Էստոնիայի բռնազավթումը գերմանական ուժերի կողմից Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | հոկտեմբերի 11-21, 1917 |
| Մասն է | Առաջին համաշխարհային պատերազմ |
| Վայր | Էստոնիա, Մերձբալթիկա |
| Արդյունք | Էստոնիայի անկախության հռչակում |
| Հակառակորդներ | |
.svg){kind=small} Գերմանական կայսրություն.svg){kind=small} ՌԽՖՍՀ (առանց Գերմանիայի հետ համագործակցության) |  Էստոնական հանրապետություն |
| Հրամանատարներ | |
|
| |
| Կողմերի ուժեր | |
|
| |
| Ռազմական կորուստներ | |
|
| |
| Ընդհանուր կորուստներ | |
Էստոնիայի բռնազավթումը գերմանական ուժերի կողմից Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում, մասնավորապես՝ 1917 թվականի հոկտեմբերի 11-12-ն ընկած ժամանակահատվածում գերմանական բանակի կողմից Արևմտաէստոնական կղզեախմբերի, այդ թվում՝ Սաարեմաայի, Հիյումաայի և Մուհուի օկուպացումը։
Ռազմական գործողություններին հաջորդում են բազմակողմ բանակցությունները, որոնք իրենց հանգուցալուծումն են ստանում Բրեստ-Լիտովսկում։ Ռուսաստանում տեղի ունեցած հեղափոխության արդյունքում իշխանության գլուխ եկած բոլշևիկները որդեգրում են նոր քաղաքական գաղափարախոսություն, իսկ ռուսական բանակի մասնակցությունն աշխարհամարտին ինքնին հակասում էր այդ գաղափարական արժեհամակարգերին։ Այսպիսով՝ Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագրով Ռուսաստանը խայտառակ պայմաններով ընդունում է հաշտություն, որը բեկումնային է լինում Մերձբալթիկայի համար[1]։
1918 թվականի փետրվարի 18-ին գերմանական ուժերը ասպատակում են մայրցամաքային Էստոնիայի սահմանները՝ փետրվարի 21-ին արդեն գրավելով Հաապսալուն։ Զավթիչները զարգանում են իրենց ռազմավարական հաջողությունները և փետրվարի 22-ին օկուպացնում Վալգան, ապա նաև Հաապսալուն, Պյառնուն, Վիլյանդին։ Փետրվարի 24-ին զենքերը վայր է դնում Դորպատը (ներկայիս Տարտուն)։ Հանրապետության մայրաքաղաք Տալլինի (Ռևել) ռազմակալումը տեղի է ունենում փետրվարի 25-ին, որից անմիջապես հետո կայսերական զորախմբերը պաշարում են Էստոնիայի վերջին հենակետը՝ Նարվան (մարտի 4-ին)։ Այսպիսով, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում օկուպացված Էստոնիայում անկում է ապրում տասնամյակներ տևած հանրապետական կարգերը[2]։
Էստոնական հարցը իր լուծումը վերջնականապես գտնում է Բրեստ-Լիտովսկի բանակցությունների ժամանակ։ Գերմանական պատվիրակությունը երկար ժամանակ քննում է ռուսական կողմի ներկայացրած պայմանները և մշակում սեփական ծրագիրը, որը բխում էր իր իսկ շահերից։ Դրանք էին՝ միացնել Գերմանիային Մերձբալթիկան և մասնատել Լեհաստանը, «որպեսզի ղեկավարեն ոչ արիական ծագում ունեցող ազգերին»։ Բացի դա, Գերմանիան ձգտում էր պահպանել Ռուսաստանից գրավված տարածքները, որպեսզի օգտագործեր Ռուսաստանի տնտեսական ռեսուրսները։ Այսպիսով՝ պատերազմի արդյունքում Էստոնիայում, և մերձբալթյան մյուս երկրներում, հաստատվում է օկուպացիան վարչակարգ՝ Օբեր Օսթի դիկտատուրան։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Buttar, Prit. Between Giants. ISBN 9781780961637.
- ↑ Hiden, John (2002). The Baltic States and Weimar Ostpolitik. Cambridge University Press. ISBN 0-521-89325-9.