել են ուժեղ պայթյուններ, ակտիվացվել են իրանական հակաօդային պաշտպանության համակարգերը: Ըստ տեղեկությունների՝ «հզոր պայթյուններ» են լսվել կենտրոնական և հյուսիսային Թեհրանում[327]:
Պայթյուններ են լսվել նաև Բուշերում, իրանական լրատվամիջոցները հաղորդել են, որ Իսրայելը հարվածել է Յազդում գտնվող էլեկտրակայանին և ռազմական կայազորին[328]։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հաստատել է, որ միաժամանակյա հարվածներ է հասցրել Սպահանի, Բուշերի, Ահվազի և Յազդի տարածքներում՝ օգտագործելով 30 կործանիչ, որոնք նետել են մոտ 60 ռումբ։ Նպատակակետերի թվում էին Յազդում գտնվող «Իմամ Հուսեյն» ռազմավարական հրթիռային շտաբը, իրանական անօդաչու թռչող սարքերի գնդի շտաբը, հակաօդային պաշտպանության մարտկոցների գործարանները, հրթիռային կայանքները և անօդաչու թռչող սարքերի պահեստավորման վայրերը։ Հարվածների հետևանքով զոհվել են մի քանի իրանցի զինծառայողներ[329][330]։
Միացյալ Նահանգների հարվածները Իրանի միջուկային օբյեկտներին
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հունիսի 22-ին Միացյալ Նահանգները միացել են պատերազմին Իսրայելի կողմից և ուղարկել B-2 ռմբակոծիչներ՝ հարվածելու Իրանի երեք միջուկային օբյեկտներին, այդ թվում՝ Ֆորդոյին, Նաթանզին և Սպահանին[331][332]։ Ըստ Նյու Յորք Թայմսի հետ հարցազրույց տված երեք իրանցի պաշտոնյաների, հարվածները տեղի են ունեցել տեղական ժամանակով ժամը 2:30-ին (UTC-ի ժամանակով նախորդ օրը ժամը 23:00-ին[333])։ Նախագահ Թրամփը հայտարարել է, որ թիրախավորված օբյեկտները «լիովին ոչնչացվել են»[334]: Դրան չնայած, Իրանի կառավարությունը հայտարարել է, որ Ֆորդոյի օբյեկտը լուրջ վնաս չի կրել: IRIB-ը հայտարարել է, որ ոչնչացվել են միայն Ֆորդոյի մուտքի և ելքի թունելները, բայց ոչ օբյեկտը[335]:
Associated Press-ը հարվածներից կարճ ժամանակ անց հրապարակել է Ֆորդոյի օբյեկտի արբանյակային պատկերները[336]։ Պատկերները ցույց են տվել լեռան վնասը, որի տակ գտնվում էր օբյեկտը, և օդում տարածված մոխրագույն ծուխ։ Նաև ցույց են տվել օբյեկտի մուտքերի վնասը, որոնք փակված են հողով, ինչպես նաև մի քանի մեծ անցք-խառնարաններ[337][338]։ Հարվածներից առաջ օբյեկտի արբանյակային պատկերները, կարծես, ցույց են տվել լոգիստիկայի աճ, քանի որ տարածքի մոտ կուտակվել են բազմաթիվ բեռնատարներ և ծանր տեխնիկա, ինչը ենթադրում է Իրանի միջուկային նյութի հնարավոր տեղափոխում[339]։ Ավելի ուշ իրանական աղբյուրը Reuters-ին տեղեկացրել է, որ հարվածներից առաջ նրանք օբյեկտից տեղափոխել են հարստացված ուրանի մեծ մասը անհայտ վայր[340]։
ՄԱԳԱՏԷ-ի տվյալներով՝ ԱՄՆ հարձակումից հետո Իրանի միջուկային օբյեկտներից նոր ճառագայթում չի հայտնաբերվել[341]։ Իրանական լրատվամիջոցները նաև հայտնել են, որ տարածաշրջանում գտնվող բոլոր ամերիկացի քաղաքացիական անձինք և զինվորները կդառնան թիրախ[342]։ Իսրայելը հայտարարել է, որ հարվածները պլանավորելու հարցում «լիովին համակարգված» է ԱՄՆ-ի հետ։ Պաշտպանության նախարար Իսրայել Կացը նշել է, որ Միացյալ Նահանգների և Իսրայելի միջև դաշինքը «ավելի ուժեղ է, քան երբևէ՝ երկու պետությունների և ամբողջ ազատ աշխարհի խաղաղության և անվտանգության շահերից ելնելով»[343][344]։ Կարմիր մահիկի ղեկավար Պիրհոսեյն Կոլիվանդը նշել է, որ հարվածները մարդկային զոհերի չեն հանգեցրել[345]։
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ Իրանը երկու անգամ Իսրայելի ուղղությամբ 27 հրթիռ է արձակել, որոնցից 11-ը հարվածվել են օկուպացված Գոլանի բարձունքներից մինչև Վերին Գալիլեա, Իսրայելի հյուսիսային և կենտրոնական ափամերձ տարածքներին։ Թել Ավիվում և Հայֆայում «լայնածավալ վնասներ» են գրանցվել[346][347]։ Հարվածների հետևանքով 86 մարդ վիրավորվել է, որոնցից երկուսը՝ միջին ծանրության։ Տասներեք մարդ թեթև վնասվածքներ է ստացել, երբ հարվածը հասցվել է Թել Ավիվի մի շենքի, իսկ վեցը վիրավորվել են Նես Սիոնայում։ Բեեր Յակովի մոտակայքում գտնվող 431 երթուղու վրա մի տղամարդ միջին ծանրության վնասվածքներ է ստացել, իսկ Հայֆայում, հավանաբար, վթարի է ենթարկվել իսրայելական խափանող հրթիռ[347]։ Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը հայտարարել է, որ հարձակումների ժամանակ թիրախավորվել է Բեն Գուրիոն օդանավակայանը, ինչպես նաև հետազոտական կենտրոնները, «աջակցության բազաները և կառավարման ու հրամանատարական կենտրոնների տարբեր շերտեր»[348]։ Իրանի պետական լրատվամիջոցները հայտնել են, որ հարձակումների ժամանակ արձակվել է Իրանի ամենածանր հրթիռը՝ «Խորամշահր-4»-ը[349]։
Հունիսի 23
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելը հարվածներ է հասցրել Իրանի արևմտյան, արևելյան և կենտրոնական շրջաններում գտնվող վեց օդանավակայանների՝ թիրախավորելով թռիչքուղիները, ստորգետնյա կառույցները և վառելիքով լիցքավորվող ինքնաթիռ։ Հարվածները ոչնչացրել են 15 իրանական կործանիչ ինքնաթիռ և ուղղաթիռ, այդ թվում՝ F-14, F-5 և AH-1։ Իսրայելը նաև թիրախավորել է հրթիռային կայաններ ու պահեստային օբյեկտներ Քերմանշահ քաղաքում[350][351]։ Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը Խորամաբադում խոցել է իսրայելական Hermes 900 անօդաչու թռչող սարք[352]։
Իրանի պետական վերահսկողության տակ գտնվող լրատվամիջոցները հաղորդել են, որ ենթադրյալ լրտես Մոհամմադ Ամին Մահդավի Շայեստեհը դատապարտվել և կախաղան է բարձրացվել «Մոսադի» հետ իր կապերի համար[353]։
Մոտ 50 իսրայելական ռազմական ինքնաթիռներ լայնածավալ հարվածներ են հասցրել Թեհրանին՝ երկու ժամվա ընթացքում նետելով ավելի քան 100 զինամթերք։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը թիրախավորել է ռազմական հրամանատարական կենտրոններն ու ենթակառուցվածքները, ինչպես նաև ներքին անվտանգության ուժերը, իսկ իսրայելցի պաշտոնյան գնահատել է, որ հարյուրավոր Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի մարտիկներ են զոհվել[354][355]։ Հարվածված վայրերի թվում են Բասիջի շտաբը, Էվին բանտը և Պաղեստինի հրապարակի հետհաշվարկի ժամացույցը[356]։ Բացի այդ, Իսրայելը պնդում է, որ հարձակվել է Ֆորդոյի մուտքի ճանապարհների վրա։ Հարվածը հարվածել է Էվին բանտի մուտքին, և Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար Գիդեոն Սաարը հայտարարել է. «Կեցցե՛ ազատությունը»[357][358]։ Իրանական աղբյուրները հայտնել են, որ Իսրայելը հարվածել է Էվինի էլեկտրակայանին՝ էլեկտրաէներգիայի անջատումների պատճառ դառնալով, և Շահիդ Բեհեշթիի համալսարանին, չնայած համալսարանը հերքել է դա[359]։
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանը 15 հրթիռ է արձակել Իսրայելի ուղղությամբ։ Մի քանի քաղաքներում ընկել են իսրայելական հակահրթիռային համակարգերի բեկորները։ Երուսաղեմում լսվել են պայթյուններ, ինչի հետևանքով 30 րոպե շարունակ շչակներ են հնչել։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ հարձակումը բաղկացած է եղել հինգ առանձին հրթիռներից, որոնցից յուրաքանչյուրը օդում բաժանվում է մի քանի հրթիռ-արկերի։ Նաև ասվել է, որ հրթիռների մեծ մասը խփվել է հակաօդային պաշտպանության համակարգի կողմից[360][361]։
Իրանական հրթիռը հարվածել է հրապարակին, 3 հոգի թեթև վիրավորվել է[362]։
Իսրայելի էլեկտրաէներգիայի կորպորացիան հայտարարել է, որ հարավային Իսրայելում էլեկտրաէներգիայի խափանումներ են առաջացել «ռազմավարական ենթակառուցվածքային օբյեկտի» մոտակայքում հրթիռի ընկնելուց հետո։ Իրանական լրատվամիջոցները հաղորդեցին, որ հրթիռային հարձակումը կազմակերպվել է ԻՀՊԿ-ի կողմից, և հարվածները գրանցվել են հինգ վայրերում, այդ թվում՝ Սաֆեդում, Թել Ավիվում, Աշկելոնում, Աշդոդում և Բեյսանում[363] մինչդեռ իսրայելական լրատվամիջոցները հաղորդել են չորս պայթյունի մասին, այդ թվում՝ Արևմտյան Երուսաղեմից հարավ գտնվող Աշդոդում և Թել Լաչիշում[363], սակայն հարվածների ընդհանուր թիվը պարզ չէ Իսրայելի ռազմական գրաքննության պատճառով։ Իսրայելական լրատվամիջոցները հաղորդել են օդային ազդանշանների մասին իսրայելական համայնքներում, ներառյալ Նահարիայում, Գեշեր Հազիվում, Հիլայում, Մեոնայում և Միիլյայում[364]:
Լուրերը հաղորդել են, որ Իրանը սկսել է այն, ինչ նրանք անվանել են «ավերիչ և հզոր հրթիռային» հարվածներ Կատարում գտնվող ամերիկյան ռազմական բազաների վրա[365][366]: Ըստ TRT Global- ի, Իրանի պետական հեռուստատեսությունը երկուշաբթի օրվանից հաստատել է գործողությունը՝ հղում անելով ռազմական աղբյուրներին, որոնք ասել են, որ հարձակումները Իրանի տարածքում տեղի ունեցած չճշտված միջադեպերի ուղղակի պատասխանն են: Իրանը առնվազն վեց հրթիռ է արձակել Կատարում գտնվող ամերիկյան Ալ Ուդեյդ ավիաբազայի վրա, իսկ Դոհայի երկնքում պայթյուններ են գրանցվել: Այն հարձակումն անվանել է «Հաղթանակի ավետման գործողություն»[367]: Ըստ Կատարի պաշտոնյաների՝ Ալ Ուդեյդին ուղղված հրթիռները որսացվել են, և զոհեր չկան: Ըստ տեղեկությունների՝ թիրախ են դարձել նաև Իրաքում գտնվող ամերիկյան բազաները[368][369]: Այնուամենայնիվ, մի պաշտոնյա Ռոյթերսին ասել է, որ Կատարից դուրս ամերիկյան բազաների վրա հարձակումներ չեն եղել[370]: Իրանի հեռարձակված ռազմական հայտարարություններում ասվում է. «Մենք անպատասխան չենք թողնի Իրանի տարածքի վրա որևէ հարձակում՝ ոչ մի պարագայում»[371]:
Հարձակումը դատապարտել են Պարսից ծոցի մի քանի պետություններ։ Իրանը սպառնացել է, որ ԱՄՆ ագրեսիան կհանգեցնի ամերիկյան զորքերի փլուզմանը Մերձավոր Արևելքի և Հյուսիսային Աֆրիկայի տարածաշրջանում և Միացյալ Նահանգներին անվանել է «պատերազմ հրահրող ռեժիմ»։ Սաուդյան Արաբիան հայտարարել է, որ Իրանի հարձակումը միջազգային իրավունքի խախտում է[372]։
24 հունիսի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրաքի պետական լրատվամիջոցները հաղորդել են Իրաքի Թաջի ռազմական բազայի վրա անօդաչու թռչող սարքերի հարձակումների մասին՝ հղում անելով ռազմական պաշտոնյայի, սակայն պնդել են, որ զոհեր չեն եղել[373]: Իրանի «Թասնիմ» լրատվական գործակալությունը հաղորդել է Բաղդադի միջազգային օդանավակայանի մոտ գտնվող ԱՄՆ «Հաղթանակ» բազային համալիրում անօդաչու թռչող սարքերի հարվածների մասին[374]: Ըստ տեղեկությունների՝ հարձակման է ենթարկվել նաև Իրաքի «Բալադ» ռազմական բազան[375]: Իրանի «Թասնիմ» լրատվական գործակալությունը հայտարարել է, որ բազայի ներսում լսվել են երկու պայթյուններ[375]։ «Ալ Սումարիա» հեռուստաընկերությունը նույնպես հաղորդել է Իրաքում գտնվող Իմամ Ալի բազայի ռադարային համակարգերի վրա հարձակման մասին[376]:
Հրադադարի փուլ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հունիսի 23-ին, ժամը 18:02-ին (EDT) Թրամփը հայտարարել է, որ Իսրայելի և Իրանի միջև հրադադարի համաձայնագիրը լիովին կիրականացվի մինչև հունիսի 25-ը՝ հակամարտությունը անվանելով «12-օրյա պատերազմ»[377]։ Իրանի արտաքին գործերի նախարար Աբբաս Արաղչին վիճարկել է այս հայտարարությունը, ասելով, որ հրադադարի որևէ առաջարկ չի համաձայնեցվել, բայց նշել է, որ Իրանը կդադարեցնի իր ռազմական գործողությունները, եթե Իսրայելը նույնպես դադարեցնի ռազմական գործողությունները «ոչ ուշ, քան Թեհրանի ժամանակով ժամը 4-ին»[378]։ Թեհրանի ժամանակով ժամը 6:45-ին Իրանի հակաօդային պաշտպանությունը արձագանքել է մայրաքաղաքի վրա Իսրայելի շարունակական հարվածներին, և Իրանը ժամը 7:07-ին Բեեր Շևայի վրա հրթիռների ևս մեկ համազարկ է արձակել[379]։ Ժամը 1:08-ին (8:08-ին Թել Ավիվում, 8:38-ին Թեհրանում) Թրամփը սոցիալական ցանցերում հայտարարել է, որ հրադադարի համաձայնագիր է կնքվել և կոչ է արել բոլոր կողմերին չխախտել այն[380][381]։
Չնայած իր անկայուն սկզբնավորմանը և Իրանի ու Իսրայելի կողմից սկզբնական խախտումներին, հրադադարը գործում է հունիսի 25-ի դրությամբ՝ մասամբ Թրամփի կողմից Նեթանյահուի հետ շարունակական անմիջական միջամտության շնորհիվ[382][383][384]։ Հունիսի 24-ից ի վեր կողմերից ոչ մեկը հարված չի հասցրել[385][386]։
