Իսլամական Կահիրե
 | |
| անգլ.՝ Islamic Cairo* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
 | |
| Երկիր |  Եգիպտոս
|
| Տիպ | Մշակութային |
| Չափանիշներ | (i), (v), (vi) |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 1979 (3-րդ նստաշրջան) |
| Համար | 89 |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
|
ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգություն , օբյեկտ № 89 ռուս.. • անգլ.. • ֆր. |
Իսլամական Կահիրե (արաբ․՝ قاهرة المعز), պատմական թաղամաս Եգիպտոսի ներկայիս մայրաքաղաքի կենտրոնում, միջնադարյան ամրոց։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իսլամական Կահիրեն, որը հայտնի է նաև որպես «Միջնադարյան Կահիրե» կամ «Ֆաթիմյան Կահիրե» անվանումով, հիմնադրվել է 969 թվականին, որպես Ֆաթիմյան խալիֆայության պալատական համալիր։ Այդ ժամանակ տնտեսական և վարչական մայրաքաղաքը գտնվում էր հարևան Ֆուստատում։ Ֆուստատը կառուցել էր արաբական զորապետ Ամիր Իբն Ալ Ասը 641 թվականին Եգիպտոսի նվաճումից հետո և դարձրել նոր մայրաքաղաք։ Այստեղ էր տեղափոխվել վարչական կենտրոնը, որը նախկինում գտնվում էր Ալեքսանդրիայում։ Չնայած նրան, որ արաբները հիանում էին Ալեքսանդրիայի գեղեցկությամբ և հարստությամբ, որոշում են հիմնել նոր մայրաքաղաք Նեղոսի արևելյան ափին։ 750-868 թվականններին Եգիպտոսի մայրաքաղաքը եղել է Ալ Ասկարը, որը գտնվում էր Հին Կահիրեի տեղում։ Ահմադ Իբն Թուլունը կառուցել է Ալ Քաթան որպես Եգիպտոսի նոր մայրաքաղաք, որը պահպանվել է մինչև 905 թվականը։ 905 թվականի հունվարին, երբ Աբբասյանների զորքերը գրավեցին Եգիպտոսը, Ալ Քաթան կործանվեց։ Երկրորդ անգամ մայրաքաղաք դարձավ Ֆուստատը[1]։ 969 թվականին Ֆաթիմյանների զորքերը Ջավհար Աս Սակալիի հրամանատարությամբ Եգիպտոսը վերջնականապես նվաճեցին։ Նույն թվականին Ալ Մուիզի հրամանով Ֆուստատից ոչ հեռու սկսվում է խալիֆայության նոր մայրաքաղաքի՝ Ալ Կահիրեի շինարարությունը։ Քաղաքը կառուցվել էր խրախճանքների, հանդիսությունների և տոնակատարությունների համար, որոնց համար նախագծվել էր ընդարձակ հրապարակ և ձիարշավարան։ Կահիրեի կենտրոնում վեր էին խոյանում երկու շքեղ պալատ՝ Արևելյան և Արևմտյան։ Արևմտյան պալատից հարավ կառուցվել էր հռչակավոր Ալ Ազհարի մզկիթը։ Նոր մայրաքաղաքի կառուցման համար Ջավհար Աս Սակալից պահանջվել է չորս տարի։ 973 թվականին խալիֆ Ալ Մուիզը լքել է Մահդիայի խալիֆայության հին մայրաքաղաքը և հանդիսավոր կերպով մտավ նոր մայրաքաղաք՝ նշանավորելով ամենափայլուն շրջանը Ֆաթիմյան խալիֆայության պատմության մեջ[2]։
1169 թվականին Ֆուստատը կործանվեց, այն այրեցին խալիֆայության վեզիրի հրամանով՝ Ամորի Երուսաղեմցու քրիստոնեական բանակի նվաճումից խուսափելու համար։ Դրանից հետո Եգիպտոսի վարչական մայրաքաղաքը վերջնականապես տեղափոխվել է Կահիրե։
1250 թվականին գերի զինվորները կամ մամլուքները զավթեցին Եգիպտոսի իշխանությունը և կառավարեցին մինչև 1517 թվականը։ Նրանք ջախջախվեցին թուրքերի կողմից, երբ Կահիրեն գրավել է թուրք սուլթան Սելիմը I-ը։ Մինչև 16-րդ դարը Կահիրեում կային բազմաթիվ թաղամասեր բարձրահարկ շենքերով, որոնց առաջին երկու հարկերն օգտագործում էին առևտրային նպատակներով և կահ-կարասիի պահպանման համար։ Իսկ դրանցից բարձր հարկերը տալիս էին վարձակալությամբ[3]։
1798 թվականին քաղաքը գրավել է Նապոլեոնը։ 1798 թվականի հոկտեմբերի 21-ին ֆրանսիացիների դեմ ապստամբություն է սկսվել։ 1801 թվականին ֆրանսիացիները լքել են Եգիպտոսը։ 1831 թվականին թուրք զորահրամանատար Մուհամմադ Ալի փաշան ապստամբել է սուլթան Մահմուդ II-ի դեմ, Եգիպտոսն անկախացավ, իսկ Կահիրեն դարձավ նրա մայրաքաղաքը։ 1882 թվականին Եգիպտոսն օկուպացվեց Մեծ Բրիտանիայի կողմից, Կահիրեն ընկավ նրա ենթակայության տակ այնքան ժամանակ, մինչև Եգիպտոսն անկախություն ձեռք բերելը՝ 1922 թվականին։
Վտանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իսլամական Կահիրեի տարածքում են Իբն Թուլուն մզկիթը (ամենահինն ու ամենամեծը Կահիրեում), Ալ Հակիմի մզկիթը, աշխարհի ամենահին համալսարանը՝ Ալ Ազհարը, բազմաթիվ հնագույն մզկիթներ և շինություններ։ Ներկայումս պատմական այս թաղամասն իշխանության կողմից անտարբերության է մատնված և տուժում է կողոպտիչներից։ Ինչպես հայտնում է «Ալ Ահրամ Վիկլի» շաբաթաթերթը գտածոների գողությունները սպառնում են թաղամասի հետագա գոյատևմանը։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Irene Beeson (2007-08-09. (September–October 1969).). «"Cairo, a Millennial"». Saudi Aramco World. pp. 24, 26–30. Retrieved.
- ↑ Рыжов, . — 2004.
- ↑ Mortada, Hisham Traditional Islamic principles of built environment.. — ISBN 0-7007-1700-5.. — Routledge. p. viii., 2003.
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Իսլամական Կահիրե կատեգորիայում։ |