Էմիլ Շարտիե
Ծնվել է | մարտի 3, 1868[2][1][3] Մորտայն-օ-Պերշ[4][5][1] |
---|---|
Մահացել է | հունիսի 2, 1951[4][2][6][…] (83 տարեկան) Լե Վեզինե[4][1] |
Գերեզման | Պեր Լաշեզ[7] և Grave of Alain |
Քաղաքացիություն | Ֆրանսիա |
Մասնագիտություն | փիլիսոփա, գրող, լրագրող և ուսուցիչ |
Գործունեության ոլորտ | քաղաքական փիլիսոփայություն[8], բարոյագիտություն[8] և էսթետիկա[8] |
Ալմա մատեր | Բարձրագույն նորմալ դպրոց[4] և Պիեռ Կոռնելի դպրոց |
Գիտական աստիճան | DES?[9] (1891) |
Տիրապետում է լեզուներին | ֆրանսերեն[4][1] |
Ազդվել է | Ժյուլ Լանյո[8][4], Ռենե Դեկարտ[8], Իմանուիլ Կանտ[8][4], Պլատոն[8][4], Արիստոտել[4], Օգյուստ Կոնտ[4], Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել և Բենեդիկտ Սպինոզա |
Պարգևներ | |
Կուսակցություն | Հանրապետական, ռադիկալև ռադիկալ-սոցիալիստական կուսակցություն |
Ուսուցիչ | Ժյուլ Լանյո[4] |
Աշակերտներ | Ժորժ Կանգիլեմ, Samuel Silvestre de Sacy?, Étienne Borne?, Monette Martinet?, Gilbert Kahn?[10], Michel Alexandre?, Jeanne Halbwachs? և Georges Bénézé? |
Ներշնչվել է
| |
Alain (Émile Chartier) Վիքիպահեստում |
Էմիլ-Օգյուստ Շարտիե (Émile-Auguste Chartier, ֆր․ [ʃaʁtje], մարտի 3, 1868[2][1][3], Մորտայն-օ-Պերշ[4][5][1] - հունիսի 2, 1951[4][2][6][…], Լե Վեզինե[4][1]), ֆրանսիացի փիլիսոփա, ժուռնալիստ և խաղաղության ջատագով (pacifist)[11]: Իր կեղծանունն ընտրել է ի պատիվ XV դարի շոտլանդացի բանաստեղծ Ալեն Շարտիեի։
Վաղ տարիները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալենը Ալանսոնի լիցեյ է ընդունվում 1881 թվականին և այնտեղ սովորում հինգ տարի։ 1953 թ․ հունիսի 13-ին լիցեյն, ի պատիվ փիլիսոփայի, վերանվանվում է իր անունով։
Կարիերան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բարձրագույն մանկավարժական դպրոցում (École Normale Supérieure) որակավորում և փիլիսոփայությունից դասավանդման իրավունք (agrégation) ստանալուց հետո նա դասավանդում է տարբեր հաստատություններում․ Պոնտիվի (Pontivy), Լորյան (Lorient), Պիեռ Կոռնեյի լիցեյ (Lycée Pierre-Corneille)՝ Ռուանում, և Կոնդորսեի լիցեյ, Միշլեի լիցեյ՝ Փարիզում։ 1903 թվականից թղթակցել է մի քանի լրագրերի հետ․ այդ ժամանակ էլ տպագրվում է Ալեն կեղծանունով։ Սովորաբար թե՛ աշակերտների, թե՛ այլոց կողմից հիշատակվում է իբրև Ալեն։
Հետպատերազմյան ժամանակաշրջանը և Երկրորդ աշխարհամարտը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առաջին աշխարհամարտի դաժանություն տեսնելով, Ալենը 1921 թ․ հրատարակում է իր «Մարսը կամ դատապարտված պատերազմը» պամֆլետը։ Քաղաքական պլանում նա սկսում է արմատական շարժումից՝ հօգուտ ազատական հանրապետության, որը խստորենս կկառավարվեր ժողովրդի կողմից։ 1927 թ․ նա ստորագրում է մի հանրագիր (պետիցիա)՝ ընդդեմ պատերազմական ժամանակներում ազգի համընդհանուր կազմակերպման մասին օրենքի, որը չեղարկում է ամենայն ինտելեկտուալ անկախությունը և ամենայն համոզմունքների ազատությունը։ Նրա անունը հիշատակվում է Լյուսիեն Դեկավի, Լուի Գիյուի, Անրի Պուլյեյի, Ժյուլ Ռոմենի, Սևերնիի (Կառոլինա Ռեմիի)․․․ երիտասարդ մանկավարժականներ Ռայմոն Առոնի և Ժան-Պոլ Սարտրի անունների հետ։ Մինչև 1930-ական թթ․ վերջը նրա ստեղծագործությունները նվիրված կլինի հանուն խաղաղության և ընդդեմ ֆաշիզմի վերելքի պայքարով։
