Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն
| Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Միջազգային կազմակերպություն |
| Հապավում | TÜRKSOY |
| Հիմնադրված | հուլիսի 12, 1993 |
| Գլխադասային գրասենյակ | Անկարա, Թուրքիա |
| Անձնակազմ | 9 անդամ[1] |
| Կայք | turksoy.org(թուրքերեն)(անգլ.)(ռուս.) |
Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն (ԹՅՈՒՐՔՍՈՅ), թյուրքալեզու երկրները միավորող միջազգային կազմակերպություն, որի հիմնական նպատակը «թյուրք ժողովուրդների միջև համագործակցությունն է` պահպանելու, զարգացնելու և ապագա սերունդներին փոխանցելու թյուրք ժողովուրդների ընդհանուր նյութական և մշակութային հուշարձանները»։
Կենտրոնակայանը գտնվում է Անկարայում (Թուրքիա)։ Կազմակերպության գլխավոր տնօրենը Դյուսեն Քասեինովն է (Ղազախստանի մշակույթի նախկին նախարար)։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կազմակերպությունն սկիզբ է առնում 1992 թվականին Բաքվում և Ստամբուլում կայացած հանդիպումներից, որոնց ընթացքում Ադրբեջանի, Ղազախստանի, Ղրղզստանի, Ուզբեկստանի, Թուրքիայի և Թուրքմենստանի մշակույթի նախարարները հայտարարել են համատեղ մշակութային նախագծի շրջանակներում համագործակցելու իրենց պատրաստակամության մասին։
1993 թվականի հուլիսի 12-ին Ալմաթիում ստորագրված համաձայնագրի արդյունքում ստեղծվել է Թյուրքական մշակույթի և արվեստի համատեղ զարգացման կազմակերպությունը (թուրքերեն՝ Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi)։
1996 թվականին սկսվել է Թյուրքսոյի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի պաշտոնական համագործակցությունը, ներառյալ համատեղ խորհրդատվությունները և փոխադարձ ներկայացուցչությունը[2]։
2009 թվականին կազմակերպությունն ստացել է ներկայիս անվանումը։
Նույն թվականին Թյուրքսոյը մտել է Թյուրքական խորհրդի և թյուրքական երկրների աշխարհաքաղաքական կազմակերպության կազմում, որը հիմնադրվել է 2009 թվականի նոյեմբերի 3-ին։
Անդամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թյուրքսոյի անդամ են 6 պետություններ։ Անդամակցությունից բացի, մի շարք տարածաշրջաններ (դաշնային սուբյեկտներ կամ երրորդ երկրների ինքնավար տարածաշրջաններ) ունեն դիտորդի կարգավիճակ[1][3]։
2015 թվականի վերջին Ռուսաստանի մշակույթի նախարար Վլադիմիր Մեդինսկին հեռագիր է հղել Ալթայի, Բաշկորտոստանի, Սախայի (Յակուտիա), Թաթարստանի, Տիվայի, Խակասիայի հանրապետությունների ղեկավարներին՝ Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպության (Թյուրքսոյ) հետ շփումներն անհապաղ դադարեցնելու անհրաժեշտության մասին[4][5]։ Դա հանգեցրել է նրան, որ Բաշկորտոստանը, Տիվան, Ալթայը, Խակասիան և Յակուտիան[6][7] դուրս են եկել կազմակերպությունից[8]։
| Անդամներ | Լեզու |
|---|---|
 Ադրբեջան
|
Ադրբեջաներեն |
 Ղազախստան
|
Ղազախերեն |
 Ղրղզստան
|
Ղրղզերեն |
 Թուրքիա
|
Թուրքերեն |
 Թուրքմենստան
|
Թուրքմեներեն |
 Ուզբեկստան
|
Ուզբեկերեն |
| Դիտորդներ | Լեզու |
|---|---|
 Բաշկորտոստան
|
Թաթարերեն |
 Գագաուզիա
|
Գագաուզերեն |
 Հյուսիսային Կիպրոս
|
Թուրքերեն |
 Թաթարստան
|
Թաթարերեն |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Официальный сайт Тюрксой (2010). «Главная страница > Страны-члены». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 28-ին.
- ↑ Сайт ЮНЕСКО (1996). «Relations with the Joint Administration of the Turkic Culture and Arts (TÜRKSOY), and Draft Agreement between that Organization and UNESCO» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 28-ին.
- ↑ Orhan POLAT. «о ТЮРКСОЙ :: ТЮРКСОЙ» (ռուսերեն). www.turksoy.org. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 24-ին.
- ↑ ТАСС: Культура - Минкультуры РФ прекращает сотрудничество с организацией тюркской культуры ТюрКСОЙ
- ↑ Минкультуры прекращает сотрудничество с организацией «ТюрКСОЙ» - Известия
- ↑ «Якутия поддерживает политику России по отношению к Турции | NVK Online». nvk-online.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 30-ին.
- ↑ «Якутия прервет связи с ТюрКСОЙ: «Партнеров в тюркском мире достаточно» - ИА REGNUM». ИА REGNUM. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 30-ին.
- ↑ Власти тюркских регионов выбирают между Россией и Турцией
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն» հոդվածին։ |
