Իսրայելի անկախության օր

Իսրայելի անկախության օր
Իսրայելի անկախության հռչակագրի հրապարակումը
Տեսակ	պետական տոն
Ամսաթիվ	5 Iyar
Տոնվում է	Իսրայել
Ի հիշատակ	declaration of Israeli independence

Իսրայելի անկախության օր (եբր.՝ יום העצמאות‎, Յոմ հա-Ացմաութ), Իսրայելի պետական գլխավոր տոն, որը նշվում է յուրաքանչյուր տարի Իսրայել պետության հռչակման օրը՝ 1948 թվականի մայիսի 14-ին (իյարի 5 5708):

Մայիսի 5-ին ստորագրվել է Իսրայելի անկախության հռչակման փաստաթուղթը, և Դավիդ բեն Գուրիոնը (արդյունքում Իսրայելի առաջին վարչապետը) հայտարարել է Իսրայել պետության ստեղծման մասին: Այդ հայտարարությունը արվել է որպես ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի 1947 թվականի նոյեմբերի 29-ի 181-րդ բանաձևի հետևանք: Արդյունքում Պաղեստինի տարածքի մեծ մասը հայտարարվում է Իսրայել պետության տարածք:

Անկախության օրվա տոնակատարության շրջանակներում Իսրայելի բոլոր քաղաքներում հրավառություն է կազմակերպվում:

Այն Իսրայելի միակ ոչ աշխատանքային օրն է, որի ժամանակ աշխատում է քաղաքային տրանսպորտը, իսկ կրոնական օրենքներով ապրող բնակչությունը երթևեկում է ավտոմեքենաներով և կրակ վառում, այդ պատճառով տոնը ուղեկցվում է հանրային զբոսախնջույքներով:

Անկախության օրվան նախորդում է Յոմ Հա-Զիքարոնը՝ Իսրայելի պատերազմներում զոհվածների և ահաբեկչության զոհերի հիշատակի օրը:

Պաշտոնական տոնական իրադարձություններ

• Միջոցառումը սկսվում է երեկոյան մայրամուտին զուգընթաց Երուսաղեմի Գերցլ սարի վրա կառուցված հրապարակում, որտեղ Քնեսեթի խոսնակի ներկայությամբ վառվում են 12 լուսամփոփ՝ խորհրդանշելով Իսրայելի 12 ցեղերը, եզրափակում Յոմ Հա-Զիքարոնը և ազդարարում Իսրայելի անկախության օրվա տոնակատարությունը: Միջոցառման ընթացքում բարձրացվում է իսրայելական դրոշը: Միջոցառումը նաև ներառում է գեղարվեստական մաս և Իսրայելի պաշտպանության բանակի դրոշակակիրների բեմականացված ներկայացում:
• Պետության ստեղծման առաջին երկու տասնամյակներին, Անկախության օրը անցկացվել է ռազմական շքերթ՝ զենքերի ցուցադրումով: Հետագայում այդ գործելակերպը դադարեցվեց, բայց մնացին օդային և ծովային շքերթները, որում մասնակցում են Իսրայելի ռազմա-օդային ուժերի ինքնաթիռները, ինչպես նաև ռազմա-ծովային նավատորմի նավերը և նավակները:
• Միջազգային Տանախա մրցույթը, որին մասնակցում են տարբեր երկրներում ապրող հրեա երիտասարդությունը, անցկացվում է իսրայելական թատրոնի մեծ դահլիճում:
• Իսրայելի նախագահը անցկացնում է Զինված ուժերի գերազանցիկ զինվորների պարգևատրումը:
• Տոնակատարությունը ավարտվում է Իսրայելի մրցանակի շնորհումով, որում ամեն տարի պարգևատրվում են տարբեր դեմքեր և կազմակերպություններ, որոնք նկատելի հաջողությունների են հասել գիտության և արվեստի տարբեր բնագավառներում:

Տոնական սովորույթներ

Անկախության օրը համեմատաբար նոր տոն է, այդ պատճառով տոնակատարության ավանդույթները դեռ ձևավորման փուլում են: Մեծ մասը սկիզբ են առել Անկախության օրվա տոնակատարության առաջին տասնամյակից՝ 1958 թվականից, ինչպիսիք են ժամանցային շոուն քաղաքների կենտրոններում և հրավառությունները:

Հիմնական սովորություններ՝

• Իսրայելի դրոշը կախվում է ամբողջ երկրում տոնակատարությունից մի քանի օր առաջ: Դրոշները կախվում են հասարակական և մասնավոր հաստատություններում: Քաղաքացիները դրոշներ են կախում տների մոտ և մեքենաներում, հագնում են կապույտ և սպիտակ գույն հագուստ: Քաղաքապետարանները զարդարում են փողոցները դրոշներով, կապույտ և սպիտակ դրոշներով և գույնզգույն լույսերով:
• Կազմակերպվում են զենքերի, ռազմական մոտորանավակների, տանկերի, զրահապատ մեքենաների, ուղղաթիռների, ինքնաթիռների և այլ զինատեսակների ցուցադրություններ:
• Իսրայելցիներից շատերը զբոսախնջույք են կազմակերպում և խորոված են պատրաստում:
• Հեռուստաալիքները ցուցադրում են տոնական ծրագրեր և իսրայելական ֆիլմեր, այդ թվում՝ «Հալֆոն» բարձրունքը չի պատասխանում» և «Նվագախումբը»:
• Սինագոգներում սիոնիստները կարդում են աղոթքներ, այդ թվում՝ «Գալելը», որը նվիրված է Իսրայել պետության բարեկեցությանը:
• Նյու Յորքում յուրաքանչյուր տարի Իսրայել պետության աջակցությամբ անցկացվում է «Ողջո՜ւյն Իսրայել» տոնական շքերթ:

Ամսաթվեր

Տոնը նշվում է հրեական օրացույցի համաձայն այնպես, որ այն լինի երեքշաբթի, չորեքշաբթի կամ հինգշաբթի, մայիսի 5-ին մոտ: Ըստ անհրաժեշտության այն տեղափոխվում է, որպեսզի Յոմ Հա-Զիքարոնի նախօրեից մինչև Անկախության օրը ընկած ժամանակահատվածում ուրբաթ, շաբաթ կամ երկուշաբթի չլինի: Հրեական օրացույցի առանձնահատկությունների պատճառով այն երբեք չի նշվում կիրակի օրը:

Անկախության օրն ու հուդայականությունը

Իսրայելի րաբիական պետական ժաղավը ստեղծել է տոնական աղոթքների համար նախատեսված կրոնական արարողություն: Տոնական աղոթքները ներառվել են հուդայականության աղոթագրքում:

Անկախության օրվա հանդեպ ունեցած վերաբերմունքը պայմանավորված է այն հանգամանքով, թե հրեան հուդայականության որ ուղղության է դավանում:

Կրոնական սիոնիզմի և ուղղափառ մոդեռնիզմի հետևորդները անկախության օրը ընդունում են որպես տոն: Հուդայականության այլ հետևորդներ անկախության օրը չեն նշում որպես տոն, իսկ առանձին ծայրահեղականներ նույնիսկ այրում են պետական դրոշները:

Այսպես, Նետուրեյ կարտոի համայնքը տոնին դեմ է, քանի որ իրենց կարծիքով՝

• Իսրայելը ստեղծվել է հիմնականում ոչ կրոնական մարդկանց կողմից,
• Իսրայելի օրենքները մասամբ են հիմնված գալահիի օրենքների վրա,
• Անկախության հռչակագիրը չի ներառում Յահվեյի միանձնյա հիշատակումը:

Տես նաև

• Պաղեստինում Իսրայել պետության ստեղծում