24 հունիսի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ գիշերը հարյուրավոր «Բասիջ» գործակալներ են սպանվել և մեկ միջուկային գիտնական՝ հայտարարված հրադադարից առաջ[387]: Ալի Բաղերին նաև նշել է, որ գիշերը Գիլան նահանգում բնակելի շենքերի վրա Իսրայելի կողմից իրականացված օդային հարվածների հետևանքով ինը մարդ է զոհվել[388]: Իսրայելը, Իրանի հետ հրադադարի համաձայնության գալուց հետո, վերսկսել է իր հարվածները[389], հաստատել է, որ պատասխան հարվածով հարվածել է Թեհրանի մոտակայքում գտնվող ռադարային համակարգին[390] և մեղադրել է Իրանին խաղաղության համաձայնագիրը խախտելու մեջ՝ իսրայելական քաղաքների վրա երկու հրթիռ արձակելով[389]: Իրանի հակաօդային պաշտպանությունը պատասխանել է մայրաքաղաքի վրա Իսրայելի շարունակական հարվածներին, որի արդյունքում Իրանը հրթիռների ևս մեկ համազարկով հարվածել է է Բեեր Շևա քաղաքին[379]։
Վաղ առավոտյան Իրանը մոտ 20 հրթիռ է արձակեց Իսրայելի ուղղությամբ՝ թիրախավորելով երկրի հյուսիսը, հարավը և կենտրոնը: Բեեր Շեբայում չորս մարդ է զոհվել, 22-ը՝ վիրավորվել, և մի քանի շենքեր են վնասվել[391]: Իսրայելի պաշտպանության բանակը նաև հայտարարել է, որ որսացել է երկու անօդաչու թռչող սարք, որոնք, ըստ երևույթին, արձակվել էին Իրանից հրթիռների արձակման հետ միաժամանակ[392]: Իրաքի պետական լրատվամիջոցները հաղորդել են Իրաքի Թաջի ռազմական բազայի, ԱՄՆ «Հաղթանակ» բազային համալիրի, Իմամ Ալի ավիաբազայի և Բալադ ավիաբազայի վրա անօդաչու թռչող սարքերի հարձակումների մասին: Իրաքի վարչապետի ռազմական խոսնակ Սաբահ ալ-Նումանը խոստովանել է, որ մի քանի կամիկաձե անօդաչու թռչող սարքեր թիրախավորել են Իրաքի ռազմական օբյեկտները՝ լուրջ վնաս հասցնելով Քեմփ Թաջիում և Իմամ Ալի ավիաբազայում գտնվող ռադարային համակարգերին[393]:
Ավելի ուշ նույն առավոտյան իսրայելցի պաշտոնյաները հայտարարել են, որ հրադադարի ուժի մեջ մտնելուց հետո Իրանից հրթիռների ևս մեկ ալիք է արձակվել[394], իսկ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարեց, որ Իրանի կողմից ժամը 10:30-ին Հյուսիսային Իսրայելի վրա արձակված երկու հրթիռները խափանվել են։ Սկզբում Իրանը հերքել է հարձակումը, բայց ավելի ուշ հայտարարել է, որ Իսրայելը հարվածներ է հասցրել մինչև տեղական ժամանակով ժամը 9:00-ն[395]։
Իրանական լրատվամիջոցները հաղորդել են Թեհրանում պայթյունների ձայների մասին՝ նշելով, որ հյուսիսային Բաբոլսար քաղաքը հարձակման տակ է, և եղել ենն հաղորդագրություններ, որ Իսրայելի ռազմական ռադիոն հաստատել է Թեհրանի մոտակայքում գտնվող ռադարային կայանին է Իսրայելը հարվածել[396]: Նեթանյահուի գրասենյակը նույնպես հայտարարություն է տարածել, որում հաստատվել է Թեհրանի մոտակայքում գտնվող ռադարային կայանի ոչնչացումը[397]:
Հունիսի 25
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Չնայած Իրանի և Իսրայելի կողմից սկզբնական խախտումներին, հրադադարը պահպանվեց հունիսի 25-ի դրությամբ[398][399]։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ խափանել է անօդաչու թռչող սարք, որը, ըստ երևույթին, արձակել են հուսիները[400]։
Իրանի պետական հեռարձակողները հայտարարել են, որ Ուրմիայում մահապատժի են ենթարկվել Մոսադի երեք ենթադրյալ գործակալներ։ Երեք քուրդ տղամարդ մեղադրվել են Իսրայելի կողմից անանուն պաշտոնյայի սպանության համար օգտագործված սարքավորումների մաքսանենգորեն ներկրելու մեջ[401][402]։
Զոհեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ տեղեկությունների՝ զոհվել են իրանցի բարձրաստիճան հրամանատարներ։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարել է, որ հավանական է, որ հարձակումների ժամանակ զոհվել է Իրանի զինված ուժերի շտաբի պետ, գեներալ-մայոր Մոհամմադ Բաղերին[41]։ Այս հայտարարությունը հերքել է իրանական պետական լրատվական IRNA գործակալությունը, սակայն հաստատել է կիսապաշտոնական Fars լրատվական գործակալությունը[403]։ Մինչդեռ, իրանական պետական լրատվամիջոցները հայտնել են[404] ԻՀՊԿ հրամանատար Հոսեյն Սալամիի մահվան մասին[39], որը հետագայում հաստատել են ԻՀՊԿ-ն և ավագ հրամանատար Ղոլամ Ալի Ռաշիդը[405]։ «Նուր Նյուզ»-ը հայտնել է, որ Ալի Շամխանին՝ Գերագույն առաջնորդ այաթոլլահ Ալի Խամենեիի խորհրդականը, ծանր վիրավորվել է[406] և ավելի ուշ մահացել է ստացած վնասվածքներից[407]։
Իրանի պետական լրատվամիջոցների հաղորդմամբ սպանվել են նաև միջուկային գիտնականներ Ֆերեյդուն Աբբասի-Դավանին և Մոհամմադ Մեհդի Թեհրանչին[42][408]։
Տեղական լրատվամիջոցները հայտնում են, որ զոհերի թվում կան քաղաքացիական անձինք, այդ թվում՝ կանայք և երեխաներ[43][409]։ «Թասնիմ» լրատվական գործակալության նամակում նշվում է, որ Թեհրանի հյուսիսային Թաջրիշ շրջանում վիրավորվել է ավելի քան 50 մարդ, այդ թվում՝ 35 կին և երեխա, որոնք տեղափոխվել են Չամրանի հիվանդանոց[410]։
Նշանավոր զոհեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անուն | Դիրք | Ամսաթիվ |
---|---|---|
Մոհամմադ Բաղերի | Իրանի Իսլամական Հանրապետության զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետ | hունիսի 13 |
Հոսեյն Սալյամի | Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի (ԻՀՊԿ) գլխավոր հրամանատար | hունիսի 13 |
Գոլամ Ալի Ռաշիդ | Խաթամ-ալ Անբիայի կենտրոնական շտաբի հրամանատար | hունիսի 13 |
Ամիր Ալի Հաջիզադե | ԻՀՊԿ-ի ավիատիեզերական ուժերի գլխավոր հրամանատար | hունիսի 13 |
Դավուդ Շեյխյան | ԻՀՊԿ ՀՕՊ-ի հրամանատար | hունիսի 13 |
Գոլամրեզա Մեհրաբի | Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի հետախուզության պետի տեղակալ[411] | hունիսի 13 |
Մեհդի Ռաբանի | Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի գործողությունների պետի տեղակալ[411] | hունիսի 13 |
Հասան Մոհակեք | ԻՀՊԿ հետախուզական կազմակերպության ղեկավարի տեղակալ | hունիսի 15 |
Մոհամմադ Քազեմի | Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի հետախուզական կազմակերպության
բրիգադի գեներալ։ Նա նշանակվել է Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի հետախուզության հրամանատար 2022 թվականին։ |
hունիսի 15 |
Ալի Շադմանի | Խաթամ ալ Անբիայի կենտրոնական շտաբի հրամանատար (փոխարինել է Ղոլամ Ալի Ռաշիդին)[412] | hունիսի 17 |
Սաիդ Իզադի | «Ղուդս» ուժերի «Պաղեստինյան ճյուղի» ղեկավար | hունիսի 21 |
Բեհնամ Շահրիարի | 190-րդ ստորաբաժանման հետ կապված ԻՀՊԿ-ի ավագ պաշտոնյա | hունիսի 21 |
Ֆերեյդուն Աբբասի | Միջուկային գիտնականներ | hունիսի 13 |
Սաիդ Բորջի | hունիսի 13 | |
Ահմադռեզա Զոլֆաղարի Դարիանի | hունիսի 13 | |
Աբդուլհամիդ Մինուչեհր | hունիսի 13 | |
Մոհամմադ Մեհդի Թեհրանչի | hունիսի 13 | |
Ամիր Հոսեյն Ֆաքհի | hունիսի 14 | |
Ակբար Մոտլեբիզադե | hունիսի 14 |
Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հունիսի 14-ին Մագեն Դեյվիդ Ադոմը հայտնել է, որ իրանական բալիստիկ հրթիռային հարվածի հետևանքով վիրավորվել է 63 մարդ, մեկը՝ ծանր վիճակում, մյուսը՝ ծանր, իսկ ութը՝ միջին ծանրության վնասվածքներով, իսկ մնացածը՝ թեթև վնասվածքներով։ Հաստատվել է մեկ մահացու դեպք։ Թել Ավիվում փրկարարական խմբերը փլուզված շենքից կենդանի են դուրս բերել երկու մարդու[413]։ Ավելի ուշ Walla News-ը հայտնել է, որ երեք իսրայելցի զոհվել է, իսկ 172-ը՝ վիրավորվել[414]։ Երեքն էլ սպանվել են կենտրոնական Իսրայելում՝ Ռամատ Գանում և Ռիշոն Լե Զիոնում[162]։ Երեք հորդանանցի քաղաքացիական անձինք վիրավորվել են[136]։
Հունիսի 14-ին տեղական լրատվամիջոցները հայտնել են, որ իրանական հրթիռների հարվածներից Իսրայելի հյուսիսում զոհվել է հինգ իսրայելցի[164]։ Սակայն ավելի ուշ հաղորդագրությունները հաստատել են չորս մահվան դեպք[162]։
Հունիսի 15-ին հաղորդվել է, որ Բատ Յամի կենտրոնում հրթիռային հարվածի հետևանքով զոհվել է ինը իսրայելցի քաղաքացիական անձ, մոտ 200-ը՝ վիրավորվել, իսկ մեկը անհետ կորել է։ Ռեհովոտի վրա հարձակման հետևանքով վիրավորվել է 42 մարդ[176]։
Հունիսի 16-ին, Հայֆայի և Թել Ավիվի վրա իրանական բալիստիկ հրթիռային հարձակումներից հետո, զոհերի թիվը, ըստ հաղորդումների, հասել է ութի, իսկ վիրավորների թիվը՝ մոտ 100-ի[415]: Նույն օրը CNN-ը հայտնել է Իսրայելում զոհերի մասին՝ 24 զոհ և 592 վիրավոր, որոնցից 10-ը ծանր վիճակում են[416]։
Հետևանքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Թասնիմ» լրատվական գործակալությունը հաղորդել է, որ Իրանի իշխանությունները կասեցրել են Իմամ Խոմեյնիի անվան միջազգային օդանավակայանի թռիչքները, չնայած որ օդանավակայանն ինքնին անմիջականորեն չի տուժել հարձակումներից[417][418]։ Հետևաբար, Սաուդյան Արաբիայում ուխտավորների համար չեղարկվել են հետադարձ չվերթները[419]։ Իսրայելի օդանավակայաններից նույնպես կասեցվել են թռիչքները[420], իսկ Իրաքը[421] և Հորդանանը փակել են իրենց օդային տարածքը[422]։ Չինաստանը խորհուրդ է տվել Իրանում գտնվող իր քաղաքացիներին զգոն մնալ[423]։ Նյու Յորքի ոստիկանության դեպարտամենտը հայտարարել է, որ «լրացուցիչ ռեսուրսներ է տեղակայում» Նյու Յորքի շրջակայքում գտնվող հրեական և իսրայելական վայրերում[424]։
Իսրայելը հայտարարել է արտակարգ դրություն՝ փակելով իր օդային տարածքը, դպրոցները և արգելելով մեծ հասարակական հավաքույթները: Իսրայելը նաև զորակոչելու է տասնյակ հազարավոր Իսրայելի պաշտպանության բանակի պահեստազորայինների՝ Իրանի կողմից հակահարվածի նախապատրաստվելու համար[425]:
Ինտերնետի սահմանափակումներ և Starlink-ի ակտիվացում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2025 թվականի հունիսին՝ Իրանի ռազմական և միջուկային օբյեկտների վրա Իսրայելի կողմից հասցված ավիահարվածներից հետո, Իրանի խոշոր քաղաքներում, այդ թվում՝ Թեհրանում, Սպահանում և Շիրազում, հաղորդվել է ինտերնետի լայնածավալ խափանումների մասին։ Այս խափանումները պայմանավորված են եղել ինչպես ենթակառուցվածքային վնասներով, այնպես էլ կառավարության կողմից տեղեկատվության տարածումը վերահսկելուն ուղղված կանխամտածված սահմանափակումներով[426][427]։
Ի պատասխան փակմանը՝ Իլոն Մասկի SpaceX-ը վերագործարկել է իր Starlink արբանյակային ինտերնետային ծառայությունը Իրանի համար: Ըստ հաղորդագրությունների՝ այս քայլը նպատակ է ունեցել հակամարտության ընթացքում իրանցի քաղաքացիներին ապահովել չգրաքննվողչ հասանելիություն ինտերնետին: Starlink տերմինալները, որոնք գաղտնի կերպով՝ մաքսանենգ ճանապարհով երկիր են ներմուծվել 2022 թվականի վերջից, ըստ հաղորդագրությունների, օգտագործվել են լրագրողների, ակտիվիստների և տեխնոլոգիապես գրագետ քաղաքացիների կողմից՝ պետական գրաքննությունը շրջանցելու համար[428]: Իրանի իշխանությունները դատապարտել են Starlink-ի օգտագործումը 2022 թվականին՝ այն անվանելով ազգային ինքնիշխանության և միջազգային հեռահաղորդակցության կանոնակարգերի խախտում[429]:
Տնտեսական հետևանքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հարձակման սկսվելուց ընդամենը մի քանի րոպե անց համաշխարհային ֆոնդային բորսաներում ֆյուչերսները կտրուկ անկում են ապրել (DOW ֆյուչերսները կորցրել են 600 միավոր[430][431]), նավթի գները բարձրացել են ավելի քան 8 տոկոսով[432], որոնք հետագայում կհասնեին 11%-ի՝ դարձնելով դրանք ամսվա ընթացքում ամենաբարձրը[433][434]: ԱՄՆ դոլարը աճել է, բիթքոյնը իջել է մինչև 103,000 դոլար, ոսկու գները բարձրացել են ավելի քան 1%-ով[435], իսկ շեկելը նվազել է մոտ 3 տոկոսով։
Հարձակումից հետո տարբեր միջազգային ավիաընկերությունների բաժնետոմսեր զգալիորեն նվազել են։ Լուֆթհանզայի բաժնետոմսերը 5%-ով նվազել են, մինչդեռ Էյր Ֆրանսի, KLM-ի և EasyJet-ի բաժնետոմսերը՝ 3-4%-ով։ Ըստ տեղեկությունների՝ ավիաընկերությունները դադարեցրել են իրենց գործունեությունը Իսրայելի, Իրանի, Իրաքի և Հորդանանի օդային տարածքում, ինչի հետևանքով նրանք շեղել և չեղարկել են չվերթները՝ անվտանգության նկատառումներից ելնելով[436]։
