Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն
ՏեսակՄիջազգային կազմակերպություն
Հիմնադրվածհուլիսի 12, 1993
Գլխադասային գրասենյակԱնկարա, Թուրքիա
Անձնակազմ9 անդամ[1]
Կայքturksoy.org

Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպություն (ԹՅՈՒՐՔՍՈՅ), թյուրքալեզու երկրները միավորող միջազգային կազմակերպություն, որի հիմնական նպատակը «թյուրք ժողովուրդների միջև համագործակցությունն է` պահպանելու, զարգացնելու և ապագա սերունդներին փոխանցելու թյուրք ժողովուրդների ընդհանուր նյութական և մշակութային հուշարձանները»։

Կենտրոնակայանը գտնվում է Անկարայում (Թուրքիա)։ Կազմակերպության գլխավոր տնօրենը Դյուսեն Քասեինովն է (Ղազախստանի մշակույթի նախկին նախարար)։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպության՝ Թյուրքսոյի գլխավոր գրասենյակը գտնվում է Անկարայում (Թուրքիա):

Կազմակերպությունն սկիզբ է առնում 1992 թվականին Բաքվում և Ստամբուլում կայացած հանդիպումներից, որոնց ընթացքում Ադրբեջանի, Ղազախստանի, Ղրղզստանի, Ուզբեկստանի, Թուրքիայի և Թուրքմենստանի մշակույթի նախարարները հայտարարել են համատեղ մշակութային նախագծի շրջանակներում համագործակցելու իրենց պատրաստակամության մասին։

1993 թվականի հուլիսի 12-ին Ալմաթիում ստորագրված համաձայնագրի արդյունքում ստեղծվել է Թյուրքական մշակույթի և արվեստի համատեղ զարգացման կազմակերպությունը (թուրքերեն՝ Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi)։

1996 թվականին սկսվել է Թյուրքսոյի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի պաշտոնական համագործակցությունը, ներառյալ համատեղ խորհրդատվությունները և փոխադարձ ներկայացուցչությունը[2]։

2009 թվականին կազմակերպությունն ստացել է ներկայիս անվանումը։

Նույն թվականին Թյուրքսոյը մտել է Թյուրքական խորհրդի և թյուրքական երկրների աշխարհաքաղաքական կազմակերպության կազմում, որը հիմնադրվել է 2009 թվականի նոյեմբերի 3-ին։

Անդամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թյուրքսոյի անդամ են 6 պետություններ։ Անդամակցությունից բացի, մի շարք տարածաշրջաններ (դաշնային սուբյեկտներ կամ երրորդ երկրների ինքնավար տարածաշրջաններ) ունեն դիտորդի կարգավիճակ[1][3]։

2015 թվականի վերջին Ռուսաստանի մշակույթի նախարար Վլադիմիր Մեդինսկին հեռագիր է հղել Ալթայի, Բաշկորտոստանի, Սախայի (Յակուտիա), Թաթարստանի, Տիվայի, Խակասիայի հանրապետությունների ղեկավարներին՝ Թյուրքական մշակույթի միջազգային կազմակերպության (Թյուրքսոյ) հետ շփումներն անհապաղ դադարեցնելու անհրաժեշտության մասին[4][5]։ Դա հանգեցրել է նրան, որ Բաշկորտոստանը, Տիվան, Ալթայը, Խակասիան և Յակուտիան[6][7] դուրս են եկել կազմակերպությունից[8]։

Անդամներ Լեզու
Ադրբեջան Ադրբեջան Ադրբեջաներեն
Ղազախստան Ղազախստան Ղազախերեն
Ղրղզստան Ղրղզստան Ղրղզերեն
Թուրքիա Թուրքիա Թուրքերեն
Թուրքմենստան Թուրքմենստան Թուրքմեներեն
Ուզբեկստան Ուզբեկստան Ուզբեկերեն
Դիտորդներ Լեզու
Բաշկորտոստան Բաշկորտոստան Թաթարերեն
Գագաուզիա Գագաուզիա Գագաուզերեն
Հյուսիսային Կիպրոս Հյուսիսային Կիպրոս Թուրքերեն
Թաթարստան Թաթարստան Թաթարերեն

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Официальный сайт Тюрксой (2010)։ «Главная страница > Страны-члены»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-05-01-ին։ Վերցված է 2010-06-28 
  2. ↑ Сайт ЮНЕСКО (1996)։ «Relations with the Joint Administration of the Turkic Culture and Arts (TÜRKSOY), and Draft Agreement between that Organization and UNESCO»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-05-01-ին։ Վերցված է 2010-06-28 
  3. ↑ Orhan POLAT։ «о ТЮРКСОЙ :: ТЮРКСОЙ» (ռուսերեն)։ www.turksoy.org։ Վերցված է 2018-02-24 
  4. ↑ ТАСС: Культура - Минкультуры РФ прекращает сотрудничество с организацией тюркской культуры ТюрКСОЙ
  5. ↑ Минкультуры прекращает сотрудничество с организацией «ТюрКСОЙ» - Известия
  6. ↑ «Якутия поддерживает политику России по отношению к Турции | NVK Online»։ nvk-online.ru։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-02-02-ին։ Վերցված է 2016-01-30 
  7. ↑ «Якутия прервет связи с ТюрКСОЙ: «Партнеров в тюркском мире достаточно» - ИА REGNUM»։ ИА REGNUM։ Վերցված է 2016-01-30 
  8. ↑ Власти тюркских регионов выбирают между Россией и Турцией

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

GND: 10345231-X · VIAF: 155802143 · WorldCat VIAF: 155802143
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թյուրքական_մշակույթի_միջազգային_կազմակերպություն&oldid=7780567» էջից