Jump to content

Թանձրացած կրեմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Թանձրացած կրեմ (երբեմն անվանում են տաքացրած, խտացրած, Դևոնշիր կամ Կոռնուոլի կրեմ), խիտ կրեմ, որը պատրաստվում է կովի լիովին յուղոտ կաթը գոլորշիով կամ ջրային բաղնիքում տաքացնելով և հետո տափակ տարաներում դանդաղ սառեցնելով։ Այդ ընթացքում կաթի պարունակությունը բարձրանում է մակերես և ձևավորում է «թանձրուկներ», որից էլ առաջացել է անունը[1]։ Թանձրացած կրեմը կարևոր բաղադրիչ է կրեմ-թեյի համար։

Թեև դրա ծագումը հստակ չէ, այս կրեմը կապված է հարավարևմտյան Անգլիայի կաթնամթերքի ֆերմաների հետ, մասնավորապես Դևոնի և Կոռնուոլի շրջանների։ Միացյալ Թագավորությունում ամենամեծ կոմերցիոն արտադրողը Ռոդդա ընկերությունն է՝ Սկոռրիերում՝ Ռեդրութի մոտ (Կոռնուոլ), որը կարող է օրական արտադրել մինչև 25 տոննա թանձրացած կրեմ[2]։

1998 թվականին «Կոռնուոլի թանձրացած կրեմը» Եվրամիության օրենքով գրանցվել է որպես Պաշտպանված ծագման անվանում։ Այս անվանումը կարող է օգտագործվել, եթե արտադրությունը համապատասխանում է որոշակի պահանջների, դրանք են՝ պատրաստված լինի Կոռնուոլի կաթից և ունենա առնվազն 55% յուղայնություն։ Բրեքսիթից հետո Պաշտպանված ծագման անվանումը գրանցվել է նաև Մեծ Բրիտանիայի օրենքի համաձայն։ Այն ճանաչվել է որպես աշխարհագրական նշում հետևյալ երկրներում՝ Վրաստան, Իսլանդիա, Մոլդովա, Չեռնոգորիա, Նորվեգիա, Սերբիա, Շվեյցարիա և Ուկրաինա[3]։

Նկարագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարավի շունչը՝ ինչպես գարնան լուսաբաց,
Կամ նոր բացվող դեղին հովտաշուշան
Բույրը նուրբ է, համը՝ մեղմ ու անուշ,
Հալչում է բերանում դանդաղ ու թեթև։
Ով որ երազում է վայելել մեկ շնչով
Թող փորձի այս քաղցր կատարելությունը
Մարդկանց ինչ-որ պարգև տրվա՞ծ է արդյոք,
Ինչպես Դևոնշիրի կրեմն է մաքուր ու նուրբ։

«Գովեստի խոսք Էքզեթերից ուղարկված կրեմի տարայի մասին (քաղվածք)»
—Ուիլյամ Բարի Փիքոք, Մանչեսթեր, 1853[4]

Թանձրացած կրեմը բնութագրվում է «դեղձի, եփած կաթի»[5], համ ու հոտով և «հարուստ քաղցր բույրով», ինչպես նաև հատիկավոր տեքստուրայով, երբեմն մակերեսին յուղոտ գնդիկներով[6][7]: Սա ծանր թանձրուկ է, որն ունի շատ բարձր յուղայնություն (նվազագույնը 55%, բայց միջինը 64%): Համեմատության համար նշենք, որ սերուցքի յուղայնությունը կազմում է ընդամենը 18%[8]։

100 գրամ (3,5 ունցիա) թանձրուկը պարունակում է 586 կիլոկալորիա (2450 կՋ), հայտնում է Մեծ Բրիտանիայի սննդի ստանդարտների գործակալությունը[9]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբում ֆերմերները թանձրուկը պատրաստել են կաթի ավելցուկը նվազեցնելու համար, սակայն այսօր այն դարձել է հարավարևմտյան Բրիտանիայի մշակույթի անբաժանելի մասը և ներառվել է տարածաշրջանի զբոսաշրջային վայրերի ցանկում[10]։ Թեև կասկած չկա, որ Կոռնուոլի և Դևոնի հետ ամուր և երկարատև կապի մեջ են եղել, միևնույն է անհասկանալի է, թե որքան հին են նրա արմատները:

