Թերի Ֆոքս

Թերի Ֆոքս; անգլ.՝ Terrance Stanley Fox
Ծնվել է	հուլիսի 28, 1958
Ծննդավայր	Վինիպեգ, Կանադա
Մահացել է	հունիսի 28, 1981 (22 տարեկան)
Մահվան վայր	Նյու Վեսթմինստթեր, Մետրո Վանկուվեր, Բրիտանական Կոլումբիա, Կանադա
Գերեզման	Port Coquitlam
Քաղաքացիություն	Կանադա
Կրթություն	Հարվարդի համալսարան և Սայմոն Ֆրեյզերի անվան համալսարան
Ազդվել է	Դիք Թրամ
Մասնագիտություն	ակտիվիստ
Ծնողներ	մայր՝ Բեթի Ֆոքս
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Կանադայի տարվա նյուզմեյքեր Order of the Dogwood? Կանադայի սպորտի փառքի սրահ Person of National Historic Significance? Լու Մարշի անվան մրցանակ Կանադական բժշկական փառքի սրահ Կանադայի Փառքի ծառուղի և British Columbia Sports Hall of Fame?
Կայք	terryfox.org
	Terry Fox Վիքիպահեստում

Թերի Ֆոքս, լրիվ անունը՝ Թերենս Սթենլի Ֆոքս (անգլ.՝ Terrance Stanley «Terry» Fox, հուլիսի 28, 1958(1958-07-28)^[1], Վինիպեգ, Կանադա - հունիսի 28, 1981(1981-06-28)^[1], Նյու Վեսթմինստթեր, Մետրո Վանկուվեր, Բրիտանական Կոլումբիա, Կանադա^[2]), քաղցկեղով հիվանդներին սատարող կանադացի ակտիվիստ։ 19 տարեկան Թերի Ֆոքսի մոտ չարորակ ուռուցք է հայտնաբերվել, և նրա ոտքը անդամահատել են։ Մի քանի տարի անց նա Կանադայի արևելքից արևմուտք գերմարաթոն վազելու փորձ է արել, որ քաղցկեղով հիվանդների հետազոտությունների համար գումար հավաքի։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թերի Ֆոքսը ծնվել է Կանադայի Մանիտոբա նահանգի Վինիպեգ քաղաքում։ Մեծացել է արևմտյան Բրիտանական Կոլումբիա նահանգում, բասկետբոլ է խաղացել։ Դպրոցն ավարտլուց հետո ընդունվել է համալսարան՝ որոշելով դառնալ ֆիզիկական մշակույթի դաստիարակ^[5]։ 1977 թվականին աջ ծնկում ցավեր են սկսել՝ ստուգումները հայտնաբերել են ոսկրի սարկոմա։

Բժիշկները ստիպված ծնկից վերև անդամահատել են աջ ոտքը։ Երեք տարի անց Թերին որոշել է երկրով մեկ վազել օվկիանոսից օվկիանոս։ Վազքի նպատակը ուռուցքաբանական հիվանդությունների հետազոտությունների համար գումար հավաքելն էր։ «Հույսի մարաթոն»-ի (անգլ.՝ Marathon of Hope) կազմակերպման ժամանակ Թերին երազել է յուրաքանչյուր կանադական քաղաքացուց մեկական դոլլար հավաքել^[6]։ Մեկ տարուց ավելի նա մարզվել է, լավ գիտակցելով, որ անգամ առողջ մարդը առանց նախնական պատրաստության չի կարող հաղթահարել նման երկար տարածությունը։