Չնայած գործադուլների սկսվելուն՝ Իսրայելի ֆոնդային ինդեքսները (TA35, TA90) հակամարտության ընթացքում աճել են առևտրի առաջին օրը[437]:
Նյութական վնաս Իսրայելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թել Ավիվի կենտրոնում գտնվող ժամանակակից բնակելի շենքը լուրջ վնաս է կրել։ Հրդեհներ են բռնկվել մի քանի բնակարաններում։ Ռամատ Գանում մի քանի մեքենա այրված էր, իսկ երեք տուն՝ տեսանելիորեն վնասված[438]։ Բալիստիկ հրթիռը հարվածել և վնասել է Թել Ավիվում գտնվող Կիրյա քաղաքի մոտակայքում գտնվող Իսրայելի պաշտպանության բանակի շտաբ-բնակարանը[439][440]։
Քաղաքային իշխանությունների տվյալներով՝ Ռամատ Գանում ինը շենք ամբողջությամբ ավերվել է, մինչդեռ հարյուրավոր այլ շենքեր տարբեր աստիճանի վնասներ են կրել։ Մոտավորապես 100 բնակիչ տեղահանվել է իրենց տներից հրթիռային հարվածների պատճառով[438]։
Հաջորդ օրերին տեղի ունեցած հարձակումները հանգեցրին հետագա ավերածությունների[441]
Արձագանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ներքին
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իրանի զինված ուժերի խոսնակ Աբոլֆազլ Շեքարչին խոստացել է հակահարված տալ Իսրայելին և Միացյալ Նահանգներին[442]: Գերագույն առաջնորդ Ալի Խամենեին հարվածներից հետո հայտարարություն է տարածել՝ հարձակումները անվանելով «հանցագործություն» և զգուշացնելով, որ «սիոնիստական ռեժիմն իր համար պատրաստել է դառը և ցավոտ ճակատագիր»[443]: Իրանի արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարել է, որ Իրանն ունի «օրինական» իրավունք ՝ ՄԱԿ-ի կանոնադրության համաձայն արձագանքելու Իսրայելի հարձակումներին, նաև նշել է, որ ԱՄՆ-ն նույնպես պատասխանատու կլինի «սիոնիստական ռեժիմի արկածախնդրության վտանգավոր հետևանքների և հետևանքների համար»: Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը հայտարարել է, որ պատրաստ է արձագանքել նույնիսկ իր ղեկավար Հոսեյն Սալամիի մահից հետո[444]: Ահմադ Վահիդին նշանակվել է Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի ժամանակավոր հրամանատար, մինչև Ալի Խամենեիի կողմից գեներալ-մայոր Մոհամմադ Պակպուրին նշանակելը[445][446]: Պատգամավոր Ալաեդդին Բորուջերդին ասել է, որ «Իրանը չի մասնակցի Միացյալ Նահանգների հետ միջուկային բանակցությունների վեցերորդ փուլին՝ հունիսի 15-ին, մինչև հետագա ծանուցում»[447][448]:
Նախկին նախագահ Մոհամմադ Խաթամին կոչ է արել դատապարտել այս «հանցավոր արարքը» և ասել, որ ՄԱԿ-ը պետք է լինի «առաջնագծում»՝ «հետագա ողբերգությունները կանխելու ջանքերում՝ Իսրայելին լուրջ և համապարփակ դատապարտելով»[449]: Իրանը զգուշացրել է Միացյալ Նահանգներին, Միացյալ Թագավորությանը և Ֆրանսիային, որ Իսրայելին տրամադրվող ցանկացած օգնություն կհանգեցնի նրանց տարածաշրջանային բազաների և նավերի թիրախավորմանը[450]։
Ղոմում և Թեհրանում բողոքի ակցիայի մասնակիցները կոչ են արել վրեժ լուծել[449][451]։ Ցուցարարները ծածանել են Իրանի և Պաղեստինի դրոշները և կրել սպանված Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի գեներալ Ղասեմ Սոլեյմանիի դիմանկարները[452]։ Իրանից ստացված հաղորդագրությունները պնդում են, որ որոշ իրանցիներ գովաբանել են հարվածները։ Iran International-ը նաև հայտնել է, որ անցորդները շնորհակալություն են հայտնել «հորեղբայր Նեթանյահուին» և կոչ են արել տապալել կառավարությունը, ինչպես նաև կոչ են արել Իսրայելին շարունակել հարվածները և նույնիսկ թիրախավորել Խամենեիին[453]։
Իրանի կապի նախարարությունը հայտարարել է ինտերնետի համազգային սահմանափակումների մասին[454]։
Իսրայել
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն հեռուստատեսային հարցազրույցում հայտարարել է. «Մենք գտնվում ենք Իսրայելի պատմության վճռորոշ պահին» և հավելել. «Մենք պաշտպանում ենք ազատ աշխարհը ահաբեկչությունից և բարբարոսությունից, որը Իրանը խրախուսում և արտահանում է ամբողջ աշխարհ»։ Նա նաև ասել է, որ Իրանն արդեն իսկ ունի բավարար քանակությամբ հարստացված ուրան ինը միջուկային ռումբերի համար[455]։ Նա շնորհակալություն է հայտնել Դոնալդ Թրամփին աջակցության համար և ասել, որ հարձակումը անհապաղ գործառնական անհրաժեշտություն էր ուրանի հարստացման սպառնալիքը վերացնելու համար[456][457][458]։ Նա նաև ասել է, որ հարձակումները կշարունակվեն «այնքան ժամանակ, որքան անհրաժեշտ է մեր դեմ ուղղված ոչնչացման սպառնալիքը կանխելու համար»[455][459]։
Իսրայելի պաշտպանության բանակի շտաբի պետ Էյալ Զամիրը հեռուստատեսային ելույթում հայտարարել է, որ Իսրայելի բանակը «մոբիլիզացնում է տասնյակ հազարավոր զինվորների և պատրաստվում է բոլոր սահմաններով», և զգուշացրել է, որ «յուրաքանչյուր ոք, ով կփորձի մարտահրավեր նետել մեզ, կվճարի բարձր գին» և որ «դա անդարձելի կետում է»[460]։
Ընդդիմադիր «Եշ Աթիդ» կուսակցության առաջնորդ Յաիր Լապիդը իր «լիակատար աջակցությունն» է հայտնել Իրանի դեմ գործողություններին[461]։
Թել Ավիվ քաղաքը չեղյալ է հայտարարել իր ամենամյա հպարտության շքերթը, որը սովորաբար տասնյակ հազարավոր մասնակիցների է ներգրավում[118]։
Իսրայելի պաշտպանության նախարար Իսրայել Կացը հայտարարել է, որ Իրանը հատել է կարմիր գծերը՝ թիրախավորելով խաղաղ բնակիչներին, և հավելել է, որ դրա համար շատ բարձր գին կվճարեն[462][463]։
Միջազգային կազմակերպություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշը կոչ է արել երկու կողմերին ցուցաբերել առավելագույն զսպվածություն[464]: Նրա խոսնակ Ֆարհան Հաքը հայտարարել է, որ «գլխավոր քարտուղարը դատապարտում է Մերձավոր Արևելքում ցանկացած ռազմական էսկալացիա»[465]:
- Աֆրիկյան միությունը կոչ է արել դադարեցնել հարձակումները և զգուշացրեց միջազգային խաղաղությանը սպառնացող վտանգի մասին[466]։
Եվրամիություն՝ արտաքին քաղաքականության ղեկավար Կայա Կալասը հայտարարել է, որ պատրաստ է աջակցել խաղաղությանը և ռազմական գործողությունների դադարեցմանը[467]։
- Պարսից ծոցի համագործակցության խորհուրդը դատապարտել է հարձակումը և այն անվանել սպառնալիք խաղաղությանը[468]։
- Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությունը հայտարարել է, որ իրենք հետևում են իրավիճակին։ Գլխավոր տնօրեն Ռաֆայել Գրոսսին մեկնաբանել է․ «Ես բազմիցս հայտարարել եմ, որ միջուկային օբյեկտները երբեք չպետք է հարձակման ենթարկվեն՝ անկախ համատեքստից կամ հանգամանքներից, քանի որ դա կարող է վնասել և՛ մարդկանց, և՛ շրջակա միջավայրին» և զգուշացրել է «ռադիոակտիվ արտանետումների դեմ, որոնք կարող են լուրջ հետևանքներ ունենալ հարձակման ենթարկված պետության սահմաններում և դրանից դուրս»[469]։
ՆԱՏՕ-ն Իսրայելի դաշնակիցների համար կարևոր է համարել լարվածության թուլացմանը նպաստելը[467]։
- Իսլամական համագործակցության կազմակերպությունը խստորեն դատապարտել է Իսրայելի հարձակումը Իրանի վրա՝ այն անվանելով Իրանի ինքնիշխանության և միջազգային իրավունքի «կոպիտ խախտում»։ Այն կոչ է արել ՄԱԿ-ին և համաշխարհային հանրությանը վճռականորեն գործել՝ ագրեսիան դադարեցնելու և տարածաշրջանային հետագա անկայունությունը կանխելու համար[470]։
Օտարերկրյա պետություններ |
---|
Այլ կազմակերպություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Իրանական սփյուռք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արտաքսված ընդդիմադիր գործիչներ Իրանի թագաժառանգ Ռեզա Փահլավին, հոլանդա-իրանական իրավաբան Աֆշին Էլիանը և հոլանդացի քաղաքական գործիչ Ուլիս Էլիանն իրենց աջակցությունն են հայտնել Իրանի ռեժիմի տապալմանը Իսրայելի հետ մարտական գործողությունների ֆոնին[567]:
Վերլուծություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]The Jerusalem Post-ը ենթադրել է, որ Իրանի հնարավոր հակահարվածը կարող է ներառել միջնորդական հարձակումներ, բալիստիկ հրթիռներ և անօդաչու թռչող սարքեր, ծովային և «ասիմետրիկ» սպառնալիքներ, երկրից դուրս գտնվող թիրախների վրա հարձակումներ, սովորական զինված ուժեր կամ դիվանագիտական հարձակումներ[568]:
Ըստ Foreign Policy-ի՝ Ամերիկայի դաշնակից երկրների մեծ մասը չի կարողացել ճանաչել իրանական ռեժիմի կողմից ներկայացվող վտանգը, որը ձգտում է «օգտագործել ամերիկյան միամտությունն ու զգուշությունը Թեհրանի օգտին»։ Ըստ թերթի՝ Իսրայելը որոշել է լուծել իրանական սպառնալիքը, որը իսրայելցիները համարում են «գոյություն չունեցող», հարվածել «օձի գլխին» և վերջ դնել իրանական սպառնալիքին[569]:
Թեհրանի համալսարանի հետազոտող Մոհամմադ Էսլամին ենթադրել է, որ պատասխան հարձակմանը աջակցել են Իրանի ներքին քաղաքական կուսակցությունների մեծ մասը, ինչը գրեթե միաձայնություն է, որը չի եղել Իրան-իրաքյան պատերազմից ի վեր[570]:
Ատլանտյան խորհրդի դիվանագետ Դանիել Բ. Շապիրոյի խոսքով՝ Իսրայելի հարձակումները բացահայտել են Իրանի թուլությունը հոկտեմբերի 7-ին Իսրայելի վրա Համասի հարձակումներից հետո՝ պնդելով, որ Իսրայելը հասել է Իրանի լիակատար ներթափանցմանը և ցուցադրել է երկրի մեծ մասում թիրախներին հարվածելու կարողություններ։ «Իրանը երբեք ավելի թույլ չի թվացել, և նրա իմաստալից արձագանքելու կարողությունը կփորձարկվի»,- եզրափակել է նա[571]։
The Daily Telegraph-ի համար մեկնաբանելիս Համիշ դե Բրետոն-Գորդոնը Իսրայելի հարձակումը բնութագրել է որպես «կանխարգելիչ, ճշգրիտ և համակցված հարված», որը «ամբողջովին ջախջախել է» Իրանին և կարող է խաթարել նրա միջուկային հավակնությունները: Նա բարձր է գնահատել գործողության մասշտաբը և բարդությունը՝ այն անվանելով «հարձակում որոշում կայացնող բարձրաստիճան ռազմական և քաղաքական գործիչների վրա» այնպիսի ինտենսիվությամբ, որի նմանը «չի եղել ապրողների հիշողության մեջ»[572]:
Սխալ տեղեկատվություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]BBC Verify-ը հունիսի 21-ին հաղորդել է, որ Իսրայելի կողմից Իրանի վրա հարձակումներից հետո «առցանց տարածվել է ապատեղեկատվության ալիք», այդ թվում՝ արհեստական բանականության կողմից ստեղծված տեսանյութեր, որոնք պարծենում էին Իրանի ռազմական կարողություններով: Իսրայելամետ սոցիալական ցանցերի էջերում տարածվել են նաև իրանական բողոքի ցույցերի և հավաքների հին տեսանյութեր՝ կեղծ պնդելով, որ դրանք ցույց են տալիս Իրանի կողմից Իսրայելի արշավին աջակցության աճը[573]:
Իսրայելի կողմից հունիսի 13-ի հարվածից հետո, Պակիստանի պաշտպանության նախարար Խավաջա Մոհամմադ Ասիֆի, ԻՀՊԿ նախկին գլխավոր հրամանատար Մոհսեն Ռեզայիի և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի արհեստական բանականության կողմից մանիպուլացված տեսանյութերը, որոնք, կարծես թե, նպատակ են ունեցել Պակիստանին ներկայացնել որպես Իրանի հանցակից, տեղադրվել են առցանց և հետագայում տարածվել այնպիսի լրատվամիջոցների կողմից, ինչպիսիք են Daily Mail-ը, հնդկական հակառակորդ լրատվամիջոցները և արաբական լրատվական ցանցերը[574]: The Tehran Times-ը հրապարակել է Veo-ի միջոցով ստեղծված տեսանյութ, որը, ըստ պնդումների, ցույց է տալիս Թել Ավիվի ավերածությունները[575][576]:
Grok-ը՝ xAI-ի կողմից մշակված արհեստական բանականության չաթբոտը, որոշ դեպքերում կեղծ տեսանյութերը կեղծորեն նույնականացրել է որպես պատերազմի իսկական կադրեր[573][575]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նշումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «ԻՐԱՆԻ ԲԱՍԻՋԸ ԲԱՐՁՐԱՑՆՈՒՄ Է ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ, ՍՏԵՂԾՈՒՄ Է ԱՎԵԼԻՆ ՉԵԿԿԵՏՆԵՐ». Iranwire. 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «IDF. Իրանական հրթիռների 80-90%-ը որսացվել է, սակայն հարձակումների ժամանակ զոհվել է 24 իսրայելցի». The Jerusalem Post. 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Կինը մահացել է սրտի կաթվածից՝ Իրանի հրթիռներից թաքնվելիս։ MDA-ն Հայֆայում վիրավորների թիվը հասցրել է 23-ի». The Times of Israel. 20 հունիսի 2025թ.