Հռոմեական դարաշրջանի քորնուոլական ֆոգու կամ սուտերրեյն

«The Oxford Companion to Food»-ը հետևել է ավանդական ժողովրդական պատմություններին և ենթադրել է, որ կրեմը Կոռնուոլ կարող էին բերել փյունիկացի առևտրականները, որոնք փնտրում էին անագ[11]։ Այն նման է արևելյան նրբախորտիկ քայմաքին (կամ կայմակին), որը պատրաստվում է Մերձավոր Արևելքում, հարավարևելյան Եվրոպայում, Իրանում, Աֆղանստանում, Հնդկաստանում և Թուրքիայում։ Նմանատիպ թանձր կրեմ, որը հայտնի է «өрөм» անունով, պատրաստվում է նաև Մոնղոլիայում։

Ժամանակակից հնագույն սննդի մասնագետները[12], վկայակոչել են Բրիտանիայի մասին Ստրաբոնի մեկնաբանությունները, առաջարկել են, որ նախկին բրիտանացիները, հավանաբար, օգտագործել են թանձր կրեմ՝ այն թարմ պահելու նպատակով:

Վերջին շրջանում տարածաշրջանային հնագետները[12][13] կապել են քարե ֆոգուները (բարբ. «fuggy-hole») կամ ստորգետնյա ապաստարանները, որոնք հանդիպել են Բրիտանիայում, Ֆրանսիայում և Իռլանդիայում, որպես կաթնամթերքի՝ հատկապես կաթի, կրեմի և պանրի, «սառնարանային պահեստի» հնարավոր տարբերակ։ Նման գործառույթ է վերագրվում նաև «լինհեյ» (կամ «լիննի») քարե կառույցին, որը հաճախ օգտագործվել է որպես կաթնամթերքի արտադրամաս միջնադարյան նույն տարածաշրջանների երկար տներում[14]։

Հովիվը կշռում է կաթը Դարթինգթոն, 1942.

Արդեն երկար ժամանակ քննարկումների առարկա է, թե թանձրացած կրեմը (clotted cream) սկիզբ է առել Դևոնի՞ց, թե՞ Կոռնուոլից[4], և այս երկու շրջաններից ո՞րն է այն ավելի լավ պատրաստում[15]։ Կա վկայություն, որ Տավիստոկի վանքի վանականները 14-րդ դարի սկզբին պատրաստել են թանձրացած կրեմ[16]։ Նշվում է, որ 997 թվականին վանքը թալանել են վիկինգները, իսկ հետո վանականները վերակառուցել են այն՝ Դևոնի կոմս Օրդուլֆի օգնությամբ։ BBC-ի զեկույցում տեղական պատմաբանները պնդում են, որ վերականգնման աշխատանքներին մասնակցելու համար հրավիրված աշխատողները որպես փոխհատուցում ստացել են հաց, թանձրացած կրեմ և ելակի պահածոներ[17]։ 1658 թվականին հրատարակված «The Compleat Cook» խոհարարական գրքում կա «clouted cream» պատրաստելու բաղադրատոմսը[18]։

1970-ականներին Դևոնից փոստով թանձրացած սեր ուղարկելու համար օգտագործված տարա։

19-րդ դարում թանձրացած կրեմը համարվել է սննդարարության ավելի լավ աղբյուր, քան «հում» կրեմը, քանի որ վերջինս հաճախ թթվել է և դժվարությամբ է մարսվել, որը կարող էր առաջացնել հիվանդություններ[19]։ 1853 թվականի մի հոդվածի համաձայն թանձրացած կրեմ պատրաստելու ընթացքում ստացվում է 25 տոկոսով ավելի շատ կրեմ, քան սովորական մեթոդներով[20]։ Դևոնում այն այնքան տարածվել էր, որ 19-րդ դարի կեսերին օգտագործվել է կարագի պատրաստման սկզբնական գործընթացներում՝ կրեմ կամ կաթ հարելու փոխարեն։ Այս մեթոդով պատրաստված կարագն ունեցել է ավելի երկար պահպանման ժամկետ և զուրկ է եղել հարելու գործընթացից առաջացած որևէ բացասական համից[21]։

