Իսրայելում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցուցակը Իսրայելում, ՅՈՒՆԵՍԿՕՀամաշխարհային ժառանգություն ցուցակում Իսրայելից ընդգրկված են 9 կենտ րոններ ( 2017 թվական), որը կազմում է ընդհանուր թվի 0,9 %-ը (1073-ից 2017 թվականներ)։ Բոլոր 9 օբյեկտները ցուցակում ընդգրկվել են մշակութային չափանիշներին համապատասխան։ Երուսաղեմ քաղաքի տարածքում ևս կա մեկ համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ։ 1981 թվականին հայտ է ներկայացվել Հորդանանը համաշխարհային ժառանգության ցուցակում ընդգրկելու համար։ Երուսաղեմի Հին քաղաքը և նրա ամրոցի պարիսպները 1982 թվականից ներկայացված են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության վտանգված օբյեկտների ցանկում։

Բացի այդ, 2017 թվականից ի վեր պետության տարածքի 18 օբյեկտներ ենթակա են ընդգրկվելու համաշխարհային ժառանգության ցուցակում[1], այդ թվում 12 մշակութային, 1 բնական և 5 խառը չափանիշների համան վրա։

Իսրայելը ընդունել է համաշխարհային մշակութային և բնական ժառանգության պաշտպանության մասին կոնվենցիան՝ 1999 թվականի հոկտեմբեր 6-ին[2]։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության կոմիտեի 25-րդ նստաշրջանի հիման վրա 2001 թվականին Իսրայելի տարածքից ընդգրկվել է առաջին օբյեկտը։

Ցուցակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս աղյուսակում օբյեկտները դասավորված են Յունեսկոյի համաշխարհային ժառանգության մեջ ավելացման կարգով.

# Պատկեր Անվանում Գտնվելու վայրը Ստեղծման տարեթիվ Ցանկում ընդրգկվելու տարին Համաշխարհային ժառանգություն
1 Հնագույն ամրոց Մասադա
(եբրայերեն՝ מצדה‎, արաբ․՝ مصعدة‎‎)
Հարավային մարզ (Իսրայել) Ք․ա. I դար 2001 1040 iii, iv, vi
2 Հնագույն քաղաք Աքքայում
(եբրայերեն՝ העיר העתיקה של עכו‎, արաբ․՝ مدينة عكّا القديمة‎‎)
Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) XII դար 2001 1042 ii, iii, v
3 Սպիտակ քաղաք (Թել Ավիվ) — ճարտարապետություն «ժամանակակից շարժման»
(եբրայերեն՝ העיר הלבנה‎, արաբ․՝ مدينة تل أبيب البيضاء — الحركة العصرية‎‎)
Թել Ավիվի մարզ 1930-1950-ական թվականներ 2003 1096 ii, iv
4 «լադանի ճանապարհը» — քաղաքները Նեգեւի անապատում
(եբրայերեն՝ דרך הבשמים — ערי המדבר בנגב‎, արաբ․՝ طريق البَخُّور — مدن طريق البَخُّور — مدن صحراء النقب‎‎):

ա) Ճանապարհ, ներառյալ Ադվատը
բ) Խալուցա
գ) Մամշիտ
դ) Շվիտա

Հարավային մարզ (Իսրայել) Ք․ ա․ III դար 2005 1107 iii, v
5 Բիբլիական գերեզմանաթումբՄեգիդդո (ա), Խացոր (բ), Բյեր-Շեվա (գ)
(եբրայերեն՝ תל מגידו‎, արաբ․՝ التلال التوراتية — مجيدو، هازور وبير سبع‎‎)
Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) և Հարավային մարզ (Իսրայել) 2005 1108 ii, iii, iv, vi
6 Խայֆում Բահաի և Գալիլեայի արևմուտքի սուրբ վայրեր
(եբրայերեն՝ המקומות קדושים לבהאים בחיפה ובגליל המערבי‎, արաբ․՝ الأماكن البهائية المقدسة في حيفا والجليل الغربي‎‎)
Հայֆայի մարզ և Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) XX դար 2008 1220 iii, vi
7 Կարմել լեռան քարանձավները , արտացոլելով մարդու էվոլյուցիոն զարգացումը. Նախալ Մեարոտի քարանձավներ(Վադի էլ-Մուգարա)
(եբրայերեն՝ נחל מערות‎)
Հայֆայի մարզ Նախնադար 2012 1393 iii, v
8 Մարեշի քարանձավներ և Հրեաստանի հովտում մենաստան հողային անձավ Հարավային մարզ (Իսրայել) 2014 1370 v
9 Նեկրոպոլ Բեյթ Շեարիմ։ Հրեական վերածննդի հուշարձան Հայֆայի մարզ Ք․ ա․ I դար 2015 1471 ii, iii

Երուսաղեմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

# Պատկեր Անվանում Գտնվելու վայրը Ստեղծման տարեթիվ Ցանկում ընդգրկվելու տարին Համաշխարհային ժառանգություն
I
Երուսաղեմի հին քաղաք և իր ամրոցի պատերը
(Եբր. העיר העתיקה של ירושלים ועל קירותיו, արաբ․՝ مهد ولادة يسوع المسيح: كنيسة المهد وطريق الحجاج، بيت لحم‎‎)
Շրջան։ Երուսաղեմի շրջան.
Գավառ։ Երուսաղեմ Քաղաք։ Երուսաղեմ
Ք․ա․ IV հազարամյակ.
1535—1538
1981 148 ii, iii, iv

Օբյեկտների աշխարհագրական դիրքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իսրայելում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկ (Իսրայել)##
Իսրայելում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկ (Իսրայել)
1
2,6
3
6
7
8
9
Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտները Իսրայելում

Նախնական ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

# Պատկեր Անվանում Գտնվելու վայրը Ստեղծման տարեթիվ Ցանկում ընդգրկվելու տարին Համաշխարհային ժառանգություն
1 Դանա քաղաքի եռակի ժայռային դարպասները և Հորդանան (գետ) ակունքը Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) 2000 1469 iv, vi, vii, x
2 Վաղ շրջանի ժողովարան սինագոգ Գալիլեայում (Իսրայել) Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) Ք․ա․ I դար 2000 1470 iii, vi
3 Հիսուս Քրիստոսի և Առաքյալների Գալիլեյան ճանապարհորդությունը Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) I դար 2000 1471 iii, vi
4 Տիբերիա լիճը և նրա հնագույն վայրերը Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) 2000 1473 խառը
5 Խուրվաթ Մինիմ Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) VIII դար 2000 1474 iv
6 Արբել (Արբել, Նաբի Շուայբ, Ռոգա Խատտինա) Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) VIII դար 2000 1475 խառը
7 Դգանիյա (ա) и Նախալալ (б) Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) 1909
1921
2000 1478 v, vi
8 Բեյթ-Շեան Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) Ք․ա V հազարամյակ 2000 1479 ii, iv, v, vi
9 Կեսարիա Հայֆայի մարզ Ք․ա․ I դար 2000 1480 ii, iv, v, vi
10 Ռամլայի Սպիտակ մզկիթը Կենտրոնական մարզ (Իսրայել)
քաղաք Ռամլա
720 թվական 2000 1482 ii, iv
11 Երուսաղեմ Երուսաղեմի մարզ Ք․ա․ IV հազարամյակ 2000 1483 i, ii, iii, iv, v, vi
12 Մակթեշիմ Երկիր Հարավային մարզ (Իսրայել) 2001 1486 խառը
13 Խար-Կարկոմ լեռ Հարավային մարզ (Իսրայել) 2000 1488 iii, v
14 Տիմնա հովտ Հարավային մարզ (Իսրայել) 2000 1489 խառը
15

Խաչակիրների բերդերը։
ա) Մոնֆոր
բ) Բելվուարի
գ) Շատո Պելերին
դ) Արսուֆ

Հյուսիսային մարզ (Իսրայել), Թել Ավիվի մարզ, Հայֆայի մարզ XII—XV դար 2000 1491 iv, v, vi
16 Հորդանանի ռիֆտային հովիտ, գաղթի ուղիներ, Խուլաի հովիտ Հյուսիսային մարզ (Իսրայել) 2004 1886 բնական
17 Լիֆտա (արաբ․՝ ‎‎- Mey Naftoah) — ավանդական լեռնային գյուղ Երուսաղեմի մարզ XIII դար 2015 6061 ii, iii, v
18 Էյն-Կարեմ, գյուղը և նրա մշակութային լանդշաֆտը Երուսաղեմի մարզ Ք․ա․ III հազարամյակ 2015 6062 ii, iii, v, vi

Օբյեկտների աշխարհագրական դիրքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իսրայելում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկ (Իսրայել)##
Իսրայելում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկ (Իսրայել)
1
2
3
4
5
6
8
9
10
11
12
13
14
15ա
15բ
156
15գ
16
17
18
Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտները Իսրայելում

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Tentative» (անգլերեն). UNESCO World Heritage Centre.
  2. «The States Parties — Israel».

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]