- ↑ «Israel says drone downed in Iran». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 18.
- ↑ «Iran shoots down Israeli drone, F-35 jet: Reports». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 18.
- ↑ «Իրանը պնդում է, որ խոցել է հինգերորդ իսրայելական F-35-ը». Newz.az. 18 հունիսի 2025թ.
- ↑ «Ըստ տեղեկությունների՝ Իրանը շուտով կհրապարակի գերի վերցված իսրայելական կործանիչի օդաչուների լուսանկարները». 2025 թ․ հունիսի 18.
{{cite news}}
: Unknown parameter|աշխատանք=
ignored (օգնություն) - ↑ «ՀՕՊ շտաբ. Իրանի կողմից ոչնչացվել է ավելի քան 60 իսրայելական ԱԹՍ և հրթիռ». Իրանի առաջին էջ. 2025 թ․ հունիսի 18.
- ↑ «Քանի՞ ենթադրյալ Մոսադի գործակալ է ձերբակալել Իրանը և որտե՞ղ». The National. 2025 թ․ հունիսի 19.
- ↑ «Իրանը մահապատժի է ենթարկել Մոսադի գործակալի լրտեսության համար, ևս 2 մարդ ձերբակալվել է». The Siasat Daily. 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «Third F-35 fighter jet downed in Iranian territory, two Israeli pilots now in custody». Tehran Times. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ 12,0 12,1 «Հաղորդագրություն. Իսրայելի անակնկալ հարձակման ժամանակ զոհվել է առնվազն 430 իրանցի քաղաքացիական անձ». Al Jazeera English. 21 հունիսի 2025թ.
- ↑ 13,0 13,1 «Իսրայելի հարձակումների հետևանքով Իրանի վրա զոհվել է առնվազն 639, վիրավորվել՝ ավելի քան 1,320: Իրավապաշտպան խումբ». Al Jazeera English. 19 հունիսի 2025թ. Վերցված է 19 հունիսի 2025թ.-ին.
- ↑ «Իսրայելը ուրբաթ օրվանից ի վեր Իրանից խոցել է 480 անօդաչու թռչող սարք, հայտնում է Իսրայելի պաշտպանության բանակը». The Times of Israel. 19 հունիսի 2025թ.
- ↑ Fabian, Emanuel (17 հունիսի 2025թ.). «Իսրայելը կհասնի իր նպատակներին Իրանի դեմ մեկ կամ երկու շաբաթվա ընթացքում, ասում են ԻՊ պաշտոնյաները». The Times of Israel.
- ↑ «Իսրայելական բանակը պնդում է, որ ոչնչացրել է Իրանի հրթիռային կայանքների 30%-ը». Al Jazeera English. 16 հունիսի 2025թ.
- ↑ Fabian, Emanuel (18 հունիսի 2025թ.). «Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարում է, որ Քերմանշահի ավիաբազայում ռմբակոծել է իրանական AH-1 5 ուղղաթիռ». The Times of Israel.
- ↑ Fabian, Emanuel (18 հունիսի 2025թ.). «Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտարարում է, որ ոչնչացրել է ևս երեք իրանական ռազմական ուղղաթիռ». The Times of Israel.
- ↑ «Իրանի մասին նորությունների հատուկ զեկույց, 2025 թվականի հունիսի 18, երեկոյան հրատարակություն». Պատերազմի ուսումնասիրության ինստիտուտ. 2025 թվականի հունիսի 18.
- ↑ Rogoway, Tyler (16 հունիսի 2025թ.). «Իրանական F-14 «Պարսկական տոմկատները» ոչնչացվել են Իսրայելի ավիահարվածի հետևանքով». TWZ.
- ↑ «Իրանական հրթիռները ստիպել են տարհանել 3,800 մարդու Իսրայելում». Anadolu Agency. 18 հունիսի 2025թ.
- ↑ «Իսրայելը հայտնում է 24 զոհի և 800 վիրավորի մասին Իրանի հարվածների հետևանքով, քանի որ պատերազմը մտնում է վեցերորդ օրը». Իսրայելի կառավարության մամուլի գրասենյակ TPS-ի միջոցով. 18 հունիսի 2025թ. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «Իրանական հրթիռները սպանել են 24 մարդու, վիրավորել ավելի քան 800-ի». Հրեական լրատվական սինդիկատ (JNS). 2025 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «Իրանական հրթիռները ստիպել են տարհանել 3800 մարդու Իսրայելում». USMuslims. 2025 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «Իրանի հետ հակամարտության պատճառով ավելի քան 8000 իսրայելցի անօթևան է մնացել. Հաշվետվություն». Al Jazeera English. 20 հունիսի 2025թ.
- ↑ «Իրավունքների պաշտպանության խումբն ասում է, որ արևմտյան Սիրիայում կին է զոհվել, հավանաբար իրանական անօդաչու թռչող սարքի պատճառով». The Times of Israel. 16 հունիսի 2025թ.
- ↑ Husseini, Rana (14 հունիսի 2025թ.). «Իրբիդում առարկայի ընկնելուց հինգ մարդ վիրավորվել է — PSD». Jordan Times (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Իսրայելը պնդում է, որ Եմենից արձակված հրթիռը ընկել է Հեբրոնում։ առնվազն 5 պաղեստինցի վիրավորվել է». The Straits Times. 2025 թ․ հունիսի 14.
- ↑ «Ի՞նչ է հայտնի Իսրայելի կողմից Իրանին հասցված հարվածների մասին». factor.am. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Netanyahu Says Operation 'Rising Lion' Will Last 'as Many Days as It Takes'». The Wall Street Journal.
- ↑ «Israel launches Operation Rising Lion to target Iran's nuclear threat». The Jerusalem Post. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ 32,0 32,1 Iran's state TV footage shows residential building in Tehran damaged by Israeli strike (News) (անգլերեն). Associated Press. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Israel attacks Iran's nuclear and missile sites with explosions heard across Tehran. Live updates here». CTVNews (անգլերեն). The Associated Press. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Iran Primer: Iran and the Palestinians». PBS. Public Broadcasting Service (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ Litvak, Meir (2017), McElligott, Anthony; Herf, Jeffrey (eds.), «Iranian Antisemitism and the Holocaust», Antisemitism Before and Since the Holocaust: Altered Contexts and Recent Perspectives (անգլերեն), Cham: Springer International Publishing, էջ 209, doi:10.1007/978-3-319-48866-0_9, ISBN 978-3-319-48866-0, Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին
- ↑ Kingsley, Patrick; Boxerman, Aaron; Fassihi, Farnaz (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel Launches Attack on Iran as Tehran Scrambles Jets: Live Updates». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Explosions heard in Natanz, home to key nuclear site, says Iranian state television». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «مرگ سردار سلامی و تنی چند از فرماندهان سپاه» [Death of General Salami and several IRGC commanders]. IRNA (պարսկերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 39,0 39,1 «Iran's Revolutionary Guard commander Hossein Salami killed in Israeli strike, says Iranian state media». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Hossein Salami, Head of Iran's Islamic Revolutionary Guard Corps, Killed in Israel's Attack». WSJ (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 41,0 41,1 «Military chief Mohammed Bagheri possibly killed in Israel strike on Iran». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 42,0 42,1 «Iran state media names two nuclear scientists killed in Israeli strike». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 43,0 43,1 «Iran State Media Says Civilians Killed In Israel Strikes On Tehran». barrons (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Trump says Iran and Israel agree to a ceasefire». Reuters (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ Atwood, Kylie; Regan, Helen (2025 թ․ հունիսի 23). «Iranian foreign minister says there's currently no agreement on a ceasefire with Israel». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «3 people killed in missile strike in southern Israel, Israel's emergency services says». CNN. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Iran's alarming nuclear dash will soon test Donald Trump». The Economist. ISSN 0013-0613. Վերցված է 2025 թ․ փետրվարի 23-ին.
- ↑ «UN nuclear watchdog finds Iran in non-compliance with its obligations». Euro News. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ Salem, Mostafa; Pleitgen, Frederik (2025 թ․ հունիսի 12). «Iran threatens nuclear escalation after UN watchdog board finds it in breach of obligations». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ 50,0 50,1 50,2 Fassihi, Farnaz (2025 թ․ հունիսի 14). «A Miscalculation by Iran Led to Israeli Strikes' Extensive Toll, Officials Say». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Opinion | One Iranian Miscalculation After Another». WSJ (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Stanley-Becker, Isaac; Harris, Shane (2025 թ․ հունիսի 13). «How Israel Executed Its Surprise Assault on Iran». The Atlantic (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Borger, Julian (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel launches strikes on 'dozens' of targets in Iran, targeting nuclear program». The Guardian. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Liebermann, Oren; Diamond, Jeremy; Regan, Helen; Gan, Nectar; Lau, Chris; Izso, Lauren; Michaelis, Tamar; Blackburn, Piper Hudspeth; Atwood, Kylie; Treene, Alayna; Mogul, Rhea (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel strikes Iran nuclear sites and military leadership as Middle East braces for retaliation». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 55,0 55,1 55,2 55,3 55,4 55,5 «IDF strikes Iran nuclear targets, military commanders». The Jerusalem Post. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ ԹՎԵՐ 23 | ՆՎԱԱ Աստվածաշունչ | YouVersion.
- ↑ Lidor, Canaan (2025 թ․ հունիսի 13). «iranian opposition calls to overthrow the mullahs». JNS.
- ↑ 58,0 58,1 Lubell, Maayan; Hafezi, Parisa; Holland, Steve (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel hits Iran nuclear and missile facilities, appears to block retaliation». Reuters (անգլերեն).
- ↑ Strobel, Warren P.; Hudson, John; DeYoung, Karen; Shih, Gerry; Balousha, Hazem; Bisset, Victoria; Ledur, Júlia; Shapiro, Leslie (2025 թ․ հունիսի 12). «Israel strikes Iran, as Trump officials say no U.S. military support». The Washington Post (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0190-8286.