Անգլիայի հարավարևմտյան շրջաններում սովորույթ էր դարձել, որ տեղի բնակիչները կամ հանգստյան այցով այնտեղ գտնվող մարդիկ փոքր տարաներով թանձրացած կրեմ են փոստով ուղարկել Մեծ Բրիտանիայի այլ շրջաններում ապրող իրենց ընկերներին և հարազատներին[7]։

Պաշտպանված ծագման տեղանուն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1993 թվականին հայտ է ներկայացվել «Կոռնուոլյան թանձրացած կրեմ» անվան համար՝ Եվրոպական Միության կողմից «պաշտպանված ծագման տեղանուն» («PDO») կարգավիճակ ստանալու նպատակով։ Այս հայտը հաստատվել է 1998 թվականին[22]։ Կոռնուոլյան թանձրացած կրեմը պետք է պատրաստված լինի Կոռնուոլում արտադրված կաթից և ունենա առնվազն 55 տոկոս յուղայնություն[23]։ Կոռնուոլյան թանձրացած կրեմին հատուկ թեթև դեղնավուն երանգը պայմանավորված է Կոռնուոլի խոտի մեջ առկա կարոտինի բարձր մակարդակով[23]։

Պատրաստում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավանդաբար, թանձրացած կրեմի պատրաստման ընթացքը եղել է այսպիսին․ թարմ կովի կաթը քամել են, այնուհետև այն ամաններով մի քանի ժամ պահել են սառը վայրում, որպեսզի կաթի սերը բարձրանա վերև, հետո այն տաքացրել են կամ տաք մոխրի վրա, կամ ջրային բաղնիքում, իսկ վերջում դանդաղ սառեցրել են[6][24]։ Վերևի մասում գոյացած խիտ շերտը հավաքել են երկար բռնիչով կրեմահանով, որը Դևոնում հայտնի էր որպես «reamer» կամ «raimer»[24]։ 1930-ականների կեսերից Դևոնում կաթը տաքացնելով պատրաստելու ավանդական մեթոդը փոխարինվել է կրեմանջատիչների կիրառմամբ, որոնք կենտրոնախույս ուժի միջոցով շատ ավելի մեծ քանակությամբ թանձրացած կրեմ էին ստանում նույն կաթի քանակից։

Այսօր թանձրացած կրեմի պատրաստման երկու հիմնական մեթոդ է կիրառվում։ «Լողացող կրեմի» մեթոդով կաթի վերին շերտը (հեղուկացված կամ ամբողջական) տաքացրել են ամաններում։ Ամանները տաքացվել են գոլորշու կամ շատ տաք ջրի միջոցով։ Մոտավորապես մեկ ժամ տաքացնելուց հետո այն դանդաղ սառեցվել է 12 ժամ կամ ավելին, և կրեմը առանձնացվել և փաթեթավորվել է[6]։ «Եփվող կրեմի» մեթոդը նման է, բայց կաթի շերտը հանվել է, և կրեմի մեխանիկորեն առանձնացված նվազագույն յուղայնությամբ շերտը տաքացվել է նույն կերպ, բայց ավելի ցածր ջերմաստիճաններում։ Այս մեթոդը նույնպես պահանջել է հիգիենայի խիստ պահպանում, քանի որ օգտագործվող ջերմաստիճանները ավելի ցածր են, քան ստանդարտ պաստերիզացիայի ժամանակ[6]։ Մեծ Բրիտանիայում ստացված կրեմը օրենքով հավասարեցվում է պաստերիզացվածին։ Այնուամենայնիվ, ի տարբերություն պաստերիզացման, այս դեպքում անհրաժեշտ չէ ջերմաստիճանը գրանցել ջերմագրական աղյուսակների վրա, քանի որ պաստերիզացման ջերմաստիճանը ցածր է ստանդարտից, հիգիենայի բարձր չափանիշները պետք է պահպանվեն[25]:

