Անտացիդներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Թթվամարիչներից)
Կալցիումի կարբոնատի անտացիդ դեղահաբեր

Անտացիդ, միացություն, որը չեզոքացնում է ստամոքսի թթվայնությունը և օգտագործվում է թեթևացնելու այրոցը, մարսողության խանգարումը կամ ստամոքսի խանգարումը[1]։ Որոշ անտացիդներ կիրառվում են փորլուծության և փորկապության բուժման մեջ[2]։ Վաճառվող անտացիդները պարունակում են ալյումինի, կալցիումի, մագնեզիումի և նատրիումի աղեր[2]։ Որոշ պատրաստուկներ պարունակում են երկու աղերի կոմբինացիա, ինչպես մագնեզիումի կարբոնատը և ալյումինի հիդրօքսիդը ( օրինակ՝ հիդրոտալցիտտը )[3]։

Բժշկական կիրառություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտացիդները հասանելի են otc և ընդունվում են ներքին ( պերօռալ ) արագ թեթևացնելով ոչ մշտական այրոցը, որը հանդիսանում է գաստրոէզոֆագեալ ռեֆլյուքս հիվանդության և մարսողության խանգարման հիմնական ախտանիշը։ Անտացիդներով միայնակ բուժումը ախտանշանային է և արդարացված է միայն թեթև ախտանիշների դեպքում[4]։ Անտացիդների այլընտրանքային կիրառությունը ներառում է փորկապությունը, փորլուծությունը, հիպերֆոսֆատեմիան և մեզի հիմնայնացումը[5]։ Որոշ անտացիդներ օգտագործվում են նաև որպես ենթաստամոքսային գեղձի ֆերմենտների փոխարինող թերապիայի հավելում ենթաստամոքսային գեղձի անբավարարության բուժման համար[6]։

Չդիսոցվող անտացիդները ( նատրիումի ցիտրատը ) բարձրացնում է ստամոքսի pH-ը առանց ազդելու կամ քիչ ազդելու ստամոքսի ծավալի վրա, և, հետևաբար, կարող են որոշակի սահմանափակ կիրառություն ունենալ նախավիրահատական պրոցեդուրաներում։ Առավել արդյունավետ լինելու համար նատրիումի ցիտրատը պետք է տրվի վիրահատությունից հետո 1 ժամվա ընթացքում[7]։

Կողմնակի ազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաձայն 2013 թվականի ուսումնասիրության, պայմանական փրփրող հաբերը պարունակում են զգալի քանակությամբ նատրիում և կապվում են սրտանոթային անբարենպաստ իրադարձությունների հավանականության հետ[8]։ Այլընտրանքային նատրում չպարունակող բանաձևերը, որոնք պարունակում են մագնեզիումի աղեր, կարող են հարուցել դիարեա, մինչդեռ կալցիում կամ ալյումին պարունակողները կարող են փորկապություն առաջացնել։ Հազվադեպ, կալցիումի կարբոնատի երկարատև օգտագործումը կարող է հանգեցնել երիկամներում քարերի առաջացման։ Ալյումին պարունակող անտացիդ դեղամիջոցների երկարատև օգտագործումը կարող է մեծացնել օստեոպորոզի զարգացման ռիսկը[9]։ In vitro ուսումնասիրությունները ցույց են տվել,որ անտացիդների գերօգտագործման պատճառով կարող է դիտվել թթվի վերարտադրություն, սակայն այս բացահայտման նշանակությունը կասկածի տակ է դրվել[10][11]։

