Էլվին Պատրիսո
| Էլվին Պատրիսո | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 26, 1918[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Վինյա դել Մար, Վալպարաիսո, Վալպարաիսո, Չիլի[4] |
| Մահացել է | ապրիլի 19, 2016[5][1][2][…] (97 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Providencia, Սանտյագո, Սանտյագոյի մայրաքաղաքային տարածաշրջան, Չիլի[4] |
| Գերեզման | Սանտիագոյի գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն |  Չիլի |
| Կրոն | կաթոլիկություն |
| Կրթություն | Չիլիի համալսարան և Internado Nacional Barros Arana? |
| Մասնագիտություն | փաստաբան, համալսարանի դասախոս, իրավաբան և քաղաքական գործիչ |
| Աշխատավայր | Pontifical Catholic University of Chile? և Չիլիի համալսարան |
| Ամուսին | Leonor Oyarzún? |
| Ծնողներ | հայր՝ Miguel Aylwin Gajardo? |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Չիլիի նախագահ |
| Կուսակցություն | Christian Democratic Party? |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
| Երեխաներ | Mariana Aylwin Oyarzún? |
Ստորագրություն | |
 Patricio Aylwin Վիքիպահեստում | |
Պատրիսո Էլվին Ասոկար[11] (իսպ.՝ Patricio Aylwin Azócar, նոյեմբերի 26, 1918[1][2][3][…], Վինյա դել Մար, Վալպարաիսո, Վալպարաիսո, Չիլի[4] - ապրիլի 19, 2016[5][1][2][…], Providencia, Սանտյագո, Սանտյագոյի մայրաքաղաքային տարածաշրջան, Չիլի[4]), չիլիացի քաղաքացիական գործիչ, Չիլիի նախագահ (1990-1994)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաղ տարիներ, կրթություն, գիտական և ուսուցողական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Վալպարաիսո քաղաքում, ընտանիքում ավագ երեխան էր։Հայրը հայտնի փաստաբան էր, ով զբաղեցնում էր Գլխավոր դատարանի նախագահի պաշտոնը։ Ուներ իռլանդական ծագում։
1943 թվականին ավարտետել է Չիլիական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Սովորելու հետ միաժամանակ եղել է «Mástil» ամսագրի խմբագրի օգնական։
1944 թվականին սկսել է աշխատել, որպես փաստաբան։ 1944-1948 թվականներին եղել է Գլխավոր դատարանի նախագահի քարտուղար։
1946-1967 թվականներին եղել է Չիլիական համալսարանի խորհրդի դոցենտ, իսկ 1950 թվականից՝ պրոֆեսսոր։ 1967 թվականին նշանակվել է Չիլիական համալսարանի իրավաբանական ամբիոնի դեկան։
1995 թվականի հունվարի 11-ին պաշտոնապես նշանակվել է Չիլիական համալսարանի պրոֆեսոր։
1960-1968 թվականներին Սանտյագոյում եղել է Չիլիի Կատալոնիական համալսարանի դոցենտ։ Միաժամանակ հանդիսանում էր քաղաքային տնտեսության և մարդու իրավունքների պրոֆեսսոր, գեներալ Խոսե Միգել Կարրերի անվան Ազգային համալսարանում։ 1946-1963 թվականներին զբաղեցնում էր Չիլիական համալսարանի օրենսդրի պաշտոնը։
1953-1957 թվականներին եղել է Չիլիի Իրավաբանների միության խորհրդատու, իսկ 1985-1986 թվականներին նշանակվել է փոխնախագահ։ Հանդիսանում է Չիլիական համալսարանի խորհրդի պաշտոնական ներկայացուցիչ, ստեղծված 2000 թվականին։
Չիլիում ռազմական հեղաշրջումից առաջ քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1945 թվականին նա առաջին անգամ առաջադրվեց Պատգամավորների պալատում, բայց չընտրվեց։ Նույն թվականին նա միացավ «Ազգային ֆալանգ» կուսակցությանը և համագործակցեց նրա «Política y Espíritu» հրատարակության հետ։ 1947-1948 և 1950 թվականներին ընտրվել է կուսակցության նախագահի առաջին տեղակալ։ 1949 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում նա կրկին պարտվեց։
Նա Չիլիի ամենամեծ Քրիստոնեա-դեմոկրատական կուսակցության հիմնադիրներից էր։ 1950-1960 թվականներին ընտրվել է Քրիստոնեա-դեմոկրատական կուսակցության նախագահ[12]։ Հաջորդ երեք տասնամյակների ընթացքում նա այս պաշտոնը զբաղեցրեց ևս վեց անգամ։
