Թովմաս Թերզյան
Թովմաս Թերզյան արմտ. հայ.՝ Թովմաս Թերզեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 21, 1840[1] |
| Ծննդավայր | Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն |
| Վախճանվել է | փետրվարի 8, 1909[1] (68 տարեկան) |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, դրամատուրգ, թարգմանիչ, գրող և ուսուցիչ |
| Լեզու | հայերեն |
| Ազգություն | հայ |
| Կրթություն | Մուրադ-Ռափայելյան վարժարան |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Արշակ Բ |
| Աշխատավայր | Կեդրոնական վարժարան |
| Զավակներ | Էդուարդ Թերզյան |
Ներշնչվել է
| |
| Թովմաս Թերզյան Վիքիդարանում | |
| Tovmas Terzian Վիքիպահեստում | |
Թովմաս Հակոբի Թերզյան (հոկտեմբերի 21, 1840[1], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - փետրվարի 8, 1909[1]), հայ բանաստեղծ, դրամատուրգ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Կ. Պոլսում։ Մայրը եղել է իտալուհի, հայրը՝ հունախոս կաթոլիկ հայ։ Տասը տարեկան հասակից ընդունվել է Պերայի Մխիթարյանների վարժարանը, որտեղ մի տարի սովորելուց հետո ուղարկվել է Վենետիկի Մուրադ-Ռաֆայելյան վարժարանը։ Այստեղ ստացել է հիմնավոր կրթություն, հմտանալով գրաբարի, իտալերենի, ֆրանսերենի և հունարենի մեջ։ Իմացել է նաև անգլերեն, թուրքերեն և այլ լեզուներ։ 1858 թվականին վերադարձել է Պոլիս, աշխատել որպես հայոց լեզվի և ֆրանսերենի ուսուցիչ։ Նրան աշակերտել են Եղիա Տեմիրճիպաշյանը, Գրիգոր Զոհրապը, Երուխանը, Օննիկ Չիֆթե-Սարաֆը և ուրիշներ։ Կ. Պոլսի Կեդրոնական վարժարանի բացման առաջին տարուց պաշտոնավարել է այնտեղ։
1862 թվականին լույս է ընծայել «Սանդուխտ» ողբերգությունը, որը բազմաթիվ անգամ բեմադրվել և արժանացել է մի քանի տպագրության։ Նա է գրել հայկական առաջին օպերայի՝ «Արշակ Բ»-ի լիբրետոն (լույս է տեսել 1871 թվականին)։ Այնուհետև տպագրել է «Հովսեփ գեղեցիկ» (Կ. Պոլիս, 1862), «Արշակ Բ» (1871), «Մահ Աբելի», «Հռիփսիմե կույս նահատակ» դրամատիկական երկերը և այլ ստեղծագործություններ[2]։
Տպագրված թարգմանություններից հիշատակության արժանի են Անակրեոնի բանաստեղծությունները՝ հին հունարենից։ 1929 թվականին Վենետիկում լույս է տեսել նրա երկերի ժողովածուն, երկու ստվար հատորով, որտեղ տեղ են գտել ինքնուրույն և թարգմանական մի շարք անտիպ գործեր։ Հատորը հրատարակվել է Արշակ Չոպանյանի ընդարձակ առաջաբանով ու ծանոթագրություններով։
Կազմել է ֆրանսերենի դասագրքեր, որոնցից մի քանիսը արժանացել են հինգից վեց տպագրության («Նոր քերականություն գաղղիերեն լեզվի», Կ. Պոլիս, 1868, «Գործնական քերականություն ֆրանսերեն լեզվի», Վենետիկ, 1873) և այլն[3]։
|
Իր տեղը Պեշիկթաշլյանի և Դուրյանի միջև է։ Մեր երեք ամենաքնքուշ և ամենաքաղցր քնարերգակներն են անոնք[4]։ - Արշակ Չոպանյան, Անահիտ (հանդես), 1909 թվական
|
|
Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Բանաստեղծութեանց ամբողջական հաւաքածոյ, առաջաբ. և ծնթգր.՝ Ա. Չոպանյանի, հ. 1-2, Վնտ., 1929:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005
- ↑ Գառնիկ Ստեփանյան (1973)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Ա։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 360
- ↑ Արշակ Չոպանյան (1909)։ «/Թովմաս_Թերզյան» (PDF) (եռամսյակ պարբերական)։ թիվ 1-2 (հայերեն)։ Փարիզ: Անահիտ հանդես։ էջ 36։ Վերցված է 2021-03-26
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Արշակ Չոպանյան (1909)։ «Թովմաս_Թերզյան» (PDF) (եռամսյակ պարբերական)։ թիվ 1-2 (հայերեն)։ Փարիզ: Անահիտ (հանդես)։ էջեր 35–39։ Վերցված է 2021-03-26
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Թովմաս Թերզյան կատեգորիայում։ |
| ||||||||||||||||||||
- Հոկտեմբերի 21 ծնունդներ
- 1840 ծնունդներ
- Ստամբուլ քաղաքում ծնվածներ
- Փետրվարի 8 մահեր
- 1909 մահեր
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Արևմտահայ բանաստեղծներ
- Արևմտահայ դրամատուրգներ
- Հայ թարգմանիչներ
- Հայ մանկավարժներ
- Մուրադ-Ռափայելյան վարժարանի սաներ
- Հայերն Օսմանյան կայսրությունում
- 19-րդ դարի Օսմանյան կայսրության գրողներ
- 20-րդ դարի Օսմանյան կայսրության գրողներ
- Հայ ուսուցիչներ
- Օսմանյան կայսրության անձինք
- 19-րդ դարի հայ բանաստեղծներ
- Հայ տղամարդ բանաստեղծներ
- Հայ տղամարդ գրողներ
- Օսմանյան կայսրության կրթական գործիչներ