- ↑ 60,0 60,1 Talia Lakritz (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel targeted Iran's nuclear program with F-35I Adir stealth fighter jets that cost $44,000 per hour to fly». Business Insider. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Reddy, Ria; Campa, Kelly; Borens, Avery; Moore, Johanna; Carl, Nicholas; Parry, Andie; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00pm ET». Critical Threats Project. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 63,0 63,1 63,2 Israel Defense Forces (2025 թ․ հունիսի 13). «צה״ל תקף את אתר העשרת האורניום הגדול ביותר באיראן במרחב נטנז» (Post on 𝕏). 𝕏 (Hebrew). @idfonline. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 64,0 64,1 Grossi, Rafael (2025 թ․ հունիսի 13). «Director General Grossi's Statement to UNSC on Situation in Iran». Vienna: International Atomic Energy Agency. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Reddy, Ria; Campa, Kelly; Borens, Avery; Moore, Johanna; Carl, Nicholas; Parry, Andie; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00pm ET». Critical Threats Project. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ 67,0 67,1 Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ 69,0 69,1 Rezaei, Ben; Reddy, Ria; Campa, Kelly; Borens, Avery; Moore, Johanna; Carl, Nicholas; Parry, Andie; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00pm ET». Critical Threats Project. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ 70,0 70,1 70,2 Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ 71,0 71,1 Rezaei, Ben; Reddy, Ria; Campa, Kelly; Borens, Avery; Moore, Johanna; Carl, Nicholas; Parry, Andie; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00pm ET». Critical Threats Project. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Fassihi, Farnaz (2025 թ․ հունիսի 13). «NEWS: Israel has resumed attacks on Iran. Fordo, one of the main underground nuclear sites, is now under attack. Natanz has also been badly damaged in the strikes. Multiple locations in Tehran also report explosions» (Post on 𝕏). 𝕏. The New York Times. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Gambrell, Jon; Lidman, Melanie; Frankel, Julia (2025 թ․ հունիսի 14). «Israel strikes Iran's nuclear sites and kills top generals. Iran retaliates with missile barrages». AP News. Dubai, United Arab Emirates: Associated Press. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Parry, Andie; Rezaei, Ben; Borens, Avery; Campa, Kelly; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Morning Edition». Critical Threats Project. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ 75,0 75,1 «Israel wipes out strategic Iranian airport in fresh round of strikes». Ynetnews (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 76,0 76,1 «Videos show impact of Tabriz airport strike». The Washington Post. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ 79,0 79,1 79,2 79,3 Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ 80,0 80,1 Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Taghvaee, Babak (2025 թ․ հունիսի 13). «Another image of a missile strike on the ammunition depot of the 29th Nabi Akram Division of the #IRGC Land Forces in #Kermanshah, west of #Iran» (Post on 𝕏). 𝕏. @BabakTaghvaee1. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Naftali, Hananya (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel attacked a site in the Hamadan province that serves as a command center for all of Iran's air defense systems». 𝕏 (Formerly Twitter). @HananyaNaftali. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Reddy, Ria; Campa, Kelly; Borens, Avery; Moore, Johanna; Carl, Nicholas; Parry, Andie; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00pm ET». Critical Threats Project. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Reddy, Ria; Campa, Kelly; Borens, Avery; Moore, Johanna; Carl, Nicholas; Parry, Andie; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00pm ET». Critical Threats Project. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ David, Colin (2023 թ․ հուլիսի 2). «The Underground IRGC Missile Bases in Kermanshah». Alma Research and Education Center. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Intel, Evergreen (2025 թ․ հունիսի 13). «This is the Kermanshah Underground Facility (UGF) at 34.368586, 47.236778 POV starts around 34.35011, 47.22774». 𝕏. @vcdgf555. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Macales, Ben Tzion (2025 թ․ հունիսի 13). «הצלחתי לעשות גאו-לוקציה של תיעוד הסיכול של המוסד . האירוע התרחש בבסיס הגנה אווירית דרומית לטהראן: 35.3094444, 51.1388889» (Post on 𝕏). 𝕏 (Hebrew). @BenTzionMacales. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Fabian, Emanuel (Mannie) (2025 թ․ հունիսի 13). «The Mossad spy agency reveals footage showing its actions against Iranian air defenses and ballistic missile launchers in Iran this morning». 𝕏. @manniefabian. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Reddy, Ria; Campa, Kelly; Borens, Avery; Moore, Johanna; Carl, Nicholas; Parry, Andie; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00pm ET». Critical Threats Project. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 96,0 96,1 OSINTdefender (2025 թ․ հունիսի 13). «IRGC missile launch sites near the city of Tabriz in Northwestern Iran were heavily targeted earlier by Israel» (Post on 𝕏). 𝕏. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 97,0 97,1 Parry, Andie; Rezaei, Ben; Borens, Avery; Campa, Kelly; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Morning Edition». Critical Threats Project. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 99,0 99,1 99,2 99,3 99,4 Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Hinz, Fabian (2025 թ․ հունիսի 14). «And another hit: Ballistic missile site near Bidganeh likely associated with medium-range liquid propellant systems». 𝕏. @fab_hinz. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Campa, Kelly; Morrison, Nidal; Reddy, Ria; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 15). «Iran Update Special Report, June 15, 2025, Morning Edition». Critical Threats Project. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel (2025 թ․ հունիսի 14). «The Israeli Air Force bombed the Shahran oil depot near Tehran a short while ago». Twitter|𝕏. The Times of Israel. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Campa, Kelly; Morrison, Nidal; Reddy, Ria; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 15). «Iran Update Special Report, June 15, 2025, Morning Edition». Critical Threats Project. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ 104,0 104,1 Fassihi, Farnaz (2025 թ․ հունիսի 14). «Two Major Energy Facilities in Tehran Hit in Israeli Strikes». The New York Times. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Campa, Kelly; Morrison, Nidal; Reddy, Ria; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 15). «Iran Update Special Report, June 15, 2025, Morning Edition». Critical Threats Project. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Gómez, Martín González; Shaver, Julie Walton; Robles, Pablo; Wood, Daniel; Granados, Samuel; Erden, Bora; Browne, Malachy (2025 թ․ հունիսի 13). «Maps and Photos: Israel's Strikes and Iran's Missile Retaliation». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ 108,0 108,1 108,2 108,3 Parry, Andie; Carl, Nicholas; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025». ISW Press. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Sardarizadeh, Shayan (2025 թ․ հունիսի 12). «THREAD: Verified videos of the aftermath of Israeli strikes on Iran Smoke rising from One Holding Tower near Vanak Square, north Tehran. Location: 35.757317, 51.414993». 𝕏 (Formerly Twitter).
- ↑ Campa, Kelly; Morrison, Nidal; Reddy, Ria; Ganzeveld, Annika (2025 թ․ հունիսի 15). «Iran Update Special Report, June 15, 2025, Morning Edition». Critical Threats Project. Washington, D.C.: Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel (2025 թ․ հունիսի 15). «Extensive strikes in Tehran after IDF warns Iranians near arms plants to evacuate». The Times of Israel. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Israel has so far carried out 5 waves of strikes in Iran, military official says». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «IDF: 200 aircraft involved in opening strikes on Iran, with several top officials killed». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 114,0 114,1 «Mossad set up drone base in Iran; UAVs were activated overnight to strike surface-to-surface missile launchers aimed at Israel». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Fassihi, Farnaz (2025 թ․ հունիսի 14). «A Miscalculation by Iran Led to Israeli Strikes' Extensive Toll, Officials Say». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ 116,0 116,1 «Israel begins preemptive strike against Iran, defense minister says; sirens wail across Israel». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Live - 'Rising Lion': Israel launches open-ended attack on Iran's nuclear program». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 118,0 118,1 118,2 118,3 «Live updates: Israel strikes Iran's nuclear sites, killing top military leaders and scientists». AP News (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Guzman, Chad (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Vows 'Painful' Response After Israeli Attack». Time Magazine (անգլերեն).
- ↑ «Explosions heard in Natanz, home to key nuclear site, says Iranian state television». The Times of Israel. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ «Live - Israel attacks Iran, Revolutionary Guards chief killed». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «آخرین اخبار از حمله اسرائیل به ایران؛ آمادهباش گسترده در منطقه اعلام شد» [Latest news on Israel's attack on Iran; widespread alert declared in the region]. Shargh (պարսկերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Iran reports fresh explosions in Tabriz; adviser to Khamenei said injured in early strikes». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Loud explosion reported near Noje airbase in Hamadan». Apa.az.
- ↑ «Explosions rock airbase in Hamedan city, western Iran: local media». China Daily. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Two explosions hit areas near Iran's Fordo nuclear site - IRGC outlet». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Israeli military says it struck 2 Iranian air force bases and "dismantled" one of them». CNN (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ 128,0 128,1 Kelly, Kieran; Cleave, Iona; Bodkin, Henry; White, Josh; Stringer, Connor; Coen, Susie (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel-Iran latest: Hidden Iranian nuclear site targeted in fresh attack». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Iran claims to have shot down at least 2 Israeli planes in Iranian airspace». CNN (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «BREAKING Iran claims to have shot down Israeli fighter jets and captured a female pilot».
- ↑ Fabian, Emanuel (2025 թ․ հունիսի 13). «IDF denies Iranian state media report claiming Tehran downed pair of Israeli fighter jets». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Liebermann, Oren; Diamond, Jeremy; Regan, Helen; Gan, Nectar; Lau, Chris; Izso, Lauren; Michaelis, Tamar; Blackburn, Piper Hudspeth; Atwood, Kylie; Treene, Alayna; Mogul, Rhea (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel strikes Iran nuclear sites and military leadership as Middle East braces for retaliation». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Iran launches 100 drones on Israel: Army spokesman». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Over 100 drones launched by Iran; air force begins shooting them down outside Israel's borders». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ LIVE: Israel launches ‘major strike’ on Iran’s military, nuclear sites
- ↑ 136,0 136,1 «3 Injured in Jordan by Unspecified Falling Object». Asharq Al-Awsat (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Blast reported at Tehran's Mehrabad Airport; 2 projectiles said to hit area». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14.
- ↑ «Israeli airstrikes continue in Tehran and Isfahan, videos show». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14.
- ↑ «Iran launches fresh wave of attacks on Israel, two killed: Reports». Al Arabiya (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14.
- ↑ Fabian, Emanuel. «'The way to Tehran has been paved': IDF chiefs say Air Force to begin operating freely over Iranian capital». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «IDF spokesperson: Israel bombed underground Iranian facility storing dozens of missiles». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Iran confirms two more senior generals killed in Israeli strikes». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). AFP. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Third F-35 fighter jet downed in Iranian territory, two Israeli pilots now in custody». Tehran Times. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Iran says Israel has attacked two gas field». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Iran's biggest gas refinery still on fire despite official denial». www.iranintl.com (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Fire halts 12 million cubic meters of gas production at South Pars Phase 14». www.iranintl.com (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Israeli attacks affect 18 of Iran's 31 provinces, Red Crescent says». www.iranintl.com (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Israel and Iran trade fire – what you need to know». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Gasoline and oil depots in western Tehran hit by Israeli airstrikes». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Israeli airstrikes hit SPND building in Tehran - Tasnim». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «IDF: Dozens of rockets fired by Iran in previous barrage, some of them downed». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Reports say seven hurt, including one mildly, in latest Iranian missile barrage». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Two medics lightly hurt after ambulance hit by shrapnel in Iranian missile attack». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 154,0 154,1 «At least 2 killed in Iranian missile strike on central Israel city». Ynetnews (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Liebermann, Oren; Diamond, Jeremy; Regan, Helen; Gan, Nectar; Lau, Chris; Izso, Lauren; Michaelis, Tamar; Blackburn, Piper Hudspeth; Mogul, Rhea (2025 թ․ հունիսի 13). «Live updates: Israel attacks Iran, explosions in Tel Aviv and Tehran, US position». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Several people hurt, number of homes heavily damaged by Iranian missile hit». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «MDA spokesperson says one killed, 19 hurt in direct Iran missile impact». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Israelis describe fear and chaos as Iranian missiles slam into central Israel homes». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Iran fired some 200 ballistic missiles at Israel in several barrages since last night, IDF says». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Missile debris falls in S. Syria as regional tensions escalate; Damascus halts flights». Xinhua (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Levitt, Matthew (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel Strikes Iran: Initial Assessments from Washington Institute Experts». The Washington Institute for Near East Policy (անգլերեն).
- ↑ 162,0 162,1 162,2 Fabian, Emanuel. «Five killed near Haifa as Iranian missile barrage targets northern Israel». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «Woman killed, 13 people hurt, after Iranian missile hits home in Tamra, near Haifa». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ 164,0 164,1 «Five Israelis, including mother and two daughters, killed in barrage on North». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Oil depot Tehran and Haifa oil refinery targeted in attacks». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Iranian missile attacks damage Haifa oil refinery and Rehovot university buildings». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Live - Israel warns civilians near Iranian military sites to evacuate». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «10 dead, 200 injured in Iranian barrages; IDF warns Iranians near arms plants to evacuate». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Video shows smoke rising from Iranian Ministry of Justice». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «In 'most distant strike,' Israeli Air Force bombs Iranian plane at Mashhad Airport in northeast Iran». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Iran turns to mediators to reach ceasefire, prevent Israeli strikes». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Iran says it arrested 2 Mossad operatives». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 15.
- ↑ 173,0 173,1 Ebrahim, Nadeen (2025 թ․ հունիսի 15). «Live updates: Israeli death toll rises as conflict rages with Iran». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Netanyahu says Israel killed IRGC intelligence chief and his deputy». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Initial reports indicate impacts in Bat Yam, Rehovot, Ramat Gan from Iran missiles». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ 176,0 176,1 «9 dead, including 3 children, in Iranian missile strike on Bat Yam apartment building». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 15.
- ↑ «Death toll in Iranian missile impact on Bat Yam building rises to 3». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Some 200 injured in overnight missile strikes – MDA». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ Yeung, Jessie; Harvey, Lex; Tanno, Sophie; Picheta, Rob; Danaher, Caitlin; Ebrahim, Nadeen; McCluskey, Mitchell; Hallam, Jonny; Tawfeeq, Mohammed (2025 թ․ հունիսի 15). «Israel and Iran broaden attacks as conflict enters fourth day». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Israel says Iran missiles intercepted; Tehran says car bombs detonated». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
- ↑ «Iran missile debris hits Palestinian West Bank city near Abbas home». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ 182,0 182,1 «Iran renews missile attacks on Israel, killing 4 and wounding dozens». AP News (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ 183,0 183,1 «מטח קטלני מאיראן והרס עצום: 5 נהרגו בפ"ת ובני ברק, לכודים בחיפה ועשרות נפגעים». Ynet (եբրայերեն). 2025 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Iran strikes Tel Aviv and Haifa as Israel conflict enters fourth day». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 16. ISSN 0261-3077. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Israeli strikes reported in Parchin, where nuke research site was said to be destroyed in October». The Times of Israel.
- ↑ «Iran executes alleged Mossad spy». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 16.
- ↑ «Israeli army claims it destroyed 30% of Iran's missile launchers». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 16.
- ↑ 188,0 188,1 Eugenia, Yosef; Harvey, Lex; Yeung, Jessie; Radford, Antoinette; Edwards, Christian; Salem, Mostafa; Chowdhury, Maureen (2025 թ․ հունիսի 16). «Live updates: Israel and Iran broaden attacks in fourth day of conflict». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Netanyahu doesn't rule out Khamenei assassination: 'It's going to end the conflict'». Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Israeli Air Force hits arms convoy between Tehran and Qom». The Times of Israel.
- ↑ «Israeli army accuses Iran's armed forces of using state broadcaster». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 16.
- ↑ «Israel is 'the biggest enemy of truth', says Iran after IRIB attack». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 16.
- ↑ «Live blog June 16». Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 16.
- ↑ «IDF says it's attacking missile launchers in western Iran». The Times of Israel.
- ↑ «IDF drone hits two of Iran's F-14 fighter jets in a Tehran airbase». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Iranian media say F-35 shot down». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 16.
- ↑ «הותר לפרסום: חוסלו 4 בכירים במשמרות המהפכה». סרוגים (եբրայերեն). 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «BOOM! Israel eliminates 4 top Iranian intelligence officials; Is Khamenei the next target?». The Economic Times (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Iran strikes Tel Aviv and Haifa as Israel conflict enters fourth day». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 16. ISSN 0261-3077. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ 200,0 200,1 «Eight killed, hundreds hurt in overnight Iranian missile strikes on central Israel, Haifa». Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 16.
- ↑ «Death toll in Israel rises to 8: Report». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Body of elderly man pulled from rubble in Bnei Brak». The Times of Israel.
- ↑ «Iranian strike forces partial shutdown of Haifa oil refinery». The Wall Street Journal. 2025 թ․ հունիսի 16.
- ↑ «All facilities at Haifa oil refinery shut down after deadly Iran missile strike». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 17. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Israel 'thought this was going to be easy' like 'bombing refugees in tents'». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Israel says 24 killed in total in Iranian missile strikes». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ Eugenia, Yosef; Harvey, Lex; Yeung, Jessie; Radford, Antoinette; Edwards, Christian; Salem, Mostafa; Chowdhury, Maureen (2025 թ․ հունիսի 16). «Live updates: Israel and Iran broaden attacks in fourth day of conflict». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ «Drone aimed at US consulate in Erbil downed - report». The Times of Israel.