Անտացիդների հատկությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ ստամոքսում ավելորդ քանակությամբ թթու է արտադրվում, բնական լորձաթաղանթային պատնեշը, որը պաշտպանում է ստամոքսի լորձաթաղանթը, կարող է քայքայվել՝ հանգեցնելով ցավի և գրգռվածության։ Կա նաև պոտենցիալ թթվի հետհոսք, որը կարող է առաջացնել կերակրափողի ցավ և վնասվածք։ Անտացիդները պարունակում են հիմնային իոններ, որոնք քիմիապես չեզոքացնում են ստամոքսաթթուն, նվազեցնելով ստամոքսի լորձաթաղանթի և կերակրափողի վնասվածքը և մեղմում են ցավը[1]։ Որոշ անտացիդներ ընկճում են պեպսինը, ֆերմենտ, որը թթվի հետհոսքի ժամանակ կարող է վնասել կերակրափողը[5][12]։

Անտացիդները ուղղակիորեն չեն ընկճում թթվի սեկրեցիան և այդպիսով տարբերվոմ են թթվամարիչ դեղերից, ինչպիսիք են H2-ընկալիչների անտագոնիստները կամ պրոտոնային պոմպի ինհիբիտորները[4]։ Անտացիդները չեն սպանում հելիկոբակտեր պիլորի ( Helicobacter pylori ) բակտերիան, որը հանգեցնում է խոցերի[4]։

Փոխազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տետրացիկլինի և մետաղի խելատացիայի կառուցվածքային պատկերումը, որտեղ «M»-ը մետաղն է, որը գտնվում է անտացիդներում։

Հայտնի է, որ անտացիդները փոխազդում են տարբեր ներքին ընդունման դեղամիջոցների հետ, ներառալ ֆտորքինոլոնային և տետրացիկլինային անտիբիոտիկները, երկաթը, իտրակոնազոլը և պրեդնիզոնը[13]։ Այս փոխազդեցություններից որոշների համար պատասխանատու է մետաղների հետ խելատների առաջացումը (օրինակ՝ ֆտորքինոլոններ, տետրացիկլիններ), հանգեցնելով խելատացված դեղամիջոցի ներծծման նվազեցման։ Որոշ փոխազդեցություններ կարող են պայմանավորված լինել ստամոքսում pH-ի աճով, որը նկատվում է անտացիդի ներթափանցումից հետո, ինչը հանգեցնում է թույլ թթուների ներծծման ավելացմանը և թույլ հիմքերի ներծծման նվազմանը[14]։

Դեղերի աբսորբցիայի վրա ստամոքսի թթվայնության և խելատացիայի հետևանքները մեղմելու առաջարկվող մեթոդը անտացիդ դեղերի ընդոնումը փոխազդող դեղամիջոցների հետ տարածելն է, այնուամենայնիվ այս մեթոդը այդքան էլ լավ ուսումնասիրված չէ մեզը հիմնայնացնող դեղերի համար[13]։

Մտահոգություններ կան հետաձգված թողարկմամբ դեղերի և անտացիդների փոխազդեցության վերաբերյալ, քանի որ անտացիդները կարող են բարձրացնել ստամոքսի pH-ը մինչև մի կետի, որտեղ հետաձգված թողարկման դեղահատի ծածկույթը կլուծվի, ինչը կհանգեցնի դեղամիջոցի քայքայմանը, եթե այն pH-զգայուն է[14]։

Ձևակերպումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտացիդները կարող են ձևակերպվել այլ ակտիվ բաղադրիչների հետ, ինչպիսիք են սիմետիկոնը՝ գազը վերահսկելու համար, կամ ալգինաթթուն, գործելով որպես ֆիզիկական պատնեշ թթվի դեմ[15]։

Հեղուկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարբեր հեղուկ անտացիդ պատրաստուկներ են վաճառվում։ Ամենահաճախ հանդիպող հեղուկ պատրաստուկը մագնեզիումի կաթն է և մագնեզիում/ալյումին համակցումները։ Հեղուկ պրեպարատների պոտենցիալ առավելությունը դեղահաբերի նկատմամբ այն է, որ հեղուկները կարող են ապահովել ավելի արագ թեթևացում, սակայն դա կարող է համընկնել ազդեցության ավելի կարճ տևողության հետ[16]։ Ամենահաճախհանդիպող բրենդները ներառում են Pepto-Bismol-ը և Gaviscon։

ԴԵղահաբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծամվող դեղահաբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծամվող դեղահաբերը անտացիդների ամենատարածված ձևերից են և հեշտությամբ հասանելի են առանց դեղատոմսի։ Ստամոքս հասնելուն պես դեղահատի փոշին կլուծվի ստամոքսաթթվում, թույլ տալով կատիոններին անջատվել և չեզոքացնել ստամոքսի ավելցուկային թթվայնությունը։ Ընդահնուր աղեր հասանելի են հաբերի տեսքով, ներառյալ կալցիումի, մագնեզիումի, ալյումինի և նատրիումի[13]։

Մի քանի տարածված բրենդներ են Tums, Gaviscon ծամվող հաբերը և Maalox-ը[17]։

Փրփրող հաբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փրփրացող հաբերը նախատեսված են ջրի մեջ լուծվելու և այնուհետև ածխաթթու գազի արտազատման համար[18][19][20]։ Ընդհանուր բաղադրիչները ներառում են կիտրոնաթթուն և նատրիումի բիկարբոնատը, որը փոխազդում է և կոնտակտի մեջ է մտնում ջրի հետ՝ արտադրելով ածխածնի երկօքսիդ։ Փրփրող հաբերը կարող են նաև պարունակել ասպիրին[21], նատրիումի կարբոնատ կամ գինեթթու[22]։ Ասպիրին պարունակող նյութերը կարող են առաջացնել ստամոքսի հետագա գրգռում և խոցեր՝ ստամոքսի լորձաթաղանթի վրա ասպիրինի ազդեցության պատճառով[23]։

