Էրկին Օնգարբաև

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էրկին Օնգարբաև
ռուս.՝ Еркин Ануарович Онгарбаев
Դիմանկար
Ծնվել էսեպտեմբերի 3, 1961(1961-09-03) (62 տարեկան)
ԾննդավայրՀարավ-Ղազախստանյան մարզ, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ԿրթությունKaraganda Academy of the Ministry of Internal Affairs? (1984)
Կոչումպրոֆեսոր
Գիտական աստիճանիրավաբանական գիտությունների դոկտոր
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ
Պարգևներ և
մրցանակներ
«Աստանա» մեդալ «Ղազախստանի Հանրապետության անկախության 10 տարի» հոբելյանական մեդալ medal "10 years of the Constitution of Kazakhstan" «Աստանայի 10 տարի» մեդալ Պարասատի շքանշան Order of Kurmet մեդալ «Ղազախստանի Հանրապետության Սահմանադրության 20 տարի» և Ղազախստանի վաստակավոր գործիչ

Էրկին Անուարի Օնգարբաև (սեպտեմբերի 3, 1961(1961-09-03), Հարավ-Ղազախստանյան մարզ, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]), ղազախ գիտնական-իրավագետ, Ղազախստանի բարձրագույն կրթության և գիտության ականավոր գործիչ, Եվրասիական ազգային համալսարանի ուսումնական աշխատանքների գծով փոխռեկտոր[2]։ 1999 թվականին դարձել է Ռուսաստանի իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, 2000 թվականին՝ Ղազախստանի իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, 2007 թվականին՝ Ղազախստանի Հանրապետության Գիտությունների ազգային ակադեմիայի պատվավոր անդամ, 2011 թվականին Ղազախստանի Հանրապետության վաստակավոր գործիչ, 2019 թվականին Ղազախստանի բնական գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս[3]։ 2020 թվականին ճանաչվել է Ղազախստանի պատվավոր իրավաբան[4]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1961 թվականի սեպտեմբերի 3-ին Չիմկենտի մարզի Սուզակի շրջանի Չուլակ-Կուրգան գյուղում։ Սովորել է Չիմկենտի մարզի Չիմկենտ քաղաք Ս. Մ. Կիրովի անվան թիվ 9 միջնակարգ դպրոցում։ 1980 թվականին՝ դպրոցն ավարտելուց հետո, դարձել է ԽՍՀՄ ՆԳՆ Կարագանդայի բարձրագույն դպրոցի ունկնդիր (քաղաք Կարագանդա)։ 1984 թվականին ստացել է «իրավագիտության» մասնագիտություն։ 1987 թվականից դարձել է ԽՍՀՄ Ներքին գործերի նախարարության Մոսկվայի բարձրագույն դպրոցի քրեական իրավունքի ամբիոնի դոցենտ։ 1990 թվականին Մոսկվայում պաշտպանել է «Հանցագործությունների դասակարգումը և դրա քրեաիրավական նշանակությունը» իրավաբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան ստանալու թեզը։ 1999 թվականին պաշտպանել է «Հանցագործությունների դասակարգման տեսական խնդիրները Ղազախստանի Հանրապետության քրեական իրավունքով» իրավաբանական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան ստանալու թեզը Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի պետության և իրավունքի ինստիտուտում։ 2002 թվականին Ղազախստանի Հանրապետության բարձրագույն որակավորման հանձնաժողովի որոշմամբ նրան շնորհվել է պրոֆեսորի գիտական կոչում։