- ↑ Fabian, Emanuel (2025 թ․ հունիսի 16). «8 killed, nearly 300 injured as Iranian ballistic missiles strike central Israel, Haifa». Times of Israel.
- ↑ «Everyone Should Immediately Evacuate Tehran, Says Trump Amid Fierce Fighting». NDTV. Reuters. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ Cornwell, Alexander; Hafezi, Parisa; Cornwell, Alexander (2025 թ․ հունիսի 17). «Trump urges Tehran evacuation as Iran-Israel conflict enters fifth day». Reuters (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «IDF kills Iranian commander Ali Shademani, showcasing intel. superiority». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ Yeung, Jessie; Harvey, Lex; Lau, Chris; Michaelis, Tamar; Khadder, Kareem (2025 թ․ հունիսի 17). «Live updates: Israel and Iran trade strikes on fifth day of conflict». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ Emanuel, Fabian. «Israel says it took out new top Iranian military commander, after killing predecessor». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Israel launches 'extensive strikes' on west Iran». Al Arabiya (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ Rogoway, Tyler (2025 թ․ հունիսի 16). «Iranian F-14 'Persian Tomcats' Obliterated In Israeli Airstrike». The War Zone (ամերիկյան անգլերեն).
- ↑ «Israel says conducted 'extensive strikes' in Iran's west». BSS News. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ «Three killed in Israeli attack on Iran's Isfahan». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ «Cyberattack 'disrupts' Iranian state-owned bank». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ «Hacktivist group claims cyberattack on Iran's Bank Sepah». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 17. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Hackers hit Iran's Bank Sepah, disrupt services nationwide». JNS (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 17. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Cyberattack targets Iran's Sepah Bank, disrupting services, gas stations». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 17. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «UN nuclear watchdog says Iran's underground Natanz site hit during Israel strikes». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). AFP. 2025 թ․ հունիսի 17. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Israeli jets complete wave of airstrikes on Iranian missile launchers, says IDF». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Iran claims to shoot down 28 'hostile aircraft'». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ Fabian, Emanuel. «60 Israeli jets carrying out 'extensive wave of strikes' on Iran, says IDF spokesman». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Israel strikes 12 Iranian missile storage and launch sites, says IDF». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «Iranian missiles impact central Israel in morning barrage, injuring 5». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ Yeung, Jessie; Harvey, Lex; Lau, Chris; Michaelis, Tamar; Khadder, Kareem; Radford, Antoinette; Kemp, Olivia; Chowdhury, Maureen; Hamond, Elise (2025 թ․ հունիսի 17). «June 17, 2025 – Israel-Iran conflict». CNN World. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «Bus in central Israel on fire after Israeli attack: Report». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ «Blasts over Jerusalem, Tel Aviv after Iran missile warning». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ Fabian, Emanuel. «Around 30 drones shot down overnight, IDF says». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Iran's IRGC says it targeted Israeli army centre, Mossad operations hub». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ Fabian, Emanuel. «Iran launching smaller salvos of missiles due to Israel diminishing its capabilities — IDF». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Iran Update Special Report, June 17, 2025, Morning Edition». Institute for the Study of War.
- ↑ Balmer, Crispian; Holland, Steve; Hafezi, Parisa (2025 թ․ հունիսի 18). «Thousands flee Tehran, source says Trump's options include joining Israel in strikes». Reuters (անգլերեն).
- ↑ «Tehran downs first Israeli drone in Iranian territory, IDF confirms». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «Israel says drone downed in Iran». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 18.
- ↑ Yeung, Jessie; Harvey, Lex; Lau, Chris; Radford, Antoinette; Chowdhury, Maureen; Hammond, Elise; Sangal, Aditi; Powell, Tori B.; Kemp, Olivia (2025 թ․ հունիսի 17). «Live updates: Israel-Iran conflict, Trump weighs US options on sixth day». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ Clinton, Jane; Lamb, Kate (2025 թ․ հունիսի 18). «Israel-Iran conflict live: Thousands flee Tehran after fresh wave of strikes as Trump calls for 'unconditional surrender'». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077.
- ↑ «Israel is running low on arrow missile interceptors, WSJ reports». The Times of Israel.
- ↑ «Explosion heard in Tehran as Israel launches a new wave of airstrikes». Euronews. 2025 թ․ հունիսի 18.
- ↑ «IDF conducts fresh strikes in area of Tehran». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «Katz says latest Tehran strike destroyed Iran internal security HQ». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «Iran shoots down Israeli drone, F-35 jet: Reports». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 18.
- ↑ Fabian, Emanuel. «Zamir says IDF learned lessons from Oct. 7: 'We are preventing threats'». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «In Persian message, IDF says worried Iranians should contact the Mossad». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «IAF continues to strike Tehran, targeting police HQ and centrifuge production sites». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «IDF says jets hit 20 nuclear and weapons production sites in Tehran». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «3 Iranian drones intercepted over Israel by air force overnight, military confirms». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «IDF says about 20 out of 400 Iranian missiles struck in urban areas; casualties far below prewar estimates». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel (2025 թ․ հունիսի 18). «Medics say no immediate reports of impacts in urban areas; IDF says small number of missiles fired». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «Latest Iranian attack consisted of just one missile that was intercepted». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «IRGC claims long-range Sejjil missile targets Israel in latest strike; France prepares to evacuate citizens». Ynetnews (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «Medics say one person lightly wounded as a fragment of Iranian missile hits car». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 18. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 18-ին.
- ↑ «Israel-Iran conflict may last only as long as their missiles hold out». The Washington Post. 2025 թ․ հունիսի 17.
- ↑ Hinz, Fabian (2025 թ․ հունիսի 18). «Israel's attack and the limits of Iran's missile strategy». IISS.
- ↑ «Iranian ballistic missile salvos getting smaller». Fox News (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 17. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «Iran launching smaller salvos of missiles due to Israel diminishing its capabilities — IDF». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «IDF says it's conducting airstrikes in Tehran». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «IDF warns Iranians to evacuate area of Arak heavy water reactor». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). AP. 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Iran TV: Israel hits Arak heavy water reactor after evacuation warning, 'no radiation danger'». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «IAEA says 'no radiological effects' after Arak reactor hit». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 19.
- ↑ Fabian, Emanuel. «IDF hits Iran's Arak reactor, nuclear weapons development site, dozens of other targets». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «IDF estimates it has hit two-thirds of Iran's missile launchers — official». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Reuters. 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ 266,0 266,1 «IAF drones struck Iranian soldiers who were repairing ballistic missile launch sites, says IDF». Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 19.
- ↑ Bob, Yonah (2025 թ․ հունիսի 19). «Israeli defense minister threatens to kill Iranian leader Ali Khamenei». The Jerusalem Post (անգլերեն).
- ↑ Fabian, Emanuel. «IDF says public can leave bomb shelters after latest Iran missile salvo». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Israel downs Iranian drone after sirens sound in northern Israel». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «IDF says air force downed another Iranian drone». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Missiles hit Tel Aviv, Ramat Gan and Holon». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Reports of injuries, extensive damage in multiple impact sites following missile attack». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ 273,0 273,1 273,2 «271 people treated in hospitals this morning due to Iranian missile attack, says Health Ministry». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ Livingstone, Helen (2025 թ․ հունիսի 19). «Israel-Iran conflict live: hospital in southern Israel 'extensively damaged' by Iran missile strike». the Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «IDF confirms Iran launched missile carrying fragmenting cluster warhead». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Soroka spokesperson says hospital suffered 'extensive damage,' people wounded». The Times of Israel.
- ↑ «Suspected chemical leak at Soroka hospital following missile strike: See moment of impact and destruction». Ynetnews (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Soroka spokesperson says hospital suffered 'extensive damage,' people wounded». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). AP. 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ Harvey, Lex; Lau, Chris; Sharman, Laura; Sangal, Aditi; Radford, Antoinette (2025 թ․ հունիսի 19). «Live updates: Israel-Iran conflict, ballistic missile attacks, Trump weighs US involvement». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ Coughlan, Joe; Ambrose, Tom; Livingstone, Helen (2025 թ․ հունիսի 19). «Israel-Iran conflict live: Israeli minister says Khamenei 'can no longer be allowed to exist' after hospital strike». the Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Herzog hospital hit by Iranian ballistic missile cares for Israelis of all faiths and our neighbors - the Palestinians». The Times of Israel.
- ↑ «Education minister posts photo of kindergarten yard hit in Iranian barrage». The Times of Israel.
- ↑ Fabian, Emanuel; Summers, Charlie; Bletter, Diana. «Heavy damage, injuries as Iranian missile hits Beersheba hospital; dozens hurt in central cities». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Saar: Iran deliberately targeting civilians and committing war crimes». The Times of Israel.
- ↑ Sokol, Sam. «'Imagine what they'd do with nukes': Politicians react to missile attacks on hospital, cities». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Israel says Iran's supreme leader "cannot continue to exist": Live updates». Newsweek (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «No reports of injuries after Iran fires at least 10 missiles at northern Israel». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «Israel says it struck dozens of military targets in Iran, including nuclear research site». Reuters (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 20. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ 289,0 289,1 Lau, Chris; Sharman, Laura; Watson, Angus (2025 թ․ հունիսի 20). «Live updates: Israel and Iran trade strikes as Trump weighs US involvement». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «Fighter jets destroyed 35 missile launchers, storage sites in Iran this morning, IDF says». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ «Israeli drone strike hits Tehran: Report». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «Senior nuclear scientist killed in targeted Tehran strike». Israel Hayom (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «Nuclear scientist killed in Israeli strike on Tehran: Israeli media». Al Arabiya (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «Israel says it is attacking western, central Iran». Al Arabiya. 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «Thousands march in Tehran against Israeli attacks, US threats». Al Arabiya. 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «Protest marches in Iranian cities double as funeral for those killed in Israeli strikes». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ 297,0 297,1 «Senior Iranian officials join Friday march in Tehran». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «For second day in row, Iran missile hits Beersheba, damaging buildings, wounding 7». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ «Fire erupts near Microsoft office in Israel's Beer Sheva, CNN reports». Reuters. 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ 300,0 300,1 «Iran missile strikes near Beersheba tech park, Microsoft office, Israeli military branch». 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «Israel-Iran War Live Updates: One week since Operation Rising Lion began». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 20. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ https://www.reuters.com/world/middle-east/shipping-company-maersk-temporarily-pauses-haifa-port-calls-2025-06-20/
- ↑ «Some 25 missiles launched in latest Iranian barrage, IDF says». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ «Footage indicates Iran used cluster bomb in Beersheba strike». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ «Iranian missiles fall in Israel: Report». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «Explosions heard over Israeli cities». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 20.
- ↑ «מסגד נפגע במתקפת הטילים על חיפה, אנשי דת ששהו במקום נפצעו - ערוץ 14 | C14». www.c14.co.il (եբրայերեն). 2025 թ․ հունիսի 20. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ «Israel targets Isfahan nuclear site, Qom — Iranian media». Deutsche Welle (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 21.
- ↑ «Israel says 2 Revolutionary Guard commanders killed». Deutsche Welle (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 21.
- ↑ «Teenager killed in Israeli attack on building in Qom». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 21.
- ↑ «Iranian media says nuclear scientist Isar Tabatabai-Qamsheh killed in Israeli strike». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ Lau, Chris; Sharman, Laura; Watson, Angus; Tanno, Sophie; Noor Haq, Sana; Kemp, Olivia; Hammond, Elise; Sangal, Aditi; B. Powell, Tori (2025 թ․ հունիսի 21). «June 20, 2025 – Israel-Iran conflict». CNN News. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ Lau, Chris; Lendon, Brad; Sharman, Laura (2025 թ․ հունիսի 21). «Iran and Israel continue trading strikes, as Iranian official says the US can end the conflict with one call». CNN News. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «Iranian strikes hit Haifa as conflict stretches to eighth day». The Washington Post. 2025 թ․ հունիսի 20. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ Lau, Chris; Sharman, Laura; Watson, Angus; Tanno, Sophie; Noor Haq, Sana; Kemp, Olivia; Hammond, Elise; Sangal, Aditi; B. Powell, Tori (2025 թ․ հունիսի 21). «June 20, 2025 – Israel-Iran conflict». CNN News. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «Israel hits military site in Iran's city of Shiraz: Report». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 21.
- ↑ «LISTEN: Iran sends missiles to Israel; judge orders Mahmoud Khalil release». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 21.
- ↑ «Tel Aviv district building on fire following latest Iranian missile salvo». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 21.
- ↑ Lau, Chris; Sharman, Laura; Watson, Angus; Tanno, Sophie; Noor Haq, Sana; Kemp, Olivia; Hammond, Elise; Sangal, Aditi; B. Powell, Tori (2025 թ․ հունիսի 21). «June 20, 2025 – Israel-Iran conflict». CNN News. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ Lau, Chris; Sharman, Laura; Watson, Angus; Tanno, Sophie; Noor Haq, Sana; Kemp, Olivia; Hammond, Elise; Sangal, Aditi; B. Powell, Tori (2025 թ․ հունիսի 21). «June 20, 2025 – Israel-Iran conflict». CNN News. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «MDA says no injuries found after search of home hit by Iranian drone». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «Police in Cyprus nab terror suspect believed to be surveilling British and Cypriot bases». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «IDF says Iranian drone struck open area in Negev, two others downed over Arava». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «Convicted Mossad spy executed in Iran: Report». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «2 F-5 jets downed, key military sites hit: Israel gives 24-hour recap; shares video of strikes on Iran». The Times of India. 2025 թ․ հունիսի 22. ISSN 0971-8257.
- ↑ «86 wounded by Iranian missile attacks on Israel after US strikes 3 Iran nuclear sites». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 22-ին.
- ↑ Ari, Lior (2025 թ․ հունիսի 21). «Reports: Powerful explosions heard in central and northern Tehran». Ynet News (անգլերեն).
- ↑ «Explosions heard in Bushehr, home to Iran's only nuclear power plant». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «30 Israeli fighter jets strike dozens of targets in four areas of Iran, says military». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «Israel's army says four Iranian regions targeted». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ null (2025 թ․ հունիսի 21). «Update from David E. Sanger». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 22-ին.
- ↑ «Trump says US has bombed Fordo nuclear plant in attack on Iran». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 22-ին.
- ↑ Fassihi, Farnaz (2025 թ․ հունիսի 21). «Live Updates: U.S. Enters War With Iran, Bombing Key Nuclear Sites». The New York Times. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ «Trump: Attacks on Iran 'spectacular success'». NHK World (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «Iran downplays US strikes, says "only two tunnels" damaged at Fordow». Caliber (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ Scharf, Avi (2025 թ․ հունիսի 22). «Satellite images show damage to Iran's underground nuclear site at Fordow». Haaretz (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 22-ին.