1965 թվականից ՝ սենատոր, 1971-1972 թվականներին ՝ սենատի նախագահ[13]։ 1971 թվականին նա դարձավ Սենատի բարեփոխումների հատուկ հանձնաժողովի անդամ։ 1969 թվականին նա ղեկավարեց և նախագահեց Չիլիի պատվիրակությունը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում Ու Տանի հետ միասին։
Նա Էդուարդո Ֆրեյ Մոնտալվայի վարչակազմի կողմնակից էր և Սալվադոր Ալյենդեի գլխավորած ազգային միասնության կառավարության հակառակորդ։ Այս կարգավիճակում նա եղել է «Ժողովրդավարական համադաշնության» առաջնորդներից մեկը, դաշինք, որը ստեղծվել էր Քրիստոնեա-դեմոկրատների և Ազգային կուսակցության, ինչպես նաև մի շարք այլ ընդդիմադիր ուժերի կողմից։ 1973 թվականի օգոստոսի 17-ին կարդինալ Ռաուլ Սիլվա Հենրիկեսի խնդրանքով, նա բանակցություններ վարեց Նախագահ Ալյենդեի հետ `համաձայնություն ձեռք բերելու համար, որը վերջ կտար քաղաքական ճգնաժամին։
1973 թվականի մարտին վերընտրվեց Սենատի անդամ։ Նրա լիազորությունները դադարեցվեցին 1973 թվականի սեպտեմբերի 11-ի հեղաշրջումից հետո։
Չիլիում ռազմական հեղաշրջումից հետո քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հեղաշրջումից մի քանի ամիս առաջ նա արդյունավետորեն հրաժարվեց ռազմական միջամտությունից ՝ 1973 թվականի օգոստոսին հավաստիացնելով, որ կընտրի երկրորդը մարքսիստական բռնապետության և ռազմական բռնապետության միջև։
Գեներալ Ավգուստո Պինոչետի կողմից Չիլիում իշխանությունը զավթելուց հետո Չիլիի ազգային կոնգրեսը ցրվեց, երկրում բոլոր կուսակցությունները արգելվեցին։ 1973-1976 թվականներին ղեկավարել է Քրիստոնեա-դեմոկրատական կուսակցությունը։ 1977 թվականին, մի շարք հայտնի փաստաբանների հետ միասին, նա ստեղծեց աշխատանքային խումբ `մշակելու առաջարկներ ապագա ինստիտուցիոնալացման համար։ 1978 թվականին նրա ներկայացուցչությունն ընդլայնվեց ՝ դառնալով Սահմանադրական հետազոտությունների խումբ, որը կոչվում է նաև «Խումբ 24»։ Սա տարբեր ժողովրդավարական քաղաքական միտումների իրավաբաններին միավորելու առաջին փորձն էր։ Քաղաքական գործիչն ընտրվեց դրա փոխնախագահ։
1980 թվականից Պատրիսիո Այլվինը գլխավորում էր ընդդիմության պայքարը երկրում ժողովրդավարական ընտրությունների համար ՝ մերժելով ռազմական խունտայի առաջարկած երկրի նոր սահմանադրությունը։
1982 թվականին նա վերադարձավ Քրիստոնեա-դեմոկրատների ղեկավարությանը ՝ որպես կուսակցության նախագահի տեղակալ։ Այս պաշտոնից նա մասնակցեց «Ժողովրդավարական դաշինքի» ստեղծմանը, կաթոլիկ եկեղեցու առաջարկով, նա հիմնադրեց Կուսակցությունների միության ժողովրդավարությանը (Concertación de los Partidos por la Democracia):
1987-1989 թվականներին նա կրկին աշխատել է որպես ՔԴԿ նախագահ։ Մասնակցել է այն ժամանակվա Նախագահ Օգուստո Պինոչետի հետ բանակցություններին 1980 թվականի Սահմանադրության 54 փոփոխությունների նախագծի մշակման համար, որոնք հաստատվել են 1989 թվականի հանրաքվեում և հանդիսանում են ժողովրդավարության խաղաղ անցման առաջին քայլը։
1988 թվականին ՔԴԿ-ն Չիլիի Սոցիալիստական կուսակցության և այլ կուսակցությունների հետ միասին ստեղծեց «Կուսակցությունների ժողովրդավարություն հանուն ժողովրդավարության» կոալիցիան, որը նրան առաջադրեց որպես նախագահի թեկնածու 1989 թվականի ընտրություններում։ Չնայած ընդդիմության միասնական թեկնածուի ընտրության գործընթացը ստվերվեց «Կարմենգեժ» անվամբ Էլվինի օգտին կեղծիքների մեղադրանքով, սակայն քաղաքական գործիչը ձայների 55% -ով շահեց Պինոչետի բռնապետությունից ի վեր Չիլիի առաջին ժողովրդավար ընտրված նախագահը։
