Իշխանաձոր (Քաշաթաղի շրջան)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Իշխանաձոր (այլ կիրառումներ)
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Իշխանաձոր | ||
 | ||
| Երկիր |  Արցախ | |
| Շրջան | Քաշաթաղ | |
| Ղեկավար | Արսեն Թելունց | |
| Այլ անվանումներ | Խանլիք (1993) | |
| Տվյալ կարգավիճակում | 1998 թվականից | |
| Բնակչություն | 211 մարդ (2003) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Տեղաբնականուն | իշխանաձորցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Իշխանաձոր, գյուղ Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանում՝ շրջկենտրոնից 62 կմ հարավ-արևելք, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից` 105 կմ հեռավորության վրա՝ Հակարի գետի ափին։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղը տեղակայված է ԱՀ հարավարևմտյան հատվածում՝ Քաշաթաղի շրջանում՝ նախկինում՝ Արցախի Պարսկանք գավառում։ Բնակավայրը տեղաբախշված է Հակարի գետի ձախ ափին հարթավայրային մասում։ Բնակավայրը աչքի է ընկնում գեղատեսիլ բնությամբ։ Գյուղից ոչ շատ մեծ հեռավորության վրա է գտնվում Իրանի Իսլամական հանրապետությանը[1]։
Համայնքը հարթավայրային է, ունի 1700,0 հա տարածք, որից 1425,6 հա գյուղատնտեսական նշանակության, 120,6 հա անտառային հողեր։ Իշխանաձոր համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Հագարի գետը։
Համայնքի տարածքում խմելու ջրի համար առկա են թվով 40 գործող անհատական ջրհորներ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակավայրի անվան և պատմության վերաբերյալ սկզբնաղբյուրներում առայսօր հիշատակություններ չեն հայտնաբերվել։
18-րդ դարի երկրորդ կեսին և 19-րդ դարի սկզբներին թրքախոս քրդերին հաջողվեց հայերին դուրս մղել Արաքսի ափամերձ տարածքներից։
Բնաշխարհագրական միջավայրը հարմարավետ էր, և հայկական նախկին բնակավայրերի առկայությունը հնարավորություն ընձեռեց նրանց՝ արագ յուրացնելու նոր տարածքներ։ Նախկինում գոյություն ունեցած հայկական բնակավայրը եկվորները անվանել էին Խանլըղ։
Բնակավայրում և նրա շրջակայքում եղած հայկական հուշարձանները նրանց բնակարանների և օժանդակ շինություներրի կառուցման համար շինանյութ դարձան։
Խորհրդային տարիներին՝ 1930 թվականին գյուղն ընդգրկված էր ԱԽՍՀ Կուբաթլուի շրջանի կազմի մեջ։ Գյուղն Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակի կողմից ազատագրել է 1993 թվականի հոկտեմբերի վերջերին[1]։
Ազատագրվել է 1993 թվականի հոկտեմբերին, բնակեցվել է 1998 թվականին՝ Ադրբեջանից բռնագաղթած հայ փախստականներով։
2014 թվականին Արցախի ազգային վիճակախաղից ստացած հասույթով Իշխանաձորում կառուցվում է 34 տուն։
2020 թվականի Արցախյան երկրորդ պատերազմի հետևանքով գյուղը հայաթափվել և անցել է Ադրբեջանի հսկողության տակ[2]։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակչությունը 2003 թվականի տվյալներով 211 մարդ է։ 2015 թվականին Իշխանաձոր համայնքի բնակչության թվաքանակը կազմում էր 204 մարդ, կար 63 տնտեսություն։
Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[3].
| Տարի | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 160 | 154 | 155 |
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զբաղվում են երկրագործությամբ և այգեգործությամբ։
Հասարարակական կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2000 թվականի սեպտեմբերից Իշխանաձորում գործում էր Հովհաննես Թումանյանի անվան միջնակարգ դպրոցը։ Այն ուներ եռահարկ շենք։ 2017 թվականին ԱՀ կառավարության «Քաշաթաղ» բարեգործական հիմնադրամի և «Հայրենասեր» կազմակերպության ջանքերով դպրոցական շենքը վերանորոգվել և կահավորվել է նոր գույքով[1]։
Իշխանաձորի զարգացման նպատակով նոր թաղամասում Քաշաթաղ բարեգործական հիմնադրամի և ԱՀ կառավարության հովհանավորությամբ կառուցվել են բնակարաններ և 2016 թվականի օգոստոսին հանձնվել շահառուներին՝ նորաստեղծ և բազմանդամ ընտանիքներին։
Տնտեսության զարգացման նպատակով կառուցվել են Իշխանաձոր-1, Իշխանաձոր-2, Իշխանաձոր-Աջափնյա ոռոգման ջրատարները, բացվել բուժամբուլատորիա, մեքենատրանսպորտային կայան, «Ջրմուղ» ՓԲԸ-ն[1]։
2015 թվականի դրությամբ համայնքում գործում էր գյուղապետարան, բուժկետ, միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում են 34 աշակերտներ[4]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Բալայան Վահրամ (2020)։ ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՐՎԱԳԾԵՐ։ Երևան: Զանգակ։ էջեր 646–647
- ↑ «Արցախը հրապարակել է Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»։ Ազատություն Ռադիոկայան։ Դեկտեմբեր 10, 2020
- ↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների»։ Վերցված է 2021 Մայիսի 1
- ↑ Ղահրամանյան Հակոբ (2015)։ Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի։ Երևան։ էջ 349
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ (1988—1994) հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|