- ↑ «Images show damage to the entryways at Iran's Fordow nuclear site after US strikes». Gulf Today (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ Epstein, Jake (2025 թ․ հունիսի 22). «Satellite images show the damage at Iran's deeply buried Fordow nuclear site after massive US strikes». Business Insider (ամերիկյան անգլերեն).
- ↑ «Did Iran move centrifuges before US strike? Satellite images show trucks lined up at Fordow». Business Today (India) (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «Iranian source says enriched uranium moved from Fordow before US strikes». Middle East Eye (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «US joins Israel in attacking Iran, strikes Fordow, Isfahan, Natanz sites». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «IRGC announces every American in region now 'legitimate target'». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ Mackintosh, Thomas (2025 թ․ հունիսի 22). «What we know about US air strikes on Iran's nuclear facilities». BBC News (բրիտանական անգլերեն).
- ↑ «Iran warns of 'everlasting consequences' of US strikes on nuclear sites». Belga News Agency (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «Iran Red Crescent says no deaths in US strikes on nuclear sites». Al Arabiya (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «'Extensive damage' in Tel Aviv, Haifa after missile attack». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ 347,0 347,1 Fabian, Emanuel. «IDF says Haifa impact likely caused by misfired interceptor». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 22-ին.
- ↑ «IRGC says it targeted Israeli airport, bases». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 22.
- ↑ «Iran claims it fired largest missile yet, with 1,500-kilogram warhead, in latest barrage». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 22-ին.
- ↑ «Israeli military targets six Iranian airports, destroys 15 Iranian jets». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 23.
- ↑ Mahmudov, Kamil (2025 թ․ հունիսի 23). «Israel attacks six airfields in western, eastern, central Iran». Report News Agency.
- ↑ «Video shows debris of Israeli drone shot down by Iran». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 23.
- ↑ «Iran executes another suspected Israeli spy: Reports». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 23.
- ↑ «In Tehran, IDF strikes IRGC sites, gate of Evin Prison, 'Destruction of Israel' clock». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Israel hits Basij HQ in Tehran, kills hundreds of IRGC fighters in Iran». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Israel says strikes in Tehran hit Basij HQ, Evin Prison, 'Destruction of Israel' clock». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Israel-Iran live: Blast 'destroys prison gates' as Israeli strikes target 'heart of Tehran'; Iran's supreme leader sends letter to Putin». Sky News (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Israel hits Iranian government targets, including Evin Prison in Tehran». BreakingNews.ie (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ Hafezi, Parisa; Cornwell, Alexander; Cornwell, Alexander (2025 թ․ հունիսի 23). «Israel hits Iran's Evin prison a day after U.S. joins the war». Reuters. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Israel reportedly strikes Iran's Fordow nuclear facility; Iran fires missiles across Israel». Ynet News (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 23.
- ↑ «Iran and Israel trade fresh round of strikes amid heightened tension». Al Arabiya (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 23.
- ↑ Fabian, Emanuel (2025 թ․ հունիսի 23). «IDF says Sunday's Haifa impact not failed interceptor, but undetected Iranian missile». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն).
- ↑ 363,0 363,1 «Missile and drone strikes launched against Israel: IRGC». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 23.
- ↑ «Air raid sirens blare in northern Israel». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 23.
- ↑ «Targeted US Base With Devastating, Powerful Missile Attack: Iran Statement». NDTV News. 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Lynch Baldwin, Sarah; Ott, Haley (2025 թ․ հունիսի 23). «Iran launches missile attack on U.S. base at Al Udeid in Qatar». CBS News. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Qatar says no one was injured in the Iranian attack on base housing US troops». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ Cleave, Iona; Kelly, Kieran; Madadi, Afshin; Stringer, Connor; Riley-Smith, Ben; Zagon, Chanel (2025 թ․ հունիսի 23). «Explosions over Qatar as Iran attacks US base». www.telegraph.co.uk.
- ↑ «Iran's Revolutionary Guards confirm attack on al-Udeid». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 23.
- ↑ «No impact on US base in Qatar and no other sites attacked - report». Sky News. 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Iran launches missile strikes on US base in Qatar». TRT Global. 2025 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Update from Vivian Nereim». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 23. ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Drone attacks Iraq's Taji military base: Report». Al Jazeera English. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Reports of drone attack near Baghdad airport». Al Jazeera English. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ 375,0 375,1 «Attack reported on Iraq's Balad military base». Al Jazeera English. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Iraq's Imam Ali base under attack: Report». Al Jazeera English. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ «Trump says Iran and Israel agree to a ceasefire». Reuters (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ Atwood, Kylie; Regan, Helen (2025 թ․ հունիսի 23). «Iranian foreign minister says there's currently no agreement on a ceasefire with Israel». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ 379,0 379,1 «3 people killed in missile strike in southern Israel, Israel's emergency services says». CNN. 2025 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Live updates: Trump says ceasefire between Israel and Iran 'now in effect'». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Trump, Donald J. (2025 թ․ հունիսի 23). «THE CEASEFIRE IS NOW IN EFFECT. PLEASE DO NOT VIOLATE IT! DONALD J. TRUMP, PRESIDENT OF THE UNITED STATES!». Truth Social.
- ↑ Borger, Julian; Lowell, Hugo; Roth, Andrew (2025 թ․ հունիսի 24). «Fragile Israel-Iran truce appears to hold after Trump's fury at initial violations». The Guardian.
- ↑ Trofimov, Yaroslav; Ward, Alexander; Malsin, Jared; Said, Summer. «How Trump Cajoled Iran and Israel Into a Cease-Fire and Forced Them to Comply». WSJ.
- ↑ Samuels, Ben. «Why Trump dropped an angry verbal bunker-buster bomb on Israel and Netanyahu».
- ↑ «Iran Update Special Report, June 24, 2025, Morning Edition». Institute for the Study of War. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 25-ին.
- ↑ «Israel says Iran's nuclear plans set back 'many years' after US report casts doubt on impact - live updates». BBC News.
- ↑ Ben Ari, Lior; Zitun, Yoav (2025 թ․ հունիսի 24). «Iranian nuclear scientist killed in an IDF targeted strikes; others targeted but their fate is unknown». Ynet. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Nine people killed in Israeli strikes on Iran before ceasefire takes effect: Governor». Al Arabiya (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ 389,0 389,1 Jeyaretnam, Miranda (2025 թ․ հունիսի 24). «Ceasefire Collapses as Israel Accuses Iran of Missile Attack». Time Magazine. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Israel confirms strike on radar system near Tehran». Izvestia. 2025 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «4 killed in Beersheba as Iran fires multiple missile salvos just before agreed-upon ceasefire». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Taha, Jaidaa; Goller, Howard (2025 թ․ հունիսի 24). «Israeli military says it intercepted two drones 'most likely from Iran'». The Times of Israel. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 26-ին.
- ↑ Toomey, Bridget; Truzman, Joe; Roggio, Bill (2025 թ․ հունիսի 24). «Iraqi military bases targeted in overnight strikes just before agreed-upon ceasefire». Long War Journal. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 26-ին.
- ↑ «Live: Israel says Iran has launched more missiles hours after start of ceasefire». Stuff. 2025 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel; Sokol, Sam (2025 թ․ հունիսի 24). «Warned by Trump, Israel hits Iranian radar in mild response to missile fire on north». The Times of Israel. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ MacLellan, Kylie; Suleiman, Farouq; Anagnostopoulos, Christina; Russell, Ros; Yip, Reagan (2025 թ․ հունիսի 24). «Live: Trump says both Israel and Iran violated ceasefire». Reuters. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Motamedi, Maziar; Quillen, Stephen; Sullivan, Rory (2025 թ․ հունիսի 24). «Israeli PM refraining 'from further strikes' on Iran after call with Trump». Al Jazeera English. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Fragile ceasefire appears to hold between Iran and Israel as Trump vents frustration with both sides». AP News. 2025 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Cease-Fire Appears to Hold After Trump Scolds Israel and Iran». The Wall Street Journal. 2025 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «IDF downs Houthi drone from Yemen». Jewish News Syndicate. 2025 թ․ հունիսի 25. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 26-ին.
- ↑ «Iran says 700 arrested for wartime ties with Israel; 3 alleged Mossad agents hanged». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 25. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 25-ին.
- ↑ «Three Kurdish political prisoners executed on charges of espionage for Israel». Hengaw. 2025 թ․ հունիսի 25. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 26-ին.
- ↑ Fabian, Emanuel. «Report: Iran's military chief Bagheri killed in Israeli strike». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «IRGC says ready to respond despite killing of its chief». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Iran's Revolutionary Guards chief killed in Israeli attack - state media». Iran International (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Senior adviser to Ali Khamenei 'critically injured': Report». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Khamenei's top advisor Shamkhani killed in Israeli raid, sources say». Iran International. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Two Iranian nuclear scientists killed in attacks: Tasnim agency». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ Chen, Janice Kai; Rom, Alon; Vinall, Frances; DeYoung, Karen; Balousha, Hazem; Bisset, Victoria; Ledur, Júlia; Shapiro, Leslie; Ovalle, David (2025 թ․ հունիսի 13). «Live updates: Israel strikes Iran; head of Revolutionary Guard killed in Tehran». The Washington Post (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0190-8286. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Mostly women and children among 50 injured in Israeli attack: Report». Al Jazeera. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ 411,0 411,1 «Iran confirms two more senior generals killed in Israeli strikes». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Agence France-Presse. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ MacFarquhar, Neil (2025 թ․ հունիսի 14). «Will the U.S. and Iran Meet for More Nuclear Talks?». The New York Times.
- ↑ «Live updates: Israel strikes Iran's nuclear sites, killing top military leaders and scientists». AP News (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «שלושה הרוגים, 172 פצועים: תגובת הנגד האיראנית גובה מחיר כבד». Walla (Hebrew). 2025 թ․ հունիսի 14.
{{cite news}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Iranian Strikes Kill at Least 8 in Israel as Conflict Enters Fourth Day». The New York Times (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 16. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ Yosef, Eugenia; Harvey, Lex; Yeung, Jessie; Radford, Antoinette; Edwards, Christian; Salem, Mostafa; Chowdhury, Maureen; Hammond, Elise; Sangal, Aditi (2025 թ․ հունիսի 17). «June 16, 2025 - Israel-Iran conflict». CNN World. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Flights suspended at Tehran's main airport». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «After Israel strikes Iran, airlines divert flights, airspace closed». Reuters. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «پروازهای بازگشت حجاج تا اطلاع ثانوی لغو شد». IRNA.
- ↑ «Israeli strike on Iran grounds flights, leaves tens of thousands of Israelis stranded».
- ↑ «Iraq closes airspace, suspends flights at all airports: State media». al-Arabiya (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ. հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ. հունիսի 13-ին.
- ↑ «Embassy urges Chinese in Iran to stay alert after Israeli airstrikes, explosions». South China Morning Post. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ. հունիսի 12-ին.
- ↑ «Embassy urges Chinese in Iran to stay alert after Israeli airstrikes, explosions». South China Morning Post. 2025 թ. հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ. հունիսի 12-ին.
- ↑ «NYPD steps up protection of Jewish, Israeli sites after Iran strikes». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ. հունիսի 13-ին.
- ↑ Regan, Helen (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel hits Iran's nuclear program and military leadership in unprecedented strikes». CNN (անգլերեն).
- ↑ «Elon Musk's Starlink provides internet access to Iran amid war with Israel». News9live (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Frąckiewicz, Marcin (2025 թ․ հունիսի 3). «Why Starlink Keeps Hitting Red Tape Around the World». TS2 Space (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Mark Levin calls on Elon Musk to 'turn on Starlink' for Iranian people». Fox News (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Musk says Starlink will seek exemption from Iranian sanctions». 2022.
- ↑ «Stock market futures fall after Israel attacks Iran: Live updates».
- ↑ «Dow Jones Futures Dive, Crude Oil Spikes As Israel Strikes Iran's Nuclear Facilities». Investor's Business Daily.
- ↑ «Global oil prices soar after Israel attacks Iran».
- ↑ Dareen, Seher; Dareen, Seher (2025 թ․ հունիսի 13). «Oil jumps over 7% after Israel's strikes on Iran». Reuters (անգլերեն).
- ↑ «Israel-Iran conflict: Tel Aviv strikes Tehran's nuclear sites, what we know so far». The Economic Times. 2025 թ․ հունիսի 13. ISSN 0013-0389.
- ↑ https://www.wsj.com/finance/commodities-futures/gold-steady-amid-geopolitical-risks-bfc1e415
- ↑ «European airline stocks tumble after Israel strikes on Iran». The Economic Times. 2025 թ. հունիսի 13. ISSN 0013-0389.
- ↑ Ebrahim, Nadeen (2025 թ. հունիսի 15). «Live updates: Israeli death toll rises as conflict rages with Iran». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ. հունիսի 15-ին.
- ↑ 438,0 438,1 «Iran launches waves of missiles at Israel in response to attacks». Al Jazeera English (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «See moment projectile strikes near key military facility in Tel Aviv». CNN (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14.
- ↑ «Israeli media silent on Iranian strike on Tel Aviv Defence Ministry complex». Al Jazeera English (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Two more victims of Bat Yam missile impact named one thought to still be under rubble». The Times of Israel.
- ↑ «Update from Farnaz Fassihi». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Iran's Supreme Leader: Israel must prepare for 'bitter and painful' fate following attack». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Iran says US will also be responsible for Israel's 'adventure'». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Iran's supreme leader names new IRGC chief». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Top Iranian general Bagheri 'has not been harmed': IRNA». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Iran refuses to continue nuclear talks with US». Report.az. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Crisp, Elizabeth (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran pulls out of nuclear talks with the US». The Hill.
- ↑ 449,0 449,1 «LIVE: Israel launches 'major strike' on Iran's military, nuclear sites». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Langford, Antonia; Hallows, Ruth; White, Josh; Hamblin, Andrea; Bodkin, Henry (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran-Israel latest: Iran threatens to attack British and American bases». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Thousands rally in Tehran calling for retaliation against Israel (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին – via www.youtube.com.
- ↑ «Photos: People gather in Tehran to protest against Israeli attacks». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Sinaiee, Maryam (2025 թ․ հունիսի 13). «'Thank you uncle Netanyahu': some Iranians praise Israeli strikes». Iran International. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Iran Says Imposed Internet Restrictions After Israel Attack». Barron's (ամերիկյան անգլերեն). AFP. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 455,0 455,1 Bodkin, Henry (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran could have built '15 nuclear bombs within days', says Israel after strike». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Israel launched strikes on Iran to 'roll back uranium threat,' Netanyahu says». NBC News. 2025 թ․ հունիսի 12. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «'An immediate operational necessity': Why Israel finally attacked Iran's nuclear facilities». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Live updates: Israel strikes Iran as fears of another war mount». NBC News. 2025 թ․ հունիսի 12. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ «Israel attacks Iran, strikes to continue 'for as many days as it takes'». 1News. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Israeli military chief says army 'mobilising tens of thousands' of soldiers». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Israel attacks Iran's nuclear and missile sites and kills top military officials». The Hindu (Indian English). 2025 թ․ հունիսի 13. ISSN 0971-751X.
