Էնդրյու Յաո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էնդրյու Յաո
Դիմանկար
Ծնվել էդեկտեմբերի 24, 1946(1946-12-24)[1] (77 տարեկան)
ԾննդավայրՇանհայ, Չինաստանի Հանրապետություն[1]
Քաղաքացիություն Չինաստան և  ԱՄՆ
ԿրթությունՀարվարդի համալսարան, Թայվանի ազգային համալսարան, Ուրբանա-Շամպեյնի Իլինոյսի համալսարան և Taipei Municipal Jianguo High School?
ԵրկերYao's principle?
Մասնագիտությունհամակարգչային գիտնական և համալսարանի դասախոս
ԱշխատավայրՓրինսթոնի համալսարան, Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի, Սթենֆորդի համալսարան, Ցինխուա համալսարան և Կալիֆոռնիայի համալսարան
ԱմուսինFrances Yao?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Academia Sinica, Հաշվողական տեխնիկայի ասոցիացիա, Academic Division of Information Technical Sciences of the Chinese Academy of Sciences? և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Կայքiiis.tsinghua.edu.cn/yao/
 Andrew Yao Վիքիպահեստում

Էնդրյու Յաո (անգլ.՝ Andrew Yao չինարեն՝ 姚期智, դեկտեմբերի 24, 1946(1946-12-24)[1], Շանհայ, Չինաստանի Հանրապետություն[1]), չինացի համակարգչային գիտնական և հաշվարկային տեսաբան։ 2020 թվականի դրությամբ եղել է Ցինխուա համալսարանի միջառարկայական տեղեկատվական գիտությունների ինստիտուտի (IIIS) դեկան։ Յաուն օգտագործեց մինիմաքսի թեորեմը, որն այժմ հայտնի է որպես Յաոյի սկզբունք։

Յաոն ԱՄՆ-ի քաղաքացի էր, և երկար տարիներ աշխատել է ԱՄՆ-ում, բայց 2015 թվականին Չժեննին Յանգի հետ միասին նա հրաժարվել է ԱՄՆ քաղաքացիությունից և դարձել Չինաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս[12][13][14]։

Վաղ կյանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յաոն ծնվել է Չինաստանի Շանհայ քաղաքում։ 1967 թվականին ավարտել է Թայվանի պետական համալսարանի ֆիզիկայի բաժինը։ Ստացել է Փիլիսոփայության դոկտորի երկու աստիճան։ Առաջինը՝ 1972 թվականին Հարվարդի համալսարանում ֆիզիկայի բնագավառում, իսկ երկրորդը՝ 1975 թվականին համակարգչային գիտության ոլորտում Իլինոյսի Ուրբանա-Շամպայն համալսարանում։

Ակադեմիական կարիերիան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա եղել է պրոֆեսորի օգնական՝ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում (1975–1976), Ստենֆորդի համալսարանում (1976–1981), և պրոֆեսոր՝ Բելկլիի Կալիֆոռնիայի համալսարանում (1981–1982)[15]: 1982 թվականից մինչև 1986 թվականը եղել է Ստենֆորդի համալսարանի լիարժեք պրոֆեսոր[16]։ 1986 թվականից մինչև 2004 թվականները նա եղել է Ուիլյամի և Էդնա Մաքալեերի Փրինսթոնի համալսարանի ճարտարագիտության և կիրառական գիտությունների պրոֆեսոր[17], որտեղ նա շարունակում էր աշխատել ալգորիթմների և հաշվարկների բարդությունների տեսության շուրջ։ 2004 թվականին դարձավ Պեկինի Ցինգխուա համալսարանի Հեռանկարային հետազոտությունների կենտրոնի պրոֆեսոր (CASTU) և տեսական համակարգչային գիտության ինստիտուտի (ITCS) տնօրեն։ 2010 թվականից Ցինխուայի համալսարանում աշխատում է որպես միջառարկայական տեղեկատվական գիտությունների ինստիտուտի (IIIS) դեկան։ Նա նաև Հոնկոնգի չինական համալսարանի վաստակավոր պրոֆեսոր է[18]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1996 թվականին նրան շնորհվել է Քնուտի մրցանակ։ 2000 թվականին ստացել է Թյուրինգի մրցանակ, որը համակարգչային գիտության մեջ ամենահեղինակավոր մրցանակն է, ի հավանություն հաշվարկային տեսության մեջ իր հիմնարար ներդրումների՝ ներառյալ կեղծ պատահական թվերի առաջացման տեսությունը, գաղտնագրությունը և հաղորդակցության բարդությունը[15]։ Նա հանդիսանում է ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի, Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի, գիտության առաջխաղացման ամերիկյան ասոցիացիայի, հաշվողական տեխնիկայի միության անդամ[19], և Չինական գիտությունների ակադեմիա ակադեմիկոս։ Նրա կինը՝ Ֆրենսիս Յաոն, նույնպես տեսական համակարգչային գիտնական է։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 https://www.computerhope.com/people/andrew_chi-chih_yao.htm
  2. ↑ https://amturing.acm.org/award_winners/yao_1611524.cfm
  3. ↑ https://awards.acm.org/award_winners/yao_1611524#140
  4. ↑ https://www.sigact.org/prizes/knuth/1996.html
  5. ↑ https://www.iacr.org/fellows/2010/yao.html
  6. ↑ https://awards.acm.org/award_winners/yao_1611524#158
  7. ↑ https://cong.cuhk.edu.hk/uploads/hongrads/254_en.pdf
  8. ↑ https://cqi.tsinghua.edu.cn/en/index.php?v=show&cid=488&id=52
  9. ↑ https://uwaterloo.ca/math/research/research-chairs-and-honours/doctor-mathematics-honorary-degree-recipients
  10. ↑ https://www.siam.org/prizes-recognition/major-prizes-lectures/detail/george-polya-prize-applied-combinatorics
  11. ↑ https://www.kyotoprize.org/en/en/laureates/andrew_chi-chih_yao/
  12. ↑ «Quarterly Publication of Individuals, Who Have Chosen To Expatriate, as Required by Section 6039G». Federal Register. 2015 թ․ հոկտեմբերի 27. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 22-ին.
  13. ↑ «杨振宁、姚期智正式转为中国科学院院士». Xinhua News.
  14. ↑ «Scientists drop U.S. citizenship», Science, 355 (6328): 891, 2017 թ․ մարտի 3, doi:10.1126/science.355.6328.890, PMID 28254889
  15. ↑ 15,0 15,1 «Andrew C Yao – A.M. Turing Award Winner». amturing.acm.org. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 12-ին.
  16. ↑ «YaoTree». infolab.stanford.edu. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 12-ին.
  17. ↑ «Andrew Yao». www.cs.princeton.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 12-ին.
  18. ↑ «ITCSC People». www.itcsc.cuhk.edu.hk. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 12-ին.
  19. ↑ «ACM Fellows–1995». acm.org. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 10-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • [1] Մաթեմատիկայի ծագումնաբանության նախագիծ
  • Էնդրյու Յաո
  • Էնդրյու Յաո Առաջադեմ ուսումնասիրությունների կենտրոն, Ցինխուայի համալսարան
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էնդրյու Յաո» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
ISNI: 0000000063173567 · LCCN: n50017114 · Microsoft: 2088166175 · NLA: 36592711 · VIAF: 17919428 · WorldCat VIAF: 17919428
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էնդրյու_Յաո&oldid=9746361» էջից