Ինքնակոչի համախտանիշ
Ինքնակոչի համախտանիշ[1] (անգլ.՝ Impostor (imposter) syndrome), հոգեբանական երևույթ, որի ժամանակ մարդը ունակ չէ իր ձեռքբերումները ինտերնալիզացնել։ Չնայած դրանց հիմնավոր լինելու փաստարկին, համախտանիշով տառապող մարդիկ, շարունակում են վստահ լինել, որ իրենք խաբեբա են և արժանի չեն այն հաջողությանը, որին հասել են։ Որպես օրենք, իրենց ձեռքբերումները նրանք բացատրում են հաջողությամբ, հարկավոր պահին՝ հարկավոր տեղում լինելով կամ նրանով, որ ուրիշներին համոզել են, որ իրենք ավելի խելոք և իրավասու են, քան կան իրականում։
Հարցի պատմությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Ինքնակոչի համախտանիշ» եզրը առաջին անգամ օգտագործվել է 1978 թվականին Պաուլինա Քլենսի (անգլ. Pauline R. Clance) և Սյուզաննա Այմսի (անգլ. Suzanne A. Imes) հոդվածում, ըստ նրանց ուսումնասիրության շատ հաջողակ կանայք հակված էին մտածել, թե իրենք խելոք չեն և որ շրջապատը գերագնահատում է իրենց[2]։
Ինքնակոչի համախտանիշը հոգեկան խախտում չի համարվում և չկա DSM-IV-ում, բայց հոգեբանների ուսումնասիրության նյութ է եղել։ Պարզվել է, որ չնայած որոշ մարդիկ նախատրամադիր են ինքնակոչի համախտանիշին, դա բնավորության գիծ չէ, թեև երկար ժամանակ բնութագրվում էր որպես բնածին որակ։ 2000-ական թվականներից համախտանիշը ուսումնասիրվում է, որպես որոշակի իրադրության և գրգիռի պատասխան[3]։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Clance Pauline Rose։ «Impostor Phenomenon»
- Feeling like a fraud // YorkU (alumni magazine). — York University, October 2006.
- «The Impostor Syndrome» (անգլերեն)։ Caltech Councelling Center։ Վերցված է 2014-11-16
- Юлия Сеткова (16.12.2010)։ «Уничтожь в себе «самозванца»» (ռուսերեն)։ DW։ Վերցված է 2014-11-16
- Leigh Buchanan (2006-09-01)։ «The Impostor Syndrome» (անգլերեն)։ Inc magazine։ Վերցված է 2014-11-16
- Martha Kearney (2006-02-15)։ «A nagging fear of being found out» (անգլերեն)։ BBC։ Վերցված է 2014-11-16
- Sabrina Farmer (2012-06)։ «Overcoming My Biggest Roadblock, Myself» (անգլերեն)։ USENIX։ Վերցված է 2014-11-16
- Treat A.R., Indiana University. School of Education Beyond Analysis by Gender: Overexcitability Dimensions of Sexually Diverse Populations and Implications for Gifted Education. — Indiana University, 2008. — ISBN 9781109027501
- Julie Pagano (2014)։ «It's Dangerous to Go Alone: Battling the Invisible Monsters in Tech» (անգլերեն)։ PyCon։ Վերցված է 2014-11-15
- Blanchard F.A., Crosby F.J. Affirmative Action in Perspective. — Springer New York, 1989. — (Recent research in psychology). — ISBN 9781461396390
- Список литературы о синдроме самозванца, Паулина Кланс (англ.)
- «Заткнись, синдром самозванца: я отлично программирую» (ռուսերեն)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Сеткова
- ↑ Clance Pauline R., Imes Suzanne A. (1978)։ «The impostor phenomenon in high achieving women: Dynamics and therapeutic intervention» (PDF)։ Psychotherapy: Theory, Research, and Practice 15 (3): 241–247
- ↑ McElwee Rory O'Brien, Yurak Tricia J. (հոկտեմբերի 5, 2012)։ «The Phenomenology Of The Impostor Phenomenon»։ Individual Differences Research։ Social Sciences Full Text (H.W. Wilson) 8 (3): 184–197