Աշխատանքային գործունեության ժամանակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1984-1996 թվականներին կոմերիտմիության կոմիտեի քարտուղար էր, ուսուցիչ, ավագ դասախոս, դոցենտ, Կարագանդայի բարձրագույն դպրոցի բաժնի պետ։
  • 1996-1997 թվականներին աշխատել է Ղազախստանի Հանրապետության պետական քննչական կոմիտեի հատուկ հանձնարարությունների գծով ավագ տեսուչ։
  • 1997-1999 թվականներին Կարագանդայի բարձրագույն դպրոցի գիտական աշխատանքների գծով պետի տեղակալ էր։
  • 1999-2000 թվականներին Ղազախստանի Հանրապետության Ազգային անվտանգության կոմիտեի ուսումնական հաստատությունների վարչության պետ էր։
  • 2000-2003 թվականներին Ղազախստանի Հանրապետության խորհրդարանի Մաժիլիսի նախագահի խորհրդական էր։
  • 2003-2007 թվականներին համակարգող էր, Ղազախստանի հումանիտար-իրավաբանական համալսարանի առաջին համակարգող և փոխնախագահ։
  • 2007-2010 թվականներին Ղազախստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության Գիտության կոմիտեի նախագահ։
  • 2010-2011 թվականներին գործադիր տնօրեն «Պարասատ» գիտատեխնոլոգիական ազգային Հոլդինգ ԲԸ վարչության անդամ էր։
  • 2011-2012 թվականներին «Աստանա» համալսարանի ռեկտոր էր։
  • 2013-2014 թվականներին Լ. Ն․ Գումիլևի անվան եվրասիական ազգային համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետի դեկանն էր։
  • 2014-2015 թվականներին Լ. Ն. Գումիլևի անվան եվրասիական ազգային համալսարանի ուսումնական աշխատանքների գծով համակարգող էր։
  • 2015-2016 թվականներին Ղազախստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազությանը կից իրավապահ մարմինների Ակադեմիայի առաջին համակարգող էր։
  • 2017 թվականի նոյեմբերից[5] մինչև 2018 թվականի սեպտեմբեր[6] Ղազախստանի Հանրապետության Կրոնական գործերի եւ քաղաքացիական հասարակության կրոնական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ էր։
  • 2019-2020 թվականներին «Օտանդաստար հիմնադրամ»-ի կառավարիչ տնօրենն էր[7]։
  • 2020 թվականի հունվարից Լ. Ն. Գումիլևի անվան եվրասիական ազգային համալսարանի ուսումնական աշխատանքների գծով համակարգող էր[2]։

Ակադեմիական կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 2007 թվականին ընտրվել Է Ղազախստանի Հանրապետության Գիտությունների ազգային ակադեմիայի պատվավոր անդամ։
  • 2019 թվականին ընտրվել Է Ղազախստանի բնական գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս[3]։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամուսնացած է, ունի երեք զավակ, երկու թոռ։

Հայացքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բարձրագույն կրթության և գիտության ոլորտում ակտիվորեն առաջ է տարել հեռահար տեխնոլոգիաների նորարարական մեթոդները՝ դասական կանոնների համադրությամբ։ Այս գործոնը թույլ է տվել երկարատև ճգնաժամային ժամանակահատվածում (2020 թվական) նոր մակարդակի բարձրացնել բարձրագույն կրթական հաստատությունը[8]։

Ղազախստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը՝ որպես օրինականության, իրավակարգի և կայունության երաշխավոր, համապատասխանում է բոլոր միջազգային իրավական չափանիշներին, հնարավորություն է տալիս յուրաքանչյուր մարդու իր հարցերը լուծել օրենսդրությանը համապատասխան, կարծում է Օնգարբաևը՝ շեշտը դնելով այն բանի վրա, որ Ղազախստանի կյանքի օրենքի Սահմանադրական նորմերում հստակ հռչակվում է կյանքի իրավունքը, դրանով իսկ աջակցում է երկրում մահապատժի վերացմանը[9]։

Լինելով Ղազախստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության Գիտության կոմիտեի նախագահ՝ ակտիվորեն մասնակցել է «գիտության մասին» ԿՀ օրենքի մշակմանը, որում դրվել են երկրում գիտության կազմակերպման նոր մոտեցումներ, այդ թվում՝ գիտական և գիտատեխնիկական գործունեության արդյունքների առևտրայնացումը կարգավորող հարցերում[10]։

2017-2018 թվականներին լինելով ԿՀ-ի կրոնական և քաղաքացիական հասարակության գործերի նախարարության կրոնական գործերի կոմիտեի նախագահ՝ հանդես է եկել ծայրահեղական քարոզչության վերահսկողության և այդ ոլորտում օրենսդրության պահպանման հարցերում պետության դերի ուժեղացման օգտին, որի հիման վրա նախաձեռնել է կրոնական ոլորտը կարգավորող օրենսդրության փոփոխությունների և լրացումների մի շարք մշակումներ՝ հասարակության պահանջների պահպանմամբ[11]։

