Jump to content

Ինքնասպասարկում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

'Ինքնասպասարկում', համակարգ, որի միջոցով հաճախորդները ինքնուրույն ձեռք են բերում (կամ սպասարկում են իրենք իրենց) ապրանքներ կամ ծառայություններ՝ վճարելով դրանց համար վաճառքի կետում, ի տարբերություն խանութի աշխատակցի կամ վաճառողի կողմից ապրանքների տրամադրման կամ ծառայությունների մատուցման և վճարման ընդունման: Տարածված օրինակներից են բանկոմատները, մետաղադրամով աշխատող լվացքատները, ինքնասպասարկման վճարման կետերը, ինքնասպասարկման բենզալցակայանները և բուֆետ-ռեստորանները[1][2][3]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մթերային խանութներ և սուպերմարկետներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 20-րդ դարը բազմաթիվ բիզնեսներ, ինչպիսիք են մթերային խանութները, ունեին վաճառողներ կամ օգնականներ, ովքեր անհատապես սպասարկում էին հաճախորդներին՝ վերցնելով անհրաժեշտ ապրանքները դարակներից, այնուհետև հաշվարկելով ընդհանուր գումարը դրամարկղում: Որոշ ապրանքներ, ինչպիսիք են խոզապուխտը, պանիրը և բեկոնը, կտրատվում էին ըստ պատվերի, իսկ չոր ապրանքները, օրինակ՝ ալյուրը, կշռվում էին մեծ տակառներից[4][5]։

1916 թվականի սեպտեմբերի 6-ին Թենեսի նահանգի Մեմֆիս քաղաքում Քլարենս Սոնդերսը բացեց առաջին Փիգլի Ուիգլի խանութը՝ աշխարհի առաջին ինքնասպասարկման մթերային խանութը: Հաճախորդները խանութ մտնելիս վերցնում էին հյուսված զամբյուղ, այնուհետև անցնում էին խանութով՝ իրենց զամբյուղների մեջ դնելով այն ապրանքները, որոնք մտադիր էին գնել: Քանի որ խանութի վաճառողների պարտականությունները սահմանափակվում էին դարակները ապրանքներով համալրելով և դրամարկղում վճարումներ ընդունելով, «վաճառողների փոքր բանակն» այլևս անհրաժեշտ չէր, ինչը թույլ էր տալիս ծախսերի նվազեցումը փոխանցել սպառողին[4]։ 1937 թվականին Սոնդերսը սկսեց բացել Քիդուզլ խանութներ՝ ավտոմատացված մթերային խանութների իր գաղափարի հետագա զարգացումը[6]։ Մինչև 1950-ականները Ամերիկայում մթերային առևտրի մոտ 80%-ը հիմնված էր ինքնասպասարկման վրա[5]։

Միացյալ Թագավորությունում ինքնասպասարկման խանութների փորձարկումները սկսվեցին Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, իսկ առաջին մշտական ինքնասպասարկման խանութը՝ կոոպերատիվը, բացվեց 1948 թվականին: Tesco-ն նույնպես բացեց իր առաջին ինքնասպասարկման խանութը Սենթ Օլբանսում նույն տարվա ընթացքում: Նման խանութի շահագործման համար անհրաժեշտ աշխատակիցների թվի կրճատումը և հաճախորդների սպասարկման արագության բարձրացումը օգնեցին մեղմել պատերազմի ժամանակ առաջացած աշխատուժի պակասի խնդիրները: Հայեցակարգը արագ տարածվեց, և Sainsbury's, Waitrose, Morrisons և Marks & Spencer-ը որդեգրեցին ինքնասպասարկման մոդելներ 1950-ականներին, իսկ 1957 թվականին կոոպերատիվ մթերային խանութների մեկ վեցերորդը արդեն ինքնասպասարկման էր[5]:

2020 թվականին Amazon Fresh-ը (Amazon-ի դուստր ձեռնարկությունը) բացեց իր առաջին դրամարկղերից զուրկ խանութը: Այս խանութներից որոշները օգտագործում են «վերցրու և գնա» համակարգեր, որտեղ տեսախցիկները և այլ տեխնոլոգիաները հետևում են, թե յուրաքանչյուր հաճախորդ ինչ է վերցնում և ետ դնում, մինչդեռ մեծ մասը օգտագործում է սայլակներ, որոնք օգտագործում են սենսորային էկրաններ, շտրիխ կոդի սկաներներ, տեսախցիկներ և տարբեր սենսորներ՝ հետևելու սայլակի մեջ տեղադրված և հեռացված ապրանքներին: Վճարումը կատարվում է սկանավորելով QR կոդը իրենց Amazon հավելվածից, միացնելով գնումը իրենց Amazon հաշվին և թույլ տալով, որ այն հաշվարկվի իրենց հաշվին կապված վճարման մեթոդի միջոցով[7][8][9]։

Բենզալցակայաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ինքնասպասարկման բենզալցակայան

1930 թվականին «Հուզիեր Փեթրոլիում» ընկերությունը փորձեց ներդնել ինքնասպասարկման վառելիքալիցքավորման համակարգ, սակայն այն արգելվեց՝ դիտարկվելով որպես հրդեհային վտանգ պարունակող նորամուծություն[10]։

1947 թվականին Ֆրանկ Ուրիխը Լոս Անջելեսում՝ Կալիֆոռնիա նահանգում, բացեց առաջին ինքնասպասարկման բենզալցակայանը։ Այն չբրենդավորված կայան էր՝ ինքնասպասարկման պոմպերի շարքերով և անվաչմուշկներով սպասարկողներով, ովքեր հավաքագրում էին գումարը և վերակարգավորում բաշխիչները։ Պոմպերը կիրառում էին մեխանիկական հաշվիչներ՝ հաշվարկելու համար բաշխված վառելիքի քանակը և յուրաքանչյուր հաճախորդից հետո ձեռքով վերակարգավորվում էին։ Ստեղծվեցին այս մոդելով գործող մի քանի այլ չբրենդավորված կայաններ, սակայն գաղափարը այդ ժամանակ հիմնական մանրածախ վաճառողների շրջանում տարածում չգտավ[10]։

1964 թվականին Հերբ Թիմսը Ջոն Ռոսկոյին ներկայացրեց մի նորույթ, որը թույլ էր տալիս, որ խանութում գտնվող աշխատակիցը հեռակառավարման միջոցով վառելիք լցներ բենզալցման պոմպերից։ Հեռակառավարվող վառելիքալիցքավորման այս համակարգը արագորեն տարածվեց՝ Ռոսքոուի տասներկու կայաններից երեքը կիրառեցին այն և միջինում շաբաթական 4,500 գալոն վաճառք էին գրանցում[10]։

1961 թվականին Բրիտանիայի առաջին ինքնասպասարկման բենզալցակայանը բացվեց Սաութվորքում՝ Լոնդոնում[11]։ 1968 թվականին Լոնդոնի քաղաքում թույլատրվեց «առանց սպասարկող անձնակազմի լցման» կիրառումը, իսկ BP ընկերությունը հայտարարեց քաղաքում ինքնասպասարկման կայաններ բացելու ծրագրերի մասին[10]։

1980-ականների կեսերին վարկային քարտերի ընթերցիչները ինտեգրվեցին վառելիքի բաշխիչներում, ինչը հնարավորություն տվեց իրականացնել «պոմպի մոտ վճարում» գործարքներ[10]։

1998 թվականին Ճապոնիան վերացրեց Հատուկ նավթամթերքների մասին օրենքը, թույլ տալով ինքնասպասարկման բենզալցակայանների գործունեությունը, թեև դեռևս պահանջվում է առնվազն մեկ սպասարկողի ներկայություն՝ հաճախորդների անվտանգությունը վերահսկելու նպատակով[12][13]։

