Էրազմ Քարամյան

Էրազմ Քարամյան
Ծնվել է	մարտի 15, 1912
Ծննդավայր	Փարիզ, Ֆրանսիա
Մահացել է	հունիսի 15, 1985
Մահվան վայր	Երևան, ՀԽՍՀ
Կրթություն	Խարկովի Ի. Պ. Կոտլյարևսկու անվան ազգային արվեստի համալսարան (1936)
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Ազգություն	Հայաստան
Մասնագիտացում	կինոռեժիսոր; սցենարիստ
Պարգևներ
IMDb	ID 1076971

Էրազմ Ալեքսանդրի Քարամյան (Մելիք-Քարամյան, մարտի 2 (15), 1912, Փարիզ^[1] - հունիսի 15, 1985(1985-06-15), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային հայ կինոռեժիսոր, սցենարիստ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1971), Հայաստանի պետական մրցանակի դափնեկիր: ՀԽՍՀ կինեմատոգրաֆիստների միության անդամ: Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից^[2]^[3]:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էրազմ Քարամյանը ծնվել է 1912 թվականին Փարիզում, վտարանդի զինվորական բժշկի ընտանիքում: Խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո ընտանիքը վերադառնում է Ռուսաստան: 1930 թվականից աշխատել է Արևմտյան Սիբիրի և Մոսկվայի թատրոններում որպես ռեժիսոր։ 1936 թվականին ավարտել է Խարկովի երաժշտա-դրամատիկական ինստիտուտի ռեժիսուրայի և դերասանական ֆակուլտետը (այժմ՝ Խարկովի Ի․ Կոտլյարևվսկու անվան արվեստների ազգային ինստիտուտ)^[4]։ 1937 թվականից գալով Հայաստան, Քարամյանը եղել է ռեժիսորի օգնական, այնուհետև Հայֆիլմ կինոստուդիայի ռեժիսոր (1947-1954 թվականներին փաստագրական ֆիլմերի ռեժիսոր, 1954 թվականից՝ գեղարվեստական ֆիլմի)։ Մի շարք ֆիլմերի սցենարների համահեղինակն է։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին գնդացրային վաշտի հրամանատար Մելիք-Քարամյանը նկարահանել է զինվորական խրոնիկաներ, թղթակցել ճակատային ու զինվորական թերթերին: Նկարահանել է փաստագրական «Հայաստանի ամառանոցները» (1940), «Կարմիր բանակի մուտքը Երևան» (1941), Սևանի կասկադը» (1948), Սոցիալիստական Երևանի ճարտարապետությունը (1952), ինչպես նաև գեղարվեստական «Հայրենասերների ընտանիքը» (1941, կարճամետրաժ), «Ուրվականները հեռանում են լեռներից» (1954) և «Պայթյուն կեսգիշերից հետո» (1969, երեքն էլ Ստեփան Կևորկովի համագործակցությամբ), «Նասրեդինը Խոջենթում» (1959, Համո Բեկնազարյանի համագործակցությամբ), «Լուսաբացից մեկ ժամ առաջ» (1973) և այլ կինոնկարներ:

ԽՍՀՄ կառավարության և բանակի գլխավոր հրամանատարության կողմից արժանացել է Կարմիր աստղի շքանշանի, Մոսկվայի պաշտպանության համար (1944), Կովկասի պաշտպանության համար (1944), Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար (1945) մեդալների, Սահմանապահ զինծառայող 2-րդ աստիճանի կրծքանշանի և բազմաթիվ հոբելյանական մեդալների:

Մահացել է 1985 թվականի հունիսի 15-ին Երևանում։ Թաղված է Թոխմախի գերեզմանոցում։

Էրազմ Քարամյանի հուշատախտակը Երևանում

Մրցանակներ և պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1955)
ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1966)
ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1971)
ՀԽՍՀ պետական մրցանակ (1967)
Կարմիր աստղի շքանշան
Մոսկվայի պաշտպանության համար (1944) մեդալ
Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար (1945) մեդալ
ԽՍՀՄ մեդալներ

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեժիսոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարեթիվ	Ֆիլմ
1973	Լուսաբացից մեկ ժամ առաջ
1969	Պայթյուն կեսգիշերից հետո
1965	Արտակարգ հանձնարարություն
1961	Տասներկու ուղեկիցներ
1959	Նասրեդինը Խոջենտում (Հմայված արքայազնը)
1957	Անձամբ ճանաչում եմ
1956	Ամպրոպի արահետով
1955	Ուրվականները հեռանում են լեռներից
1952	Սոցիալիստական Երևանի ճարտարապետությունը
1948	Սևանի կասկադը
1941	Հայրենասերների ընտանիքը
1940	Հայաստանի առողջավայրերը
1937	Կարո

Սցենարիստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարեթիվ	Ֆիլմ
1969	Պայթյուն կեսգիշերից հետո
1959	Նասրեդինը Խոջենտում (Հմայված արքայազնը)
1955	Ուրվականները հեռանում են լեռներից
1941	Հայրենասերների ընտանիքը

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Максимов М. Д., Лично известен, М., 1958;
Ризаев С., Армянская художественная кинематография, Ер., 1963.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էրազմ Քարամյանը Էյ Վի Փրոդաքշն կայքում

[_d203855297b91d3d-1] 1,0 ^1,1 Карамян Эразм Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[2] Мелик-Карамян, Эразм Александрович — RuData.ru

[3] Մուսաները չլռեցին: Հայաստանի մշակույթի գործիչները 1941-1945 թթ. հայրենական մեծ պատերազմում, զոհված հայ արվեստագետներ: Գիրք I. - Եր.: Խորհրդային գրող, 1989 թ., 392 էջ:

[4] Журина Ирина Михайловна - И. П. Котляревского кафедра теории и истории мировой и украинской культуры Педагоги и выпускники Харьковского национального университета искусств им. И. П. Котляревского в кинематографе Биографический справочник

[1]

[2]

[3]

[4]