«Օթանդաստար հիմնադրամ»-ում աշխատանքի ընթացքում զգալի առաջարկություններ և հանձնարարականներ է ներկայացրել արտասահմանյան հայրենակիցներին աջակցելու, նրանց կարգավիճակի բարձրացման, ղազախական սփյուռքի հետ կապերի հաստատման հարցերում ազգային օրենսդրության կատարելագործման վերաբերյալ։

Օնգարբաևը մեծ ներդրում է ունեցել բարձրագույն մասնագիտական իրավաբանական կրթության և իրավաբանական գիտության զարգացման մեջ, այդ թվում՝ կանգնած էր երկրի առաջատար բուհերի՝ Ղազախստանի հումանիտար իրավաբանական համալսարանի, ՂՀ գլխավոր դատախազությանը կից իրավապահ մարմինների ակադեմիայի կայացման ակունքներում[12][13]։

Մրցանակներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պետական մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Կուրմետ»-ի շքանշան (2006 թվական)
  • «Ղազախստանի Հանրապետության վաստակավոր գործիչ» պատվավոր կոչում (2011 թվական)
  • Հոբելյանական մեդալներ՝ «Ղազախստանի Հանրապետության անկախության 10 տարին» (2001 թվական), «Ղազախստանի Սահմանադրության 10 տարին» (2005 թվական), «Աստանայի 10 տարին» (2007 թվական), «Ղազախստանի Սահմանադրության 20 տարին» (2015 թվական), «Ղազախստանի ժողովրդի ասամբլեայի 20 տարին» (2015 թվական), «Աստանայի 20 տարին» (2018 թվական)[14], «Ղազախստանի Սահմանադրության 25 տարին» (2020 թվական)[15]
  • «Աստանա» հուշամեդալ (2006 թվական)

Կրծքանշաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Ղազախստանի Հանրապետության կրթության պատվավոր աշխատող»
  • «Ղազախստանի Հանրապետության գիտության զարգացման արժանիքների համար»
  • «Քաղաքացիական ծառայության գերազանցություն»
  • «Ղազախստանի պատվավոր փաստաբան» (2020 թվական)

Նախարարությունների, գերատեսչությունների, հասարակական կազմակերպությունների մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լ․ Ն․ Գումիլևայի անվան մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Լ. Ն. Գումիլևայի անվան մեդալ եվրասիական ազգային համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետի 15-ամյակի կապակցությամբ (2014 թվական)[16]
  • Լ․ Ն․ Գումիլևայի անվան «Լև Գումիլև» մեդալ եվրասիական ազգային համալսարանի կրթության և գիտության զարգացման գործում ներդրած ավանդի համար (2015 թվական)
  • «Լ. Ն. Գումիլևայի անվան եվրասիական ազգային համալսարանի 20 տարի» մեդալ (2016 թվական)
  • Եվրասիական ազգային համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետի 20-ամյակի համար Լ. Ն. Գումիլևայի անվան մեդալ (2019 թվական)
  • Լ. Ն. Գումիլևայի անվան եվրասիական ազգային համալսարանի մեդալ կրթության և գիտության զարգացման գործում ներդրած ավանդի համար (2020 թվական)

Շնորհակալագրեր և պատվոգրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ղազախստանի Հանրապետության նախագահ Ն. Ա. Նազարբաևի կողմից շնորհակալագիր
  • Ղազախստանի Հանրապետության նախագահին առընթեր մարդու իրավունքների հանձնաժողովի նախագահ Կ. Սուլթանովի կողմից շնորհակալագիր
  • Ղազախստանի Հանրապետության նախագահին առընթեր մարդու իրավունքների հանձնաժողովի նախագահ Ժ. Աբդիլդինի կողմից շնորհակալագիր
  • Ղազախստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Կ. Աբդրախմանովի կողմից շնորհակալական նամակ
  • Թաթարստանի Հանրապետության փոխվարչապետ, կրթության և գիտության նախարար Է. Ն. Ֆաթթահովի կողմից շնորհակալական նամակ[17]
  • «Նուր Օթան» կուսակցության Աստանայի մասնաճյուղի նախագահի առաջին տեղակալ Ս. Ախմետովի կողմից շնորհակալագիր
  • «Օթանդաստար հիմնադրամ»-ի նախագահ Ն. Աբիկաևի կողմից շնորհակալական նամակ
  • Ղազախստանի Հանրապետության քոլեջների ասոցիացիայի նախագահության կողմից շնորհակալագիր
  • Ղազախստանի Հանրապետության Գերագույն դատարանի նախագահ Կ. Մամիի կողմից պատվոգիր
  • Ղազախստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարար Ժ․ Տույմեբաևի կողմից պատվոգիր
  • Ղազախստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարար Ժ․ Կուլեկեևի կողմից պատվոգիր

