Թոնգարիրո ազգային պարկ
| Թոնգարիրո ազգային պարկ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ազգային պարկ |
| Երկիր |  Նոր Զելանդիա |
| Վարչատարածք | Manawatū-Whanganui Region? |
| Մակերես | 795,96 կմ² |
| Ձևավորում | 1887 |
 | |
 | |
Թոնգարիրո ազգային պարկ (անգլ.՝ Tongariro National Park), Նոր Զելանդիայի ամենահին ազգային պարկը[1]։ Գտնվում է Հյուսիսային կղզու կենտրոնական մասում։ Աշխարհում ստեղծված ամենահին ազգային պարկերի տասնյակում զբաղեցնում է վեցերորդ հորիզոնականը[1][2]։ Նրա տարածքում են ընկած գործող հրաբուխներ Ռուապեհուն, Նգաուրուհոեն, Թոնգարիրոն[1], որոնց գագաթները երբեմն նույնիսկ ամռանն են պատված մնում ձյունով (այդ եռյակից Ռուապեհուի կատարը միշտ է ծածկված ձյունով ու սառցադաշտերով)[3]։
Տեղաբնիկ մաորի ցեղի պաշտամունքային մի շարք վայրեր ներառված են ազգային պարկի տարածքում[4], ընդ որում՝ լեռնագագաթներից շատերը, ներառյալ Նգաուրուհոեն ու Ռուապեհուն, նրանց համար համարվում են tapu, այսինքն՝ սրբազան[5]։ Ազգային պարկի գոտում են ընկած մի շարք բնակավայրեր, այդ թվում՝ Օհակունե, Ուայոուրու, Հորոպիտո, Փոկակա, Էրուա քաղաքները։ Այստեղ է գտնվում «Թոնգարիրոյի ալպիական անցումը», որն ունի 19,4 կիլոմետր երկարություն և համարվում է մեկօրյա արշավային լավագույն երթուղիներից մեկը աշխարհում[6][7]։ Ազգային այս պարկի հյուսիսային հատվածով է անցնում Tongariro North Loop (Թոնգարիրոյի հյուսիսային օղակ) անվանումը կրող արշավուղին, որը նորզելանդական լավագույն զբոսաշրջային երթուղիներից մեկն է, ունի 43,1 կիլոմետր երկարություն (այն հաղթահարելու համար սովորաբար 3-4 օր է պահանջվում)[8]։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թոնգարիրո ազգային պարկն զբաղեցնում է 786 կմ2 տարածք։ Ընկած է Հյուսիսային կղզու կենտրոնական հատվածից հարավ[9], Նոր Զելանդիայի ամենամեծ լճից՝ Թաուպոյից մի քանի կիլոմետր դեպի հարավ-արևմուտք, ամենախոշոր բնակավայրից՝ Օքլենդ միլիոնանոց քաղաքից 330 կմ դեպի հարավ և մայրաքաղաք Վելինգտոնից 320 կմ դեպի հյուսիս։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թոնգարիրո ազգային պարկը հիմնադրվել է 1894 թվականին, սկզբնապես՝ 76,5 հազար հեկտար տարածքի վրա։
1993 թվականին Թոնգարիրոն դարձել է մշակութային լանդշաֆտներից առաջինը, որ ներառվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության՝ նոր չափորոշիչների համաձայն կազմված ցանկում։ Ընդ որում՝ հաշվի է առնվել նրա արժեքը թե՛ որպես բնության հւշարձանի և թե՛ որպես մաորիների մշակութային ժառանգության մի կարևոր հատվածի։
Պարկին բնորոշ է բնապահպանական համակարգերի լայն դիապազոնը[10]։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նգաուրուհոե լեռը
Զմրուխտ լիճը
Թոնգարիրո լեռը
Կարմիր խառնարանը
Ռուապեհու լեռը
Թաուհայ ջրվեժը
Dacrycarpus dacrydioides
Libocedrus bidwillii
Nothofagus menziesii ծառեր
Weinmannia racemosa
Anthornis melanura
Charadrius bicinctus
Նորզելանդական բազե
Prosthemadera novaeseelandiae
Արծաթաչիկ
.jpg)
.jpg)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Department of Conservation: "Tongariro National Park: Features" Archived 22 February 2015 at the Wayback Machine., retrieved 21 April 2013
- ↑ Hardy Uniqua։ «The 10 Oldest National Parks In The World»։ Culture Trip։ Վերցված է 2019-01-29
- ↑ «Tongariro Weather»։ Department of Conservation։ Արխիվացված է օրիգինալից հունվարի 18, 2015-ին։ Վերցված է փետրվարի 3, 2013
- ↑ Beetham George (1926)։ «Introduction by T. E. Donne»։ The First Ascent of Mount Ruapehu
- ↑ Cowan James (1927)։ «Chapter II: The Mountains of the Gods»։ The Tongariro National Park, New Zealand - Its topography, geology, alpine and volcanic features, history and Maori folk-lore։ էջեր 29–33
- ↑ «Tongariro Alpine Crossing»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-08-ին։ Վերցված է 2020-07-11
- ↑ http://www.tongarirocrossing.org.nz/
- ↑ http://www.doc.govt.nz/parks-and-recreation/tracks-and-walks/central-north-island/turangi-taupo/tongariro-northern-circuit/
- ↑ «Data Table - Protected Areas - LINZ Data Service»։ Land Information New Zealand։ Վերցված է 2017-10-18
- ↑ «Сайт Всемирного Наследия»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-10-16-ին։ Վերցված է 2010-03-24
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 |
Վիքիճամփորդն ունի Թոնգարիրո ազգային պարկին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։ |
|
Թոնգարիրո ազգային պարկ Վիքիպահեստում |
|---|
- Tongariro National Park at the Department of Conservation
- Datasheet - UNEP-WCMC World Heritage Site
| ||||||||||||||