21-րդ դարում ինքնասպասարկվող բենզալցակայանները ԱՄՆ-ում արդեն սովորական երևույթ են, և Նյու Ջերսին միակ նահանգն է, որտեղ վարորդներին չի թույլատրվում ինքնուրույն վառելիք լիցքավորել[14]։

Բանկային գործ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1960 թվականին հայազգի ամերիկացի գյուտարար Լյութեր Սիմջյանը հնարեց ավտոմատացված ավանդադրման սարք (որն ընդունում էր մետաղադրամներ, կանխիկ դրամ և չեկեր), թեև այն չուներ կանխիկ դրամի տրամադրման հնարավորություն[15]։ Նրա ամերիկյան արտոնագիրը առաջին անգամ ներկայացվեց 1960 թվականի հունիսի 30-ին և շնորհվեց 1963 թվականի փետրվարի 26-ին[16]։ Այս սարքի՝ Բանկոգրաֆի, շրջանառությունը հետաձգվեց մի քանի տարով, մասամբ պայմանավորված նրանով, որ Սիմջյանի «Ռեֆլեկտոն Էլեկտրոնիկս» ընկերությունը ձեռք բերվեց "Universal Match Corporation"-ի կողմից[17]։ «Նյու Յորք Թայմս»-ը 1998 թվականին գրել է, որ դա նրա ամենահայտնի գյուտն էր և «այժմ համատարած բանկոմատների հիմքը, որից նա երբևէ մեկ պեննի չվաստակեց»[18]։ Այնուամենայնիվ, նրա սարքը լայն տարածում չգտավ։

Եվրոպայում, 1967 թվականին, միաժամանակ գործարկվեցին բանկոմատների ստեղծման երեք անկախ նախաձեռնություններ՝ շվեդական Բանկոմատը, և Միացյալ Թագավորությունում՝ Բարկլեյքեշը և Չաբբ MD2-ը[19]։ 1968 թվականին IBM-ի և շվեդական բանկերի միջև համատեղ ջանքերով սկսվեց ցանցային դրամարկղի փորձարկումը, որին շուտով հետևեց Լլոյդս բանկը՝ 1973 թվականին գործարկելով ցանցային սարքեր[19]։

Վաճառքի ավտոմատներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զովացուցիչ ըմպելիքների վաճառքի ավտոմատ Ճապոնիայում

Առաջին վաճառքի ավտոմատը նկարագրվել է Հերոն Ալեքսանդրացու աշխատության մեջ մ.թ. 1-ին դարում։ Ավտոմատն ընդունում էր մետաղադրամ, որը լցվելով ընկնում էր լծակին ամրացված թասի մեջ։ Լծակը բացում էր փականը, որից հոսում էր գինի կամ սուրբ ջուր։ Թասը շարունակում էր թեքվել մետաղադրամի ծանրությամբ մինչև այն դուրս էր ընկնում, որից հետո հակակշիռը լծակը հետ էր բերում դեպի վեր և փակում փականը՝ նախապես որոշված քանակի հեղուկ բաշխելուց հետո[20][21]։

Ծխախոտ մատակարարող մետաղադրամով աշխատող մեքենաներն օգտագործվում էին արդեն 1615 թվականին Անգլիայի պանդոկներում։ Մեքենաները շարժական էին և պատրաստված էին արույրից[22]։ Անգլիացի գրավաճառ Ռիչարդ Կարլայլը 1822 թվականին մշակեց թերթեր բաշխող մեքենա՝ արգելված աշխատությունների տարածման համար։ Սայմոն Դենհեմին 1867 թվականին շնորհվեց բրիտանական արտոնագիր № 706 իր դրոշմանիշների բաշխման մեքենայի համար, որը առաջին լիովին ավտոմատացված վաճառքի ավտոմատն էր[23]։

Վաճառքի ավտոմատները զգալիորեն տարածված են Ճապոնիայում։ Ամբողջ երկրում տեղադրված է ավելի քան 5.5 միլիոն մեքենա, և Ճապոնիան ունի մեքենաների մեկ շնչին ընկնող ամենաբարձր հարաբերակցությունը՝ մեկ մեքենա յուրաքանչյուր քսաներեք մարդու համար[24][25][26]։

Բուֆետներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինքնասպասարկման բուֆետ-ռեստորան Միացյալ Նահանգներում

Սկսած 19-րդ դարից, թեթև երեկոյան ճաշը, որը սովորաբար հիմնական ճաշից հետո էր մատուցվում, սկսեց երբեմն սպասարկվել որպես «բուֆետ», հատկապես խոշոր միջոցառումների ժամանակ, ինչպիսիք էին մեծ պարահանդեսները: Նմանապես, հարուստ անգլիական նախաճաշերը հաճախ մատուցվում էին այս եղանակով: Տերմինն առաջացել է ֆրանսերեն «սեղանակողք» բառից, որի վրա ավանդաբար դրվում էր սննդամթերքը, մինչև այն սկսեց կիրառվել ինքնասպասարկման ձևաչափի համար:

Անսահմանափակ սննդի ռեստորանը Լաս Վեգասում ներկայացվել է Հերբերտ «Հերբ» Քոբ Մակդոնալդի կողմից 1946 թվականին:

Ինքնասպասարկում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինքնասպասարկումը ՏՏ համակարգերի ներքին մշակումն ու սպասարկումն է գիտելիքային աշխատողների կողմից՝ ՏՏ մասնագետների նվազագույն մասնակցությամբ, և,ըստ էության, նկարագրվել է որպես մշակման աշխատանքների փոխանցում վերջնական օգտագործողին[27]։ Երբեմն նրանք օգտագործում են ներքին տվյալների պահեստային համակարգեր, որոնք հաճախ աշխատում են հիմնական սարքերով[28]։

Վերջնական օգտագործողի ինքնասպասարկումը նկարագրելու համար օգտագործվել են տարբեր տերմիններ, երբ ինչ-որ մեկը, ով պրոֆեսիոնալ ծրագրավորող չէ, ծրագրեր, կոդեր, սկրիպտներ է գրում, գրում է մակրոներ և այլ ձևերով օգտագործում է համակարգիչը՝ օգտատիրոջ կողմից ուղղորդված տվյալների մշակման գործում, ինչպիսիք են վերջնական օգտագործողի հաշվարկը և վերջնական օգտագործողի մշակումը: 1990-ականներին Windows-ի հիմնական փաթեթների տարբերակներն արդեն հասանելի էին[29]։

Տվյալների ձեռքբերում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ սեղանի անձնական համակարգիչները դարձան գրեթե նույնքան լայնորեն տարածված, որքան աշխատանքային հեռախոսը, այն ընկերություններում, որոնք ունեին տվյալների մշակման բաժին, անձնական համակարգիչը հաճախ անջատված էր կորպորատիվ մեյնֆրեյմից, և տվյալները մուտքագրվում էին տպագիր նյութերից։ Ծրագրային ապահովումը նախատեսված էր ինքնուրույն օգտագործման/ինքնաղբյուրացման համար, ներառյալ էլեկտրոնային աղյուսակները, DOS-BASIC-ով կամ, փոքր-ինչ ավելի ուշ, dBASE-ով գրված ծրագրերը։ Էլեկտրոնային աղյուսակների՝ վերջնական օգտագործողի մշակման ամենատարածված գործիքի[30][31], օգտագործումը, 2005 թվականին գնահատվում էր 13 միլիոն ամերիկացի աշխատողների կողմից[30]։

Որոշ տվյալներ մեկուսացվեցին[32]։ Տերմինալային էմուլյացիայի ի հայտ գալուց հետո ավելի շատ տվյալներ հասանելի դարձան, և դրանք ավելի արդիական էին։ Այնպիսի տեխնիկաները, ինչպիսիք են էկրանների պատճենահանումը և FTP-ն, նվազեցրին կրկնակի մուտքագրումը։ FOCUS-ի նման մեյնֆրեյմային արտադրանքները տեղափոխվեցին անձնական համակարգիչների վրա, և գործարար վերլուծության ծրագրային ապահովումն ավելի տարածված դարձավ։

