Ժան Պիեռ Սովաժ

Ժան Պիեռ Սովաժ; ֆր.՝ Jean-Pierre Sauvage
Ծնվել է	հոկտեմբերի 21, 1944 (78 տարեկան); Փարիզ
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	քիմիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Ստրասբուրգի համալսարան և Ուտրեխտի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Գերմոլեկուլային քիմիա
Անդամակցություն	Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Ստրասբուրգի համալսարան և Louis Pasteur University?
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Գիտական ղեկավար	Ժան-Մարի Լեն
Եղել է գիտական ղեկավար	Jean Weiss?, Angélique Sour?, Fabrice Odobel?, Christophe Coudret?, Gwénaël Rapenne?, Sylvestre Bonnet?, Damien Jouvenot?, Etienne Baranoff?, Benoit Colasson?, Maryline Beyler?, Fabien Durola?, Yann Trolez? և Cécile Roche?
Պարգևներ	CNRS արծաթե մեդալ CNRS bronze medal? Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ Նեսիմ Հաբիֆի մրցանակ Prelog Medal? և Հարյուրամյակի մրցանակ
	Jean-Pierre Sauvage Վիքիպահեստում

Կտենանի բյուրեղային կառուցվածքը

Երկու պղնձի մոլեկուլային երեքնուկի բյուրեդային կառուցվածքը (I)

Ժան Պիեռ Սովաժ (ֆր.՝ Jean-Pierre Sauvage; հոկտեմբերի 21, 1944(1944-10-21)^[1]^[2]^[3], Փարիզ), ֆրանսիացի գիտնական, ով ուսումնասիրում է կոորդինացիոն քիմիան։ Նա մասնագիտացել է սուպրամոլեկուլային քիմիայում, որի համար 2016 թվականին Ջեյմս Ֆրեյզերի և Բերնարդ Ֆերինգի հետ ստացել է Նոբելյան մրցանակ։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովաժը ծնվել է 1944 թվականին, Փարիզում և Ժան Մարի Լենի ղեկավարության տակ գտնվող Ստրասբուրգյան համալսարանում ստացել է փիլիսոփայության դոկտորի կոչում։ Թեկնածուական աշխատանքներ գրելու ժամանակ մասնակցել է կրիպտանդների առաջին սինթեզներին^[22]։ Դոկտորական ուսումնասիրություններից հետո վերադարձել է Ստրասբուրգ, որտեղ ներկայումս էլ համարվում է պատվավոր պրոֆեսոր։

Նա աշխատել է մի քանի բնագավառներում, այդ թվում СО₂-ի և ֆոտոսինթեզի ընթացքում մոդելի ռեակցիոն կենտրոնի էլեկտրոքիմիական վերականգմանը։ Նրա աշխատանքներում մեծ ուշադրություն է դարձվել մոլեկուլային տոպոլոգիային, հիմնականում մեխանիկորեն կապված մոլեկուլային ֆրագմենտներին։ Նա նկարագրել է կատենանի սինթեզը և կորդինացիոն կոմպլեքսների վրա հիմնված մոլեկուլային հանգույցները^[23]։

Մրցանակներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1990 թվականի մարտի 26-ից Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ է, իսկ 1997 թվականի նոյեմբերի 24-ից արդեն ակադեմիկ։ Ներկայումս Ստրասբուրգյան համալսարանում պրոֆեսոր է։