Հանդիպող բրենդները ներառում են Alka-Seltzer, Gaviscon և Eno։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Internal Clinical Guidelines Team. (UK) (2014). Dyspepsia and Gastro-Oesophageal Reflux Disease: Investigation and Management of Dyspepsia, Symptoms Suggestive of Gastro-Oesophageal Reflux Disease, or Both. National Institute for Health and Care Excellence: Clinical Guidelines. London: National Institute for Health and Care Excellence (UK). PMID 25340236.
  2. ↑ 2,0 2,1 Salisbury, Blake H.; Terrell, Jamie M. (2020), «Antacids», StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30252305, Վերցված է 24 November 2020-ին
  3. ↑ «Aluminum hydroxide and magnesium carbonate Uses, Side Effects & Warnings». Drugs.com. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 24-ին.(չաշխատող հղում)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 U.S. Department of Health & Human Services. Agency for Healthcare Research and Quality 23 September 2011 Consumer Summary – Treatment Options for GERD or Acid Reflux Disease: A Review of the Research for Adults Արխիվացված 11 Հոկտեմբեր 2014 Wayback Machine
  5. ↑ 5,0 5,1 Salisbury, Blake H.; Terrell, Jamie M. (2020), «Antacids», StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30252305, Վերցված է 23 December 2020-ին
  6. ↑ Graham, D. Y. (1982). «Pancreatic enzyme replacement: the effect of antacids or cimetidine». Digestive Diseases and Sciences. 27 (6): 485–490. doi:10.1007/BF01296725. ISSN 0163-2116. PMID 6282548. S2CID 10640940.
  7. ↑ Practice Guidelines for Preoperative Fasting and the Use of Pharmacologic Agents to Reduce the Risk of Pulmonary Aspiration: Application to Healthy Patients Undergoing Elective Procedures: An Updated Report by the American Society of Anesthesiologists Task Force on Preoperative Fasting and the Use of Pharmacologic Agents to Reduce the Risk of Pulmonary Aspiration. Anesthesiology. 2017 March; 126(3).
  8. ↑ George, J; Majeed, W; Mackenzie, IS; Macdonald, TM; Wei, L (2013 թ․ նոյեմբերի 26). «Association between cardiovascular events and sodium-containing effervescent, dispersible, and soluble drugs: nested case-control study». BMJ (Clinical Research Ed.). 347: f6954. doi:10.1136/bmj.f6954. PMC 3898660. PMID 24284017.
  9. ↑ U.S. Department of Health and Human Services, National Institutes of Health, U.S. National Library of Medicine. Page last updated: 7 November 2014 Medline Plus: Taking Antacids
  10. ↑ Texter, E. C. (1989). «A critical look at the clinical use of antacids in acid-peptic disease and gastric acid rebound». The American Journal of Gastroenterology. 84 (2): 97–108. ISSN 0002-9270. PMID 2644821.
  11. ↑ Hade, J. E.; Spiro, H. (1992). «Calcium and acid rebound: a reappraisal». Journal of Clinical Gastroenterology. 15 (1): 37–44. doi:10.1097/00004836-199207000-00010. PMID 1500660. S2CID 10897187.
  12. ↑ Bardhan, Karna Dev; Strugala, Vicki; Dettmar, Peter W. (2012). «Reflux Revisited: Advancing the Role of Pepsin». International Journal of Otolaryngology. 2012: 646901. doi:10.1155/2012/646901. ISSN 1687-9201. PMC 3216344. PMID 22242022.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Ogawa, Ryuichi; Echizen, Hirotoshi (2011). «Clinically Significant Drug Interactions with Antacids». Drugs. 71 (14): 1839–1864. doi:10.2165/11593990-000000000-00000. ISSN 0012-6667. PMID 21942976. S2CID 36875514.
  14. ↑ 14,0 14,1 Patel, Divya; Bertz, Richard; Ren, Song; Boulton, David W.; Någård, Mats (2020). «A Systematic Review of Gastric Acid-Reducing Agent-Mediated Drug–Drug Interactions with Orally Administered Medications». Clinical Pharmacokinetics. 59 (4): 447–462. doi:10.1007/s40262-019-00844-3. ISSN 0312-5963. PMC 7109143. PMID 31788764.
  15. ↑ IFFGD. Antacids Adapted from IFFGD Publication #520 by W. Grant Thompson. Last modified on 12 September 2014
  16. ↑ Barnett, C. C.; Richardson, C. T. (1985). «In vivo and in vitro evaluation of magnesium-aluminum hydroxide antacid tablets and liquid». Digestive Diseases and Sciences. 30 (11): 1049–1052. doi:10.1007/BF01315602. ISSN 0163-2116. PMID 4053915. S2CID 8133980.
  17. ↑ «Maalox Antacid Oral: Uses, Side Effects, Interactions, Pictures, Warnings & Dosing - WebMD». www.webmd.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 24-ին.
  18. ↑ Dubogrey, Ilya (2013). «Putting the Fizz into Formulation». European Pharmaceutical Contractor. No. Autumn. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 26-ին.
  19. ↑ British Pharmacopeia 2003
  20. ↑ International Pharmacopoeia 2006. World Health Organization. 2006. էջեր 966. ISBN 978-92-4-156301-7. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 1-ին.
  21. ↑ «Alka Seltzer Directions of use, Sodium & Aspirin content - Alka Seltzer relief from Headaches, Migraine & Upset stomach». alkaseltzer.ie. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 17-ին.
  22. ↑ Blair, G. T.; DeFraties, J. J. (2000). «Hydroxy Dicarboxylic Acids». Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. Kirk Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. էջեր 1–19. doi:10.1002/0471238961.0825041802120109.a01. ISBN 978-0471238966.
  23. ↑ Graham, David Y.; Smith, J. Lacey (1986 թ․ մարտի 1). «Aspirin and the Stomach». Annals of Internal Medicine. 104 (3): 390–398. doi:10.7326/0003-4819-104-3-390. ISSN 0003-4819. PMID 3511824.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անտացիդներ&oldid=9484699» էջից