Էլիս Պալմեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էլիս Պալմեր
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 21, 1855(1855-02-21)[1][2]
ԾննդավայրColesville, Բրում շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Մահացել էդեկտեմբերի 6, 1902(1902-12-06)[1] (47 տարեկան)
Մահվան վայրՓարիզ[3]
ԳերեզմանWellesley College Columbarium[4]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՄիչիգանի համալսարան[2] և Կոլումբիայի համալսարան[2]
Մասնագիտությունհամալսարանի դասախոս, Dean of women, դաստիարակ և university president
ԱշխատավայրՉիկագոյի համալսարան, Ուելսլի քոլեջ և Ուելսլի քոլեջ
ԱմուսինGeorge Herbert Palmer?[3]
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունAssociation of Collegiate Alumnae?, Association of Collegiate Alumnae? և Association of Collegiate Alumnae?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Alice Freeman Palmer Վիքիպահեստում

Էլիս Պալմեր (անգլ.՝ Alice Freeman Palmer, փետրվարի 21, 1855(1855-02-21)[1][2], Colesville, Բրում շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ - դեկտեմբերի 6, 1902(1902-12-06)[1], Փարիզ[3]), ամերիկացի լուսավորիչ և մանկավարժ։ Եղել է Ուելսլի քոլեջի նախագահ և նորաստեղծ Չիկագոյի համալսարանի դեկան։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պալմերի հիշատակի ինստիտուտ
կառուցվել է 1922 թվականին

Էլիս Պալմերը ծնվել է 1855 թվականի փետրվարի 21-ին Նյու Յորքի Քոլեսվիլ փոքրիկ քաղաքում։ Նրա ծնողները ունևոր ընտանիքից են եղել, ունեցել են տարբեր բիզնեսներ։ Հայրը ֆերմեր է եղել, հետագայում ստանալով բժշկական կրթություն՝ դարձել է բժիշկ։

Էլիսի երիատասարդությունն անցել է Նյու Յորքի Վինձոր քաղաքում։ Այստեղ նա հանդիպել է Թոմաս Բարկլայի հետ (անգլ.՝ Thomas Barclay), որը Յեյլի համալսարանի ուսանող էր։ Թոմասն իր ուսման վարձը վճարելու համար դասավանդում էր տեղի քոլեջում և Էլիսի ուսուցիչն էր։ Նրանք մտերմացել են, և Էլիսը ուսանել է Թոմասի մոտ մինչև 1869 թվականը։ 1871 թվականին նա դադարեցրել է Թոմասի հետ հարաբերությունները՝ քոլեջ ընդունվելու նպատակով։ Թեև Էլիսի ընտանիքում ֆինանսական դժվար կացություն էր, այնուամենայնիվ աղջիկը կարողանում է սովորել քոլեջում՝ միաժամանակ կատարելով նրա որոշ վճարովի հանձնարարությունները։

1872 թվականին Էլիսը հաջողությամբ հանձնել է Միչիգանի համալսարանում ընդունելության քննությունները։ Նա մեծ տպավորություն է գործել համալսարանի ղեկավարներից մեկի՝ James Burrill Angell վրա, և վերջինս աջակցել է Էլիսին՝ համալսարան ընդունվելու համար։ 1876 թվականին Էլիսը համալսարանի՝ տղաների համեմատ թվով քիչ աղջիկների շարքում, ակտիվ ուսանողուհիներից մեկն է եղել։ Համալսարանն ավարտելուց հետո, 1876-1877 թվականներին նա դասավանդել է Վիսկոնսին նահանգի Լեյք-Ջենիվա քաղաքում, իսկ 1877-1879 թվականներին ղեկավարել է Միչիգանի Սագինո քաղաքի դպրոցը։ 1877 թվականներին հայրը սնանկանկանալուց հետո ամբողջ ընտանիքը Սագինո քաղաքում բնակվել է վարձակալած տանը։

