Էլլա Բյուլ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էլլա Բյուլ
Ծնվել էհոկտեմբերի 12, 1929(1929-10-12)[1]
ԾննդավայրRøyrvik, Նուր Տրյոնդելագ, Նորվեգիա[2]
Վախճանվել էսեպտեմբերի 21, 2006(2006-09-21)[1] (76 տարեկան)
Վախճանի վայրSnåsa, Նուր Տրյոնդելագ, Նորվեգիա[1]
Մասնագիտությունլեզվաբան, ուսուցչուհի, քաղաքական գործիչ, թարգմանչուհի, hymnwriter և հեղինակ
ԼեզուՀարավսաամերեն
ՔաղաքացիությունFlag of Norway.svg Նորվեգիա
ԿրթությունՕսլոյի համալսարան և Q19382869? (1954)
Պարգևներ

Էլլա Հոլմ Բյուլ (նորվ.՝ Ella Holm Bull, աղջկական ազգանունը Յոմա նորվ.՝ Joma, հոկտեմբերի 12, 1929(1929-10-12)[1], Røyrvik, Նուր Տրյոնդելագ, Նորվեգիա[2] - սեպտեմբերի 21, 2006(2006-09-21)[1], Snåsa, Նուր Տրյոնդելագ, Նորվեգիա[1]), նորվեգիայի սաամ բանաստեղծուհի, թարգմանչուհի և դասախոս։ Իր ողջ ստեղծագործական կյանքը նվիրել է հարավսաամերենի ուսուցմանն ու տարածմանը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլլա Հոլմ Բյուլը ծնվել է 1929 թվականի հոկտեմբերի 12-ին Սնոսայում՝ Նիլս Պեդերսեն Յոմայի (Nils Pedersen Joma, 1905-1948) և Աննա Յոդանսեն Սթեյնֆիելի (Anna Sofie Johnsen Steinfjell, 1904-1974) ընտանիքում։ 1948 թվականի հուլիսի 5-ին տեղի ունեցած ավտովթարի ժամանակ 16 անձանց հետ միասին զոհվում են Էլլա Բյուլի հայրը, երեք եղբայրներն ու երկու քույրերը։

1953 թվականին Էլլան ամուսնանում է Ռյորոսիից Նիլս Հոլմ Բյուլի հետ (Nils Holm Bull, 1929-2003):

Ամուսնանալուց մեկ տարի անց՝ 1954 թվականին ավարտում է Սեսնա կոմունայի մանկավարժական ուսումնարանը։ Իսկ 1964 թվականին Օսլոյի համալսարանն ավարտելուց հետո ստանում է սաամերեն լեզվի լեզվաբանության դիպլոմ։

1968 թվականից հարավսաամերեն է դասավանդել Սնոսայի դպրոցում։ 1974 թվականին նորվեգացի լեզվաբան Կնուտ Բերգսլանդի հետ աշխատել է հարավսաամերենի զարգացման վրա[4]։

2004 թվականին հարավսաամերենի տարածման համար պարգևատրվել է «Gollegiella»[5] պարգևով։ Կյանքի վերջին տարիներին զբաղվել է սաամական համայնքի պատմությունները գրի առնելով։

Էլլա Բյուլն իր մահկանացուն կնքնել է 2006 թվականի սեպտեմբերի 21-ին՝ յոթանասունվեց տարեկան հասակում՝ Սնոսայում։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրական ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Dejpeladtje muvhth vätnoeh jih vuekieh, (2001)
  • Ov-messie darjomes, (2000)
  • Jielije saemien, (1996)
  • Manne joe maahtam lohkedh, (1989 )
  • “Åarjel-saemien Gåalmede gærja”, (1987)
  • Åarjel-saemien Vijhtede gærja, (1986)
  • Åarjel-saemien Nubpie gærja, (1986)
  • Åarjel-saemien Nealjede gærja, (1986)
  • Ovmese veareldh, (1985)
  • Suhtjegh, (1984)
  • Tsååbpe-niejlen jih Tsååbpe-baernien bijre (1984)
  • Brorke (1984)
  • Åarjel-saemien Voestes gærja (1982)
  • Lohkede Saemien, sydsamisk läsebok, tillsammans med Knut Bergsland (1974)
  • Ovmese veareldh (1985)

Սկավառակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Jåvle-Laavlomh, julvisor (1996)[6][7]
  • Laavlomh-Maanide, barnvisor (1997)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Snåsningen (норв.) — 2006.
  2. 2,0 2,1 2,2 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
  3. Nordiskt samiskt språkpris - Gollegiella - delas ut för förstagångenn — 2004.
  4. http://www.helsinki.fi/~sugl_smi/senc/esittely.htm 
  5. «Gollegiella – Davviriikkalaš sámi giellabálkkašupmi geigejuvvo čakčat 2012»։ Վերցված է 2017-01-05 
  6. http://www.discogs.com/artist/3154468-Ella-Holm-Bull 
  7. http://www.calliidlagadus.org/web/index.php?sladja=51&vuolitsladja=64 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]