Կազմակերպությունների անդամակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Նուր Օթան» կուսակցության անդամ[18]
  • Ղազախստանի Հանրապետության նախագահին առընթեր Մարդու իրավունքների հանձնաժողովին կից փորձագիտական խորհրդի անդամ
  • Ղազախստանի Հանրապետության Գերագույն դատարանին կից Գիտախորհրդատվական խորհրդի անդամ
  • «Գիտության հիմնադրամ» ԲԸ տնօրենների խորհրդի անդամ (2007-2010 թվականներ)
  • Ղազախստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական ծառայության գործերով և կոռուպցիայի հակազդման հարցերով հանրային խորհրդի անդամ (2016-2017 թվականներ)։

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեղինակ է ավելի քան 150 գիտական աշխատությունների՝ մենագրությունների, դասագրքերի, քրեական իրավունքի խնդիրների, քրեաբանության, իրավունքի տեսական խնդիրների, կրթական և գիտահետազոտական գործունեության հարցերի վերաբերյալ ուսումնական ձեռնարկների։

Ուսումնասիրում է հանցագործությունների դասակարգման ընդհանուր տեսական խնդիրները, դրանց սոցիալ-իրավական էությունը քրեական իրավունքում, իրականացնում է հանցագործությունների դասակարգման հարցերով հայրենական և քրեական օրենսդրության պատմաիրավական վերլուծություն, ինչով Ղազախստանի Հանրապետության քրեական իրավունքի գիտական շրջանառության մեջ է դրել բազմաթիվ արտասահմանյան աղբյուրներ[19]։

Ուսումնասիրել և վերլուծել է հանցագործությունների կատեգորիաները՝ կախված դրանց ծանրությունից և քրեական պատասխանատվությունից, ինչպես նաև բացահայտել և հետազոտել է հանցագործությունների դասակարգման դերն ու քրեաիրավական նշանակությունը։

Մեծ թվով գիտական աշխատությունների արդյունքում նպաստել է Ղազախստանի Հանրապետության իրավագիտության զարգացմանը։

Ստեղծել է գիտական դպրոց քրեական իրավունքի ոլորտում։

Նրա ղեկավարությամբ պաշտպանվել են երեք դոկտորական և տասնյոթ թեկնածուական ատենախոսություններ, ինչպես նաև երկու դոկտորական PhD ատենախոսություններ։