Մեծ Բրիտանիայի խոշորագույն արտադրողը «Rodda's»-ն է, որը հիմնադրվել է 1890 թվականին Կոռնուոլի Սկորյեր քաղաքում[26]։ 1890 թվականին հիմնադրված լինելով[2] արդեն 1985 թվականին ընկերությունը տարեկան արտադրում էր ավելի քան 450 տոննա կրեմ 1,000,000 ֆունտ կազմող շրջանառությամբ։ 2010 թվականին գործադիր տնօրենը նշել էր, որ հունվարին արտադրությունը կազմել է մոտ 5 տոննա օրական, իսկ Սուրբ Ծնունդին կարող էր հասնել 25 տոննայի[2]։ 1980-ականների սկզբին «Rodda's»-ը պայմանագրեր է ստորագրել միջազգային ավիաընկերությունների հետ, որպեսզի թռիչքի ընթացքում մատուցվի թանձրացած կրեմ[27]։ Ընկերությունը Ուիմբլդոնի թենիսի ամենամյա առաջնությունը համարել է ամենամեծ վաճառքի ժամանակաշրջաններից մեկը։ Քանի որ օգտագործված կաթի յուրաքանչյուր 100 կայսերական գալոնի (450 լ; 120 ԱՄՆ գալոն) ենթամթերքից ստացվել է 94 կայսերական գալոն (430 լ,113 ԱՄՆ գալոն) յուղազերծված կաթ, որն այնուհետև օգտագործվել է սննդի արտադրության մեջ[2]:

Դևոնի մեկ այլ արտադրող «Definitely Devon»-ը 2006 թվականին գնել է «Robert Wiseman Dairies»-ն, փակվել է Դևոնի երկու կաթնամթերքի տնտեսություններից մեկը և ամբողջ արտադրությունը տեղափոխվել է Օքհեմփթոն[28]: Սակայն 2011 թվականին այդ բրենդը վաճառվել է «Rodda's»-ին, որը արտադրությունը տեղափոխել է Կոռնուոլ, ինչը որոշակի վեճերի պատճառ է դարձել, քանի որ անունը չի փոխվել[29]։

Հարավ-արևմտյան Անգլիայում թանձրացած կրեմի արտադրությունը շարունակվել է նաև ֆերմաներում՝ որպես տնայնագործություն, որտեղ կրեմ արտադրում են տեղական շուկաներում վաճառքի համար։ Թանձրացած կրեմ արտադրվում է նաև Սոմերսեթում[30], Դորսեթում[31], Հերֆորդշիրում[32], Պեմբրուկշիրում[33] և Ուայթ կղզում[34]։

Այն դեպքերում, երբ իսկական թանձրացած կրեմը հասանելի չէ, կարելի է ստանալ փոխարինող՝ մասկարպոնե պանիրը խառնելովթանձրացած կրեմի, մի փոքր շաքարավազի և վանիլային էքստրակտի հետ[35]։

Օգտագործում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրեմային թեյ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժամանակակից կրեմային թեյ

Թանձրացած կրեմը թեյի անբաժանելի մասն է, որը հատկապես սիրվել է Կոռնուոլի և Դևոնի զբոսաշրջիկների շրջանում։ Այն մատուցվել է սկոնների կամ ավելի ավանդական «splits»-ի վրա[36], ելակի ջեմով[37] և թեյի հետ։ Ավանդաբար, այս ուտեստը ուտելու ձևը տարբերվում է յուրաքանչյուր մարզում․ Դևոնում սկզբում կրեմն են քսում սկոնին, հետո ավելացնում ջեմը։ Կոռնուոլում, ընդհակառակը, սկզբում ջեմն են քսում, հետո կրեմը[38]։