Մրցանակներ

Գիտական ուսումնասիրությունների ազգային կենտրոնի բրոնզե մեդալ (1978)
Գիտական ուսումնասիրությունների ազգային կենտրոնի արծաթե մեդալ (1988)
Հարյուրամյակի պարգև (1999)
Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ (Ջեյմս Ֆրեյզերի և Բերնարդ Ֆերինգի հետ) (2016)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^3,0 ^3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ https://www.lemonde.fr/prix-nobel/article/2016/10/05/le-prix-nobel-de-chimie-attribue-a-jean-pierre-sauvage-j-fraser-stoddart-et-bernard-l-feringa_5008540_1772031.html
↑ https://www.theses.fr/1986STR13110
↑ https://www.theses.fr/1994STR13091
↑ https://www.theses.fr/1994STR13139
↑ https://www.theses.fr/1991STR13114
↑ https://www.theses.fr/1998STR13096
↑ https://www.theses.fr/2005STR13091
↑ https://www.theses.fr/2004STR13056
↑ https://www.theses.fr/2003STR13070
↑ https://www.theses.fr/2003STR13069
↑ https://www.theses.fr/2010STRA6138
↑ https://www.theses.fr/2007STR13189
↑ https://www.theses.fr/2010STRA6118
↑ https://www.theses.fr/2012STRAF011
↑ The Nobel Prize in Chemistry 2016 — 2016.
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
↑ https://www.fr.emb-japan.go.jp/itpr_ja/11_000001_00104.html
↑ Dietrich, J. M. Lehn, J. P. Sauvage, «Les Cryptates» Tetrahedron Letters, 1969, Volume 10, Issue 34, Pages 2889—2892.doi:10.1016/S0040-4039(01)88300-3
↑ Дитрих-Buchecker, С.; Хименес-Молеро, М. С.; Сартор, В. и Соваж, Ж.-П., «Ротаксаны и катенаны как прототипы молекулярных машин и двигателей», теоретической и прикладной химии, 2003, том 75, стр. 1383—1393.

[_05d87049f1f2b8d6-1] 1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica

[_3a0015084e4629da-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_0b7ea32159a36848-3] 3,0 ^3,1 Munzinger Personen (գերմ.)

[_27695f218429f0ca-4] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_4716c32718e46dc3-5] ttps://www.lemonde.fr/prix-nobel/article/2016/10/05/le-prix-nobel-de-chimie-attribue-a-jean-pierre-sauvage-j-fraser-stoddart-et-bernard-l-feringa_5008540_1772031.html

[_703c3e52d347e3d3-6] ttps://www.theses.fr/1986STR13110

[_e6f7f8afc79ff629-7] ttps://www.theses.fr/1994STR13091

[_18c1aa9fcb36cca3-8] ttps://www.theses.fr/1994STR13139

[_7e8b2334d776a553-9] ttps://www.theses.fr/1991STR13114

[_f467387c88319f0b-10] ttps://www.theses.fr/1998STR13096

[_37c187b7c6c104b9-11] ttps://www.theses.fr/2005STR13091

[_aad68495b04c3c1d-12] ttps://www.theses.fr/2004STR13056

[_af03cd6fa3f488bb-13] ttps://www.theses.fr/2003STR13070

[_979691a82926d423-14] ttps://www.theses.fr/2003STR13069

[_5ea7f9ed7d8e8ea3-15] ttps://www.theses.fr/2010STRA6138

[_7a9ff24d5ea8455d-16] ttps://www.theses.fr/2007STR13189

[_5531145dddf73a53-17] ttps://www.theses.fr/2010STRA6118

[_dfd64c2eaa3d9333-18] ttps://www.theses.fr/2012STRAF011

[_24f4db5bdcc6fb7e-19] The Nobel Prize in Chemistry 2016 — 2016.

[_4fd85354d393be0f-20] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/

[_9c77d2b0ca733333-21] ttps://www.fr.emb-japan.go.jp/itpr_ja/11_000001_00104.html

[22] Dietrich, J. M. Lehn, J. P. Sauvage, «Les Cryptates» Tetrahedron Letters, 1969, Volume 10, Issue 34, Pages 2889—2892.doi:10.1016/S0040-4039(01)88300-3

[23] Дитрих-Buchecker, С.; Хименес-Молеро, М. С.; Сартор, В. и Соваж, Ж.-П., «Ротаксаны и катенаны как прототипы молекулярных машин и двигателей», теоретической и прикладной химии, 2003, том 75, стр. 1383—1393.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[21]

[19]

[20]

[22]

[23]