Էմիլ Օլիվյե
| Էմիլ Օլիվյե | |
| |
| Կուսակցություն՝ | Բոնապարտիզմ |
|---|---|
| Կրթություն՝ | Տիեր լիցեյ |
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ, պատմաբան, փաստաբան և գրող |
| Ծննդյան օր | հուլիսի 2, 1825[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Մարսել[4] |
| Վախճանի օր | օգոստոսի 20, 1913[1][2][5][…] (88 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Saint-Gervais-les-Bains[4] |
| Գերեզման | Սեն-Թրոպե |
| Թաղված | Սեն-Թրոպե |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա
|
| Ամուսին | Բլանդինա Լիստ |
| Զավակներ | Դանիել Օլիվյե |
Օլիվյե-Էմիլ Օլիվյե (ֆր.՝ Olivier Émile Ollivier, հուլիսի 2, 1825[1][2][3][…], Մարսել[4] - օգոստոսի 20, 1913[1][2][5][…], Saint-Gervais-les-Bains[4]), ֆրանսիացի քաղաքական և պետական գործիչ, 1869 թվականի դեկտեմբերի 27-ից մինչև 1870 թվականի օգոստոսի 9-ը փաստացի ղեկավարել է նախարարների կաբինետը։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էմիլ Օլիվյեն ծնվել է 1825 թվականին ֆրանսիական հանրապետական ծայրահեղականների ընտանիքում, որը արտաքսվել է 1851 թվականի դեկտեմբերի 2-ի հեղաշրջումից հետո։
1848 թվականին Օլիվյեն երկրի ժամանակավոր կառավարության կողմից ուղարկվեց հարավ՝ որպես հանրապետության հանձնակատար։
Հետագայում Էմիլը դարձավ Բուշ դյու Ռոնի բաժանմունքի ոստիկանապետ, որտեղ նա ցուցաբերեց անկայունություն՝ մոտենալով միապետներին և հոգևորականներին։
Իշխանությունը Լուի Նապոլեոնի ձեռքը հանձնելուն պես Օլիվյեն ստիպված եղավ հեռանալ ծառայությունից և սկսեց աշխատել որպես իրավաբան և լրագրող[6]։
1857 թվականին օրենսդիր մարմնում Էմիլ Օլիվյեն ընտրվեց որպես Փարիզի պատգամավոր և մինչև 1863 թվականը պատկանում էր հինգի խմբին, որն այնուհետև կազմում էր նապոլեոնյան ռեժիմի միակ ընդդիմությունը[7]։
Այնուամենայնիվ, շուտով Օլիվյեն սկսեց ուղիներ փնտրել կառավարական շրջանակների հետ մտերմանալու, և իր հերթին Նապոլեոնյան քաղաքականությունը հանդիպեց նրան, հատկապես նրան կողմնակից էր դուքս դե Մորնը (Նապոլեոն III-ի ազգակիցը, Մատիլդա դե Մորնեի հայրը, սկանդալային Միսսիի, Գաբրիել Սիդոն Կոլեթի և Լիանա դե Պուժի սիրելին)։ Մորնիի մահով, Ռուերայի ռեակցիոն ուղղությունը ժամանակավորապես գերակշռվեց, և Օլիվիեի հույսերը «Միրաբոյի դերի» (նախարարական պաշտոն լիբերալ կաբինետում) ջարդեցին։
1869 թվականի մայիսի ընտրություններում Էմիլը հայտնվեց Ֆրանսիայի մայրաքաղաքում, ըստ երևույթին, լինելով ընդդիմություն, բայց, ըստ էության, կառավարության թեկնածու, ով մտավ պալատ միայն հարավային գերատեսչություններից մեկի քվեարկության շնորհիվ։ Նա հստակ ասել է իր ծրագիրը «փրկիր կայսրությունը»՝ լիբերալիզմին զիջելով։
Համաձայնելով մի շարք բարեփոխումների (օրենսդրական մարմնին օրենսդրական նախաձեռնությամբ ապահովելը, միջանձնային իրավունքի պաշտպանության հարցերը և այլն), Ֆրանսիայի կայսրը առաջարկեց Էմիլ Օլիվիեին ձևավորել և ղեկավարել կաբինետը։ Նախարարությունը, որը ստեղծվել է 1870 թվականի հունվարի 2-ին, մի կողմից ընդգրկում էր միապետներ, որոնք պատրաստ էին հաշտվել «լիբերալ կայսրության» հետ (Լուի Բյուֆֆե, կոմս Նապոլեոն Դարյու), իսկ մյուս կողմից՝ Բոնապարտիստներ, որոնք թույլ էին տալիս ինչ-որ չափով վերադառնալ պառլամենտարիզմին։ Ինքը՝ Օլիվյեն, վերցրեց Արդարադատության նախարարի պորտֆելը, բայց, փաստորեն, կանգնեց կաբինետի գլխին։