Ընկերությունները, որոնք բավականաչափ մեծ են մեյնֆրեյմների տիրապետման և գործարար վերլուծության օգտագործման համար, ունենալով բաժիններ՝ վերլուծաբաններով և այլ մասնագետներով, ունեն մարդիկ, ովքեր լրիվ դրույքով կատարում են այս աշխատանքը։ Ինքնասպասարկումը, նման իրավիճակներում[33] մարդկանց հեռացնում է իրենց հիմնական աշխատանքից (ինչպիսիք են գովազդների մշակումը, հարցումների ստեղծումը, գովազդային արշավների պլանավորումը)։ Զույգերով աշխատանքը՝ մեկը վերլուծական խմբից և մյուսը «օգտագործողի» խմբից, այն եղանակն է, որով ընկերությունը ցանկանում է գործել։ Ինքնասպասարկումը չի դիտվում որպես բարելավում։

Տվյալների պահոց եղել է ավելի վաղ տերմին այս ոլորտում[34]։

Խնդիրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համակարգի նպատակներն ու խնդիրները կազմակերպչական նպատակների հետ համապատասխանեցնելը խիստ կարևոր է[35]։ Կազմակերպչական նպատակներին հակասող համակարգի մշակումը, ամենայն հավանականությամբ, կհանգեցնի վաճառքի և հաճախորդների պահպանման նվազման։ Նաև, հաշվի առնելով զարգացման համար պահանջվող մեծ ժամանակահատվածը, կարևոր է արդյունավետ բաշխել ժամանակը, քանի որ այն արժեքավոր ռեսուրս է։

Գիտելիքահեն աշխատողները պետք է նաև որոշեն, թե ինչպիսի արտաքին աջակցության կարիք կունենան։ Ներքին ՏՏ մասնագետները կարող են արժեքավոր ռեսուրս հանդիսանալ և հաճախ են ներգրավվում պլանավորման գործընթացում։

Կարևոր է փաստագրել համակարգի աշխատանքի սկզբունքները՝ ապահովելու համար, որ եթե մշակող գիտելիքային աշխատողները հեռանան, ուրիշները կարողանան այն օգտագործել և նույնիսկ փորձել կատարել անհրաժեշտ թարմացումներ[36]։

Առավելություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիտելիքահեն աշխատողները հաճախ շատ հստակ են պատկերացնում իրենց անմիջական կարիքները և կարող են խուսափել ֆորմալիզացիաներից և ծրագրի ծախսերի/օգուտների վերլուծության համար անհրաժեշտ ժամանակից, ինչպես նաև հետգանձումների կամ ղեկավարության/վերահսկողների հաստատման անհրաժեշտության պատճառով առաջացող ուշացումներից։

Լրացուցիչ օգուտներն են՝

Պահանջարկի որոշման բարելավում
Այս գործընթացում բացակայում է առանձին ՏՏ մասնագետ ներգրավելու անհրաժեշտությունը՝ վերջնական օգտագործողի կարիքները բավարարելու համար։ Արդյունքում մեծանում է կարճաժամկետ բավարարվածության հավանականությունը[30]։
Մասնակցության աճ
Անձնական հպարտությունն ու ինքնախթանումը մեծացնում են աշխատանքն ավարտին հասցնելու ցանկությունը, սեփականության զգացումը և բարձրացնում աշխատավայրի հոգեբանական մթնոլորտը։ Բարձր մոտիվացիան կարող է դառնալ վարակիչ և դրական ազդեցություն ունենալ կազմակերպության այլ ոլորտների վրա։
Արդյունավետություն համակարգերի մշակման գործընթացում
Քայլ առ քայլ մանրամասները բացառում են պաշտոնական փաստաթղթերը, ժամանակի և ռեսուրսների կենտրոնացումը, մինչդեռ այլ ՏՏ մասնագետների հետ աշխատելը ավելի քիչ արդյունավետ կլինի: Ինքնասպասարկումը սովորաբար ավելի արագ է իրականացվում փոքր նախագծերի համար, որոնք չեն պահանջում ամբողջական զարգացման գործընթաց[35]։

Թերություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անբավարար փորձառություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ գիտելիքահեն աշխատողներ, ովքեր ներգրավված են սելֆսորսինգում, չունեն բավարար փորձ կամ հմտություն ՏՏ գործիքների օգտագործման մեջ, ինչը կարող է հանգեցնել հետևյալ խնդիրների․

Մարդկային սխալներ
Սեփականություն ունենալու հպարտությունը համարվել է սխալներն անտեսելու հիմնական պատճառ[37]:p.30։ 1992 թվականի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ քանի որ Excel-ը «միտված է արդյունք տալ նույնիսկ սխալների առկայության դեպքում», առկա է «օգտագործողի գերվստահություն ծրագրի ճշգրտության նկատմամբ»։
Կորցրած ժամեր և ներուժ
Լավ գաղափարները կարող են մնալ անկատար։ Նման նախագծերը, սպառելով բազմաթիվ ժամեր, հաճախ շեղում են աշխատողներին իրենց հիմնական պարտականություններից։
Կազմակերպչական ուշադրության պակաս
[35] Սրանք հաճախ ձևավորում են մասնավորեցված ՏՏ համակարգ՝ կորպորատիվ համակարգերի հետ թույլ ինտեգրմամբ։ Տվյալների մեկուսացված պահոցները կարող են խախտել քաղաքականությունը և նույնիսկ գաղտնիության/HIPPA/HIPAA[38] օրենքները։ Անվերահսկելի և կրկնվող տեղեկատվությունը կարող է դառնալ հնացած՝ առաջացնելով ավելի շատ խնդիրներ, քան օգուտներ[փա՞ստ]։
Այլընտրանքային լուծումների բացակայություն նախագծման փուլում
Ապարատային և ծրագրային հնարավորությունները բավարար չափով չեն վերլուծվում, և արդյունավետ այլընտրանքները կարող են չնկատվել և չօգտագործվել։ Սա կարող է հանգեցնել անարդյունավետ և ծախսատար համակարգերի։
Անվտանգության պակաս
Վերջնական օգտագործողները, որպես խմբաքանակ, սովորաբար չունեն բավարար գիտելիք՝ անվտանգ ծրագրային լուծումներ կառուցելու համար[39]։
Փաստաթղթավորման բացակայություն
Գիտելիքահեն աշխատողները հաճախ չունեն վերադասներ, որոնք տեղյակ են, որ ժամանակի ընթացքում պահանջվելու են փոփոխություններ, և որ այս մեկուսացված համակարգերն ի վերջո կպահանջեն ՏՏ մասնագետների ներգրավում։ Աշխատողները հաճախ չունեն փորձառություն նման փոփոխությունները պլանավորելու և իրենց համակարգերը ապագայի համար հարմարեցնելու գործում[36]։

Ստվերային ՏՏ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեև բաժնային հաշվարկները ունեն տասնամյակների պատմություն[29], «մի անձի» իրականացրած ՏՏ նախագծերը հաճախ չեն կարողանում համագործակցել աջակցման ծառայությունների հետ[40] կամ օգտվել արդեն առկա փորձից[41]։

Ինքնասպասարկման գործիքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինքնասպասարկման տարբեր գործիքները ներկայացնում են բազմազան կատեգորիաներ, որոնց հիմնական օրինակներն են՝

