Թայ Նգուեն
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Թայ Նգուեն | ||
| վիետ․՝ Thái Nguyên | ||
.svg) | ||
| Երկիր |  Վիետնամ | |
| Համայնք | Թայինգուեն | |
| Մակերես | 2224 կմ² | |
| Բնակչություն | 340 403 մարդ (2019)[1] | |
| ||
Թայ Նգուեն (վիետ․՝ Thái Nguyên), քաղաք Վիետնամի հյուսիսարևելյան մասում։ Համարվում է Թայ Նգուեն նահանգի վարչական կենտրոնը։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքը կարևոր դեր է խաղացել Վիետնամի անկախության համար պայքարում Ֆրանսիայի գաղութատիրության ժամանակաշրջանում։ 1917 թվականի Թայլանդի Նգուենի ապստամբությունը ամենամեծ հակագաղութային ապստամբությունն էր Ֆրանսիական Հնդկաչինում 1880-ական թվականներից մինչև 1930-31 թվականներին Նգհե Տինհի խորհուրդների ստեղծումը։ 1917 թվականի օգոստոսին վիետնամացի բանտապահները ապստամբել են տեղի բանտում՝ ազատելով բանտարկյալներին և քաղբանտարկյալներին։ Գավառական զինանոցից զենք խլելով՝ ապստամբները կարողացել են վերահսկողության տակ առնել տեղական կառավարման մարմինները, որից հետո, ամրապնդեով իրենց դիրքերը, մահապատժի են ենթարկել ֆրանսիացի պաշտոնյաներին և համընդհանուր ապստամբության կոչ արել։ Թեև ապստամբները կարողացել են պահել քաղաքը միայն 5 օր, սակայն Թայ Նգուենի շրջակայքում անկարգություններն ու ապստամբությունները շարունակվել են ևս վեց ամիս, ինչը հանգեցրել է երկու կողմերից էլ՝ զգալի զոհերի[2]:
1956 թվականից մինչև 1975 թվականի Վիետնամի միավորումը Թայ Նգուենը եղել է ամենահյուսիսային ռազմական շրջանի՝ Վիետ Բակի կենտրոնը։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բացարձակ բարձրությունը ծովի մակարդակից 30 մետր է[3]։ Գտնվում է երկրի մայրաքաղաք Հանոյից հյուսիս՝ Կաու գետի ափին։
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| {{{location|{{{վայրը|}}}}}}ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| աղբյուր: {{{աղբյուր 1}}} | |||||||||||||
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ 2013 թվականի տվյալների՝ բնակչությունը կազմում է 138 910 մարդ[4]։
Քաղաքի բնակչության դինամիկան ըստ տարիների՝
| 1989 | 1992 | 2008 | 2011 | 2015 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|
| 124 871 | 127 643 | 256 346 | 320 000 | 306 842 | 317 580 |
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքը պատմականորեն հայտնի է որպես թեյի արտադրության կարևոր կենտրոն։ Տեղական թեյի զգալի մասն արտահանվում է[5]։
Արդյունաբերություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1959 թվականից քաղաքում գործարանների կառուցմամբ և Թայ Նգուենի երկաթի և մետաղի գործարանի (անգլ.՝ Thái Nguyên Iron and Steel Company(TISCO)) հիմնադրմամբ Թայ Նգուենը դառնում է մետալուրգիական արդյունաբերության կարևոր կենտրոն: Գործարանները հիմնված են տեղական հումքի վրա։ 2009 թվականին ձեռնարկությունը դադարել է պետական սեփականություն լինելուց և դարձել է մասնակի սեփականաշնորհված բաժնետիրական ընկերություն։ 2011 թվականին արտադրության ծավալները հասել են՝ թուջը՝ 230,000, պողպատը՝ 400,000: Այսօր ընկերությունը ունի 17 մասնաճյուղ՝ 6000 աշխատակիցներով, ինչպես նաև 8 մասնակի ձեռք բերված մասնաճյուղեր՝ երկրի 9 մարզերում։
2012 թվականի դրությամբ տեղական պողպատն արտահանվում է Կամբոջա, Ինդոնեզիա, Լաոս և որոշ այլ երկրներ[6]:
Կրթություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թայ Նգուենի համալսարանը Վիետնամի ամենամեծ համալսարաններից մեկն է: Թայ Նգուենը ունի ավելի շատ համալսարաններ, քան երկրի ցանկացած այլ քաղաք, բացի Հանոյ և Հո Չի Մին քաղաքներից: Համալսարանական համալիրը ձևավորվել է 1994 թվականին քաղաքի մի քանի ուսումնական հաստատությունների միավորման արդյունքում: Այն ներառում է 7 քոլեջ, օտար լեզուների դպրոց և միջազգային դպրոց։ Համալիրի մյուս բաղադրիչները ներառում են երեք գիտահետազոտական ինստիտուտներ և մի քանի կրթական կենտրոններ[7][8]:
Թայ Նգուենի հատուկ դպրոցը քաղաքի լավագույն դպրոցներից է, որտեղ, ի թիվս այլ բաների, որպես օտար լեզու դասավանդվում է նաև ռուսերենը[9]:
Տեսարժան վայրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թայ Նգուենում է գտնվում Վիետնամի ամենամեծ թանգարանը, որը նվիրված է երկրի ազգային փոքրամասնությունների մշակույթին (հիմնադրվել է 1960 թվականին): Տարածքի ընդհանուր մակերեսը կազմում է 39,000 մ², ցուցահանդեսը ներառում է մոտ 10 հազար նմուշներ և փաստաթղթեր, որոնք վերաբերում են Վիետնամի 54 էթնիկ խմբերին:
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
«Հսկայական թեյնիկ» արձանը՝ Tân Cương թեյի արտադրական ընկերության շենքի կողքին -
Թայ Նգուենի երկաթի և մետաղի գործարանի գլխավոր մուտքը -
Էթնիկ մշակույթների թանգարան -
Թայ Նգուենի համալսարան
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ https://citypopulation.de/en/vietnam/admin/th%C3%A1i_nguy%C3%AAn/164__th%C3%A1i_nguy%C3%AAn/
- ↑ Zinoman, Peter Colonial Prisons and Anti-colonial Resistance in French Indochina: The Thai Nguyen Rebellion, 1917(անգլ.) // Modern Asian Studies : journal. — 2000. — Т. 34. — С. 57—98.
- ↑ «Thai Nguyen, Vietnam Page» (անգլերեն). Fallingrain Global Gazetteer. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-19-ին. Վերցված է 2013-05-11-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Thái Nguyên» (անգլերեն). World Gazetteer. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-19-ին. Վերցված է 2013-05-11-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Thai Nguyen brews up a tasty tea festival». Vietnam Investment Review. 2011-11-05. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-01-16-ին. Վերցված է 2012-06-19-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «TISCO - Leading Light of Steel Industry». Vietnam Business Forum. 2012-05-03. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին. Վերցված է 2012-06-19-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Thai Nguyen University». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-19-ին. Վերցված է 2012-06-19-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Thai Nguyen University (TNU)». Ministry of Education and Training. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-19-ին. Վերցված է 2012-07-06-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Специальный урок по теме «Масленица»». https://ru.dangcongsan.vn (ռուսերեն). Վերցված է 2024-11-27-ին.
{{cite web}}: External link in|website=