Ուելսլի քոլեջի հիմնադիր Հենրի Դուրանտը (Henry Fowle Durant) 1877 թվականին Էլիս Ֆրիմենին առաջարկել է մաթեմատիկա և հունարեն դասավանդել քոլեջում, սակայն Էլիսը հրաժարվել է։ Այնուամենայնիվ, 1879 թվականին նա ընդունել է Պատմության դեպարտամենտը ղեկավարելու առաջարկը և Ուելսլիի ուսանողների սիրելին է դարձել։ 1881 թվականին նա հիմնել է «Համալսարանական շրջանավարտների ասոցիացիան» (Association of Collegiate Alumnae, այժմ՝ «Համալսարանական կրթություն ունեցող կանանց ամերիկյան ասոցիացիա» - American Association of University Women)։ 1881 թվականի հոկտեմբերին նա նշանակվել է քոլեջի փոխնախագահ, իսկ 1885-1887 և 1889-1890 թվականներին եղել է քոլեջի նախագահ։ Նա եղել է ազգային հեղինակավոր քոլեջի առաջին կին ղեկավարը։ 1882 թվականին Միչիգանի համալսարանի պատվավոր փիլիսոփայի կոչմանն է արժանացել։ 1892 թվականից մինչև 1895 թվականը եղել է Չիկագոյի համալսարանի դեկանը, որը հիմնադրվել էր 1890 թվականին։

Ուելսլիում աշխատելու տարիներին Էլիս Պալմերը ծանոթացել է իր ապագա ամուսնու՝ Ջորջ Հերբերտ Պալմերի հետ, որը դասավանդում էր Հարվարդում։ 1887 թվականին նրանք ամուսնացել են, և շուտով Էլիսը հեռացել է Ուելսլի քոլեջի աշխատանքից և սկսել է երկրի բարձրագույն կրթական հաստատություններում կանանց ուղղված իր հանրային ելույթները։ Ամռան ամիսներին բնակվել է Մասաչուսեթս նահանգի Բոքսֆորդ քաղաքում, ամուսնու տանը, որտեղ ճամփորդում էր շրջակայքում, լուսանկարում էր և կար անում։ Նա գրել է բազմաթիվ բանաստեղծություններ, որոնցից որոշները նրա «Life of Alice Freeman Palmer» и «Marriage Cycle» ժողովածուներում են։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1902 թվականի դեկտեմբերին՝ ուխտավորների հետ Փարիզում եղած ժամանակ, Պալմերը ցավեր է ունեցել։ Դիմել է բժշկի, և պարզվել է, որ նա լյարդի խնդիր ունի, և շտապ վիրահատության կարիք է զգացվում։ Էլիսը համարձակվել է վիրահատվել, բայց 1902 թվականի դեկտեմբերի 6-ին մահացել է, երբ դեռևս հիվանդանոցում էր և վիրահատությունից հետո վերականգնողական շրջանում էր գտնվում։ Մահվան բոթը հայտնել են Ամերիկայում գտնվող նրա ընտանիքին։ Սակայն Էլիսի մարմինը Ամերիկա փոխադրել չի հաջողվել՝ ֆրանսիական կառավարության հետ առաջացած որոշ խնդիրների պատճառով, և նրան դիակիզել են Փարիզում։ Ջորջ Հերբերտ Պալմերը մինչև 1909 թվականը պահպանել է նրա դիափոշին, մինչև Ուելսլիի քոլեջում՝ մատուռի կողքին, տեղադրվել է Էլիսի հուշարձանը, որի քանդակագորը Դանիել Ֆրենչն է[5]։ Այստեղ՝ քոլեջի կոլումբարիայում (անգլ.՝ Wellesley College Columbarium), ամփոփվել է Ամերիկայում նշանավոր տիկնոջ դիափոշին[6]։ 1933 թվականին նրա ամուսնու դիափոշին ամփոփել են Էլիսի Պալմերի կողքին[7]։

Հիշատակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին պատկերներ
Մեծ ամերիկացիների փառքի սրահում Էլիս պալմերի կիսանդրին

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 https://en.wikisource.org/wiki/Woman_of_the_Century/Alice_Freeman_Palmer
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 American National Biography — 1999.
  4. ↑ Find A Grave — 1996.
  5. ↑ College News June 16, 1909.
  6. ↑ Alice Elvira Freeman Palmer (անգլ.)
  7. ↑ George Herbert Palmer (անգլ.)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլիս Պալմեր» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էլիս_Պալմեր&oldid=9739746» էջից