Որպես Չիլիի նախագահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իր կառավարման կարևորագույն քայլերից մեկը Ազգային ճշմարտության և հաշտեցման հանձնաժողովի ստեղծումն է, որը նախագահում է փաստաբան և նախկին պատգամավոր Ռաուլ Ռետիգը, ով 1991 թվականի մարտին հրապարակեց այսպես կոչված «Rettig Report»-ը `ուղղված ազգային միասնության վերականգնմանը և մարդու իրավունքների խախտումների հիմնական մեխանիզմների բացահայտմանը՝ռազմական խունտայի օրոք։
Այս տարիների ընթացքում Չիլիի տնտեսությունը վերելքի մեջ էր, և դրա աճը կազմում էր տարեկան շուրջ 7%, ինչը, մասնավորապես, ավելի քան մեկ միլիոն չիլիացի թույլ տվեց դուրս գալ աղքատության շեմից։ Այս քաղաքականությունը կոչվել է «Կապիտալի աճ»։ Տեղի ունեցավ գնաճի զգալի անկում (կրկնակի ՝ 12,7%), գործազրկությունը ընկավ մինչև 4,5%, և խնայողությունների մակարդակը չընկավ 24% -ից, ինչպես նաև կար արտասահմանյան ներդրումների նկատելի ներհոսք։
Օրենքներ ընդունվեցին բնիկ ժողովուրդներին աջակցելու համար, և ստեղծվեց Բնիկների զարգացման ազգային կորպորացիան (Կոնադի)։
Որպես նախագահ ՝ քաղաքական գործիչը իրականացրեց Լատինական Ամերիկայի ինտեգրման ասոցիացիայի (ԱԼԱԴԻ) շրջանակներում տնտեսական փոխգործակցության ամրապնդման ռազմավարություն ՝ առաջին հերթին երկկողմ սակագնային համաձայնագրերի կնքման միջոցով։ Պետության ղեկավարի պետական այցերի շրջանակներում Չիլին վերադառնում էր միջազգային ասպարեզ ավելի քան մեկ տասնամյակ բռնի մեկուսացումից հետո։ Չիլիի պատվիրակության ղեկավարում նա մասնակցել է 1991-ի հունիսին Ամերիկյան պետությունների կազմակերպության (OAS) XXI ընդհանուր ժողովին և 1993 թվականի հոկտեմբերին Ռիոյի խմբի VII հավաքներին։
1993 թվականի հաջորդ ընտրություններում ՔԴԿ-ն առաջադրեց Էդուարդո Ֆրեյին որպես նախագահի թեկնածու։
Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նա ամուսնացած էր Էլեոնորա Օյարսուն Իվանովիչի հետ, նրանց ընտանիքն ունի հինգ երեխա (երեք դուստր և երկու որդի)։ Դուստր Մարիանարուեսը (ծնվ. 1949 թվականին) Նախագահ Ռիկարդո Լագոսի վարչակազմում կրթության նախարար էր (2000-2003)։
Փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պատրիսիո Էլվինը Չիլիի բոլոր նախագահների շրջանում ամենաերկար կյանքի ռեկորդն է։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 https://www.nytimes.com/2016/04/20/world/americas/patricio-aylwin-president-who-guided-chile-to-democracy-diesat-97.html
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #119408090 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.latercera.com/noticia/politica/2016/04/674-675443-9-muere-patricio-aylwin-a-los-97-anos-el-primer-presidente-de-chile-tras-el.shtml
- ↑ Boletín oficial del Estado (իսպ.) — Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado, 1990. — Iss. 245. — P. 30055. — ISSN 0212-033X
- ↑ https://www.parlament.gv.at/PAKT/VHG/XXIV/AB/AB_10542/imfname_251156.pdf
- ↑ https://www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/10699
- ↑ http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154
- ↑ Boletín oficial del Estado (իսպ.) — Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado, 1991. — Iss. 83. — P. 10428. — ISSN 0212-033X
- ↑ Чили // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
- ↑ ЭЙЛВИН АСОКАР Патрисио // Большой Энциклопедический словарь. — 2000.
- ↑ «Эйлвин, Патрисио | www.potolkisaransk.ru». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 3-ին.