Իսկար (գետ)
| Իսկար | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | գետ |
| Մայրցամաք | Եվրոպա |
| Երկիր |  Բուլղարիա[1] |
| Վարչատարածք | Սոֆիա և Պլևենի մարզ[1] |
| Երկարություն | 368 կմ |
| Գետաբերան | Դանուբ |
| Հոսող հոսքեր | Blato River?, Zlatna Panega?, Perlovska?, Vitoshka Bistritsa?, Iskretska Reka?, Palakaria?, Batuliyska River?, Beli Iskar?, Musalenska Bistritsa?, Gabrovnitsa?, Gostila?, Lesnovska River?, Malki Iskar?, planshtitsa?, Cherni Iskar? և Zheleznishka reka? |
| Ջրահավաքի տարածք | Դանուբի ավազան |
| Ավազանի տարածք | 8650 կմ² |
 | |
 | |
 | |
Իսկար[2] (устар. Искер, Искра[3]; բուլղար․՝ Искър), Բուլղարիայի արևմուտքում գտնվող գետ, Դանուբի աջ հոսանք։ Երկարությունը 368 կիլոմետր[2]։ Ավազանի մակերեսը կազմում է 8600 քառակուսի կիլոմետր[2]։
Ակունքը գտնվում է Ռիլա լեռնաշղթայի հյուսիսային լանջերին[2]՝ Սպիտակ-Իսկար և Սև-Իսկար գետերի միախառնման վայրում[4]։ Վերին հոսանքներում այն հոսում է Սամոկովի և Սոֆիայի ավազաններով[2]։ Իսկարը միակ գետն է, որը հոսում է Ստարա Պլանինա լեռնաշղթայով Իսկարի խոր կիրճում, որի երկարությունը 63 կիլոմետր է։ Ստորին հոսանքներում այն հոսում է Ստորին դանուբյան հարթավայրով[2]։
Սնվում է անձրևաջրերով։ Գարնանը տեղի են ունենում ջրհեղեղներ, իսկ գարնանը նկատվում է ջրի սակավություն։ Գետաբերանի մոտ տարեկան միջին ջրի հոսքը 54 մ³/վ է, առավելագույնը՝ (բարձր ջրային տարիներին)՝ 800 մ³/վրկ։ Գետավազանում կան ջրամբարներ (ամենամեծը Իսկարն է) և հիդրոէլեկտրակայաններ։ Գետը հիմնականում օգտագործվում է ոռոգման համար[2]։
Իսկարը հոսում է Բուլղարիայի մի քանի շրջաններով՝ Սոֆիա, Սոֆիայի քաղաքային շրջան (Սոֆիայի կենտրոնից արևելք), Վրացա, Լովեչ և Պլևեն[5]։
Գետի վրա են գտնվում Սամոկով, Նովի–Իսկար, Մեզդրա, Չերվեն–Բրյագ քաղաքները[2]։
Անտիկ աշխարհագրության մեջ գետն անվանել են Օսկիր[6] (հին հունարեն՝ Ὄσκιος), ինչպես նաև Էսկ[7] (լատին․՝ Oescus)[3] կամ Սկիյ (Σκίος)[8]։ Թուկիդիդեսը պնդել է, որ Օսկիյ, Նեսս (Մեստա) և Գեբր (Մարիցա) գետերը սկիզբ են առել անմարդաբնակ, Սկոմիայի մեծ լեռից, այժմ՝ Վիտոշայից, որը հարակից է Ռոդոպյան լեռներին[6]։ Ըստ Պլինիոս Ավագի՝ գետը սկիզբ է առել Ռոդոպյան լեռների լանջերից[9][10]։
Գետաբերանի մոտ, Գիգեն գյուղի մոտ, գտնվել է V Մակեդոնական լեգեոնի ճամբարը, որը հիմնադրվել է Օգոստոս կայսեր օրոք, որը Տրայանոս կայսեր (98-117) օրոք վերածվել է Ուլպիա Օեսկուսի (լատիներեն՝ Colonia Ulpia Oescus, այսինքն՝ Ուլպիանի (Տրայանոսի) Օեսկուսի գաղութ) գաղութի[11]։ Կոստանդին I-ի օրոք Դանուբի վրայով կառուցվել է մեծ կամուրջ դեպի Սուչիդավա քաղաքը[7]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Искыр // Излучение плазмы — Исламский фронт спасения. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 741. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 11). — ISBN 978-5-85270-342-2.
- ↑ 3,0 3,1 «Искер или Искра». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Կաղապար:Карта
- ↑ Административни области / Административно деление / Базова карта // «Геоинформационна система за управление на водите и докладване». gwms.eea.government.bg (բուլղարերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ 6,0 6,1 Фукидид. История. II, 96
- ↑ 7,0 7,1 Կաղապար:Книга:Словарь античности
- ↑ Геродот. История. IV, 49
- ↑ Плиний Старший. Естественная история. III, 26
- ↑ Oescus // Dictionary of Greek and Roman Geography, illustrated by numerous engravings on wood. William Smith, LLD. — London: Walton and Maberly, Upper Gower Street and Ivy Lane, Paternoster Row; John Murray, Albemarle Street, 1854.
- ↑ Կաղապար:Книга:Советская историческая энциклопедия