Մահը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հուղարկավորված է Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը։
Ժառանգությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այսօր երեք ասոցիացիաներ օգնում են, որպեսզի տարածվեն Էմիլ Շատյեի ստեղծագործությունները՝ իրենց վրա վերցնելով տպագրված և անտիպ ստեղծագործությունների վերահրատարակությունների ծախսը։ Ալենի ինստիտուտը[12] ղեկավարում է գրական ստեղծագործությունների կառավարիչը։ Ալենի ընկերների ասոցիացիան[13] և Ալենի ու Մորտայնի թանգարանի ընկերների ասոցիացիան)[14] հավերժացնում են նրա հիշատակը։
Ստեղծագործությունները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- La théorie de la connaissance des Stoïciens (Գիտակցության ստոյիկյան տեսությունը) (1891, publié en 1964)
- Spinoza (Սպինոզա) (1900)
- Les Cent un Propos d'Alain (2ème série) (Ալենի 101 ճառերը) (1910)
- Propos d'un Normand (Նորմանդական ելույթ) (1912)
- Éléments de philosophie (Փիլիսոփայության տարրեր) (1916)
- Quatre-vingt-un Chapitres sur l'esprit et les passions (Ութսունմեկ գլուխ ոգու և կրքերի մասին) (1917)
- Petit Traité d'Harmonie pour les aveugles (Հարմոնիայի փոքրիկ քննախոսություն կույրերի համար) (en braille, 1918)
- Les Marchands de Sommeil (Քնի առևտրականները) (1919)
- Système des Beaux-Arts (Գեղարվեստների համակարգ) (1920)
- Mars ou la guerre jugée (Մարս կամ դատապարտված պատերազմ) (1921)
- Propos sur l'esthétique (Խոսք էսթետիկայի մասին) (1923)
- Lettres au Dr Henri Mondor (Նամակներ պր․ Անրի Մոնդոին) (1924)
- Propos sur les pouvoirs - Éléments d'une doctrine radicale (Ճառ կարողությունների մասին․ Արմատական դոկտիրինայի տարրեր) (1925)
- Souvenirs concernant Jules Lagneau (Հուշեր Ժյուլ Լանյոյի վերաբերյալ) (1925)
- Sentiments, passions et signes (Զգացմունքներ, կրքեր և նշաններ) (1926)
- Le citoyen contre les pouvoirs (Քաղաքացին ընդդեմ իշխանության) (1926)
- Les idées et les âges (Գաղափարներ և տարիքներ) (1927)
- La visite au musicien (Այցելություն երաժիշտին) (1927)
- Esquisses de l'homme (Մարդու էսքիզներ) (1927)
- Propos sur le bonheur (Խոսք երջանկության մասին) (1925, édition augmentée en 1928)
- Les Cent un propos d'Alain (5ème série) (Ալենի հարյուրմեկ ելույթները) (1928)
- Entretiens au bord de la mer (Ծովափնյա խոսակցություններ) (1931)
- Vingt leçons sur les Beaux-Arts (Քսան դաս գեղարվեստի մասին) (1931)
- Idées (Ալենի գաղափարները) (1932)
- Propos sur l'éducation (Խոսք կրթության մասին) (1932)
- Les Dieux (Աստվածներ) (1933)
- Propos de littérature (Խոսք գրականության մասին) (1934)
- Propos de politique (Խոսք քաղաքականության մասին) (1934)
- Propos d'économique (Խոսք տնտեսության մասին) (1935)
- Stendhal (Ստենդալ) (1935)
- En lisant Balzac (Կարդալով Բալզակին), éd. Laboratoires Martinet, 1935
- Histoire de mes pensées (Իմ մտքերի պատմությունը) (1936)
- Avec Balzac (Բալզակի հետ), Gallimard, Paris, 1937, réédition 1999.
