Ժան Ռասին

Ժան Ռասին; ֆր.՝ Jean-Baptiste Racine
Ծնվել է	դեկտեմբերի 21, 1639
Ծննդավայր	Լա Ֆերտե Միլոն
Վախճանվել է	ապրիլի 21, 1699 (59 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն
Մասնագիտություն	դրամատուրգ, բանաստեղծ, վարքագիր և թարգմանիչ
Լեզու	լատիներեն և ֆրանսերեն
Ազգություն	ֆրանսիացիներ
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիայի թագավորություն
Կրթություն	Սենտ-Լուիսի լիցեյ
Ժանրեր	ողբերգություն և կատակերգություն
Գրական ուղղություններ	կլասիցիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Անդրոմաքե, Ֆեդրա, Աթալիա, La Thébaïde, Alexandre le Grand, Les Plaideurs, Britannicus, Berenice, Bajazet, Mithridate, Iphigénie և Esther
Անդամակցություն	Ֆրանսիական ակադեմիա
Պարգևներ	American Book Awards
Զավակներ	Լուի Ռասին և Jean-Baptiste Racine
	Jean Racine Վիքիպահեստում

Ժան Բատիստ Ռասին (ֆր.՝ Jean-Baptiste Racine, դեկտեմբերի 21, 1639^[1]^[2], Լա Ֆերտե Միլոն - ապրիլի 21, 1699^[1]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն^[11]), ֆրանսիացի դրամատուրգ։ Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ (1673)։ Պիեռ Կոռնեյլի և Մոլիերի հետ կազմում է XVII դարի Ֆրանսիայի մեծագույն թատերագիրների եռյակը։

Կենսագրություն և ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորել է Բովեի կոլեժում (1653-1655)։ Այդ տարիներին Ռասինը որոշ ժամանակ գտնվել է յանսենիստների ազդեցության տակ, ապա խզել կապերը, գրել է ներբողներ («Սենի հավերժահարսը», 1660), առնչվել արքունիքի հետ։ Վաղ շրջանի ողբերգություններն են՝ «Թերատիս, կամ Թշնամի եղբայրները» (բեմադրումը և հրատարակումը՝ 1664), «Ալեքսանդր» (1665)։

«Դատամոլներ» (բեմադրումը՝ 1668, հրատարակումը՝ 1669, հայերեն հրատարակումը՝ «Դատասերք», 1863) միակ կատակերգությունում Ռասինը ծաղրել է ֆրանսիական դատարանը։

Ֆրանսիական դրամատուրգիայի և թատրոնի պատմության մեջ նոր էջ է բացել Ռասինի «Անդրոմաքե» (բեմադրումը՝ 1667, հրատարակումը՝ 1668) ողբերգությունը։ Ստեղծել է սիրային կրքերի կլասիցիստական ողբերգություն՝ առաջին պլան մղելով բարոյականության հարցը։ Նուրբ և ճշգրիտ պսիխոլոգիզմը բացահայտել է պարտքի և կրքի, սիրո և ատելության միջև տառապող, ներքնապես երկատված անհատի դրաման։ Առավել խոր և բանաստեղծորեն է նկարագրել կնոջ հոգեկան աշխարհը։ Բանաստեղծի ողբերգությունների կառուցվածքը պարզ է ու բնական, ենթարկվում է հերոսների զգացմունքների ներքին տրամաբանությանը։ Դրա շնորհիվ Ռասինի մոտ բնավորություններն ու խոսքը նշանակալի են դառնում հատկապես այն դեպքերում, երբ արտաքին գործողությունները հանգում են գրեթե ոչնչի և հեշտությամբ տեղավորվում են եռամիասնության շրջանակներում։ Այդ կազմակերպված ձևը, միաժամանակ, ծայրահեղորեն հագեցած է իր շրջանակներում մոլեգնող կրքերով, որոնք կուրացնում են մարդուն, դարձնում նրան սեփական կամքին և բանականությանը հակառակ, հանցագործ և բռնակալ, իր անսանձության զոհը։ Ռասինի իդեալական հերոսուհիները, ընդհակառակը, համառորեն դիմագրավում են կույր կրքերն ու կամայականությունները, պատրաստ են ինքնազոհության, որպեսզի պաշտպանեն հավատարմությանը բարոյական պարտքի հանդեպ և փրկեն իրենց հոգեկան մաքրությունը։