Կրեմային թեյը, որը հայտնի է նաև որպես Դևոնշիրի թեյ, տարածվել է նաև հարավային Ավստրալիայում, որտեղ Կոռնուոլից և Դևոնից տեղափոխված ներգաղթյալները բերել են իրենց ավանդական բաղադրատոմսերը[39]։ 2010 թվականին Դևոնում գտնվող «Langage Farm»-ը սկսել էր արշավ, որպեսզի «Դևոնի կրեմային թեյը» ունենա պաշտպանված աշխարհագրական ցուցանիշ «Կոռնուոլյան թանձրացած կրեմ»-ի նման[40][41]։

Կրեմային թեյի մի տարբերակը հայտնի է որպես «Կայծակ և որոտ» (Thunder and Lightning), որն իրենից ներկայացնում է հացի կլոր շերտ՝ ծածկված թանձրացած կրեմով և ոսկեգույն օշարակով, մեղրով կամ մելասայով[42]։

Հրուշակեղենի խանութ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանձրացած կրեմը կարող է օգտագործվել որպես տաք կամ սառը աղանդերի զարդարանք: Թանձրացած կրեմը, հատկապես Դևոնից, որտեղ այն խոտի մեջ կարոտինի ցածր պարունակության պատճառով ավելի քիչ դեղին է, պարբերաբար օգտագործվել է թխելու մեջ: Այն օգտագործվել է ամբողջ հարավարևմտյան Անգլիայում պաղպաղակի և կարագով պատրաստած անուշեղենի արտադրության մեջ:

Համեղ ուտեստներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանձրացած կրեմը օգտագործվում է որոշ համեղ ուտեստների մեջ[43] և կարող է մատուցվել կարտոֆիլի պյուրեով, ռիզոտոյո կամ ձվածեղով[44]:

Պատմական

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղամբի կրեմը (որը, չնայած իր անվանը, կաղամբ չի պարունակում) նրբություն էր 17-րդ դարի կեսերին. թանձրացած կրեմի շերտերը խառնվում էին շաքարով և վարդաջրով և մատուցելիս ստեղծվում էր կաղամբի նման ազդեցություն[45]: Դա սովորական լրացում էր պանրաբլիթի համար՝ կաթնային աղանդեր, որը դուրս եկավ նորաձևությունից 20-րդ դարի կեսերին:

Գրականություն և բանահյուսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանձրացած կրեմը հիշատակվել է «Շեպարդների օրացույց»-ի Էդմունդ Սպենսերի բանաստեղծությունում, որը գրվել է 1579 թվականին:

Նա երբեք անարգանք ցույց չի տա պարզ հովվին,
Քանզի նրան հաճախ է կանչելու որպես «նա»,
Եվ տալու է նրան պանրիկներ և թանձրացրած կրեմ։[4]

Կոռնուոլի և Դևոնի շատ այլ խորհրդանիշների նման, թանձրացած կրեմը իր ուրույն տեղն է գտել տեղական բանահյուսության մեջ: Օրինակ ՝ առասպելներից մեկը պատմում է Ջենիի մասին, որը գայթակղել է հսկա Մուշկետոնին (երբեմն կոչվում է Մորան)՝ նրան թանձրացած կրեմ կերակրելով: Ի վերջո, նա սիրահարվել է նրան և դարձրել է իր չորրորդ կինը[46]։ Մեկ այլ առասպել Դարտմուրից, նա պատմել է արքայադստեր մասին, ով ցանկացել է ամուսնանալ Էլֆի արքայազնի հետ, բայց ավանդույթի համաձայն՝ նա նախ պետք է լողանար կրեմով։ Կախարդը, ով ցանկացել է, որ արքայազնը ամուսնանա իր դստեր հետ, ամբողջ ժամանակ թթվեցրել է կրեմը: Ի վերջո, արքայազնը արքայադուստրին առաջարկել է թանձրացած կրեմ, որը կախարդը չի կարողացել թթվեցնել[47]:

Թանձրացած կրեմը Ձոան Ռոուլինգի գրքերում հիշատակվում է նաև որպես հոբիթների հիմնական ուտեստներից մեկը։ Նաև Ջոն Ռոնալդ Թոլքինի «Մատանիների տիրակալը» գրքում[48]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «BBC - Devon Great Outdoors - Tony Beard's Dartmoor Diary».
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Interview with Nicholas Rodda». Արխիվացված է օրիգինալից 6 November 2010-ին. Վերցված է 2 December 2010-ին.
  3. ↑ «GIs worldwide compilation». Origin GI. 3 September 2021. Վերցված է 2 October 2021-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Hawker, Rev. J. M. (1881), «Թանձրացած կրեմ», Report and Transactions of the Devonshire Association, 13: 317–323
  5. ↑ Figioni, Paula (2010). How Baking Works: Exploring the Fundamentals of Baking Science. John Wiley and Sons. էջ 363. ISBN 978-0-470-39267-6.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Early, Ralph (1998). The technology of dairy products. Springer. էջեր 45–49. ISBN 0-7514-0344-X.
  7. ↑ 7,0 7,1 Spencer, Nikki (30 May 1998). «The tartars of cream». The Independent. London. Վերցված է 2011-01-07-ին.
  8. ↑ Barnett, Anne (1998). Understanding Ingredients. Heinemann. էջ 26. ISBN 0-435-42827-6.
  9. ↑ Food Standards Agency: Manual of Nutrition. HMSO London. 2008.
  10. ↑ Terry Marsden; Jonathan Murdoch (2006). Between the local and the global: confronting complexity in the contemporary agri-food sector. Emerald Group Publishing. էջեր 306–309. ISBN 0-7623-1317-X. Վերցված է 2 December 2010-ին.
  11. ↑ Alan Davidson; Tom Jaine (2006). The Oxford companion to food. Oxford University Press. էջ 225. ISBN 0-19-280681-5.
  12. ↑ 12,0 12,1 Wood, Jacqui (2001). Prehistoric Cooking. Stroud: Tempus. ISBN 0-752-41943-9.
  13. ↑ Medieval Decon & Cornwall: Shaping an Ancient Countryside, Ed. Sam Turner, 2006
  14. ↑ «The Pre-Norman Landscape». Flyingpast.org. 12 December 2020. Արխիվացված է օրիգինալից 9 December 2013-ին. Վերցված է 22 December 2012-ին.
  15. ↑ See for instance: A tour through Cornwall, in the autumn of 1808. Wilkie and Robinson. 1809. էջեր 360–361. and Spencer, Nikki (30 May 1998). «The tartars of cream». The Independent. London. Վերցված է 2011-01-07-ին.
  16. ↑ Lane, John (1998). In Praise of Devon: A Guide to Its People, Places and Character. Dundurn Press. ISBN 1-870098-75-7.
  17. ↑ «Did cream teas originate in Tavistock in 997AD». BBC News. 17 January 2004. Վերցված է 3 December 2010-ին.
  18. ↑ «To make Clouted Cream». Vintage Recipes. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-19-ին. Վերցված է 2011-07-09-ին.
  19. ↑ Sinclair, John (1807). The code of health and longevity: or, A concise view, of the principles calculated for the preservation of health, and the attainment of long life. A. Constable & co. էջեր 272–273.
  20. ↑ «Rural economy: The dairy» (PDF). The New York Times. 21 January 1853. Վերցված է 3 December 2010-ին.
  21. ↑ The transactions of the Provincial medical and surgical association. Worcester: Provincial Medical and Surgical Association. 1839. էջեր 203–204.
  22. ↑ Կաղապար:Cite EU regulation