Թերի Ֆոքսը «Հույսի մարաթոն»-ը սկսել է 1980 թվականի ապրիլի 12-ին։ Սկզբում ոտքը թրջել է Ատլանտյան օվկիանոսի ջրերում՝ Նյու Ֆաունդլենդ նահանգի Սենտ Ջոնս քաղաքի մոտ։ Մտադրվել էր հասնել Բրիտանական Կոլումբիա և երկրորդ անգամ ոտքը թրջել Խաղաղ օվկիանոսում^[6]։ Նա վազել է օրական 42 կմ, ինչը առողջ մարդու համար նախտեսված մարաթոնյան երկարություն է։ Վազելու հետ մեկտեղ Թերիի հիվանդությունն աստիճանաբար սաստկացել է, մշտապես ցավեր է ունեցել։ Միայն մեծ կամքի ուժը և իր միլիոնավոր բախտակիցներին օգնելու ցանկությունն են նրան առաջ մղել։ Մարաթոնը մեծ արձագանք է ստացել։ Չնայած, որ սկզբից տեղեկատվական միջոցները քիչ են անդրադարձել վազքին, շատերն են փողոց դուրս եկել ոգևորելու երիտասարդին և նվիրատվություն կատարելու։

Թերի Ֆոքսը չի կարողացել ավարտել մարաթոնը։ Քաղցկեղը տարածվել է թոքերում և նա 143 օր անընդհատ վազելուց հետո՝ 1980 թվականի սեպտեմբերի 1-ին Տանդեր Բեյ քաղաքի մոտ ստիպված դադարեցրել է վազքը։ Նա վազել է 5373 կմ տարածություն, հատելով Նյուֆաունդլենդ և Լաբրադոր, Նոր Շոտլանդիա, Նյու Բրանսուիկ, Քվեբեկ, Օնտարիո նահանգները և Արքայազն Էդուարդի կղզին։

10 ամիս անց՝ իր 23-ամյակից երեք օր առաջ, Թերի Ֆոքսը մահացել է։

Մարաթոնի արդյունք և հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1981 թվականի փետրվարին հավաքվել է ավելի քան 24 մլն դոլլար^[7]։ Կանադայի բնակչությունը այդ ժամանակ մոտ 24 մլն էր։ Ավելի կարևոր էր, որ լայն հասարակության ուշադրությունը սևեռվեց քաղցկեղի ուսումնասիրության հարցին։ Այժմ 50-ից ավելի երկրներում Թերի Ֆոքսի անվան (անգլ.՝ Terry Fox Run) բարեգործական մարաթոնյան վազքեր են կազմակերպվում, որոնցից հավաքված գումարները գնում են ուռուցքանաբանական ուսումնասիրությունների հիմնադրամ, որի դրամագլուխը այժմ աճել է մինչև 360 մլն դոլլար^[6]։

1983 թվականին ջուրն իջեցված կանադական սառցահատը անվանվել է Թերի Ֆոքսի անունով (անգլ.՝ CCGS Terry Fox)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #1230018026 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^3,0 ^3,1 https://www.cdnmedhall.ca/laureates/terryfox
↑ http://www.pc.gc.ca/apps/dfhd/page_nhs_fra.aspx?id=12011
↑ Scrivener, Leslie (2000 թ․ սեպտեմբերի 1). Terry Fox: His Story. Toronto: McClelland & Stewart. ISBN 978-0-7710-8019-7.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 «Terry Fox's legacy of hope». Canadian Broadcasting Corporation. 2006 թ․ հունիսի 27. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 25-ին.
↑ «Terry Fox Foundation» (անգլերեն). terryfoxrun.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 21-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թերի Ֆոքս» հոդվածին։

[_bcd0a4abf01802ec-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica

[_0af600b15e4f5113-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #1230018026 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_4d6ef5f002455ded-3] 3,0 ^3,1 https://www.cdnmedhall.ca/laureates/terryfox

[_944e5e50bc26cca7-4] ttp://www.pc.gc.ca/apps/dfhd/page_nhs_fra.aspx?id=12011

[Scrivener-5] Scrivener, Leslie (2000 թ․ սեպտեմբերի 1). Terry Fox: His Story. Toronto: McClelland & Stewart. ISBN 978-0-7710-8019-7.

[CBCLegacy-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 «Terry Fox's legacy of hope». Canadian Broadcasting Corporation. 2006 թ․ հունիսի 27. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 25-ին.

[terryfoxrun1-7] «Terry Fox Foundation» (անգլերեն). terryfoxrun.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 21-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]