2020 թվականի հրատարակված գիտական հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Халықаралық үлгілерге сай // AnaTili, 11-17 маусым 2020 ж., №23(1543) [1]
  • Legal analysis of state support for compatriots abroad enshrined in Kazakhstan // ARTÍCULOS UTOPÍA Y PRAXIS LATINOAMERICANA. AÑO: 25, n° EXTRA 6, 2020, pp. 29–39 REVISTA INTERNACIONAL DE FILOSOFÍA Y TEORÍA SOCIAL CESA-FCES-UNIVERSIDAD DEL ZULIA. MARACAIBO-VENEZUELA ISSN 1316-5216 / ISSN-e: 2477-9555//https://produccioncientificaluz.org/index.php/utopia/article/view/33506[20] (Scopus, в соавторстве)
  • Flexible Model for Organizing Blended and Distance Learning // Computational Science and Its Applications – ICCSA 2020. 20th International Conference, Cagliari, Italy, July 1–4, 2020, Proceedings, Part II[21] (в соавторстве)
  • Образование. Реалии. Или: сделай шаг первым // Дистанционное образование в период пандемии: сборник статей / главный редактор Сыдыков Е. – Нур-Султан: ЕНУ им. Л.Н. Гумилева, 2020. – 435. С. 59-70
  • Экзамен, выдержанный всей страной // Дистанционное образование в период пандемии: сборник статей / главный редактор Сыдыков Е. – Нур-Султан: ЕНУ им. Л.Н. Гумилева, 2020. – 435. С. 48-59
  • Интеграция в учебную деятельность открытых онлайн-курсов // Дистанционное образование: новые вызовы глобального масштаба: сборник статей, часть 2 / главный редактор Сыдыков Е.Б. – Нур-Султан, ЕНУ им. Л.Н. Гумилева, 2020. – 447. С. 29-31 (в соавторстве)
  • Kazakhstan Legislation In The Religious Sphere: History And Prospects For Development // REPORTS OF THE NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN. ISSN 2224-5227. Volume 2, Number 330 (2020), 81-92 Р.[2](չաշխատող հղում) (в соавторстве)
  • Actual Issues Of Supporting Compatriots Abroad: International Experience And Prospects For Improving National Legislation // N E W S OF THE NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN. SERIES OF SOCIAL AND HUMAN SCIENCES. ISSN 2224-5294. Volume 2, Number 330 (2020), 123-132 Р.[3](չաշխատող հղում) (в соавторстве)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «ОНГАРБАЕВ Еркин Ануарович». centrasia.org (ռուսերեն).
  2. 2,0 2,1 «Проректоры». www.enu.kz (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 4-ին.
  3. 3,0 3,1 «Члены КазНАЕН». Казахстанская национальная академия естественных наук (ռուսերեն).
  4. «Награждение медалью «Почетный юрист»». Республиканское общественное объединение "Казахстанский союз юристов" (ռուսերեն). 28 августа 2020.
  5. Еркин Онгарбаев назначен председателем Комитета по делам религий
  6. Еркин Онгарбаев освобожден от должности председателя Комитета по делам религий МДРГО
  7. «Онгарбаев Еркин Ануарович (персональная справка)». Параграф Онлайн (ռուսերեն).
  8. «ЕНУ делится опытом дистанционного обучения с вузами страны». Республиканская образовательная общественно-политическая газета "Білімді Ел" (ռուսերեն). 02.04.2020. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 4-ին.
  9. ««20 лет Конституции Республики Казахстан: институты правового государства и законотворческий процесс»». www.enu.kz (ռուսերեն). 18.04.2015. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 4-ին.
  10. «О создании рабочей группы по разработке проектов законов Республики Казахстан "О науке" и "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам науки". Распоряжение Премьер-Министра Республики Казахстан от 25 сентября 2009 года № 138-р». Учет. Законодательство (ռուսերեն).
  11. «Председатель комитета по делам религий Еркин Онгарбаев о госполитике, религии и светскости». Контртеррористический комитет. ОФИЦИАЛЬНЫЙ САЙТ РЕСПУБЛИКАНСКОГО ОБЩЕСТВЕННОГО ОБЪЕДИНЕНИЯ (ռուսերեն).
  12. Еркин ОНГАРБАЕВ, проректор по учебной работе ЕНУ им. Л. Гумилева, доктор юридических наук (20 Февраля 2015). «Важный фактор поступательного развития страны». Республиканская газета "Казахстанская правда" (ռուսերեն).{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  13. «Председатель комитета по делам религий Еркин Онгарбаев об атеистах, проблемах и экстремизме». Dixinews.kz (ռուսերեն). 27 Ноября 2017. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 4-ին.
  14. Дархан Калетаев вручил государственные награды к юбилею Астаны(չաշխատող հղում)
  15. «Заседание Ученого совета №1 в онлайн-формате». www.enu.kz (ռուսերեն). 03.09.2020. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 4-ին.
  16. «Декан юридического факультета Еркин Онгарбаев награжден медалью «Ерен еңбегі үшін»». www.enu.kz (ռուսերեն). 17.03.2014. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 4-ին.
  17. «Вопросы использования интеллектуальной собственности и путей коммерциализации научных разработок и технологий обсудили на семинаре в ЕНУ» (ռուսերեն). 27 февраля 2015.
  18. «3 сентября. Календарь Казинформа «Дни рождения»» (ռուսերեն). 3 сентября 2019. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 4-ին.
  19. «Теоретические проблемы классификации преступлений по уголовному праву Республики Казахстан». disserCat - электронная библиотека диссертаций (ռուսերեն).
  20. Y.A. ONGARBAYEV, A.M. NURMAGAMBETOV, S.B. ZHARKENOVA, G.G. GALIAKBAROVA (2020). «Legal analysis of state support for compatriots abroad enshrined in Kazakhstan». Serbiluz (անգլերեն).{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  21. Gulmira Bekmanova, Yerkin Ongarbayev (2020 թ․ հոկտեմբերի 2). «Flexible Model for Organizing Blended and Distance Learning». Springer.com (անգլերեն). Springer.com.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]