  • Գրասենյակային փաթեթների առանձին բաղադրիչները ներկայացնում են գործառույթների տարբեր ոլորտներ[42], որոնք կիրառվում են գիտելիքի կառավարման շրջանակներում[43][44][45]՝ both in ինչպես առկա տեղեկատվության որոնման, այնպես էլ նոր բովանդակության մուտքագրման նպատակով։ Այս գործիքների տարբերակները հասանելի են թե՛ տեղային՝ անձնական համակարգչում տեղակայված, և թե՛ ինտերնետային/ամպային հարթակներում[46]։
    • Մարդկային ռեսուրսների բաժինները տրամադրում են աշխատակիցների ինքնասպասարկման հնարավորություններ, ներառյալ հմտությունների զարգացումն ու կարիերայի պլանավորումը նպաստող գործիքների հասանելիություն[47]։
  • Ինտերակտիվ կիոսքներն այսօր լայնորեն կիրառվում են տարբեր ոլորտներում, այդ թվում՝ արագ սննդի (QSR), տրանսպորտի, հյուրանոցային, առողջապահական և այլ ոլորտներում։ Դրանք ծառայում են կիրառական նպատակների, ինչպիսիք են ինքնուրույն պատվերների կատարումը, գրանցումը, տոմսերի ձեռքբերումը, ուղղորդումը և այլն[48]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «Definition of SELF-SERVICE». www.merriam-webster.com (անգլերեն). 2025 թ․ մարտի 3. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  2. ↑ «SELF-SERVICE | English meaning - Cambridge Dictionary». Cambridge Dictionary. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  3. ↑ «The evolution of self-service: from past to future». Malcolm! Blog (անգլերեն). 2024 թ․ մարտի 26. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 Magazine, Smithsonian; Eschner, Kat. «The Bizarre Story of Piggly Wiggly, the First Self-Service Grocery Store». Smithsonian Magazine (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 England, Historic (2023 թ․ հունվարի 12). «How England's First Self-Service Store Heralded the Birth of the Modern Supermarket». The Historic England Blog (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  6. ↑ «Saunders is sure Keydoozle will build his third fortune». Life Magazine. 1949 թ․ հունվարի 3. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  7. ↑ Kaye, Danielle (2023 թ․ օգոստոսի 2). «Amazon may have met its match in the grocery aisles». NPR.
  8. ↑ Graham, Jefferson (2020 թ․ օգոստոսի 27). «Amazon Fresh opens first supermarket in Los Angeles with checkout in cart». USA Today. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 18-ին.
  9. ↑ Brown, Dalvin (2020 թ․ հուլիսի 14). «Dash Cart: Amazon's smart shopping cart knows what you're getting, displays your subtotal». USA Today. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 18-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 «The History of Self-Fueling». www.convenience.org. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  11. ↑ «The rise and fall of petrol stations | Footman James». www.footmanjames.co.uk. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  12. ↑ Pollack, Andrew (1994 թ․ հուլիսի 14). «Japan's Radical Plan: Self-Serve Gas». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  13. ↑ Ltd, Plaza Homes. «Gas Stations in Japan - How to fill up». PLAZA HOMES (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  14. ↑ Jonah Engel Bromwich (2018 թ․ հունվարի 5). «New Jersey Is Last State to Insist at Gas Stations: Don't Touch That Pump». The New York Times.
  15. ↑ "Machine Accepts Bank Deposits", The New York Times, 12 April 1961
  16. ↑ US patent 3079603, Luther G Simjian, "Depository machine combined with image recording means", issued 1963-02-26 
  17. ↑ "Universal Match Maps Acquisition", The New York Times, 22 March 1961
  18. ↑ Bandon, Alexandra (1998 թ․ հունվարի 4). «The Lives They Lived; Make It New». The New York Times. էջ 40.
  19. ↑ 19,0 19,1 Bátiz-Lazo, Bernardo (2015 թ․ մարտի 26). «A Brief History of the ATM». The Atlantic (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ մարտի 15-ին.
  20. ↑ Jaffe, Eric (2006 թ․ դեկտեմբեր). «Old World, High Tech" (World's First Vending Machine, scroll down to read». Smithsonian.com. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 4-ին.