  23. ↑ 23,0 23,1 «EU Protected Food Names Scheme — UK registered names — National application No: 03514: Cornish clotted cream». Department for Environment, Food and Rural Affairs. Արխիվացված է օրիգինալից 22 August 2013-ին. Վերցված է 10 July 2016-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 Fielden, Marjory Eckett (1934). «Old-time survivals in Devon». Report and Transactions of the Devonshire Association. Torquay: The Devonshire Press. LXVI: 367.
  25. ↑ A. H. Varnam; Jane P. Sutherland (2001). Milk and milk products: technology, chemistry and microbiology. Springer. էջեր 204–205. ISBN 0-8342-1955-7.
  26. ↑ «Rodda's clotted cream boss whips up a media frenzy». The Observer. London. 22 May 2011. Վերցված է 12 March 2013-ին.
  27. ↑ Anderson, Lisa (23 January 1985). «'Clotted cream' caviar of dairy». Ottawa Citizen. Վերցված է 3 December 2010-ին.
  28. ↑ «Forty-five jobs go in dairy close». BBC News. 23 October 2006. Վերցված է 2 December 2010-ին.
  29. ↑ «Fury as 'Definitely Devon' clotted cream is made in Cornwall and label says add jam first». This Is Devon. 21 April 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 23 July 2011-ին. Վերցված է 13 June 2011-ին.
  30. ↑ «Restaurants in UK - Book UK Restaurants - Bookatable». Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-26-ին.
  31. ↑ «Dorset Afternoon Teas at Heights Hotel on Portland». Heights Hotel. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-09-ին. Վերցված է 2011-07-09-ին.
  32. ↑ The Teashop, Ross-on-Wye Արխիվացված Հունիս 21, 2013 Wayback Machine
  33. ↑ Welsh Icons: Welsh Dairy Products Արխիվացված 2011-10-02 Wayback Machine
  34. ↑ «Calbourne Classics Isle of Wight clotted cream». Արխիվացված է օրիգինալից 2012-01-11-ին. Վերցված է 2011-07-09-ին.
  35. ↑ «Devonshire (Clotted) or Devon Cream Recipe». Joy of Baking. Վերցված է 3 December 2010-ին.
  36. ↑ «Nigel Slater's Devonshire cream tea recipes». The Guardian. London. 22 August 2010.
  37. ↑ «The History of Devonshire Tea».
  38. ↑ «How do you do take your cream tea?». BBC News Online. 9 June 2010. Վերցված է 2 December 2010-ին.
  39. ↑ Wilfrid Prest; Kerrie Round; Carol S. Fort (2001). Wakefield Companion to South Australian History. Wakefield Press (Australia). էջ 210. ISBN 1-86254-558-8.
  40. ↑ Savill, Richard (20 May 2010). «Cream teas battle rages between Devon and Cornwall». The Daily Telegraph. London. Վերցված է 3 December 2010-ին.
  41. ↑ «Devon cream tea campaign put to government». BBC News. 8 June 2010. Վերցված է 2 December 2010-ին.
  42. ↑ «Britain's Best at Teatime». The New York Times. 5 September 1982. Վերցված է 2007-01-28-ին.
  43. ↑ «BBC - Food - Clotted cream recipes».
  44. ↑ «Clotted cream: the perfect summer treat». The Guardian. London. 22 June 2011.
  45. ↑ A gift to young housewives. Indiana University Press. 1998. էջեր 368–369. ISBN 0-253-21210-3.
  46. ↑ Viccars, Sue (2011). Frommer's Devon and Cornwall With Your Family. Frommer. էջ 238. ISBN 978-0-470-74947-0.
  47. ↑ Sandles, Tim. «Dartmoor Clotted Cream». Legendary Dartmoor. Արխիվացված է օրիգինալից 20 May 2007-ին. Վերցված է 2010-12-03-ին.
  48. ↑ Smith, Noble (2012-10-30). The Wisdom of the Shire: A Short Guide to a Long and Happy Life. Macmillan. էջեր 13. ISBN 9781250025562. Վերցված է 2017-01-26-ին – via Internet Archive. «lotr OR lord of the rings clotted cream.»

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թանձրացած_կրեմ&oldid=10254416» էջից