Քաղաքական բնույթի «Բրիտանիկուս» (բեմադրումը՝ 1669, հրատարակումը՝ 1670, հայերեն հրատարակումը՝ 1869) ողբերգությունում քննադատված է բացարձակ միապետությունն ու բռնակալությունը։ Ինքնահրաժարման ռասինյան իդեալը առավել ցայտուն է մարմնավորված «Բերենիկե» (բեմադրումը՝ 1670, հրատարակումը՝ 1671) ողբերգությունում։ Իսկ հետագա «Բայազետ» (բեմադրումը և հրատարակումը՝ 1672), «Միհրդատ» (բեմադրումը և հրատարակումը՝ 1673, հայերեն հրատարակումը՝ 1869), «Իֆիգենիան Ավլիսում» (բեմադրումը՝ 1674, հրատարակումը՝ 1675, հայերեն հրատարակումը՝ 1869) ողբերգությունները Ռասինը նորից կառուցել է միապետական բռնակալության և նրա զոհերի կոնֆլիկտների հիման վրա։

«Փեդրա» (բեմադրումը և հրատարակումը՝ 1677, հայերեն հրատարակումը՝ 1861) ողբերգությունում նա մեծ ուժով բացահայտել է բարձր բարոյականության տեր կնոջ կերպարը, որը դժվարին պայքար է մղում իրեն հաղթող հանցագործ կրքի դեմ։ Դա կապված է նորից յանսենիզմին անդրադառնալու հետ։ Ռասինը մեղադրվեց անբարոյականության մեջ, տապալվեցին նրա «Փեդրայի» առաջին բեմադրությունները։ Ռասինն իր կապերը խզեց թատրոնի և գրական աշխարհի հետ։

12 տարվա ընդմիջումից հետո միայն նորից անդրադարձավ դրամատուրգիային («Եսթեր», բեմադրումը և հրատարակումը՝ 1689, հայերեն հրատարակումը՝ 1914)։ Կրոնաքաղաքական դրամայի նոր ժանրը ավելի պարզորոշ ձևավորվեց Աստվածաշնչի թեմաներով գրված «Գոթողիա» (բեմադրումը՝ 1690, հրատարակումը՝ 1691, հայերեն հրատարակումը՝ 1834) ողբերգությունում, որտեղ արդի հասարակական կյանքի բովանդակությունն ամբողջությամբ դուրս է մղել սիրո թեման։

Ռասինի գրական գործունեությունն ավարտվում է «Հոգևոր երգեր» (1694) և «Պոր Ռոյալի հակիրճ պատմությունը» (հրատարակումը՝ 1742) գործերով։

Կլասիցիզմի խոշորագույն բանաստեղծ Ռասինը մեծ ազդեցություն է գործել այդ գրական ուղղության բոլոր ներկայացուցիչների վրա։

Պիեսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1663 - «Մուսաների փառքը» (ֆր.՝ La Renommée aux Muses)
1664 - «Թերատիս, կամ Թշնամի եղբայրները» (ֆր.՝ La thebaïde, ou les frères ennemis)
1665 - «Ալեքսանդր Մեծ» (ֆր.՝ Alexandre le grand)
1667 - Անդրոմաքե
1668 - «Հայցամոլներ» ֆր.՝ Les Plaideurs
1669 - Բրիտանիկ
1670 - Բերենիկե
1672 - «Բայազետ» ֆր.՝ Bajazet
1673 - «Միհրդատ» ֆր.՝ Mithridate
1674 - Իփիգենիա
1677 - Փեդրա
1689 - Եսթեր ֆր.՝ Esther
1691 - Աթալիա ֆր.՝ Athalie