- Souvenirs de guerre (Պատերազմի հուշեր) (1937)
- Entretien chez le sculpteur (Խոսակցություն քանդակագործի մոտ) (1937)
- Les Saisons de l'esprit (Ոգու եղանակներ) (1937)
- Propos sur la religion (Խոսք կրոնի մասին) (1938)
- Convulsions de la force (suite à Mars) (Ուժի ջղաձգություններ) (1939, réédité en 1962)
- Minerve ou de la Sagesse (Միներվա կամ Իմաստնության մասին) (1939)
- Vigiles de l'esprit (Ոգու նախատոնականներ) (1942)
- Préliminaires à la mythologie (Նախակարգերն առասպելաբանության մեջ) (1943)
- Abrégés pour les aveugles (Համառոտություններ կույրերի համար) (1943)
- Idées, introduction à la philosophie (Գաղափարներ ներածական փիլիսոփայության) (1945)
- Vingt et une Scènes de Comédie (Կոմեդիայի քսանմեկ արար) (1955, ouvrage posthume)
- Propos sur des philosophes (Խոսք փիլիսոփաների մասին) (1961, ouvrage posthume)
- Lettres aux deux amies (Երկու ընկերուհիների նամակները), Les Belles Lettres, 2014․
Կենսագրությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Sous la direction de Michel Murat et Frédéric Worms, Alain, littérature et philosophie mêlées, éditions rue d'Ulm, 222pages, 2012 978-27288-0469-6
- Emmanuel Blondel, Philippe Monart et Cécile-Anne Sibout, Alain et Rouen 1900-1914, PTC, 2007 978-2-35038-025-4
- Baptiste Jacomino, Apprendre à philosopher avec Alain, Ellipses 2009,186 pages 978-2-7298-5215-3
- Textes réunis par André Comte-Sponville, Alain, Revue internationale de philosophie, mars 2001, 165 pages 90-71868-45-1
- André Maurois, Alain, Editions Domat, 1950, 150 pages
- Olivier Reboul, L'élan humain ou l'éducation selon Alain, Paris : éd. J. Vrin ; Montréal : Presses de l'Université de Montréal, 1974, coll. L'Enfant Կաղապար:NuméroXVI.Կաղապար:Commentaire biblio
- André Sernin, Alain, un sage dans la cité, Robert Laffont 1985, 478 pages 2-221-01307-7
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Педагоги и психологи мира (ռուս.) — 2012.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 35. — ISBN 978-2-221-06888-5
- ↑ 5,0 5,1 5,2 https://www.alainmortagne.fr/newpage4
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ Find A Grave — 1996.
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 Collinson D. Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers — 1996. — ISBN 978-0-415-06043-1
- ↑ Babelio (ֆր.) — 2007.
- ↑ http://alinalia.free.fr/spip.php?article91
- ↑ Foray, Philippe (1993). «ALAIN (1868-1951)» (PDF). Prospects: the quarterly review of comparative education. Paris: UNESCO: International Bureau of Education. XXIII (1/2): 21–37. doi:10.1007/bf02195023. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 14-ին.
- ↑ l'Institut Alain à Paris
- ↑ «Les Amis d'Alain». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 24-ին.
- ↑ Amis du Musée Alain et de Mortagne
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էմիլ Շարտիե» հոդվածին։ |
|
- Մարտի 3 ծնունդներ
- 1868 ծնունդներ
- Հունիսի 2 մահեր
- 1951 մահեր
- Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը թաղվածներ
- Փարիզ քաղաքում թաղվածներ
- Փարիզի բարձրագույն նորմալ դպրոցի շրջանավարտներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Փիլիսոփաներ այբբենական կարգով
- Առաջին համաշխարհային պատերազմի մասնակիցներ
- Գրական կեղծանուններով հայտնի հեղինակներ
- Քաղաքական փիլիսոփաներ
- 20-րդ դարի փիլիսոփաներ
- 19-րդ դարի փիլիսոփաներ
- Ֆրանսիացի փիլիսոփաներ
- Ֆրանսիացի լրագրողներ
- Ֆրանսիացի մանկավարժներ
- Ֆրանսիացի գրողներ
- Ֆրանսիացի քննադատներ