- ↑ Zitun, Yoav (2025 թ․ հունիսի 13). «Katz: Iran 'crossed red lines' by targeting civilians, will pay 'very heavy price'». Ynetnews (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 463,0 463,1 463,2 Liebermann, Oren; Diamond, Jeremy; Regan, Helen; Gan, Nectar; Lau, Chris; Izso, Lauren; Michaelis, Tamar; Blackburn, Piper Hudspeth; Mogul, Rhea; Yeung, Jessie; Ebrahim, Nadeen; Salem, Mostafa; Sangal, Aditi; Powell, Tori B. (2025 թ․ հունիսի 13). «Live updates: Israel attacks Iran, explosions in Tel Aviv and Tehran, US position». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «World reacts to Israeli strike on Iran over nuclear activity». Reuters (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «UN chief condemns 'military escalation'». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «African Union says Israel's attacks on Iran a 'serious threat to international peace'». TRT Global (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 467,0 467,1 «How the world is reacting to Israel's attacks on Iran». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «GCC states condemn Israeli occupation attack on Iran, urge de-escalation». KUNA. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ Grossi, Rafael (2025 թ․ հունիսի 13). «Director General Grossi's Statement to UNSC on Situation in Iran». Vienna: International Atomic Energy Agency. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Guldogan, Diyar (2025 թ․ հունիսի 14). «OIC condemns Israeli strikes on Iran, calls for international action to 'stop' them». Anadolu Agency. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «چه کشورهایی تجاوز اسرائیل به خاک ایران را محکوم و چه کشورهایی حمایت کردند؟». TABNAK.
- ↑ @Algeria_MFA (June 13, 2025). «#بيان وزارة الشؤون الخارجية 🇩🇿» (Թվիթ) – via Թվիթթեր.
- ↑ Ruiz, Iván (2025 թ․ հունիսի 13). «Javier Milei criticó a Irán y defendió a Israel, en pleno conflicto bélico en Medio Oriente» [Javier Milei criticized Iran and defended Israel in the midst of a military conflict in the Middle East]. La Nación (իսպաներեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «The unilateral attack against #Iran is deeply concerning. Taking place especially ahead of the next round of negotiations, it endangers the peaceful efforts as well as overall regional stability & global peace». Armenian MFA. 2025 թ․ հունիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ McIlroy, Tom; Dhanji, Krishani (2025 թ․ հունիսի 13). «Albanese calls for dialogue and says escalation 'concerning' after Israel launches attacks on Iran». The Guardian (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Pal, Alasdair; Pal, Alasdair (2025 թ․ հունիսի 13). «Australia 'alarmed' by escalation between Israel and Iran». Reuters (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «No:239/25, Statement on the Israeli-Iranian escalation». Republic of Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Bahrain condemns Israeli Attack on Iran». Ministry of Foreign Affairs (Bahrain). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Bangladesh concerned over Israeli attack on Iran». he Daily Star. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Belarus Expresses Deep Concern Over Escalation Between Iran and Israel». News.by. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «"The Israeli strikes on Iran and the Iranian response mark a dangerous turning point ", says Belgian Foreign Minister». VRT. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Bolivia condena ataque de Israel contra Irán». Prensa Latina (իսպաներեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «'Violação à soberania': Brasil condena ataques de Israel ao Irã e alerta para risco de escalada do conflito na região». Brasil de Fato (բրազիլական պորտուգալերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Sofia Calls for De-escalation in Middle East». Bulgarian News Agency. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ McCready, Alastair; Kestler-D'Amours, Jillian (2025 թ․ հունիսի 13). «Tehran strikes back at Israel after wave of attacks across Iran». Al Jazeera English (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Gobierno chileno condena ataque de Israel a Irán y recuerda: "Bajo ninguna circunstancia las instalaciones nucleares deben ser objeto de ataques"». CNN Chile (իսպաներեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «China cautions citizens in Iran, warns those in Israel of potential attacks». Reuters. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Preocupación en Colombia por repercusiones de ataque de Israel a Irán». Prensa Latina (իսպաներեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ 489,0 489,1 «Balkan Countries Express Alarm Following Israel's Attack on Iran». Balkan Insight. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Díaz-Canel Condemns Israeli Attacks Against Iran». Cubasi.cu. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «President stresses security, distances Cyprus from Israel-Iran conflict». Cyprus Mail. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Czech Republic: Israeli strikes on Iran a 'reasonable reaction' to Tehran's nuclear program, terror support». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). AFP. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Egypt condemns Israeli attack on Iran as dangerous escalation». Ahram Online. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Finland for immediate ending of military escalation in Middle East». Daily Finland. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Macron says Israel has the 'right to defend itself'». Le Monde (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Germany's Merz says Netanyahu informed him of attack on Iran». Reuters (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «German Chancellor: "The goal must remain that Iran cannot develop nuclear weapons"». Ynetnews (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Indonesia Condemns Israel's Attack on Iran, Warns of Broader Conflict». Jakarta Globe. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Iyabu, Ahmad Fauzi (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel Attacks Iran, Indonesia Reminds Obligation To Settle Differences Peacefully». VOI. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Alawadi: Iraq Condemns Zionist Aggression on Iran, Calls for Immediate UN Security Council Session». Iraqi News Agency.
- ↑ «Irish citizens advised not to travel to Israel and Iran». RTÉ. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Italy calls on Iran, Israel to 'return to negotiation'». The Times of Israel. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Japan Govt Vows to Protect Nationals after Israel's Iran Attack». nippon.com (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Jordan condemns Israeli attack on Iran, urges int'l action to end tension». Jordan Times. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «PS Sing'oei Speaks on Israel-Iran Conflict, Calls for Unified UN Security Council». Kenyans.co.ke. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Kuwait strongly condemns Israeli occupation's attack on Iran». Kuwait News Agency. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Israel's strikes on Iran: Kyrgyzstan calls on to exercise maximum restraint». 24.kg. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «President Aoun condemns Israeli strikes on Iran, warns of regional escalation». National News Agency.
- ↑ «Bettel fears 'serious conflict' between Israel and Iran». Luxembourg Times. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Malaysia Strongly Condemns Israel's Attacks on the Islamic Republic of Iran». Ministry of Foreign Affairs (Malaysia). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «President Dr Muizzu condemns Israeli aggression against Iran». The President's Office. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «México condena ataques de Israel contra Irán y activa asistencia consular para connacionales en Medio Oriente». Vanguardia MX (իսպաներեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Nepal urges restraint amid escalating Iran-Israel conflict». The Kathmandu Post. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Israeli strikes on Iranian sites are "alarming": Dutch cabinet». DutchNews.nl. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Asia Pacific reacts to Israeli strikes on Iran». Anadolu Ajansi. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Nicaragua condena la agresión israelí contra Irán y exige Paz para la humanidad». El 19 (իսպաներեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Nigeria Calls for Restraint as Iran-Israel Conflict Escalates». PRNigeria News. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Statement by Foreign Minister Espen Barth Eide on Israel's attacks on Iran». Regjeringen.no. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Ari, Lior Ben (2025 թ․ հունիսի 13). «Oman: 'Israel is responsible for this escalation and its consequences'». Ynetnews.
- ↑ «Pakistan Strongly Condemns Unjustified and Illegitimate Aggression by Israel Against the Islamic Republic of Iran». Ministry of Foreign Affairs. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ Maryam, Khuram (2025 թ․ հունիսի 13). «Deputy Prime Minister and Foreign Minister, Senator Mohammad Ishaq Dar, chaired a high-level meeting to review preparations for the upcoming 12th session of the Pakistan-UAE Joint Ministerial Commission (JMC) in Abu Dhabi, at MoFA». Associated Press of Pakistan. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Pakistan condemns Israeli attacks on Iran, calls for international action». The Express Tribune (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Paraguay respalda a Israel tras ataque a Irán». ABC Color (իսպաներեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Gobierno del Perú se pronuncia sobre los bombardeos en Irán». Ministry of Foreign Affairs (Peru) (իսպաներեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «PH urges Israel, Iran to 'deescalate, follow path of peace'». Philippine News Agency. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Polish intelligence monitoring Israel-Iran escalation, interior minister says». Polskie Radio. 2025 թ․ հունիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Atak Izraela na Iran. Polscy ministrowie uspokajają i zapewniają o gotowości do działań». Rzeczpospolita (լեհերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Polish PM announces surge in domestic ammunition production». Polskie Radio. 2025 թ․ հունիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Presidential candidate calls for 'strong response from Europe' following Israel's 'profoundly unnecessary' offensive against Iran». Portugal Resident. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Qatar strongly condemns and denounces Israeli attack on Iran». The Peninsula. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Rosenberg, Steve (2025 թ․ հունիսի 13). «Russia condemns 'sharp escalation'» (բրիտանական անգլերեն). BBC News. ISSN 0307-1235. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Saudi Arabia condemns attacks on Iran». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Singapore urges all parties in Iran-Israel conflict to exercise restraint». The Straits Times. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Slovenia condemns Iran attack in UN Security Council». Slovenian Press Agency. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «South Africa condemns Israeli attacks on Iran». Department of International Relations and Cooperation. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «MOFA Spokesperson's Commentary on Recent Escalation of Tensions in Middle East». Ministry of Foreign Affairs, Republic of Korea. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «El Gobierno de España condena la escalada militar en Oriente Medio tras los ataques de Israel contra Irán». Ministry of Foreign Affairs (Spain) (իսպաներեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Sri Lanka calls for restraint amid rising tensions between Israel and Iran». Daily Mirror (Sri Lanka). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Swedish Foreign Minister Urges Israel and Iran to De-escalate Tensions». Sweden Herald. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Situation in the Middle East». Federal Council (Switzerland). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Statement of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Tajikistan». Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Tajikistan. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Tunisia strongly condemns treacherous Zionist aggression against Iran (MFA)». Tunis Afrique Presse. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Turkey Condemns Israeli Air Strike on Iran: A Call for Diplomacy | Law-Order». Devdiscourse.
- ↑ «Statement of the MFA of Ukraine on the aggravation of the security situation in the Middle East». Ministry of Foreign Affairs of Ukraine. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «UAE condemns Israel's attack on Iran, calls for necessary steps to achieve ceasefire». Khaleej Times. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Politics latest: Starmer urges 'all parties to step back' after Israel strikes Iran nuclear sites» (անգլերեն). Sky News. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Cleave, Iona; Sheridan, Danielle (2025 թ․ հունիսի 13). «Britain has no plans to defend Israel from Iran retaliation». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «UK PM Starmer speaks to Netanyahu, stresses Israel's right to self-defense». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Reuters. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ McKiernan, Jennifer (2025 թ․ հունիսի 13). «Starmer urges Iran and Israel to 'step back' after strikes targeting Tehran». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Gutteridge, Nick (2025 թ․ հունիսի 14). «Farage: Iranian people deserve better than current brutal regime». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Trump tells Iran to make a deal or face 'even more brutal' attacks». The Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Holland, Steve (2025 թ․ հունիսի 13). «'We knew everything,' Trump tells Reuters about Israel's strikes on Iran». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «US confirms it is uninvolved in Israeli strikes on Iran». The Jerusalem Post (անգլերեն). 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Rod, Marc (2025 թ․ հունիսի 13). «Senior Republican senators, pro-Israel Dems express support for Israel's strike against Iran». Jewish Insider. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «US senator slams 'reckless escalation' by Israel». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 12. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ «US threatens Iran of 'dire consequences' if American troops targeted in region». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Pequeño IV, Antonio (2025 թ․ հունիսի 13). «Israel Strikes Iran—U.S. Moves Military Resources In Middle East (Live Updates)». Forbes (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Ante la escalada militar entre Israel e Irán». Ministerio de Relaciones Exteriores (իսպաներեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Uzbekistan urges Israel and Iran to immediately cease hostilities». gazeta.uz. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Pope Leo appeals for 'reason' amid Israel-Iran airstrikes, calls for dialogue». Reuters. 2025 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ Ricardo Vaz (2025 թ․ հունիսի 13). «Venezuela Condemns Israeli 'Criminal Aggression' and Backs Iran Following Airstrikes». Venezuela Analysis. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Vietnam calls for restraint amid escalating tensions in the Middle East». Voice of Vietnam. 2025 թ․ հունիսի 13. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
- ↑ «Hamas slams Israeli attacks on Iran». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ «Reuters: Hezbollah will not initiate attack on Israel in response to strikes on Iran». Ynetnews. Reuters. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ Christou, William (2025 թ․ հունիսի 13). «Middle East countries call for urgent de-escalation after Israel's strikes on Iran». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «Rights group calls on US to 'decouple' interests with Israel». Al Jazeera English. 2025 թ․ հունիսի 13.
- ↑ Lidor, Canaan (2025 թ․ հունիսի 13). «Iranian opposition calls to overthrow the mullahs». JNS.
- ↑ «How Iran may retaliate after Israeli strikes». The Jerusalem Post.
- ↑ Cook, Steven A. (2025 թ. հունիսի 13). «Israel Is Going for the Death Blow on Iran». Foreign Policy (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ. հունիսի 13-ին.
- ↑ «Widespread support in Iran for retaliation against Israel». Al Jazeera. 2025 թ. հունիսի 13.
- ↑ «Experts react: Israel just attacked Iran's military and nuclear sites. What's next?». New Atlanticist. Atlantic Council.
- ↑ de Bretton‑Gordon, Hamish (2025 թ․ հունիսի 13). «Once again, Israel proves it has the most impressive military in the world». The Telegraph. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 573,0 573,1 Murphy, Matt; Robinson, Olga; Sardarizadeh, Shayan (2025 թ․ հունիսի 21). «Israel-Iran conflict unleashes wave of AI disinformation». BBC News.
- ↑ Hussain, Tom (2025 թ․ հունիսի 21). «Pakistan gets caught in Iran-Israel disinformation crossfire». South China Morning Post.
- ↑ 575,0 575,1 Steinwehr, Uta; Sidibe, Adnan (2025 թ․ հունիսի 18). «Fact check: Old war videos recycled as fake news». Deutsche Welle.
- ↑ «Iran-Israel fighting distorted by tech-fuelled misinformation». The Hindu. Agence France-Presse. 2025 թ․ հունիսի 21.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իրանա-իսրայելական պատերազմ» հոդվածին։ |