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118597523 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Racine-Jean-Baptiste;3965185.html
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Jean Racine — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 SNAC
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 1987. — ISBN 978-85-7979-060-7
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q174"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10304263"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41599984"></a>
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Nationalencyklopedin — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Find a Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4752572"></a>
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 International Music Score Library Project — 2006.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q523660"></a>
↑ ^11,0 ^11,1 ^11,2 Расин Жан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120076761

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:Գերմանիայի_ազգային_գրադարան|German_National_Library]],_[[:Բեռլինի_պետական_գրադարան|Berlin_State_Library]],_[[:en:Bavarian_State_Library|Bavarian_State_Library]]_et_al.</i>_[http://d-nb.info/gnd/118597523/_Record_#118597523]_//_Gemeinsame_Normdatei<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118597523 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[[http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Racine-Jean-Baptiste;3965185.html_http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Racine-Jean-Baptiste;3965185.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] 2,0 ^2,1 http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Racine-Jean-Baptiste;3965185.html

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q8513_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q20666306">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120076761_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q955824"_data-entity-id="Q2985434">[http://cths.fr/an/prosopo.php?id=724_Jean_Racine]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1834.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Jean Racine — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 SNAC
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q31964">Internet_Broadway_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_2000.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q41599984"><i_class="wef_low_priority_links">[[:pt:Itaú_Cultural|Itaú_Cultural]]</i>_Enciclopédia_Itaú_Cultural<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:Սան_Պաուլո|São_Paulo]]:_[[:pt:Itaú_Cultural|Itaú_Cultural]],_1987._—_ISBN_978-85-7979-060-7</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q174"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10304263"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41599984"></a></div>-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 1987. — ISBN 978-85-7979-060-7
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q174"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10304263"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41599984"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q5292"_data-entity-id="Q1165538">[[:sv:Nationalencyklopedin|Nationalencyklopedin]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1999.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a></div>-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Nationalencyklopedin — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056"_data-entity-id="Q63056">Find_a_Grave<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995._—_ed._size:_165000000</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4752572"></a></div>-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Find a Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4752572"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q15633582_citetype_Q43229"_data-entity-id="Q523660">International_Music_Score_Library_Project<span_class="wef_low_priority_links">_—_2006.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q523660"></a></div>-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 International Music Score Library Project — 2006.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q523660"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Расин_Жан_//_[[:d:Q17378135|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:Ալեքսանդր_Պրոխորով|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:Սովետսկայա_էնցիկլոպեդիա_(հրատարակչություն)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a></div>-11] 11,0 ^11,1 ^11,2 Расин Жан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120076761_http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120076761]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-12] ttp://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120076761

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Ժան Ռասին

Կենսագրություն և ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պիեսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նավարկման ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնել

Նավարկում

Մասնակցել

Գործիքներ

Տպել/արտահանել

Այլ նախագծերում

Այլ լեզուներով

Ժան Ռասին ֆր.՝ Jean-Baptiste Racine

Ծնվել է	դեկտեմբերի 21, 1639^[1]^[2]
Ծննդավայր	Լա Ֆերտե Միլոն
Վախճանվել է	ապրիլի 21, 1699^[1]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10] (59 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն^[11]
Մասնագիտություն	դրամատուրգ, բանաստեղծ, վարքագիր և թարգմանիչ
Լեզու	լատիներեն և ֆրանսերեն^[12]
Ազգություն	ֆրանսիացիներ
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիայի թագավորություն
Կրթություն	Սենտ-Լուիսի լիցեյ
Ժանրեր	ողբերգություն և կատակերգություն
Գրական ուղղություններ	կլասիցիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Անդրոմաքե, Ֆեդրա, Աթալիա, La Thébaïde, Alexandre le Grand, Les Plaideurs, Britannicus, Berenice, Bajazet, Mithridate, Iphigénie և Esther
Անդամակցություն	Ֆրանսիական ակադեմիա
Պարգևներ	American Book Awards
Զավակներ	Լուի Ռասին և Jean-Baptiste Racine
Jean Racine Վիքիպահեստում