Թովմաս Թերզյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թովմաս Թերզյան
արմտ. հայ.՝ Թովմաս Թերզեան
Tovmas Terzian.jpg
Ծնվել էհոկտեմբերի 21, 1840(1840-10-21)[1][2][3]
ԾննդավայրԿոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն[2][3]
Վախճանվել էփետրվարի 8, 1909(1909-02-08)[1][2][3] (68 տարեկան)
Վախճանի վայրԿոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն[2][3]
Մասնագիտությունբանաստեղծ, դրամատուրգ, թարգմանիչ և ուսուցիչ
Լեզուհայերեն
Ազգությունհայ
ԿրթությունՄուրադ-Ռափայելյան վարժարան[2]
Ուշագրավ աշխատանքներԱրշակ Բ
ԱշխատավայրԿեդրոնական վարժարան[2]
ԶավակներԷդուարդ Թերզյան
Թովմաս Թերզյան Վիքիդարանում
Commons-logo.svg Tovmas Terzian Վիքիպահեստում

Թովմաս Հակոբի Թերզյան (հոկտեմբերի 21, 1840(1840-10-21)[1][2][3], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն[2][3] - փետրվարի 8, 1909(1909-02-08)[1][2][3], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն[2][3]), հայ բանաստեղծ, դրամատուրգ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թովմաս Թերզյանի «Սանդուխտ» ողբերգության Կոստանդնուպոլսում 1862 թվականի մայիսի 12-ի ներկայացման պաստառը։

Ծնվել է Կ. Պոլսում։ Մայրը եղել է իտալուհի, հայրը՝ հունախոս կաթոլիկ հայ։ Տասը տարեկան հասակից ընդունվել է Պերայի Մխիթարյանների վարժարանը, որտեղ մի տարի սովորելուց հետո ուղարկվել է Վենետիկի Մուրադ-Ռաֆայելյան վարժարանը։ Այստեղ ստացել է հիմնավոր կրթություն, հմտանալով գրաբարի, իտալերենի, ֆրանսերենի և հունարենի մեջ։ Իմացել է նաև անգլերեն, թուրքերեն և այլ լեզուներ։ 1858 թվականին վերադարձել է Պոլիս, աշխատել որպես հայոց լեզվի և ֆրանսերենի ուսուցիչ։ Նրան աշակերտել են Եղիա Տեմիրճիպաշյանը, Գրիգոր Զոհրապը, Երուխանը, Օննիկ Չիֆթե-Սարաֆը և ուրիշներ։ Կ. Պոլսի Կեդրոնական վարժարանի բացման առաջին տարուց պաշտոնավարել է այնտեղ։

1862 թվականին լույս է ընծայել «Սանդուխտ» ողբերգությունը, որը բազմաթիվ անգամ բեմադրվել և արժանացել է մի քանի տպագրության։ Նա է գրել հայկական առաջին օպերայի՝ «Արշակ Բ»-ի լիբրետոն (լույս է տեսել 1871 թվականին)։ Այնուհետև տպագրել է «Հովսեփ գեղեցիկ» (Կ. Պոլիս, 1862), «Արշակ Բ» (1871), «Մահ Աբելի», «Հռիփսիմե կույս նահատակ» դրամատիկական երկերը և այլ ստեղծագործություններ[4]։

Տպագրված թարգմանություններից հիշատակության արժանի են Անակրեոնի բանաստեղծությունները՝ հին հունարենից։ 1929 թվականին Վենետիկում լույս է տեսել նրա երկերի ժողովածուն, երկու ստվար հատորով, որտեղ տեղ են գտել ինքնուրույն և թարգմանական մի շարք անտիպ գործեր։ Հատորը հրատարակվել է Արշակ Չոպանյանի ընդարձակ առաջաբանով ու ծանոթագրություններով։

Կազմել է ֆրանսերենի դասագրքեր, որոնցից մի քանիսը արժանացել են հինգից վեց տպագրության («Նոր քերականություն գաղղիերեն լեզվի», Կ. Պոլիս, 1868, «Գործնական քերականություն ֆրանսերեն լեզվի», Վենետիկ, 1873) և այլն[5]։

Aquote1.png Իր տեղը Պեշիկթաշլյանի և Դուրյանի միջև է։ Մեր երեք ամենաքնքուշ և ամենաքաղցր քնարերգակներն են անոնք[6]։ Aquote2.png


Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Բանաստեղծութեանց ամբողջական հաւաքածոյ, առաջաբ. և ծնթգր.՝ Ա. Չոպանյանի, հ. 1-2, Վնտ., 1929:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 4. — էջ 177.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 2.
  4. ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005 
  5. ↑ Գառնիկ Ստեփանյան (1973)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Ա։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 360 
  6. ↑ Արշակ Չոպանյան (1909)։ «/Թովմաս_Թերզյան» (PDF) (եռամսյակ պարբերական)։ թիվ 1-2 (հայերեն)։ Փարիզ: Անահիտ հանդես։ էջ 36։ Վերցված է 2021 թ․ մարտի 26 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Ստեղծագործությունների տեքստ
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 177)։ CC BY-SA icon 80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թովմաս_Թերզյան&oldid=8687072» էջից