Վարչական ապակենտրոնացման հարցը մշակելու համար կազմված հանձնաժողովի նախագահ նշանակվեց նախկին վարչապետ տարեց Ադիլոն Բարոն։ Նախարարության միջև միաձայնությունը երկար չտևեց. երբ գործը հասավ հանրաքվեի միջոցով բարեփոխումների իրականացմանը, Լուի Բյուֆֆեն և կոմս Դարյուն հրաժարական տվեցին, քանի որ երբ հարցնում էին հանրաքվեի մասին, նրանք ընդունում էին կայսեր իրավունքը ժողովրդին դիմելու միայն զուտ արքայական հարցերով։ Արտաքին գործերի նախարարի պորտֆելը անցավ Գրեմոնի ձեռքը։ 1870 թվականի մայիսի 8-ին տեղի ունեցած բողոքարկման արդյունքում ձայների մեծամասնությունը (82,68%) հանդես եկավ կառավարության կողմնակից, բայց ընդդիմության ուժեղացումը հարուցեց կայսրության կողմնակիցների գաղափարը, որ անհրաժեշտ է վերականգնել իր հեղինակությունը` արտաքին թշնամիներին հաղթելով։ Ռազմական նախարար Էդմոն Լեբյոֆը հավաստեց, որ Ֆրանսիան պատրաստ է պատերազմի. Օլիվյեն, ոչ պակաս ամբարտավանությամբ, 1870 թվականի ամռանը, «թեթև սրտով», ինչպես ինքն էր ասում, մարտահրավեր նետեց Պրուսիային՝ իսպանական գահին Հոհենցոլերի թեկնածության համար։
Ֆրանս-պրուսական պատերազմի ճակատներում ֆրանսիական բանակի առաջին ցավալի պարտություններից հետո Օլիվիեի կաբինետը, լիովին չկարողանալով հաղթահարել դժվարությունները, տապալվեց։ 1870 թվականի սեպտեմբերի 4-ի հեղափոխությունից հետո Էմիլ Օլիվյեն փախավ Իտալիա և վերադարձավ միայն 1874 թվականին, բայց նրա քաղաքական կարիերան ավարտվեց ընդմիշտ[8]։
Բազմաթիվ իրավաբանական և գրական հոդվածների հեղինակ Օլիվյեն իր կյանքի վերջին տարիներին ջատագովական է գրում իր գործունեության և երկրորդ կայսրության լիբերալ դարաշրջանի համար։ 1895 և 1896 թվականներին «Revue des deux Mondes»-ը հրատարակել է Էմիլ Օլիվիեի մի քանի հետաքրքիր հոդվածներ՝ Լուի Նապոլեոնի՝ որպես հանրապետության նախագահ լինելու մասին։
Էմիլ Օլիվյեի կառավարության կազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կաբինետի ղեկավար, արդարադատության և մշակույթի նախարար-Էմիլ Օլիվյե,
- Ներքին գործերի նախարար- Էժեն Շեվանդե դե Վալդրոմ,
- Արտաքին գործերի նախարար - կոմս Նապոլեոն Դարյու,
- Գյուղատնտեսության և առևտրի նախարար-մարքիզ դը Տալու,
- Հանրային աշխատանքների նախարար Շարլ Լուվե
- Ֆինանսների նախարար - Լուի Բյուֆֆե,
- Գեղարվեստի նախարար- Մորիս Ռիշար,
- Կայսերական ունեցվածքի նախարար-մարշալ Ժան Բատիստ Վայան,
- Ռազմական նախարար- մարշալ Էդմոն Լեբյոֆ,
- Ծովային և գաղութային հարցերի նախարար- ծովակալ Շարլ Ռիգո դե Ժենուի,
- Կրթության նախարար -Ալեքսիս Էմիլ Սեգրի,
- Նախարար - Պետական խորհրդի նախագահ-Ֆելիքս Պարիու[9]։
Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կինը՝ Բլանդինան, կոմսուհի Մարիա Կատերինա Սոֆյա Ագուի և կոմպոզիտոր Ֆերենց Լիստի դուստրն էր։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Sycomore (ֆր.) / Assemblée nationale
- ↑ 3,0 3,1 Ollivier, Émile // http://runeberg.org/nfbt/0340.html — 1914. — Vol. 20.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Оливье Эмиль // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ Гурова Ольга (2005)։ «Советская власть – народная власть? Очерки истории народного восприятия советской власти в СССР Под ред. поТимо Вихавайнена»։ Ab Imperio 2005 (2): 568–572։ ISSN 2164-9731։ doi:10.1353/imp.2005.0103
- ↑ «Assemblée nationale»։ Enzyklopädie der Neuzeit Online։ Վերցված է 2019-12-08
- ↑ «Ollivier, Emile, 1825-1913 - Social Networks and Archival Context»։ snaccooperative.org։ Վերցված է 2019-12-08
- ↑ Le Figaro № 4, 4 января 1870 года (фр.)
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Оливье, Эмиль»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ։ 1890–1907
- Использованы материалы франкоязычной, англоязычной и немецкоязычной википедии.
| ||||||||||||||||
- Հուլիսի 2 ծնունդներ
- 1825 ծնունդներ
- Մարսել քաղաքում ծնվածներ
- Օգոստոսի 20 մահեր
- 1913 մահեր
- Անձինք այբբենական կարգով
- 19-րդ դարի քաղաքական գործիչներ
- Ֆրանսիայի վարչապետներ
- Ֆրանսիայի արդարադատության նախարարներ
- Ֆրանսիացի իրավաբաններ
- Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամներ
- Ֆրանսիայի քաղաքական գործիչներ
- Ֆրանսիացի պետական գործիչներ
- Ֆրանսիացի պատմաբաններ
- Ֆրանսիացի փաստաբաններ