Իմրե Մադիչ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Իմրե Մադիչ
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 20, 1823(1823-01-20), հունվարի 21, 1823(1823-01-21)[1][2] կամ հունվարի 20, 1820(1820-01-20)[3]
ԾննդավայրԴոլնա Ստրեհովա, Veľký Krtíš District, Բանսկա Բիստրիցկա շրջան, Սլովակիա
Մահացել էհոկտեմբերի 5, 1864(1864-10-05)[4][5]
Մահվան վայրԴոլնա Ստրեհովա, Veľký Krtíš District, Բանսկա Բիստրիցկա շրջան, Սլովակիա
ՔաղաքացիությունFlag of the Habsburg Monarchy.svg Հունգարիայի թագավորություն
Ազգությունհունգարացիներ
Մասնագիտությունդրամատուրգ, գրող, քաղաքական գործիչ և բանաստեղծ
ԱմուսինErzsébet Fráter?
Զբաղեցրած պաշտոններՀունգարիայի Ազգային ժողովի անդամ
ԱնդամությունՀունգարիայի գիտությունների ակադեմիա
ԵրեխաներAladár Madách?
Imre Madách Վիքիպահեստում

Իմրե Մադիչ (հունգ.՝ Madách Imre, հունվարի 20, 1823(1823-01-20), հունվարի 21, 1823(1823-01-21)[1][2] կամ հունվարի 20, 1820(1820-01-20)[3], Դոլնա Ստրեհովա, Veľký Krtíš District, Բանսկա Բիստրիցկա շրջան, Սլովակիա - հոկտեմբերի 5, 1864(1864-10-05)[4][5], Դոլնա Ստրեհովա, Veľký Krtíš District, Բանսկա Բիստրիցկա շրջան, Սլովակիա[6]), հունգարացի պոետ, փիլիսոփա և դրամատուրգ։ «Մարդու ողբերգությունը» փիլիսոփայական չափածո դրամայի հեղինակը։ Հեղինակը խրախուսվել և խորհրդատվություն է ստացել Յանոշ Արանիի կողմից, ով 19-րդ դարի հունգարացի ամենահայտնի պոետներից էր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Հունգարիայի Թագավորության Ալշոստրեգովա քաղաքում 1823 թվականին ազնվականների ընտանիքում։ 1837 թվականին սկսել է սովորել Պեշտայի համալսարանում[7]։ 1842 թվականին պաշտոնապես դարձել է իրավաբան։ 1850-ական թվականներին բանտարկվել է քաղաքական գործի համար, 1860 թվականին ընտրվել է հունգարական Սեյմի պատգամավոր։ 1840 թվականին ստեղծել է «Lantvirágok» քնարական ժողովածուն, ինչին հաջորդել են քնարական ստեղծագործությունների և քննադատական էտյուդների մի ամբողջ շարք, որոնցից նշանավոր են «A civilizátor» կատակերգությունը (1859) և «Jo nev es ereny», «Commodus», «Mária királynő» (1840—1855), «Csák végnapjai» (1843—1861), «Férfi és nő» (1843) դրամաները։ 1860 թվականին ավարտել է «Մարդկային ողբերգությունը» ստեղծագործության վրա աշխատանքները, որը հանդիսանում է իր լավագույն աշխատանքը։

«Մարդկային ողբերգություն»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Մարդկային ողբերգությունը» նվիրված է մարդկության ճակատագրերի պատկերին, որ խորհրդանշվում է նախամարդկանցով՝ Ադամով և Եվայով։ Լյուցիֆերը, դժգոհ լինելով աշխարհի ստեղծումից և ցանկանալով Ադամի սրտի մեջ կյանքի հանդեպ վատատեսական անտարբերություն մտցնել, Ադամին մի երազ է ուղարկում, որից նա պետք է հասկանար, որ մարդկության ողջ պատմությունը ընդամենը դատարկություն է և հոգու տանջանք։ Բարձրանալով Լյուցիֆերի հետ աստղային տիրույթ և վախենալով անվերջությունից՝ Ադամը ընդունում է բարձրագույն իդեալիզմի դատարկությունը և տեսնելով սառչող երկրագնդի վրա մնացած վերջին մարդուն՝ էսկիմոսին, նա հասկանում է չոր մատերիալիզմի դատարկությունը։ Մա պատրաստվում է արթնանալ և սպանել ինքն իրեն, սակայն այն լուրը, որ Եվան պետք է մայրանա, նրա սիրտը լցնում է կենսախնդությամբ և հույսով, և նա դադարում է ապրել և կատարում է աստծո պատվերը։ Ողբերգությունն ավարտվում է Ադամի հետևյա բառերով՝ «կռվի՛ր և հավատա»։

Ստեղծագործության մեջ շատ են թևավոր խոսքերը և խորիմաստ մտքերը։ Այն համեմատվում է Գյոթեի «Ֆաուստի» հետ։

1883 թվականին առաջին անգամ ստեղծագործության հիման վրա թատրոն է բեմադրվել։ Այն դարձել է Հունգարիայի ամենահայտնի ներկայացումներից մեկը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Benezit Dictionary of Artists — 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  3. ↑ 3,0 3,1 Wurzbach D. C. v. Madách, Emerich (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 16. — S. 227.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Encyclopædia Britannica
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  6. ↑ «A rossz születési dátum [The wrong birth date]»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-12-11-ին։ Վերցված է 2016-03-21 . Temesvári Pelbárt Ferences Gimnázium.
  7. ↑ «His biography»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2008-02-03-ին։ Վերցված է 2016-03-21 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իմրե_Մադիչ&oldid=7785844» էջից