  21. ↑ Nugent, Addison (2020 թ․ նոյեմբերի 29). «Why Heron's Aeolipile Is One of History's Greatest Forgotten Machines». Popular Mechanics. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  22. ↑ «Automatic Vending Machines». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ փետրվարի 12-ին.
  23. ↑ Kerry Segrave (2002 թ․ հուլիսի 12), Vending Machines: An American Social History, McFarland, ISBN 978-0-7864-8159-0
  24. ↑ Jacopo Prisco (2017 թ․ հոկտեմբերի 27). «The beauty of Japan's lonely vending machines». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  25. ↑ «Japan's lonely vending machines». 2017 թ․ հոկտեմբերի 27. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 13-ին.
  26. ↑ «Hi-Tech Vending Machines in Japan Pose Constant Challenge». adage.com (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 4-ին.
  27. ↑ Alistair Sutcliffe (2005 թ․ հուլիս). «Evaluating the costs and benefits of end-user development». ACM SIGSOFT Software Engineering Notes. 30 (4): 1–4. doi:10.1145/1082983.1083241.
  28. ↑ William Favero (2011 թ․ մարտի 15). «Data warehousing and the mainframe, another rumor put to rest».
  29. ↑ 29,0 29,1 «Focus on End User tools». Network World. 1994 թ․ մայիսի 9. էջ 39. «Applications created by end users can ... IBI's new data access tool, Focus Reporter for Windows ...»
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 Margaret M. Burnett; Christopher Scaffidi (2025 թ․ հունվարի 18). «10». The Encyclopedia of Human-Computer Interaction (2nd ed.).
  31. ↑ Hornsby, Peter (2009 թ․ օգոստոսի 3). «Empowering Users to Create Their Own Software».
  32. ↑ «data silo Definition from PC Magazine Encyclopedia».
  33. ↑ «Post a Job, Find a Job, Get Career Advice». The New York Times. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 22-ին. «responsible for self-sourcing mortgage loans»
  34. ↑ Data Management, Data Warehousing and Business Intelligence. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 Sanmitra A. Bhatkar (2017 թ․ մարտի 24). «End User Development». «Inadequate expertise leads to underdeveloped systems ... Lack of organizational focus»
  36. ↑ 36,0 36,1 T McGill (2002). «An Investigation of End User Development Success» (PDF). «Lack of documentation for applications ... testing and documentation of end user developed software.»
  37. ↑ Amy J. Ko; և այլք: (2012). «The State of the Art in End-User Software Engineering» (PDF).
  38. ↑ The 1996 law is HIPAA; the Privacy Rules are sometimes called HIPPA/...Privacy...
  39. ↑ Warren Harrison (July–August 2004). «The Dangers of End-User Programming». IEEE Software. 21 (4): 5. doi:10.1109/MS.2004.13.
  40. ↑ whose support personnel, in documenting their work, require project write-ups to allow handing off "tickets"
  41. ↑ Peter Bendor-Samuel (2017 թ․ մարտի 8). «The problem with the end-user computing environment». CIO magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 26-ին.
  42. ↑ «GoDaddy Revamps BI Tools To Enable Self-Service». Informationweek. 2017 թ․ հունվարի 4.
  43. ↑ «Qlik Sense vs. Tableau: Self-service analytics tools compared». CIO magazine. 2020 թ․ հուլիսի 30.
  44. ↑ Bontis, Nick; Dragonetti, Nicola C; Jacobsen, Kristine; Roos, Göran (1999). «The knowledge toolbox». European Management Journal. 17 (4): 391–402. doi:10.1016/S0263-2373(99)00019-5.
  45. ↑ Beal, Barney (2005 թ․ մայիսի 18). «Self Service Scored In Recent Survey».
  46. ↑ Jorge Cardoso; John Miller (2012). «Internet-Based Self-Services: from Analysis and Design to Deployment» (PDF). The 2012 IEEE International Conference on Services Economics (SE 2012). Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  47. ↑ «Electronic Pay Stubs: A Report to the Governor and the Legislature» (PDF). Osc.state.ny.us (New York State). 2009 թ․ փետրվարի 12. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 4-ին.
  48. ↑ «5 Common Types of Self-Service Kiosks». Frank Mayer (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 14-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ինքնասպասարկում&oldid=10307457» էջից